📌 نفت ایران؛ احیا یا افول؟ ✍️ مصطفی عباسیان؛ کارشناس انرژی #مسیرنگار 🔹صنعت نفت همواره شریان حیاتی اقتصاد ایران بوده است، اما در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند. تحریم‌های بین‌المللی، کمبود سرمایه‌گذاری و ضعف مدیریتی، تولید، مصرف و صادرات نفت ایران را تحت تاثیر قرار داده است. 🔸در این میان، کشورهای منطقه با اتخاذ سیاست‌های توسعه‌ای و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، گوی سبقت را از ایران ربوده‌اند. عربستان سعودی با افزایش چشمگیر تولید، به بزرگترین تولیدکننده نفت در غرب آسیا تبدیل شده و عراق نیز با سرمایه‌گذاری‌های جدید، جهشی قابل توجه در تولید داشته است. 📉 آمارها نشان می‌دهد که تولید نفت ایران در بازه زمانی 2010 تا 2023، با وجود نوسانات، رشد چندانی نداشته و مصرف داخلی نیز افزایش یافته است. این در حالی است که مصرف نفت در عربستان و امارات با سرعت بیشتری در حال افزایش است. ❇️ برای بازگشت به دوران اوج، کارشناسان بر لزوم افزایش تولید از میادین مشترک، بهبود مدیریت و کاهش هزینه‌ها، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تمرکز بر فناوری‌های نوین افزایش برداشت تاکید دارند. ❓آیا ایران می‌تواند با اتخاذ این راهکارها، جایگاه خود را در بازار جهانی نفت بازیابد؟ @masireqtesad

📌 سفر ارزان روی ریل یارانه ✍️ حسین جعفری حقگو؛ کارشناس حمل و نقل #مسیرنگار 🔹 در دنیای پرشتاب امروز، حمل و نقل عمومی کارآمد نه تنها یک ضرورت شهری بلکه یک اولویت اقتصادی و زیست‌محیطی است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد پنج معیار اصلی در انتخاب وسیله نقلیه برون‌شهری برای مسافران به ترتیب هزینه بلیط، دسترسی به ایستگاه، سرعت، راحتی و ایمنی است که در این میان، هزینه بلیط نقشی تعیین‌کننده دارد. 🔸 دولت‌های ملی و محلی در سراسر جهان با پرداخت یارانه به سیستم‌های حمل و نقل عمومی، تلاش می‌کنند قیمت بلیط را برای شهروندان مقرون به صرفه نگه دارند. این یارانه‌ها عمدتاً برای جبران هزینه‌های عملیاتی، توسعه زیرساخت‌ها و نگهداری سیستم‌های ریلی تخصیص می‌یابد و هدف آن کاهش آلودگی، ترافیک و وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. 🔹 در ایران، مطالعات نشان می‌دهد دولت به ازای هر مسافر در قطار حومه‌ای تهران-پرند حدود ۱۴ هزار تومان یارانه پرداخت می‌کند. این یارانه شامل هزینه‌های نگهداری و تعمیرات ناوگان، سوخت، راهبری، حقوق کارکنان و سیستم فروش می‌شود. ✅ این حمایت مالی باعث شده بلیط قطار حومه‌ای تهران-پرند با قیمت ۵۲,۰۰۰ ریال عرضه شود، در حالی که بلیط مترو در همین مسیر ۱۵۰,۰۰۰ ریال است. این تفاوت قیمت، رقابتی جدی بین دو سیستم ریلی ایجاد کرده است و نشان می‌دهد یارانه‌های دولتی نقش مهمی در دسترس‌پذیری و مقرون به صرفه بودن حمل و نقل عمومی برای شهروندان دارد. @masireqtesad

