📌 #چالش_های_فقهی_کرونایی قسمت هشتم 🎙 قاعده لاضرر و شیوع کرونا ▪︎اهم نکات یادداشت صوتی استاد حمید وحیدی 🔸 چیستی و چرایی قرنطینه قرنطینه به معنای ایجاد مانع برای افراد مشکوک به بیماری است نه افرادی که به نحو قطعی مبتلا هستند و آنچه از موضوع قرنطینه بر می آید این است که قرنطینه به نوعی ایجاد مانع از رسیدن ضرر به مسلمانان و افراد بشر بطور عام است و طبق «لاضرر و لاضرار» (۱)، اسلام مخالف ضرر رساندن به دیگران است. 🔸آیا افراد مشکوک به بیماری نیز در دایره شمول لاضرر خواهند بود؟ اگر فردی قطعاً مبتلا به بیماری است، شکی نیست که مشمول «لاضرر» خواهد بود و آن فرد مبتلا نمی تواند با استناد به «قاعده سلطنت» (۲) و با ادعای سلطنت بر مال و جان خود، وارد جامعه شود چرا که معروف ترین روایت لاضرر، در جریان سمرة بن جندب نقل شده است که دقیقا شبیه به همین مورد است. (۳) اما آیا فردی که مشکوک به بیماری است را هم می توان با استناد به «لاضرر» وارد قرنطینه کرد؟ در ابتد ای امر باید گفت که به مجرد احتمال، نمی توان به لاضرر استناد کرد. اما اگر خوف ضرر وجود داشته باشد – که خوف غیر از احتمال است- باید دو عنصر را بررسی کنیم: ۱. میزان احتمال ۲. محتمل اگر در موردی ده درصد احتمال ضرر وجود داشته باشد، می توان گفت که خوف ضرر در این مورد وجود ندارد اما از توجه به محتمل نیز نباید غافل شد چرا که گاهی محتمل ما از بین رفتن یک یا ده ها فرد است. کما اینکه در مورد این ویروس یک نفر در چرخه تضاعفی این بیماری میتواند چندین نفر را بیمار کند و زمینه مرگ آنها را فراهم کند. این قبیل محتمل ها به گونه ای نیست که بتوان به راحتی از او چشم بپوشیم. لذا قوت المحتمل نقش تعیین کننده ای در بررسی ما دارد. 🔸 تعارض قاعده لاضرر و قاعده سلطنت اگر بخواهیم مردم را با استناد به لاضرر از فعالیت های اجتماعی و اقتصادی و یا فردی منع کنیم و حتی قوه قهریه را به کار بگیریم، قهرا با مقتضای «الناس مسلطون علی اموالهم» مخالفت کرده ایم. صاحب جواهر در تعارض این دو قاعده، قاعده سلطنت را مقدم می داند و علت آن را اعتضاد به عمل اصحاب می داند. اما محقق اصفهانی قاعده لاضرر را حاکم بر قاعده سلطنت می داند با این تعبیر که نفی ضرر حاکم بر قاعده سلطنت است. برخی از علما نیز قائل به تفصیل شده اند مثلاً با استناد به روایتی که در مورد سمرة بن جندب نقل شده معتقدند که اگر تصرف مالک با انگیزه عقلائی باشد، قاعده سلطنت مقدم خواهد بود و در صورتی که انگیزه مالک غیر عقلائی باشد، لاضرر مقدم خواهد بود. 🔸 در تعارض لاضرر یک شخص با دیگران چه باید کرد؟ اگر شخصی با اضرار به غیر، خودش متضرر شود کدام را باید مقدم بدارد؟ به عبارت دیگر اگر میان دو نفر در لاضرر تعارض پیدا شود چه باید کرد؟ نکته ای که در این بین وجود دارد این است که آیا مطلق عدم انتفاع و عدم ربح ضرر به حساب می آید؟ برخی معتقدند که عرفاً این معنا قابل استفاده است اما از آنجا که شمول روایات درباره آن محل تأمل است لذا عدم ربح را مصداق ضرر ندانسته اند. البته این به مفهوم شناسی واژه ضرر بازمی گردد. در حل این تعارض، قواعد باب تزاحم نیز به کار گرفته شده است. نکته مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که لاضرر، دلیل امتنانی است و این امتنان منحصر به یک فرد نیست و طبعاً شامل جمیع امّت خواهد بود. لذا در محاسبه این تعارض برخی علما به قواعد باب تزاحم تمسک کرده اند. بد ین صورت که اگر قرنطینه کردن مستلزم اضرار به عده ای از افراد جامعه باشد و قرنطینه نکردن مستلزم اضرار به عده دیگری باشد، نحوه محاسبه چگونه است؟ آیا باید تعداد طرفین را بسنجیم؟ آیا باید کیفیت ضرر را مقایسه کنیم که آنجا ضرر مالی است و اینجا جانی؟ طبیعتاً تحمل ضرر مالی به انگیزه مصونیت از ضررهای جانی در جامعه به معنای از دادن انفس، امری عقلایی و مورد پسند عقل است. ______________________________ ۱. كافي (ط - دار الحديث)، ج‏ ۱۰، ص: ۴۷۸ ۲. الناس مسلطون علی اموالهم - الخلاف، ج ۳ ، ص: ۱۷۶ ۳. سمرة بن جندب با بهانه رسیدگی به نخل خود، بدون اجازه وارد منزل یکی از انصار می شد. @manaatt

