مساله یا #مسایل جدید، چند حالت دارد:
1.1. گاهی مساله #جدید در ابواب متداول فقه جا میگیرد مثلاً مساله تعیین قبله در فضا که در ذیل مسایل مربوط به قبله باید بیان گردد.
1.2. گاهی مساله جدید به باب یا موضوع خاص فقه موجود ربط ندارد؛ این نوع مساله در آخر کتاب فقهی، به عنوان #مستدرک بیان شود مانند پیوند اعضاء و ...
پس مسایل #مستحدثه دو دسته هستند، که برخی از مسایل آن در ابواب فعلی فقه قرار ندارند و از طرفی از نظر حجم هم آن قدر زیاد نیست تا باب یا کتاب مستقل را تشکیل بدهد.
2. قسم دوم این است که فقه جدید از یک حجمی برخوردار باشد. دارای انسجام باشد که بتواند فصل، باب یا کتاب فقهی شود. فقه همیشه پذیرای موضوعات جدید است.
در این صورت که مجموعه مسایل جدید دارای حجم است و میتواند کتاب جدید را تشکیل دهد؛ این نوع مسایل، طبقهبندی فقه را دچار تحول میکند. البته این مطلب منافاتی ندارد با اینکه برخی مسایل آن باب یا کتاب در لابلای فقه متداول، به صورت پراکنده موجود باشد. فقه تعلیم و تربیت، فقه محیط زیست و ... از همین قبیل است
#مسائل_مستحدثه
به #مسائلی که در #فقه اسلامی #حکم شرعی درباره آنان وجود نداشته است، مسائل #مستحدثه میگویند.
همچنین به مسائلی که در گذشته حکم شرعی درباره آنان وجود داشته است؛ اما با تغییر شرایط جامعه، حکم شرعی جدیدی انتظار میرود، مسائل مستحدثه میگویند.
#فقیهان برای یافتن حکم شرعی این قبیل #مسائل، یک سلسله قوانین و اصول کلی در #منابع_فقه اسلامی (یعنی #قرآن، #روایات و #عقل) را به کار میبرند که برای هر عصر و زمانی پاسخگو هستند.
#نمونه
مسائل #مستحدثه در امور مختلفی وجود دارد. در بخش پزشکی میتوان به مسائلی چون #کالبدشکافی، #مرگ مغزی، #پیوند اعضاء، #باروری مصنوعی و #تغییر جنیست، #شبیهسازی اشاره کرد.
در امور عبادی میتوان از حکم نماز و روزه در قطب، تزریق داروهای تقویتی به روزهدار و حکم رؤیت هلال با چشم مسلح یاد کرد. همچنین در اقتصاد مباحثی مانند تورم، بانکداری، بیمه و خرید و فروش بلیطهای بختآزمایی نیز از مسائل #مستحدثه هستند.
#کتابشناسی
آثار متعددی از سوی فقها و محققان درباره مسائل مستحدثه به نگارش درآمده است از جمله:
«#المسائل المستحدثة»
اثری به زبان عربی و قلم سیدمحمدصادق #روحانی، قم، انتشارات دارالکتاب. در این کتاب مسائلی همچون تلقیح مصنوعی، سرقفلی، اوراق بهادار، سفته، ذبح با ابزار جدید، کالبدشکافی، پیوند اعضا و حق تألیف مورد بررسی فقهی قرار گرفتهاند.
#المبسوط فی فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبیة،
نوشته محمد #قائنی، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع). این کتاب در دو جلد به مسائل پزشکی جدید مانند پیوند اعضا، باروری مصنوعی، شبیهسازی از منظر فقه پرداخته است. این کتاب با عنوان «پژوهشی در مسائل فقه پزشکی» توسط محمد علی قاسمی به فارسی ترجمه و توسط مرکزفقهی ائمه اطهار(ع) منتشر شده است.
#الفقه و مسائل الطبیة،
به قلم محمدآصف #محسنی قندهاری، مجموعهای از احکام پزشکی و مباحث فقهی پزشکی به زبان عربی است که توسط بوستان کتاب قم در دو جلد چاپ شده است.
«#مسائل_مستحدثه_پزشکی»
کتابی فارسی که از سوی #دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گردآوری و توسط بوستان کتاب قم منتشر شده است. این کتاب در دو جلد به مباحثی همچون:
تلقیح، کالبدشکافی، سقط جنین، پیوند اعضا و شبیهسازی پرداخته است.
https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D8%AB%D9%87
#مسائل_مستحدثه و عنصر #زمان و #مکان
شاگردان مکتب اهل بیت (علیهم السّلام) با پیروی از معصومان (علیهم السّلام) همواره به هنگامِ حلّ مسائل مستحدثه عصر خویش، به دو عنصر زمان و مکان توجّه داشتهاند، به طوری که با تفحّص در کتب فقهی ارزش مند ایشان، این واقعیّت به وضوح اثبات میپذیرد.