📌 مشارکت عمومی-خصوصی؛ ظریف اما کارآمد ✍️ سجاد حیدرزاده؛ کارشناس اقتصادی #مسیرنگار 🔹 مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) همچون یک شمشیر دو لبه، فرصتی طلایی برای دولت‌ها فراهم می‌آورد تا با تزریق سرمایه و تخصص بخش خصوصی به رگ‌های پروژه‌های زیرساختی، جانی تازه به آن‌ها ببخشند و خدمات عمومی را با کیفیتی بهتر به شهروندان ارائه دهند. 🔸 اما این شراکت، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و اگر با ظرافت و دقت مدیریت نشود، می‌تواند به جای گره‌گشایی، گره‌های کور بیشتری بر پیکره اقتصاد و جامعه بزند. 🔹 انگیزه اصلی دولت‌ها برای ورود به این عرصه، تنوع‌بخشی به منابع مالی و کاهش فشار بر بودجه‌های محدودشان است. بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی، نه تنها باری از دوش دولت برمی‌دارد، بلکه با دانش فنی و مدیریتی خود، بهره‌وری را افزایش داده و هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه‌ها را کاهش می‌دهد. این مزایا به معنای ارائه خدمات باکیفیت‌تر و ارزان‌تر به مردم است. ✳️ اما این سکه روی دیگری هم دارد. قراردادهای PPP اگر بدون دقت و نظارت کافی منعقد شوند، می‌توانند به محلی برای سوءاستفاده و رانت‌خواری تبدیل شوند. مذاکرات پشت پرده، عدم شفافیت و نبود رقابت واقعی، از جمله چالش‌هایی هستند که می‌توانند این مشارکت‌ها را به بیراهه بکشانند. ⭕ دولت‌ها باید با طراحی دقیق قراردادها، ایجاد سازوکارهای نظارتی قوی و تضمین شفافیت، از بروز این مشکلات جلوگیری کنند. در غیر این صورت، برون‌سپاری خدمات عمومی نه تنها به بهبود وضعیت منجر نمی‌شود، بلکه می‌تواند به نارضایتی عمومی و بی‌اعتمادی به دولت دامن بزند. @masireqtesad

📌 بانک یا امپراطوری املاک؟ ✍️ مجتبی شهرابی فراهانی؛ کارشناس پول و بانک #مسیرنگار 🔹 بانک‌ها با تملک ۵۲۶ هزار میلیارد تومان املاک و مستغلات – معادل ۵ درصد کل دارایی‌های شبکه بانکی – به جای تمرکز بر تأمین مالی تولید، به بنگاه‌داران ملکی تبدیل شده‌اند. ۷۵ درصد این املاک به‌صورت عامدانه خریداری شده و تنها ۲۵ درصد ناشی از وثیقه‌های تملیکی است. 🔸 انباشت این دارایی‌های غیرمولد، توان تسهیلات‌دهی بانک‌ها را کاهش داده و جریان تولید و رشد اقتصادی را مختل کرده است. از سوی دیگر، ورود بانک‌ها به بازار مسکن، با سرمایه‌های کلان، نوسانات قیمتی را تشدید کرده و خانه‌دار شدن را برای مردم دشوارتر ساخته است. ✅ برای حل این معضل، راهکارهایی از جمله توسعه بانکداری دیجیتال، کاهش شعب فیزیکی، ایجاد صندوق‌های املاک و مستغلات و توکن‌سازی املاک پیشنهاد شده است. همچنین، بازنگری در قوانین وثیقه‌گیری و افزایش شفافیت در واگذاری املاک مازاد می‌تواند بانک‌ها را به مسیر اصلی خود یعنی تأمین مالی مولد بازگرداند و به ثبات بازار مسکن کمک کند. ❓آیا زمان تغییر فرا نرسیده است؟ @masireqtesad

📌 بازار روسیه، دیگر فرش قرمز پهن نمی‌کند 📄 بیزنس اینسایدر #مسیرنگار 🔹رنو، خودروساز فرانسوی، که در سال ۲۰۲۲ با واگذاری دارایی‌هایش به قیمت نمادین یک روبل، از بازار روسیه خارج شده بود، حالا برای بازگشت احتمالی با چالش بزرگی روبرو است. 🔸شریک روسی سابق رنو، غرامتی ۱.۳ میلیارد دلاری را برای بازگشت این شرکت طلب کرده است. این مبلغ، سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این تجارت از زمان خروج رنو را پوشش می‌دهد. 🔹مقامات روسی نیز هشدار داده‌اند که شرکت‌های خارجی بازگشتی، با مذاکرات سختی روبرو خواهند شد و باید بهای تصمیمات گذشته خود را بپردازند. 🔸خروج شرکت‌های غربی، فرصتی طلایی برای برخی فعالان اقتصادی داخلی روسیه فراهم کرد تا دارایی‌های ارزشمند آن‌ها را با قیمت‌های ناچیز تصاحب کنند. ✳️ روسیه اکنون با اعتماد به نفس بیشتر، شرایط بازگشت شرکت‌های خارجی را تعیین می‌کند. وزیر صنعت و تجارت روسیه با اعلام اینکه «با آغوش باز منتظر کسی نیستیم»، پیام روشنی به شرکت‌های غربی داده که بازار روسیه دیگر همان بازار سابق نیست و اکنون این مسکو است که شرایط بازی را تعیین می‌کند. @masireqtesad

