#راز‌جاودانگی‌‌دین‌اسلام #خاتمیت «خاتمیت و کمال دو امر متلازمند; یعنی، ممکن نیست که دین و آیینی، خود را خاتم ادیان بداند و داعیه کمال نداشته باشد و یا آن که داعیه کمال نهایی داشته باشد و خود را به عنوان دین خاتم معرفی کند برخی بر این باورند که در مورد خاتمیت نمی توان استدلال عقلی آورد; آنچه در توضیح آن بیان شده و می شود جنبه معقول سازی ( است، نه جنبه برهانی و استدلالی ; (Reasoning) به عبارت دیگر بحث خاتمیت، یک بحث درون دینی نقلی است که به گفته علامه حلی (726 - 648 ق) در کتاب واجب الاعتقاد، از ضروریات دین اسلام است . و برخی همانند شهید مطهری بر صحت خاتمیت دلایل عقلی(برون دینی) اقامه نموده اند. دلایل نقلی بر صحت خاتمیت ۱. آیه مبارکه: «ما کان محمد ابا احد من رجالکم و لکن رسول الله و خاتم النبیین » (3) است ۲. و دیگری گفته رسول خداست که فرمود: «لا نبی بعدی » (4) ۳. و سومی اجماع است که ملحق به دلیل نقلی می باشد; زیرا اعتبارش را از سننی که اجماع کاشف آن است می گیرد . ۴. «ارسلت الی الناس کافة، بی ختم النبیون .» یعنی: برای تمام مردم فرستاده شدم و توسط من نبوت پایان داده شد . ۵. امام علی علیه السلام نیز بر این حقیقت تاکید می فرماید و پیامبر اسلام را ختم کننده صحیفه وحی معرفی می کند: «بابی انت و امی، [یا رسول ا . . ]. لقد انقطع بموتک ما لم ینقطع بموت غیرک من النبوة و الانباء و ... .» یعنی: پدر و مادرم فدای تو ای رسول خدا با مرگ تو رشته ای پاره شد که در مرگ دیگران این گونه قطع نشد، با مرگ تو رشته پیامبری و فرود آمدن پیام و اخبار آسمانی گسست . ۶. حدیث منزلت... خاتمیت از دیدگاه استاد مطهری استاد در نوشته ها و آثار مختلفی در باب مساله ختم نبوت سخن گفته است; اولین و مفصلترین اثر ایشان در این زمینه، سخنرانیهایی است که تحت عنوان «خاتمیت » به چاپ رسیده است; دومین اثر ایشان، «ختم نبوت » است که در مجموعه ای به نام «محمد خاتم پیامبران » به چاپ رسیده است; و سومین اثر ایشان جزء سوم از مجموعه «مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی » با نام «وحی و نبوت » می باشد که در بخشی از آن به مساله فلسفه ختم نبوت پرداخته شده است; در دیگر آثار ایشان نیز همچون «اسلام و مقتضیات زمان » ، «آشنایی با قرآن » و «نقدی بر مارکسیسم » اشاراتی به این مساله دیده می شود . شهید مطهری سخن خود در باب تبیین خاتمیت را با بحثی پیرامون علل تجدید نبوتها شروع می کند; با این که نبوت یک جریان پیوسته است و پیام خدا (یعنی دین) یک حقیقت بیشتر نیست، با این همه، ظهور پیاپی پیامبران، تجدید دائمی شرایع، نسخهای مداوم کتب آسمانی، این سؤال را پیش می کشد که چرا پس از اسلام و با اعلام ختم نبوت، ارتباط انسان با جهان غیب یکسره منقطع شد، و نه تنها پیامبر تشریعی (صاحب شریعت) نیامده و نخواهد آمد، حتی پیامبر تبلیغی نیز نیامده و نخواهد آمد؟ دلایل عقلی برون دینی صحت خاتمیت: استاد مطهری در پاسخ به این سؤال و علت یابی خاتمیت، سه علت عمده را بیان می کند: 1 - تحریف 2 - نقص 3 - نیاز به تفسیر و تبلیغ 4_فطری نبودن دین 1 - تحریف یکی از علل تجدید رسالت و ظهور پیامبران جدید، تحریف و تبدیلهایی است که در تعلیمات و کتابهای مقدس پیامبران رخ می داده است و به همین جهت آن کتابها و تعلیمات، صلاحیت خود را برای هدایت مردم از دست می داده اند . «بشر قدیم به علت عدم رشد و عدم بلوغ فکری قادر به حفظ کتاب آسمانی خود نبود; معمولا کتب آسمانی مورد تحریف و تبدیل قرار می گرفت و یا بکلی از بین می رفت ; از این رو لازم می شد که این پیام تجدید شود .» بنابراین یکی از دلایل تجدید پیامبران و شرایع جدید، از بین رفتن محتوای ادیان پیشین و تحریف کتابهای آسمانی است; در حالی که این مساله در مورد خاتمیت صدق نمی کند; چرا که خداوند خود وعده محفوظ ماندن قرآن از تحریف و تغییر را داده است: «انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون » علاوه بر این، نزول قرآن زمانی صورت گرفت که بشر دوره کودکی را طی کرده بود و می توانست کتاب آسمانی را از تحریف حفظ کند; از این رو مسلمانان از همان بدو نزول قرآن به حفظ و نگهداری قرآن اهتمام ویژه ای نشان دادند به گونه ای که امکان هر گونه تحریف و تغییری از بین می رفت; به همین خاطر، علت عمده تجدید پیام و ظهور پیامبر جدید منتفی شد و شرط لازم (نه شرط کافی) جاوید ماندن یک دین، موجود می شود . بنابراین، آیه فوق به منتفی شدن مهمترین علت تجدید نبوت و رسالت از تاریخ نزول قرآن به بعد اشاره می کند و در حقیقت، تحقق یکی از ارکان ختم نبوت یعنی بلوغ اجتماعی بشر را اعلام می دارد .