در این جا مجالی برای ذکر آن موارد نیست، ولی تنها به ذکر یک نمونه از کتاب القواعد و الفوائد فقیه نامدار شیعه، #شهید_اوّل بسنده میکنیم:
(یجوز تغیّر الاحکام بتغیّر العادات کما فی النقود المتعاوره والاوزان المتداوله ونفقات الزّوجات والارقاب فآنها تتّبع عادة ذلک الزمان الّذی وقعت فیه…)؛
(تغییر احکام به سبب دگرگونی عادت ها جایز است، مانند:پول های رایجی که در زمانها و مکانهای مختلف تغییر یافتهاند، و یا اوزان و وسایلی که با آنها کالاها را وزن میکنند، و نیز مخارج همسران و نزدیکان. حکم همه این موارد از عادات مردمیتبعیّت میکند که در همان عصر و زمان زندگی میکنند.
و در ادامه عبارت، مرحوم شهید علاوه بر سه مورد فوق به سه موضوع دیگر، از جمله:مقدار استفاده از منافع عاریه و دو مسئله از موارد اختلاف زن و شوهر در پرداخت مهر، اشاره میکند. به یقین، مقصود نهایی شهید از ذکر چنین عبارتی که با کمک مثال های شش گانه فوق درصددِ توضیح آن نیز برآمده، این است که نظر فقها را به نکتهای اساسی و مهم متوجّه سازد؛ به هنگام تطبیق احکام بر موضوعات و مسائلِ هر عصر، باید اوضاع و شرایط حاکم بر آن دوره را در نظر داشت؛ زیرا چه بسا تحوّلات و دگرگونی های عرف ها و جامعهها، موضوعات احکام را دست خوش تغییراتی قرار دهد و به تبع تبدّل آنها، احکام نیز دگرگون گردد.
https://fa.wikifeqh.ir/%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%AD%D8%AF%D8%AB%D9%87
#معرفی منابع (۷)
#درس خارج فقه
📚📚📚📚📚📚📚📚
#ریاضُ المَسائل فی بَیان الأحْکام بِالدّلائِل
کتابی فقهی تألیف سید علی بن محمد #طباطبایی حائری(متوفای ۱۲۳۱ ق).
این کتاب، از شرحهای کتاب #النافع فی مختصر #الشرایع تألیف #محقق #حلی(م ۶۷۶ ق) است.
#ریاض المسائل یک دوره کامل #فقه استدلالی (۱۷جلد چاپ جدید) حاوی نظرات بزرگان فقه مثل شیخ طوسی، شیخ صدوق، علامه حلی، شهید اول، شهید ثانی، کلینی،، طبرسی، راوندی، فاضل مقداد، فخر المحققین، مقدس اردبیلی و...است.
شهرت این کتاب آن چنان بوده، که مؤلف آن، به نام صاحب ریاض مشهور شده است.
جهت آشنایی بهتر ⤵️⤵️⤵️⤵️
https://fa.wikishia.net/view/%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84_%D9%81%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%84_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8)
📚📚📚📚📚📚📚📚📚
مبحث مضاربه ریاض جلد ۹صفحه ۳۳۲
ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام لاحياء التراث ،چاپ: اول ، قم، 1418
⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
http://lib.eshia.ir/27154/9/332
معرفی #منابع (۵)
درس #خارج_اصول
☀️☀️☀️☀️☀️☀️☀️☀️☀️
#مصباح الاصول
این کتاب تقريرات درس خارج اصول حضرت آيت الله #خويى (م 1413 ق) است که حضرت آيت الله شهید #بهسودى کابلی آن را تدوین نموده است.
كتاب #مصباح_الأصول يكى از رايجترين كتابهاى اصولى است كه طلاب و فضلا و اساتيد درس خارج اصول براى آگاهى از ديدگاههاى اصولى حضرت آيت الله #خويى به آن مراجعه مىكنند.
اين كتاب با بيانى روان و ساده به طرح عميقترين مسائل اصولى مىپردازد و در حوزههاى علميّه قم و نجف با استقبال فراوانى از طرف علما و بزرگان علم اصول مواجه شده و از ارزش و اعتبار خاصى برخوردار است.
⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️⬇️
متن کتاب ج ۲ ، مبحث مرجحات باب تزاحم
http://lib.eshia.ir/11541/2/66
.
معانی فقه
#فقه در لغت به معناى فهم عمیق است. با در نظر گرفتن این معنا، تفقه در همه بخشهاى آموزههاى دینى، حتى عقاید و اخلاق و تربیت هم ممکن است. (#فقه_عام)
امّا در اصطلاح #خاص، علمى است که با استفاده از روشى معین به استنباط و استخراج احکام تکلیفى (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه) در مورد رفتارهاى مکلّفان و یا احکام وضعى که به نحوى مربوط به رفتارهاى آدمى باشند، از منابع چهارگانه دینى (کتاب خدا، سنت، اجماع و عقل) مىپردازد.
#تفقه در دین به معناى عام لغوى، شناخت عمیق دین در همه ابعاد و بخشها است که نتیجه این نوع تفقه، رسیدن به شناخت از دین است که هر اندازه روش کسب این شناخت، معتبرتر باشد، شناخت به دست آمده نیز معتبر و قابل اعتماد خواهد بود.
اما #تفقه در دین به اصطلاح #خاص، در پى کشف و استنباط یک بخش از آموزههاى دین، یعنى همان احکام #تکلیفى و #وضعى است. البته روشى که براى کشف دنبال مىشود، در این جا نیز باید از اعتبار و اتقان کافى برخوردار باشد تا بتوان #حکم فقهى را با اطمینان به شارع نسبت داد یا مورد تأیید او دانست. لازمه کسب این اطمینان، سندیت و اعتبار #صدورى منبع حکم و نیز درستى شیوه برداشت از آن منبع است. اما اگر منبعى لفظى در دست نبود، باید از اصول خاصى پیروى نمود که به آن #اصول_عملیه گفته مىشود.
https://rasekhoon.net/article/amp/show/716359/%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%87-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C
#فقه_معاصر
#فقه_القضايا_المعاصرة
#فقه_التربیة
#استاد_اعرافی
📌📌📌📌📌📌📌
فقه التربیه را باید علمى دانست که از طرفى به کشف و استنباط احکام شرعى (اعم از تکلیفى و وضعى) مربوط به رفتارهاى مربى و متربى در مقام تربیت مىپردازد و از طرف دیگر به کشف دیدگاههاى دینى درباره اجزا و عناصر تربیت. در ادامه، به توضیح بیشتر این دو کارکرد مىپردازیم.
کارکرد دوگانه فقه در تربیت
کارکرد اصلى و بالذات «فقه التربیة»، تعیین حکم شرعى در فرآیند تربیت است. تربیت به عنوان فرآیند، همواره با فعالیت و اقدام مربى و گاه فعالیت متربى در مقام تربیت همراه است؛ خواه مربى بودن و متربى بودن در یک فرد تحقق یابد، خواه در دو فرد. از آن جا که هر رفتار اختیارى انسان، الزاما به یکى از احکام پنجگانه تکلیفى (وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه) یا احکام وضعى متّصف مىگردد و رفتارهاى مربى و متربى در ضمن فرآیند تربیت نیز از این قاعده مستثنى نیست، در نتیجه فقه عهدهدار تعیین حکم شرعى براى اقدامات و رفتارهاى مربى ـ به معناى عام آن ـ و رفتارهاى متربى خواهد بود.
مربى ـ به معناى عام ـ و رفتارهاى او، شکلهاى مختلفى مىتواند به خود بگیرد. مثلاً دولت و حکومت به عنوان یکى از دستگاههاى تأثیرگذار در تربیت، داراى رفتارهایى از قبیل هدفگذارىهاى کلان تربیتى، سیاستگزارى، برنامهریزى، سازماندهى و گاهى تهیه محتواهاى آموزشى، مدیریت و اجرا مىباشد که بدون شک، هر کدام تأثیرات کلان آموزشى و تربیتى بر فرآیند مذکور داشته و با توجه به این آثار، موضوع حکم شرعى نیز قرار خواهد گرفت.
👇👇👇👇👇👇
با توجه به نکات فوق کارکرد دوّم فقه در تربیت را مىتوان در دستهبندى زیر خلاصه کرد:
الف. نظامسازى تربیتى با استفاده از احکام فقهى (شبیه کار شهید صدر در اقتصادنا)
1. اهداف تعلیم و تربیت؛
2. مبانى تعلیم و تربیت؛
3. اصول تعلیم و تربیت؛
4. روشهاى تعلیم و تربیت؛
5. مراحل تعلیم و تربیت؛
6. عوامل تعلیم و تربیت؛
7. آسیبهاى تعلیم و تربیت؛
8. پیشگیرى و درمان آسیبها.