📌 ۴ تهدید صنعت ترانزیت جاده‌ای ایران ✍️ روح‌الله مهدوی؛ کارشناس حمل و نقل #مسیرنگار 🔹آمارها و روندها نشان می‌دهد که ترانزیت جاده‌ای در سال جاری به رکورد ۱۷ میلیون تن دست خواهد یافت. هرچند که این رقم با ظرفیت‌ها و اهداف ترسیم شده فاصله زیادی دارد اما باید توجه داشت که همین مقدار نیز در معرض ۴ تهدید جدی است. ❗نخستین تهدید ترانزیت، توسعه مسیرهای جایگزین در اطراف ایران است که به سرعت گسترش می‌یابد. راهگذر میانی (ترانس کاسپین)، راه آهن ازبکستان-افغانستان-پاکستان و راه توسعه عراق مهمترین این مسیرها هستند که در صورت تکمیل، بخش بزرگی از ترانزیت کنونی ایران را به خود جذب خواهند کرد. ❗دومین تهدید مزیت‌سازی غیر اقتصادی است زیرا هر صنعتی گرفتار آن باشد، پایدار نخواهد بود. به عبارت دیگر صنعت ترانزیت باید قادر به تامین هزینه‌های خود از محل درآمدهایش باشد. اما در وضعیت کنونی که اغلب ترانزیت ایران با ناوگان داخلی و با عرضه سوخت یارانه‌ای انجام می‌شود، هزینه‌های صنعت ترانزیت بیش از درآمدهای آن است. ❗سومین تهدید متوجه صنعت ترانزیت، تحریم‌ها است که باعث انحراف جریان ترانزیت می‌شود و لازم است به منظور خنثی‌سازی آن اقداماتی انجام شود. ❗چهارمین تهدید نیز ضعف زیرساخت‌های ترانزیت است. زیرا با گذر زمان و رشد دانش و ارتقاء فناوری‌، روش‌های حمل و نقل تغییر می‌کند و نیازمند بسترها، قوانین و استانداردهای جدید خواهد بود. به همین دلیل صنعت ترانزیت به منظور حفظ مزیت‌های خود دائما نیازمند انطباق با شرایط جدید و بروزرسانی زیرساخت‌ها است. @masireqtesad

📌 برق ناکافی ✍️ مصطفی عباسیان؛ کارشناس انرژی #مسیرنگار 🔹صنعت برق نقش کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد و در ایران، با توجه به منابع غنی انرژی، ظرفیت بالایی برای تأمین نیاز داخلی و صادرات برق به کشورهای همسایه دارد. با این حال، رشد سریع مصرف برق چالش ناترازی تولید و مصرف را به همراه داشته است. 🔸تولید برق کشور از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ با رشد سالانه ۴.۳ درصد از ۲۴۰ هزار گیگاوات ساعت به ۳۸۹ هزار گیگاوات ساعت رسیده، در حالی که مصرف برق در همین دوره با رشد سالانه ۴.۹ درصد از ۱۸۳ هزار گیگاوات ساعت به ۳۳۳ هزار گیگاوات ساعت افزایش یافته است. این اختلاف رشد، زنگ خطر ناترازی را به صدا درآورده است. 🔺 بخش صنعتی با سهم ۳۷ درصد، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق کشور است، در حالی که مصرف خانگی کاهش یافته و سهم بخش عمومی با رشد چشمگیری به ۹ درصد رسیده است. در روزهای پیک مصرف، به‌ویژه تابستان، این ناترازی به اوج می‌رسد و خاموشی‌ها اجتناب‌ناپذیر می‌شوند. ❇️ برای رفع این مشکل، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، زغال‌سوز، بهینه‌سازی مصرف و بهره‌وری انرژی ضروری است. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های بادی و خورشیدی و کاهش وابستگی به گاز می‌تواند تعادل پایدار در عرضه و تقاضای برق ایجاد کند و از بحران‌های آینده جلوگیری کند. @masireqtesad

