‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی (2) یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق 👇👇ادامه

2️⃣ کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی و افزایش استقلال کشورها: روند دیگری که به‌وضوح در طول یک سال اخیر محسوس بوده است افزایش روندهای واگرایانه در سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی و در مقابل، تقویت توان دفاعی بومی کشورهای منطقه بوده است. یک عامل کلیدی این موضوع، درگیری مسکو در جنگ اوکراین و افزایش هزینه‌های تعامل نظامی و دفاعی با #روسیه است. این موضوع کشورهای #آسیای_مرکزی را به سمت تقویت توان نظامی داخلی و افزایش بودجه‌های دفاعی سوق داده است. در قرقیزستان برای اولین بار شاهد خرید تسلیحات از تأمین‌کنندگان خارجی بوده‌ایم و در قزاقستان نیز در سال جدید رشد 6 درصدی بودجه دفاعی و رسیدن آن به مرز 1.5 میلیارد دلار را شاهد بوده‌ایم. در حوزه رزمایش‌های نظامی نیز شاهد افزایش موارد مستقل و بروز تنش در رزمایش‌های سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی بوده‌ایم. رزمایش برادری فناناپذیر که سال گذشته بدون قرقیزستان و در یک روند برنامه‌ریزی نشده در تاجیکستان برگزار شده بود، در سال جاری به میزبانی قرقیزستان برگزار شد اما این بار ارمنستان در آن حضور نداشت. گمانه‌زنی‌ها در خصوص خروج قزاقستان از این سازمان به حدی زیاد شده است که وزارت دفاع این کشور دو مرحله آن را تکذیب کرده است. قرقیزستان اخیراً یکی از مهم‌ترین رزمایش‌های خود را در حوزه تاکتیکی با حضور یگان پهپادی تازه‌ تأسیس به صورت مستقل برگزار کرد و ترکمنستان نیز کماکان رزمایش‌هایی را بزرگ‌تر از گذشته برگزار می‌کند. توافق‌های این کشورها با ترکیه به‌عنوان یک عضو ناتو در عین اعتراض‌های تند مقام‌های روس، کماکان ادامه دارد. این موضوع سبب شده تا حتی با وجود تصویب 20 سند در نشست اخیر این سازمان در مینسک، عملاً نتوان امید زیادی برای روند رو به رشد آن داشت. مهم‌ترین دستاورد این سازمان در طول یک سال اخیر توافق با تاجیکستان و قرقیزستان برای تشکیل یک شبکه یکپارچه پدافندی بوده است. 3️⃣ تهدیدهای فزاینده از سمت #افغانستان: خروج نیروهای نظامی #آمریکا و ائتلاف بین‌المللی از افغانستان بدون اطلاعِ کشورهای آسیای مرکزی و البته بدون در نظر گرفتن نگرانی‌های این کشورها بود. در حالی که یک شراکت راهبردی مبتنی بر اتصال آسیای مرکزی و جنوبی بین کشورهای این منطقه و دولت افغانستان در حال شکل‌گیری بود، این خروج به فروپاشی دولت در افغانستان و به قدرت رسیدن #طالبان به‌عنوان یک بازیگر غیرقابل پیش‌بینی و با عدم‌قطعیت زیاد منجر شد. اکنون که بیش از دو سال از این وضعیت می‌گذرد دولت طالبان کماکان به‌عنوان یک دولت، به رسمیت شناخته نشده است و همین خود سدی بزرگ پیش‌روی کشورهای آسیای مرکزی محسوب می‌شود. تصمیم‌های پرمناقشه طالبان نظیر ممنوعیت کشت خشخاش و طرح‌های بلندپروازانه‌ای نظیر کانال قوش‌تپه در کنار فقدان پیش‌بینی‌پذیری رفتارها در تنش‌های احتمالی، کشورهای آسیای مرکزی را از هر نوع مقابله به مثل، خلع سلاح کرده است. از سوی دیگر علی‌رغم قابلیت‌های گسترده امنیتی و دفاعی طالبان، کماکان تردیدهای زیادی در خصوص توانایی کنترل گروه‌های مختلف (به‌ویژه با حمایت‌های خارجی) وجود دارد. افزایش پولاریزاسیون در ساختار نظام بین‌الملل و احتمال تبدیل شدن افغانستان و حتی آسیای مرکزی به‌عنوان عرصه‌ای برای نبردهای نیابتی بین غرب با روسیه و چین نیز بر این نگرانی‌ها افزوده است. ماه گذشته رئیس سرویس امنیت فدرال روسیه صریحاً از طرح آمریکایی‌ها برای ایجاد یک کمربند ناامنی در مرزهای جنوبی روسیه خبر داد. فرمانده ستادکل نیروهای سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی نیز اخیراً تهدید‌های ناشی از عدم کنترل مناسب مناطق مرزی در افغانستان را مورد تأکید قرار داده بود. این وضعیت تشابه رفتارهای کشورهای منطقه و همگرایی بیشتر با تمام بازیگران فعال در افغانستان را به دنبال داشته است. درعین‌حال کشورهای آسیای مرکزی را به دلیل رفتار اخیر غرب (در خروج غیرمسئولانه) و تبعات احتمالی نزدیک شدن به روسیه و چین، به سمت بازیگری مستقل و عملیاتی در افغانستان سوق داده است. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی(3) یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق 👇👇ادامه

