قسمت #هفتاد_وهفت صدای متهم زن تبدیل به ضجه شد؛ ضجه‌اش تمام اتاق ملاقات را برداشت: - وقتی صدای شکستن استخون گردنشو شنیدم دستام شل شد... بی‌حال شده بود... نمی‌دونستم مُرده...خدا ما رو نمی‌بخشه...لعنت به ما...لعنت به من...اون با ما بد نکرده بود... صدای ضجه‌اش هر لحظه بلندتر می‌شد؛ انقدر که نتوانستم در اتاق بمانم. یادم نیست دقیقاً با چه حالی از اتاق و از بازداشتگاه زدم بیرون و سوار ماشین شدم. فقط یادم هست دیوانه‌وار شروع کردم به رانندگی. بی‌هدف رانندگی می‌کردم و داد می‌زدم. کسی نبود که اشک‌هایم را ببیند، داد می‌زدم و گریه می‌کردم. مطهره با آن لبخند قشنگش دائم جلوی چشمم بود. مطهره مهربان و مظلوم من... انقدر رانندگی کردم که از شهر خارج شدم. تمام دو ماه و بیست و سه روز خاطره‌ای که از مطهره داشتم آمده بود جلوی چشمم. خاطراتم یک طرف، آنچه از آن متهم زن شنیده بودم هم یک طرف. مطهره یک تنه ایستاده بود جلوی پنج نفر. جنگیده بود. بهش نمی‌آمد زورش زیاد باشد؛ اما جنگیده بود. راه گلویش را بسته بودند که صدای فریادش به کسی نرسد. آرام شهید شد. بی‌صدا. مظلوم. بی‌گناه. مطهره فقط یک ضابط قضائی بود. یک ضابط خاص قضائی؛ یک ضابط مسئولیت‌پذیر که تا پای جان نگذاشته بود مجرم فرار کند، آن هم نه یکی و دوتا. پنج مجرم از اعضای یک باند فساد. از شهر خارج شده بودم. واقعاً کار خدا بود که تصادف نکردم با آن حال خراب. دستانم را انقدر روی فرمان ماشین فشار داده بودم که بی‌حس شده بودند. فرمان را چرخاندم سمت شانه راست جاده و توقف کردم. مقابلم صحرا بود و چند زمین کشاورزی. از ماشین پیاده شدم. یادم نیست در ماشین را بستم یا نه. دویدم در صحرا. داد زدم. مثل دیوانه‌ها؛ نه...واقعاً دیوانه شده بودم. خودتان را بگذارید جای من؛ یکی از سحرهای ماه رمضان بروید دنبال همسرتان، بعد او را با گردن شکسته و صورت کبود تحویل‌تان بدهند و جلوی چشمتان تمام کند و چندروز بعد هم قاتلش مقابلتان بنشیند و تعریف کند که چطور عشق‌تان را شهید کرد. دیوانه شدن کم نیست؟ داد می‌زدم؛ با تمام توانم. دیگر گریه‌ام بند آمده بود و فقط داد می‌زدم: - خداااااااااا !

قسمت #هفتاد_وهفت - پس دليل پرداختن ديه چيه؟ فاطمه- اين طور كه تا حالا علما مشخص كردن، حكم پرداختن ديه بر اساس چند حكمته كه معلوم نيست حكمت قطعي هم باشن يا نه. يعني ممكنه كه حكمت‌هاي ديگه اي هم باشن كه تا الان به فكر علماي اسلامي نرسيده و در آينده كشف بشه. به هر جهت، 👈يكي از اين حكمت‌ها اينه كه ديه پوليه كه پرداخت مي‌شه تا قسمتي از لطمه وزياني روكه به خانواده وارد شده جبران كنه. يعني اگه يه فردي دست يا پا و يا چشمش رو از دست بده، اين آسيب او رو از كار كردن باز مي‌داره. در اثركشته شدن فرد هم #ضربه_اقتصادي ديگه اي به خانواده وارد ميشه كه ديه در حقيقت قصد داره اون ضربه رو جبران كنه. فهیمه- خب! اما اين چه ربطي به تفاوت ديه مرد و زن داره؟ فاطمه- تفاوتش اين جاست كه چون #مرد، #مسئول و #نان_آور خانواده است، يعني در حقيقت #باراقتصادي خانواده به دوش مرده، از كار افتادن يا از دست رفتن اون ضربه سنگين تري به خانواده وارد مي‌كنه. در حقيقت، ازدست رفتن زن بيشتر باعث لطمه عاطفي مي‌شه و از دست رفتن مرد باعث لطمه اقتصادي. اين با راحله بود كه پرسيد: - حالا اگه زني كار كنه وحتي مسئوليت نان اوري خانواده به عهده اش باشه، مثلا شوهر نداشته باشه، يا شوهرش از كار افتاده باشه. حالا با توجه به اين كه از دست دادن يه زن مساويه با از دست دادن نان اور خانواده، آيا ديه اون كامله؟ فاطمه- نه خير. من كه گفتم، اين بحث جبران زيان اقتصادي وارد شده به خانواده، يكي از حكمت‌هاي پرداخت ديه است، علت قطعي كه نيست. پس ما تا وقتي علت قطعي شرعي حكم رو ندونيم، به شرف اون چيزي كه فكر مي‌كنيم علت حكمه، حق نداريم احكام روتغيير بديم. در ثاني، قانون براي عموم مردم وضع مي‌شه. نبايد براي #موارداستثنايي قانون رو عوض كرد يا تبصره زد. قانون كه به اندازه تعداد افراد بشر، استثنا يا تبصره داشته باشه كه ديگه قانون نيست. فهيمه فكر كرد وگفت: - ببين به نظر تو اين مسخره نيست كه اگه پسر بچه ۹ ساله يه خانواده به قتل برسه، ديه اش كامله، ولي اگه مادر همين خانواده به قتل برسه، ديه اش نصف باشه. آخر زيان ازدست دادن اين بچه بيشتره يا مادرش؟!😕 فاطمه- فهيمه جان ما كه ديديم ديه به هيچ وجه #معادل_ارزش_انساني فرد نيست. پس مطمئن باش دليلش اين نيست. ببين اين قضيه هم پيچيده تر از اين حرف هاست. بذار خودم برات يه مثال ديگه بزنم. آيا زيان از دست رفتن مردي كه حقوقش ماهي ۵۰ هزار تومانه با كسي كه در آمدش ماهي پانصد هزار تومانه. يكيه؟! - نه!🙁 - يعني اون كسي كه درآمدش ماهي پانصد هزار تومان بود، حالا اگه از دست بره خانوادش بيشتره زيان مي‌بينن ولي شارع مي‌گه كه ديه هر دوشون يكيه. چون اومده #حدمتوسطي رو در نظر گرفته كه بشه به #بيشترافرادجامعه_تعميم داد. تازه در نظر گرفتن اين مقدار متوسط هم براي توانايي بالقوه افراده. چون ممكنه همان پسر بچه اي كه در ۹سالگي از دست رفت، اگه بزرگ مي‌شد، سرمايه دار دنيا مي‌شد. وهمين طور بر عكس، اون كسي كه الان ماهي پانصد هزار تومان درآمدشه، ورشكست بشه و چند ماه بعد خانه نشين بشه پس دين توانايي بالقوه جنس رو در نظر مي‌گيره. وچون به خاطر تفاوت در استعداد زن ومرد، توانايي شون براي فعاليت‌هاي اقتصادي هم متفاوته، دين حد متوسط جنس مردها رو بيشتر از حد متوسط جنس زن‌ها تعيين كرده. عاطفه با عجله صحبت فاطمه رو قطع كرد: - راستي بچه‌ها يه چيز ديگه! ديه وقتي كه پرداخت مي‌شه، چه كسي اون رو دريافت مي‌كنه؟ سميه با اطمينان جواب داد: - معلومه ديگه! خانواده مقتول! عاطفه چشم هايش را به علامت تفكر كمي تنگ كرد: - يعني اين كه اگه مقتول مرد باشه، ديه اش به زن وبچه اش مي‌رسه واگه مقتول زن باشه، ديه اش به شوهر وبچه هاش مي‌رسه. پس در حقيقت اون زن وبچه هاش دو برابر اون مرد وبچه هاش ديه مي‌گيرن.؟ فاطمه هم تاكيد كرد: - بله! يكي از اشتباهات ما همينه كه فكر مي‌كنيم ديه حق مقتوله و به همين علت فكر مي‌كنيم كه حق زنها ضايع مي‌شه. در صورتي كه مقتول كه مرده، ديگه حقي نداره. عاطفه با لحني جدي گفت: - در حقيقت همون وقت كه مرده، حقش رو گرفت! فاطمه- به هر جهت اون حق خانواده شه. به همين علته كه وقتي خانواده زني كه به قتل رسيده اگه بخوان قاتل رو قصاص كنن وقاتل مرد باشد بايد نيمي از ديه رو بپردازن. چون خانواده قاتل در اثر از دست دادن نان اور خانواده شان، لطمه بيشتري نسبت به خانواده مقتول مي‌خورن. در صورتي كه آن ها گناهي نكردن وبايد حقشون روبگيرن. 💭به نظر مي‌آمد ديگر حرفي براي گفتن نمانده، يعني بچه‌ها قانع شده بودند؟! ولي انگار يك نفر بود كه هنوز هم مي‌خواست حرف بزند. راحله!