🔸 قال الله عز و جل: و عزتي و جلالي لااحجب بيني و بينك في وقت من الأوقات حتي تدخل علي اي وقت شئت و كذلك افعل باحبائي @manaatt

🔸 الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایة امیرالمؤمنین و الائمة المعصومین صلوات الله علیهم اجمعین 🔸 با الطاف الهی و عنایت امیرالمومنین صلوات الله علیه و همزمان با ایام الله غدیر و عید ولایت، "مناط" دور جدید فعالیت های خود را آغاز میکند. @manaatt

📌 پرونده چهارم: #چالش_های_فقهی_کرونایی 🎞 #تیزر بزودی مباحث تکمیلی این پرونده منتشر خواهد شد. @manaatt

🌐 تارنمای «مناط» رونمایی شد. 📌 برای مشاهده پرونده‌های مناط به نشانی www.manaatt.ir مراجعه نمایید. 💡با ما همراه باشید... 🔸 مناط؛ مباحثات نو در اجتهاد طراز @manaatt

🌐 تارنمای «مناط» رونمایی شد. 📌 برای مشاهده پرونده‌های مناط به نشانی www.manaatt.ir مراجعه نمایید. 📁 پرونده اول: ماهیت‌شناسی فقه نظام 🔗manaatt.ir/maheyat-shenasi/ 📁 پرونده دوم: نقش نهاد فقاهت در گام دوم 🔗manaatt.ir/nahade-feghahat/ 📂 پرونده سوم: مبانی فقه نظام ساز در اندیشه امام و رهبری 🔗manaatt.ir/mabani-feghhi-nezam/ 📁 پرونده چهارم: چالش‌های فقهی کرونایی 🔗manaatt.ir/chalesh-feghhi-corona/ 🔸 مناط؛ مباحثات نو در اجتهاد طراز @manaatt

📌#چالش_های_فقهی_کرونایی #یادداشت 👤 استاد #عنایت‌الله_رمضان‌پور 🔸 پس از شیوع ویروس کرونا، احتمال آزمایشگاهی بودن این ویروس توسط برخی از کشورها مطرح شد که این موضوع بستری را برای بررسی فقهی جنگ بیولوژیک و حق مقابله به مثل در آن را مهیا کرد. حجت الاسلام عنایت الله رمضانپور در پاسخ به درخواست مجموعه مناط در یادداشت زیر به ادله مثبِت و ادله مانع استفاده از این سلاح‌ها و همچنین محدوده آن در دو حیطه احکام اولیه و احکام ثانویه پرداخته‌اند. 🔸 گسترش ویروس کرونا و احتمال جنگ بیولوژیک و تولید این ویروس در آزمایشگاههای تحقیقاتی، بهانه‌ای برای بررسی فقهی موضوع «جنگ بیولوژیک و حق مقابله به مثل در آن» شد. با توجّه به تنوع ادلّه قابل طرح، در دو ساحت احکام اوّلیه و ثانویه به بررسی این مسئله خواهیم پرداخت. 📍متن کامل این یادداشت را در اینجا بخوانید: 🔗bit.ly/2Ewe5Dr @manaatt