📌 نرخ بهره، گلوگاه نظام بانکی ✍️ سیدمحمد نبی‌زاده؛ کارشناس پول و بانک #مسیرنگار 🔹بازار بین بانکی در یک پیچ حساس اقتصادی قرار دارد؛ افزایش نرخ بهره از 19 به 24 درصد طی سه سال، چالش‌های جدی برای نظام بانکی ایجاد کرده است. 🔸این افزایش، هزینه‌های استقراض بانک‌ها را بالا برده و ریسک نکول تسهیلات را افزایش داده که می‌تواند منجر به ناترازی درآمد و هزینه شود و در نهایت جریان درآمدی بانک‌ها را مختل کند. ⭕ شکل‌گیری نرخ‌های غیررسمی در کنار نرخ‌های رسمی و کاهش ذخایر مازاد، پیچیدگی‌های بازار را دوچندان کرده است. روند کاهش ذخایر مازاد و افزایش نرخ بهره غیررسمی، نشان‌دهنده فشار بر نظام بانکی است که در صورت عدم اصلاح به‌موقع، ممکن است به بحران‌های عمیق‌تر منجر شود. ✳️ بررسی دقیق علل این افزایش و تدوین راهبردهای مناسب، برای جلوگیری از تشدید ناترازی‌ها، امری ضروری است. @masireqtesad

📌 مشارکت عمومی-خصوصی؛ مسیر توسعه تولید ✍️ سجاد حیدرزاده؛ کارشناس اقتصادی #مسیرنگار 🔹 توسعه زیرساخت‌های شهری مانند نیروگاه‌ها، مترو، جاده‌ها و بیمارستان‌ها همواره با چالش‌های مالی و فنی همراه بوده است. در ایران، محدودیت بودجه، کمبود تخصص فنی و نظام اداری ناکارآمد، اجرای پروژه‌های بزرگ را دشوار کرده است. 🔸 در این میان، مشارکت عمومی-خصوصی (PPP) به عنوان یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری برای تولید و توسعه زیرساخت‌ها مطرح شده است؛ مدلی که در بسیاری از نقاط جهان با موفقیت اجرا شده و نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا کرده است. 🔹 این مدل با انتقال بخشی از ریسک‌ها به بخش خصوصی و بهره‌گیری از فناوری پیشرفته، کارایی و اثربخشی بیشتری نسبت به روش‌های سنتی دارد. ✳️ بررسی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد موفقیت PPP به چارچوب قانونی شفاف، تخصیص بهینه ریسک، شفافیت مالی و وجود نهادهای نظارتی قوی وابسته است. تجربه کشورهایی مانند چین، هند و ... نشان داده است که طراحی قراردادهای انعطاف‌پذیر و نظارت مستمر بر منافع عمومی و خصوصی از عوامل کلیدی موفقیت این مدل هستند. ⭕ در ایران، پراکندگی قوانین، ریسک‌های سیاسی، ضعف تضامین بانکی و رقابت ناعادلانه از جمله موانع اجرای PPP به شمار می‌روند. راهکارهایی مانند تدوین قانون جامع PPP، ایجاد صندوق تضامین ریسک سیاسی و ظرفیت‌سازی در دستگاه‌های دولتی می‌توانند زمینه‌ساز بهره‌گیری مؤثر از این مدل باشند. ✅ مشارکت عمومی-خصوصی، نه یک ابزار مقطعی، بلکه راهبردی بلندمدت برای توسعه پایدار زیرساخت‌ها و زمینه‌سازی برای تحقق شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» است. @masireqtesad

📌 معمای تولید برق با سیکل ترکیبی ✍️ محمدحسین احمدی؛ کارشناس انرژی #مسیرنگار 🔹 سیکل ترکیبی کردن نیروگاه‌های گازی؛ انقلابی خاموش در صنعت برق که بازدهی تولید را از مرز ۳۵ درصد به اوج ۶۰ درصد می‌رساند. این فناوری نوین با دانش مهندسی، گرمای هدررفته توربین‌های گازی را به برق تبدیل می‌کند و رویای افزایش تولید بدون افزایش سوخت را محقق می‌سازد. 🔸 اما این فناوری طلایی، چالش‌های پنهانی نیز دارد. وابستگی شدید به گاز طبیعی، محدودیت عمر نیروگاه‌های قدیمی و کاهش انعطاف‌پذیری شبکه برق، سایه‌هایی هستند که بر درخشش این راهکار سینه می‌کشند. ❓ نکته حساس آنجاست که آیا سیکل ترکیبی می‌تواند با موج فزاینده انرژی‌های تجدیدپذیر همراه شود؟ آیا این فناوری پلی خواهد بود یا سدی بر مسیر آینده؟ ✳️ تصمیم‌گیری نهایی نیازمند نگاهی جامع و آینده‌نگرانه است که در آن، اقتصاد، فناوری و راهبرد ملی، دست در دست هم دهند. @masireqtesad

