💠آهنگ بی فرهنگی...!!💠
✍️علیرضا ربانیمنش
🔳عناصر و اجزای فرهنگ را میتوان در قالب مدل هفت لایهی فرهنگي نگريست كه از قاعده به رأس در هفت بخشِ عقيده و باور، ارزش، هنجار، رفتار، دانش، محصولات و نماد میگنجد. "عقيده و باور" و "ارزش" سازندهی هويت دروني و "هنجار"، "كنش و رفتار"، "دانش"، "محصولات" و "نماد" تشکیلدهندهی هويت بيروني يا همان سبك زندگي هستند.
🔘وسیعترین و عمیقترین لایهی فرهنگ لایه عقاید و باورها است که لایهی پنهانی فرهنگ نیز بهحساب میآید. لایهی باور، به تصور هر فرد از خود و جهان پيرامونش اطلاق میشود و لایهی ارزشها، به مجموعهی بایستهها و نابایستههای مستخرج از باور اشاره دارد. اين ارزشها با ايجاد تعامل فرد با جامعه و محيط خود، به لایهی هنجار، تغيير ماهيت میدهند. هر نمود و عملي كه فرد در مواجهه با خود، محيط و ديگران (خانواده و جامعه) از خود بروز میدهد، شکلدهندهی لایهی رفتارهاي فرد است. لایهی دانش نیز، همان صورت ذهني ایدهها، واقعیتها، مفاهيم، دادهها و تکنیکهای ثبتشده در حافظهی انسان است و مبتني بر اطلاعاتي است كه با تجربه، باورها و ارزشهای شخصي، همراه با تصميم و عمل وي، دگرگون و بارور میشود. دانش از زماني كه انتقال يافت، به محصول تبديل میشود و به لایهای بالاتر انتقال مییابد. از اين سطح دانش مستقل از فرد، انتقال و انتشار مییابد و عملاً به محصول (كالا و خدمات) تغيير ماهيت میدهد. لایه محصول و نماد، واگويهي هويت دروني فرد است.
🔷وقتی یک قطعه موسیقی خوانده میشود؛ در عالم خارج فقط آن محصول موسیقیایی که مشتمل بر شعر و سبک خاصی است، شنیده میشود. اما حقیقت آن است که این محصول، در شش لایهی بعدی فرهنگ نیز در ذهن مخاطب تأثیرگذار است. اگر خواننده شعری را انتخاب کند که از دو خصیصه مضمون اعتقادی والا و ملودی متناسب با آن مضمون برخوردار باشد این اثر در ذهن و ناخود آگاه مخاطب نقش ویژه پیدا میکند. به گونهای که ممکن است در طول روز و شب بدون تمرکز و آگاهی قبلی آن را بر زبان جاری سازد. رفته رفته همین تبدیل به باور وی میگردد. حال فرض کنید محتوای شعر و یا قالب موسقیایی آن مخرب باشد؛ با همین فرآیند که گفته شد، معرفت و باور مخاطب لطمه میخورد.
🔶چند روزی است در فضای مجازی کلیپهای مشابهی از ترانهخوانی دسته جمعی دانشآموزان معصوم دختر و پسر مدارس با محتوایی مبتذل دست به دست میشود. خواندنهایی که مستقیم فرهنگ و ارزشهای دینی ما را نشانه گرفته است.
🔷پای صحبتهای بزرگان انقلاب که مینشینیم؛ هنوز شعارها و مداحیهای دوران انقلاب را با آن حال و هوا و سبک و سیاق خاص یادآور میشوند. این شعارها در واقع روی دیگر سکه عقاید آنها است. باور و ارزشی که تبدیل به یک ساختار هنری برای تأثیرگذاری شده بود.
مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای ستاد مرکزی #هیأت رزمندگان اسلام بیانی ژرف و عمیق دارند که خواندن آن مهم است:
«یک وقت هست که شما در همین مطلبی که [عزادار] تکرار میکند و حرفی که [با آن] سینه میزند، با زبان #نوحه و با زبان شعر، یک مسئلهی روز، یک مسئلهی انقلابی، یک مسئلهی اسلامی، یک معرفت قرآنی را میگنجانید؛ او وقتی تکرار میکند، در ذهن او ملکه میشود؛ این خیلی باارزش است، کاری است که هیچکس دیگر غیر از شما نمیتواند این کار را بکند؛ یعنی هیچ رسانهای واقعاً قادر نیست که اینجور معارف الهی را با جسم و جان و فکر و روح و احساس و عقل و مانند اینها آمیخته کند. لذا کار کار مهمّی است، کار بزرگی است»
🔷اگر بگوییم #مداحی و موسیقی مستقیماً قلب خواننده آن را نشانه میگیرد، ناروا نگفتهایم. اگر عامل تکرار و خواندن دستهجمعی را هم به آن بیافزاییم، تاثیر آن چند برابر خواهد شد.
🔷معمولاٌ در بحث آسیبهای فرهنگی و محصولات مخرب آن، دشمنان ما محصول مخرب و مضر فرهنگی تولید میکنند و بعد مسئولین و متولیان امر فرهنگ به دنبال پادزهر مشابه و در جهت خلاف آن میافتند. اما این بار برعکس است. مهاجمان فرهنگی به خوبی تأثیرات #مداحیها و سرودهای ارزشی دسته جمعی دانشآموزان در مدارس را فهمیدهاند و حالا برای کار مشابه و در جهت مخالف آن اقدام میکنند.
🔶یادمان نرود که فاصله گرفتن از ارزشهای موجود یک جامعه نه تنها جامعه را از معنا تهی می کند بلکه سلامت معنوی آن را نیز به خطر میاندازد.
🆔 @hvasl_ir