🔰حجیت اطمینان از دیدگاه شیخ انصاری
{بخش دوم}
1⃣شاهد اول: حجیت خبر اطمینانی
🔸مرحوم شیخ در رسائل قائل به حجیّت خبر واحد #اطمینانی شده و تنها خبر واحدی که موثوق الصدور باشد را از باب ظنّ خاص حجت میداند. شواهد این سخن در کلام ایشان متعدد است که تنها به برخی از آنها اشاره میشود.
💢 مرحوم شیخ در آخر بحث دلالت آیات بر حجیت خبر واحد میفرماید: «نتیجه مدلول آیات، اعتبار خبر عادل واقعی به شرط افاده اطمینان و وثوق میباشد¹.» ایشان در نتیجه گیری از مفاد اخبار میگوید: «در وسائل ادعای تواتر اخبار بر عمل به خبر ثقه شده اما
#قدر_متیقن از اخبار، تنها خبر ثقهای است که احتمال کذب در آن به گونهای باشد که عقلا به آن اعتنا نکرده و توقف در عمل را به واسطه این احتمال تقبیح کنند. شاهد بر این مدعا لفظ «ثقه»، «مأمون» و «صادق» است که در روایات وارد شده و اخبار مطلق نیز به همین معنا انصراف دارد²»
💢مرحوم شیخ در تقریب #اجماع بر عمل به خبر واحد، اجماع منقول، شهرت عظیمه و امارات فراوان بر عمل به خبر واحد را قابل قیاس با هیچ مسألهای ندانسته و بیان داشته هر کس در تحقق اجماع بر عمل به خبر واحد شک کند، در هیچ مسأله دیگری جز ضروریات، نمیتواند اجماع را تحصیل کند. اما در انتها مینویسد: «ولی انصاف آن است که قدر متیقن از اجماع،#خبر_مفید_اطمینان است نه مفید صرف ظن³»
💢 ایشان به هنگام نتیجه گیری از ادله حجیت خبر واحد نیز مینویسد: «انصاف آن است که ادله دال بر حجیت خبر واحد تنها بر وجوب عمل به خبری که مفید وثوق و اطمینان به مفادش باشد، دلالت دارد که همان معنایی است که صحیح در اصطلاح قدما به آن تفسیر شده است. معیار در حصول وثوق آن است که احتمال مخالفت با واقع خبر به گونهای بعید باشد که عقلا بدان اعتنا نکرده و تحیر و ترددی که با حصول ظن و رجحان منافات ندارد، برایشان ایجاد نشود. برای ظنی که هنوز همراه با تحیر و تردد است، میتوان به ظن حاصل بعد از تروی در شکهای نماز، تمثیل کرد⁴»
❇️اگر اطمینان با ظن تفاوت داشت و در هر مورد نیازمند دلیل بر اعتبار نبوده و اعتباری عمومی داشت، #چه_نیازی بود برای حجیّت خبری که اطمینان به صدور آن وجود دارد، به آیات، اخبار، دلیل عقل و اجماع بر حجیّت این اطمینان، تمسک کرد؟
ــــــــــــــــــــــــــــــ
*¹:فرائدالاصول،ج۱،ص۲۹۶
*²:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۰۹
*³:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۴۱
*⁴:فرائدالاصول،ج۱،ص۳۶۶
🆔@masire_feghahat