🟢امیرمؤمنان علیه السلام و مواجهه با بیحیایی زنان
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸یکی از مهمترین عوامل «بیعفتی» و بیحیایی زنان و دختران، «بیغیرتی» مردان و همسران آنها است. به همین دلیل، شیاطین انس و جن همواره پیش از آنکه مستقیماً زنان را دعوت به بیحیایی و برهنگی و بیعفتی کنند، غیرت و فضیلت دفاع از ناموس را از مردان میستانند. وقتی غیرت یعنی «نیروی دفاع از ارزشها» را از مردان گرفتند، به راحتی میتوانند بیعفتی و بیحیایی در زنان را رواج دهند.
🔹قرآن کریم هم در تشریح راهبرد فرعون برای استیلای بر جامعه و «توسعه فساد» ابتدا مسأله «غیرتزدایی» از مردان و پسران را مطرح میکند: «يُذَبِّحُ أَبْناءَهُم» و سپس «حیازدایی» از زنان را بیان میکند: «وَ يَسْتَحْيي نِساءَهُمْ» (قصص، آیه۴)
🔻به همین دلیل است که #امیرمؤمنان علیه السلام نیز در دوران حکومت خود، وقتی از رفتارهای هنجارشکنانه و خارج از چهارچوب برخی از زنان و دختران عراق و کوفه مطلع شد، به جای سرزنش مستقیم زنان، به مردان و همسران آنان نهیب زد و فرمود چرا غیرت نمیورزید؟ چرا اجازه میدهید زنان و دخترانتان چنین کنند؟!
«يَا أَهْلَ الْعِرَاقِ نُبِّئْتُ أَنَّ نِسَاءَكُمْ يُدَافِعْنَ الرِّجَالَ فِي الطَّرِيقِ أَ مَا تَسْتَحْيُونَ؛ اى اهل عراق، شنيدهام كه زنان شما در راهها با مردان برخورد مىكنند (به يك ديگر شانه مىزنند) آيا خجالت نمىكشيد؟»
براساس نقلی دیگر آن حضرت فرمودند:
«أَ مَا تَسْتَحْيُونَ وَ لَا تَغَارُونَ نِسَاءَكُمْ يَخْرُجْنَ إِلَى الْأَسْوَاقِ وَ يُزَاحِمْنَ الْعُلُوجَ؛ و فرمود: آيا شرم نمىكنيد و به غيرت نمىآييد كه زنان شما به بازارها مىروند و با مردهاى كفّار شانه به هم مىزنند و مزاحمت ايجاد مىكنند.»
🔸خدا رحمت کند #شهید_مطهری را چه زیبا رابطه بیغیرتی مردان و بیعفتی زنان را تشریح کردهاند:
«اگر زنى آلوده شد، مردْ ديگر نمىتواند ادعاى شرافت كند، ... زن در جهات عفتى، ناموس مرد است ... يعنى اگر زنى- العياذ باللَّه- در مسائل عفت آلودگى داشته باشد دامن مرد آلوده مىشود، ... قرآن مىگويد: «خبيثات مال خبيثين است». زنهاى ناپاك مال مردان ناپاك است و زنان پاك مال مردان پاك است، اين ناظر به پاكى ناموسى است؛ يعنى مردِ ناپاك است كه غيرت را از دست مىدهد و زن ناپاك را مىپذيرد و ناراحت نيست كه زنش ناپاك باشد، ولى مرد پاك امكان ندارد كه زن ناپاك را بپذيرد. اين است كه طبعاً يك نوع انتخاب صورت مىگيرد. اين بيانِ حكم شرعى نيست، بلكه قرآن يك قانون طبيعى را بيان مىكند: طبعاً اين طور است كه پاكها سراغ پاكها مىروند و ناپاكها سراغ ناپاكها.» (مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج۲۶، آشنایی با قرآن(۴)، ص۴۳۲-۴۳۳)
▶️ @Masjed_ui
🟢علم نافع، علم مولد و جامعه دانشبنیان
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸در روایات و ادعیه اسلامی تأکید ویژهای بر «علم نافع» شده است. #امیرمؤمنان خطاب به فرزندشان امام حسن علیهما السلام میفرمایند:
وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا خَيْرَ فِي عِلْمٍ لَا يَنْفَعُ؛ در دانشی که سود ندارد، خیری نیست.
مسأله علم نافع در نظام ارزشی اسلام تا آنجا اهمیت دارد که از دعاهای همیشگی #پیامبر_اکرم(ص) در تعقیبات نماز این بود که: اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عِلْمٍ لَا يَنْفَع؛ پروردگارا از علمی که سود نداشته باشد به تو پناه میبرم»
🔻از اینجا دانسته میشود که هر دانشی لزوماً «خوب» نیست؛ علم ذاتاً ارزشمند نیست؛ علمی که برای فرد یا جامعه اسلامی ضرر داشته باشد و یا حتی نفعی در پی نداشته باشد، در نظام ارزشی اسلامی، «فاقد ارزش» و حتی ممکن است «ضدارزش» باشد.
🔹علم نافع، یعنی علمی که برای فرد یا جامعه اسلامی سودمند باشد. علمی که جامعه را عالمتر و آگاهتر کند؛ علمی است که صرفاً در ذهن و ضمیر عالم باقی نماند یا در لابلای کتابها و کتابخانهها دفن نشود. توضیح آنکه یک علم ممکن است برای فردی خاص، نافع باشد، اما زمانی میتواند برای جامعه نافع باشد که سطح دانش و هنر و صنعت مردم را هم بالاتر بیاورد؛ یعنی علمی در خدمت شکلدهی به یک «جامعه دانشبنیان» باشد.
🔸به تعبیر دیگر، ممکن است تکتک آحاد مردم، عالم و دانشمند باشند، اما «جامعه»، جامعهای «دانشمند و دانشبنیان» نباشد. و این در جایی است که دانشهای افراد دانشهایی مولد نباشد، میزان دانش جامعه زمانی بالاتر میرود که دانش تکتک دانشمندان به درستی در میان سایر افراد جامعه توزیع شده باشد و این جز با کاربست دانش در جامعه و صنعت ناشدنی است. «کاربست دانش» موجب میشود دانشی که علیالقاعده در اختیار تعداد قلیلی از افراد است، در اختیار جمع کثیری قرار گیرد. کاربرد دانش موجب میشود «جامعه» دانشمندتر و عالمتر شود.
🔻اما باید توجه داشت که دانش وقتی در محصول، نمایان میشود که افرادی باشند که توانایی کاربردیسازی آن را داشته باشند.
🔹براساس پایگاه استنادی WOS رتبه علمی ایران در سال ۲۰۲۱، ۱۷ بوده است اما رتبه تولید «علم فناورانه» ۲۷ بوده است. یعنی ما ده پله در تولید علوم فناورانه، و علوم و دانشهای کاربردی نسبت به تولید علوم محض، عقب هستیم. این نسبت معالاسف در حوزه علوم انسانی بسیار نگرانکنندهتر است. و این نشان میدهد که ما باید سرمایهگذاری بیشتری در حوزه دانشهای کاربردی یا کاربست دانش داشته باشیم.
▶️ @Masjed_ui