محاسبه در سلوک
عقل کنترل کننده ی نفس است و نمیگذارد آدمی بیحساب دست به هر کار بزند. پس انسان عاقل اهل حساب است، چه رسد به مؤمن یا مسلمان و چه رسد به سالک راه رحمان.
امامان معصوم شیعه: فرمودهاند:
«هرکس در هر شبانه روز لااقل یک بار اهل محاسبه نباشد، از ما نیست».
یعنی هنوز شیعۀ كامل نشده است.
سالکی که اهل محاسبه نیست، سود و زیان خود را نمیفهمد، چنین کسی نمیتواند به هنگام، جلوی ضرر را بگیرد و موانع را برطرف کند.
سالک زمانی، مثلاً پیش از خواب شب، مدتی با خود خلوت میکند و تمامی کارهای ظاهری و قلبی خود را از آغاز روز مورد مطالعه قرار میدهد و همچون شریکی بیرحم و دقیق نفس خود را به حساب میکشد. اگر در این مطالعۀ عملکرد روزانه، به موارد مثبت برخورد، خدای را سپاس میگوید و اگر با موارد منفی روبهرو گشت، استغفار میکند و از خدای رحمان پوزش میطلبد.
در آغاز شروع در محاسبۀ شبانگاه، محاسبه به طول میانجامد، ولی به تدریج سریعتر انجام میشود و چه بسا در عرض ۵ دقیقه حسابرسی پایان میپذیرد. البته سالک باید در مقام حسابرسی از هیچ نكتهای فروگذار نکند و سهلانگاری ننماید.
سالک میتواند در آغاز و به منظور عادت نفس، بیش از یک بار به محاسبه بنشیند. عزیزی را میشناختم که در آغاز هر ساعت، از صبح تا شب، به مشارطه مینشست و در طول آن ساعت به مراقبت میپرداخت و در پایان آن محاسبه میکرد. قهراً در طول روز بیش از ده بار مشارطه و محاسبه کرده بود، خوشا به حالش؛ البته پس از مدتی سلوک جانانه، یک مشارطۀ صبحگاهی و محاسبۀ شامگاهی کافی است.
خطاهای سالک یکسان نیست. سالک در هنگام محاسبه اگر به خطای درشتی برخورد کرد که از او انتظار نمیرفته است، باید افزون بر استغفار، آن هم بسیار و نه یک بار، به معاتبه بپردازد، یعنی بر نفس خویش نهیب و سرکوفت زند و نعوذ بالله اگر خطا بیش از حدّ سنگین بود، خود را عقاب کند، عقابی متناسب با جُرم مورد ارتکاب و این نسبت به اشخاص گوناگون و حالات آنها و خطاها مختلف است. خطای چشم را باید با بیدار خوابی و تلاوت قرآن جبران کرد. خطای شکم یعنی پرخوری یا به قصد لذّت خوردن را با گرسنگی و خوردن غذاهای مقوّی غیر لذیذ و روزه جبران کرد و روشن است که اگر خطای انجام شده، کاری باشد که در شریعت برایش مکافاتی و کفارهای وارد شده، باید ابتداءاً به آن کفّاره پرداخت.
برخی آیات و روایات محاسبه
۱. خداوند در آیۀ ۱۸ از سورۀ حشر میفرماید:
«یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»؛
«ای مؤمنین پروا پیشه کنید و هرکس بنگرد برای فردایش چه پیش فرستاده است و تقوا پیشه کنید که خدای به آنچه میکنید، آگاه است.»
جملۀ «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»؛ یعنی هرکس باید اهل محاسبه باشد.
۲. امام صادق علیه السلام فرمود:
«فَحَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا»
« پیش از آنکه به حسابتان برسند، از خود حساب بکشید.»