ب. تحلیل تربیتى احکام:
1. تحلیل تربیتى عبادات (نماز، روزه، حج، جهاد، خمس و...)؛
2. تحلیل تربیتى معاملات (انواع فعالیتهاى اقتصادى)؛
3. تحلیل تربیتى قواعد فقهیه (استحباب عبادت صبى، قاعده تقیه، قاعده «کل کافر نجس»، قاعده «عدم اشتراط احکام الوضعیه بالبلوغ»، قاعده «المؤمنون عند شروطهم» و...).
فقه و علوم تربیتى
همه آنچه گفته شد، نیازمند دو نوع تخصص است: یکى تخصص در فقه و به کارگیرى روش فقهى، و دیگرى تخصص در علم تربیت یا علوم مربوط به آن. لزوم تخصص در فقه تاکنون روشن شد، اما تخصص در علم تربیت هم براى فقیه در باب تربیت ضرورى است، تا دقیقا با زیر و بم موضوع تحقیق خود در فقه آشنا باشد.
منبع
فقهالتربیة ـ «تعامل فقه و تربیت»
نویسندگان: هادی رازقی
منبع: مجله پژوهش و حوزه 1381 شماره ۹
📌📌📌📌📌📌📌📌📌
چند منبع فارسی👇👇👇
✅فقه تربیتی: تربیت عبادی،
علیرضا اعرافی، قم، مؤسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان، ۱۳۹۶ش.
✅اخلاق و تعلیم و تربیت از منظر فقه و حقوق اسلامی،
علیرضا روستایی، اصفهان، انتشارات بینش آزادگان، ۱۳۹۵ش.
✅نقش فقه در تربیت اجتماعی،
مصطفی رفسنجانیمقدم، مشهد، انتشارات سخنگستر، ۱۳۹۴ش.
✅نگرشی بر تعامل فقه و تربیت: نقش فقه در تربیت،
علیهمت بناری، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۳ش.
#فقه معاصر
#فقه القضايا المعاصرة
#آشنایی با فقه الاداره
#استاد_قوامی
#فقه_الاداره شعبه ای از فقه است که می کوشد قواعد مدیریتی را غنی سازی کند و این عمل را از طریق استنباط احکام اداری به سبک اجتهاد جعفری و جواهری انجام می دهد؛ یا فقهی که متکفّل تبیین احکام شرع، در موضوعات گوناگون مدیریتی و اداری از طریق پاسخگویی به سؤالات مدیریتی، به شکل استنباط است.
با توجه به مسأله محور بودن فقه، عرضه نظام مند مسائل علوم انسانی به فقه منجر به تولید پاسخ هایی در اندازه های مورد نظر دین خواهد گردید.
نظام پاسخ های فقهی که ناظر به نظام مسائل علوم انسانی ایجاد می شود همان چرخه تولید علوم انسانی اسلامی، البته با تأثیرپذیری علم از فقه، خواهد بود. « فقه الاداره» به عنوان یک بعد « فقه علوم انسانی» جایگاهی روشن پیدا می کند.
عملیات استنباط فقهی در عرصه علوم انسانی، به عنوان فرایند غنی سازی تعریف می شود. علوم انسانی به شکل رایج نه تنها مفید نیستند، بلکه مضرند باید با عملیات اجتهادی مورد پالایش قرار گیرند و تصفیه شوند. تصفیه ای از نوع غنی سازی که متوجه مبانی، اصول، ساختار و روش های این علوم خواهد شد. برای این کار قبلاً باید آشنایی دقیقی با آنها پیدا شود از نوع آشنایی با یک موضوع برای فقیه تا نظر اسلام را کشف و ارائه کند.
نسبت فقه و مدیریت، روش شناسی فقه الاداره، منبع شناسی، گونه شناسی فقه الاداره، الگوشناسی فقه الاداره، فصول پنجگانه این کتاب را تشکیل می دهند.
درس خارج (آشنایی با منابع ، پیش نیازها ، روش تحصیل و...)