📌 رقابت معدنی قدرت‌های جهانی 📄 متال ماینر #مسیرنگار 🔹زنجیره تأمین جهانی خاک‌ها و مواد معدنی کمیاب، که عمدتاً تحت کنترل چین قرار دارد، به دلیل اهمیت استراتژیک این منابع برای صنایع مختلف، به یکی از عرصه‌های رقابت میان قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. 🔸ایالات متحده آمریکا با هدف تنوع‌بخشی به منابع خود، در تلاش است تا معادن کمیاب اوکراین را در اختیار بگیرد. این اقدام در راستای کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین و مذاکرات احتمالی برای امضای یک قرارداد یک تریلیون دلاری میان دو کشور است. 🔹از سوی دیگر، روسیه که کنترل ۵۰ درصد از ذخایر معدنی اوکراین را در اختیار دارد، پیشنهاد همکاری مشترک با آمریکا در زمینه مواد معدنی اوکراین را مطرح کرده است. 🔸این پیشنهاد می‌تواند معادلات زنجیره تأمین جهانی را تغییر دهد، اما همچنان تردیدهایی درباره عملی شدن این توافقات وجود دارد. 🔹 در حالی که چین ۶۹ درصد تولید جهانی خاک‌های کمیاب را به خود اختصاص داده است، آمریکا با ۱۱.۶ درصد در رتبه دوم قرار دارد و به دنبال گزینه‌های جدیدی مانند اوکراین و حتی گرینلند برای رقابت با چین است. 🔸نتیجه مذاکرات آمریکا و اوکراین و همچنین واکنش به پیشنهاد روسیه، می‌تواند تأثیرات مهمی بر آینده زنجیره تأمین جهانی مواد معدنی داشته باشد. @masireqtesad

📌 کدام جریان‌های تجاری بازار ترانزیت ایران محسوب می‌شود؟ ✍️ روح‌الله مهدوی؛ کارشناس حمل و نقل #مسیرنگار 🔹ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی راهبردی خود، حلقه اتصال مراکز تولید و بازارهای بزرگ اقتصادی جهان محسوب می‌شود و ظرفیت بالایی برای جذب کالاهای عبوری دارد. 🔸جریان‌های عظیم تجارت میان شرق و غرب آسیا، روسیه، هند، همسایگان ایران و غرب و شمال اروپا در صورت توسعه زیرساخت‌های مناسب، می‌توانند از مسیر ایران به عنوان یکی از سریع‌ترین و ارزان‌ترین راه‌ها عبور کنند. 🔹ایران در مسیر تجارت چهار قطب بزرگ اقتصادی جهان شامل شرق آسیا، جنوب آسیا، اروپا و آمریکای شمالی قرار دارد که ۷۳ درصد از اقتصاد و ۷۹ درصد از تجارت جهانی را در در سال 2023 به خود اختصاص داده بودند. 🔸بخش قابل توجهی از تجارت دریایی این قطب‌های اقتصادی از کانال سوئز عبور می‌کند، که ایران می‌تواند به عنوان مسیری جایگزین برای آن‌ها باشد. 🔹سالانه بیش از ۱.۳ میلیارد تن کالا و ۲۵۰ میلیون کانتینر از کانال سوئز عبور می‌کند که بخش قابل توجهی از آن خصوصا بارهایی که به مقصد بنادر سواحل غربی و شمالی اروپا حمل می‌شود، بازار ترانزیت ایران محسوب می‌شود. ✳️موقعیت ایران در نزدیکی بنادر پرتجارت اروپا در دریای شمال و بالتیک، مزیت ترانزیتی بالایی به ایران بخشیده است. این ویژگی‌ها، ایران را به شاهراهی بالقوه برای تجارت جهانی تبدیل کرده است که فعال‌سازی آن نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و توسعه آن‌ها متناسب با نیازهای روز است. @masireqtesad