۳. امام کاظم علیه السلام فرمود:
«لَیسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی كُلِّ یوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ حَسَناً اسْتَزَادَ اللَّهَ وَ إِنْ عَمِلَ سَیئاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیهِ»
«از ما نیست کسی که هر روز از خویش حساب نکشد که اگر کار نیکی کرده، از خدا طلب فزونی نماید و اگر کار زشتی مرتکب گشته است، از خدا طلب بخشش کند و توبه نماید».
منبع :
رساله سیر و سلوک ایت اله علی رضایی تهرانی
ص 362
#محاسبه
🌴گوهر معرفت
یا بقیه الله
@marsad
استاد تحریریمشارطه،مراقبه،محاسبه.mp3
زمان:
حجم:
829.5K
🎙 #کلیپ_صوتی
❓چند مرتبه در روز باید در اعمال و #عملکرد_روز تفکر کرد؟
❓کیفیت آن چگونه باید باشد ؟
#توجه_به_نفس
#محاسبه
#حاج_قاسم
#صراط_مستقیم
💢#تهمت_نزنید بن بست نمایی نکنید
♦️ رهبر انقلاب : بعضی انتقادها به #وعده_صادق بر اثر بیاطلاعی است / در انتقاد ، #تهمت نزنید و #بن بست نمایی نکنید !
♦️ رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رمضانی دانشجویان :
یکی از توصیههای من این است که بعضی از ایرادها و انتقادهای دانشجویان به مسئولان بر اثر #بیاطلاعی است.
چرا ؟ مثلاً فرض کنید وعده صادق در فلان وقت انجام نگرفت و فلان وقت انجام گرفت.
👈اگر در فلان وقت انجام میگرفت ، فلان حادثه اتفاق نمیافتاد.
خب ، درست نیست این ؛ این درست نیست.
♦️آن کسانی که متصدی این کارها هستند به انقلاب دلبستگیشان ، وابستگیشان ، عشقشان و آمادگیشان کمتر از من و شما نیست ، نمیشود متهم کرد.
#محاسبه دارند ، #حساب دارند و با محاسبه کار میکنند.
آنچه که انجام میدهند ، اگر شما هم جای آنها بودید ، همین کار را انجام میدادید. این احتمال را همیشه در ذهنتان داشته باشید.
#متهم نکنید افراد را .
♦️من سال گذشته یکی از توصیههایم این بود که انتقاد کنید ، نقد اشکال ندارد. منتهی نقد کردن با #تهمت زدن فرق میکند.
مراقب باشید وقتی نقد میکنید ، کسی را #متهم نکنید.
سؤال مطرح بشود اشکال ندارد ، سؤال مطرح بشود ، ابهام مطرح بشود و فرصت جواب دادن بوجود بیاید.
♦️گاهی هست که بعضی از سؤالات را طرف جواب هم نمیتواند بدهد ، یعنی فرصت جواب ندارد یا امکان جواب دادن نیست نسبت به این قضیه.
👈اینطور موارد حتی ابهام را مطرح هم نکنید.
♦️ در انتقادها مراقب باشید بنبستنمایی نشود ؛ یعنی جوری انتقاد نکنید که وقتی مردم عادی میشنوند ، احساس بنبست بکنند.
نه ، گاهی اوقات اشکالی که بیان میشود ، جوری است که وقتی انسان آن را میشنود ، احساس میکند واقعاً هیچ راهی وجود ندارد.
خب ، این غلط است. ۱۴۰۳/۱۲/۲۲
#حکیمِ_فرزانه
#تبیین
#بصیرت
✨﷽✨
✨ #پندانـــــــهـــ
از حکیمی پرسیدند:
چرا هیچ از عیب
مردم سخن نمیگویی ؟
حکیم گفت:هنوز
از محاسبه
عیب های خــودم
فارغ نشدم تا
به عیب های دیگران بپردازم˝
خوشا به حال آن کس که عیب خودش، اورا از پرداختن به عیب دیگران، باز می دارد
#محاسبه
.🆔 @marsad #کانالمـرصــاد