#فقه معاصر #فقه القضايا المعاصرة #آشنایی با فقه الاداره #استاد_قوامی #فقه_الاداره شعبه ای از فقه اس
ارتباط فقه الاداره با «مدیریت اسلامی»،
عرصه های فعال در فقه علوم انسانی،
ماهیت #مدیریت،
وظایف اصلی مدیریت،
فرایند #سازمان دهی، برنامه ریزی، وظایف مدیریت منابع انسانی،
مدیریت فرهنگی سازمان ها،
ارتباط فقه و مدیریت،
فقه مدیریت(فقه سازمانی)،
تعریف فقه الاداره،
ضرورت فقه الاداره،
تأثیر فقه بر مدیریت و بالعکس،
جایگاه فقه الاداره در تقسیم محقق حلّی،
آشنایی اجمالی با حقوق اداری،
فقه اداری،
مقایسه نهایی میان حقوق اداری و فقه اداری،
ضابطه مند کردن روش های موجود در علوم اداری،
اجتهاد روش انتخابی فقه الاداره،
اعمال روش اجتهادی در مباحث مدیریت،
نظریه پردازی و نظام سازی با روش اجتهادی،
ارزیابی و ارزش گذاری روش اجتهادی فقه الاداره،
تعریف سیره،
شرط معاصرت در حجیت سیره عقلا،
حجیت بناء عقلا و قوانین و احکام اداری و سازمانی،
منابع معین عقل،
راه های مقایسه و تطبیق برده و کارگزار و کارمند در بُعد احکام اداری، الگوی فتاوای قانونمند (قانون مدنی)،
روش کاربردی نمودن فقه الاداره در یک نمایه و با نگاهی فرا«فرآیندی»،
از جمله موضوعات و مباحث مطرح شده در این کتاب هستند.
کتاب #فقه_الاداره جلد یکم نوشته سید صمصام الدین #قوامی در 280 صفحه از سوی انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است
درس خارج (آشنایی با منابع ، پیش نیازها ، روش تحصیل و...)
ارتباط فقه الاداره با «مدیریت اسلامی»، عرصه های فعال در فقه علوم انسانی، ماهیت #مدیریت، وظایف اصل
فقه الاداره یکی از عرصه های جدید نوظهور در فقه پژوهی است که دستور کار خود را به «تعیینِ بایدها و نبایدهایِ شرعیِ رفتارهای سازمانی و دیگر عوامل انسانی دخیل در حوزه سازمان» اختصاص داده است. ایده «فقه الاداره» به عنوان یکی از افراد «فقه علوم انسانی» جایگاهی روشنی دارد و از خانواده فقه است و برخوردار از مجموعه توانمندی های آن که به غنی سازی دانش مدیریت می پردازد.
دانش مدیریت نیز از شاخه های کاربردی علوم انسانی است و دانشی چند رشته ای است «نه میان رشته ای» که حاوی جامعه شناسی، روان شناسی، اقتصاد، انسان شناسی، آمار و تعلیم و تربیت و... می باشد. لازم به ذکر است که هر کدام از دانش های مزبور در خدمت یکی ازمحورهای چهارگانه دانش مدیریت قرار می گیرد. هدف این نوشتار «درآمدی بر فلسفه فقه الاداره» است. برای این منظور می توان مسائل در مورد این علم را در سه محور دست بندی کرد: 1. مسائلِ زماهوی فقه الاداره 2. مسائلِ فرامسئله ای این علم 3. مسائلِ عملی و کاربردی فقه الاداره. این نوشتار که خود را گامی اولیه در این مسیر تلقی می کند در روند پژوهش پیشنهادهایی از سنخِ تأسیسِ عرصه های مطالعاتی جدید نیز ارائه کرده است.
#فقه القضايا المعاصرة
#فقه معاصر
#جلد دوم #فقه_الاداره
#استاد_قوامی
#فقه_الانتخاب به عنوان حلقه ای از حلقه های فقه الاداره، پیگیر استخراج قواعد و معیارهای شرع مقدس برای گزینش منابع انسانی و نیز راه کارهای انتخاب شایستگان در سطوح گونـاگون سـازمان با روش اجتـهادی اسـت.
روش تبیین و استخراج هریک از مفاهیم و ملاک های انتخاب اصلح، مبتنی بر خط تولید فقه اللغه، فقه الحدیث، فقه القرآن، فقه السیره و فقه الاداره در هریک از فروع و مسائل گزینشی سامان می یابد و در گام بعدی از داده های فقهی به عنوان مواد اصلی در کشف و پردازش «نظریه و نظام گزینش اصلح» که مورد نظر شرع مقدس است، بهره گیری می شود تا توانمندی فقه در این عرصه های مهم به نمایش گذاشته شود. «فقه انتصاب» حلقه بعدی این سلسله است که بر اساس ساختار موضوعات و مسائل دانـش مدیریت و سـازمان با همان خـط تولـید در پی فقـه الانتخاب به بازار فکر و فقه عرضه می شود، و همین طور تا پیمایش اجتهادی کلیه موضوعات مدیریتی.