📌 #چالش_های_فقهی_کرونایی #یادداشت 👤دکتر #محمود_حکمت‌نیا 🔘 مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های واگیر دار بخش اول: مقدمه 🔸نوشتار حاضر اثر استاد ارجمند جناب آقای دکتر محمود حکمت‌ نیا، خلاصه‌ای است از مقاله‌ای با همین عنوان که به درخواست مجموعه مناط به رشته تحریر درآمده و در مجله حقوق اسلامی به صورت کامل به طبع رسیده است. در این مقاله مولف محترم بررسی ذو ابعادی را در موضوع شیوع ویروس کرونا ارائه کرده‌اند که در صدد است مبانی الگویی برای مواجه ملّی با این رخداد را تبیین کند. این نوشتار به دنبال تبیین پایه‌های الگوی عملیاتی مواجهه با کرونا است، از این رو در آن مبانی فقهی، حقوقی، اخلاقی و اجرایی مسئله در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. ایشان ضمن چهار گفتار به موضوع‌شناسی جامع، اصول و حقوق بنیادین مطرح در مسئله، قواعد مواجهه با این بیماری و ملاحظات و مسائل مقام اجرا پرداخته‌اند. نکته شایان توجه در این نوشتار بررسی تطبیقی با دیگر مکاتب حقوقی و اخلاقی می‌باشد که به غنا و استحکام مطالب افزوده است. شناخت اهمیت و کیفیت ترابط بین زمینه‌های متنوع دخیل در مسائل عینی، در فرایند اجتهاد در این موضوعات تعیین‌کننده است، لذا مناسب است در کنار بررسی‌های فقهی محض، نگاهی نیز به این نوع پژوهش‌های جامع وجود داشته باشد. به همین جهت این مقاله می‌تواند فرصتی باشد تا تاثیر و تاثر فقه با حوزه‌هایی را مشاهده کنیم که دستگاه فقاهت در مقام حل مسئله جامعه و حکومت لابد از تعامل با آنها است. 📝 متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید: 🔗bit.ly/3lCvb3t @manaatt

📌 #چالش_های_فقهی_کرونایی #یادداشت 👤 دکتر #محمود_حکمت‌نیا 🔘 مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های واگیر دار بخش دوم: ارزش‌ها و حقوق بنیادین 🔸 در بخش دوم مقاله استاد حکمت نیا، ارزش ها و حقوق بنیادینی که بواسطه کرونا و آثار آن در معرض تهدید قرار گرفته اند مورد بررسی قرار میگیرد. همچنین قواعد مواجهه با بیماری با توجه به رویکردهای متصور در این مواجهه مورد کنکاش قرار گرفته است. 📝 متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید: bit.ly/2ETYptV @manaatt

📌 #چالش_های_فقهی_کرونایی #یادداشت 🔘 مبانی اخلاقی، فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های واگیر دار 👤 دکتر #محمود_حکمت‌نیا بخش آخر: اصول و قواعد اجرای الگو 🔸 در بخش سوم و پایانی مقاله استاد حکمت نیا، توجه به اصل عدالت در مواجهه عملیاتی و اجرایی حاکمیت مورد کنکاش قرار گرفته است. توجه به این اصل در دو شاخه عدالت در رفتار و عدالت در توزیع امکانات بررسی شده است. 📝 متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید: bit.ly/2Z6enIt @manaatt

📌 #چالش_های_فقهی_کرونایی 🎬 ببینید 🔘 بررسی ضمان حاکمیت در قبال صدماتی که به مردم وارد می‌شود. (بخش اول: اثبات شخصیت حقوقی برای دولت اسلامی) 👤 استاد #مهدی_علوی_مهر 🔸مناط؛ مباحثات نو در اجتهاد طراز @manaatt