4️⃣ افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی: وضعیت امنیتی و اطلاعاتی در کشورهای آسیای مرکزی بسیار حساس شده است. در #ازبکستان در فرایند انتقال قدرت، "رستم عنایت‌اف" مهم‌ترین چهره امنیتی این کشور برکنار شد. در قرقیزستان با به قدرت رسیدن "سادیر جباروف" یک #انقلاب روی داد و یک چهره‌‌ی انقلابی همچون "کامچی‌بیک تاشیف" با سوابق پرحاشیه در رأس سرویس امنیتی قرار گرفت. در #تاجیکستان، رحمان در یک بازی بزرگ امنیتی و اطلاعاتی تمام نیروهای اپوزیسیون را حذف کرد و در بدخشان با یک چالش بسیار بزرگ همراه شد. در قزاقستان نیز یک شبه‌کودتا (به عقیده دولت) با محوریت "کریم‌ ماسیم‌اف"، مرد شماره یک امنیتی این کشور روی داد و شرایط شکل‌گیری دولت جدید را دگرگون کرد. تنها در ترکمنستان ثبات نسبی در حوزه امنیتی و اطلاعاتی وجود داشته است. در چنین شرایطی که سرویس‌های امنیتیِ تقریباً جدید در تمام کشورهای منطقه به قدرت رسیده‌اند، مشارکت‌ها و تبادلات امنیتی و اطلاعاتی یکی از شاخصه‌های رفتاری ملموس تلقی می‌شود. درعین‌حال این وضعیت در شرایطی روی داد که تنش بین غرب و روسیه به بالاترین سطح خود در طول دوره پس از فروپاشی شوروی رسیده و غرب نفوذ در آسیای مرکزی و تعمیق شکاف‌های این کشورها با #روسیه را به طور رسمی و جدی در دستور کار قرار داده است. چنین طرحی مستلزم بازیگری مستقیم و منسجم اطلاعاتی-امنیتی است. موضوع تحریم‌ها و تلاش‌های روسیه برای دور زدن آنها با استفاده از کشورهای منطقه نیز در کنار پیوستگی و تداخل این موضوع با منافع الیگارشیک، بر حساسیت‌ها افزوده است. آخرین فاکتور تاثیرگذار بر این روند نیز جنگ غزه و ظهور واکنش‌های رادیکال به منافع و حضور #رژیم_صهیونیستی در منطقه بوده است که می‌تواند روند مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی را بیش از پیش تشدید کند. بسته بودن ذاتی فضای کشورهای منطقه در کنار سرویس‌های امنیتی نسبتاً قدرتمند، شرایط پیچیده‌ای را از این حیث به‌وجود آورده است. 5️⃣ ظهور بازیگران جدید هسته‌ای در منطقه: تا پیش از این، تنها از #قزاقستان می‌توانستیم به‌عنوان یک بازیگر هسته‌ای در آسیای مرکزی نام ببریم. این کشور در دهه 1990 برخی زیرساخت‌های هسته‌ای شوروی سابق را در اختیار داشت که به مرور همگی را تعطیل و یا به روسیه منتقل کرد. با این حال اکنون پس از دو دهه، به نظر می‌رسد شرایط در منطقه در حوزه هسته‌ای در آستانۀ تغییر و دگرگونی است. دو کشور قزاقستان و ازبکستان به‌عنوان قدرت‌های منطقه‌ای آسیای مرکزی در شرف هسته‌ای شدن قرار دارند. به نظر می‌رسد هر دو کشور با روس‌اتم برای احداث اولین نیروگاه هسته‌ای مدرن خود به نتیجه و جمع‌بندی اولیه رسیده‌اند. در قرقیزستان نیز توافق مشابهی با روس اتم برای احداث راکتورهای کوچک هسته‌ای به دست آمده است. درعین‌حال وضعیت اورانیوم نیز در جهان به‌ویژه پس از جنگ اوکراین و تحولات آفریقا به طوری متحول شده که باز هم نقش کشورهای آسیای مرکزی را در عرصه هسته‌ای ارتقاء داده است. استخراج اورانیوم و شکل‌گیری چرخه‌هایی از فراوری سوخت هسته‌ای موضوعی است که در نتیجه این وضعیت در حال رشد است. به‌ویژه در ازبکستان این رشد محسوس بوده است. کشورهایی همچون تاجیکستان و قرقیزستان هم که قبل‌تر صادرات اورانیوم را ممنوع کرده بودند، به دلیل درآمدهای سرشار از این حوزه، احتمالا بازگشت به عرصه صادرات اورانیوم را در تصمیم‌های خود جای خواهند داد. بدین ترتیب در آسیای مرکزی با بازیگرانی مواجه خواهیم بود که در آستانه هسته‌ای شدن قرار دارند و با در نظر گرفتن چهار روند فوق‌الذکر این مشخصه، اهمیت مضاعفی خواهد یافت.   #آسیای_مرکزی #غرب #شرق #روسیه #آمریکا کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 روندهای متداخل امنیتی جدید در آسیای مرکزی (پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو) ⬅️ پیامدها و چشم‌انداز پیش‌رو: 👇👇ادامه

📄 هرکدام از روندهای فوق‌الذکر می‌توانند به صورت مجزا به بروندادهای مختلفی منجر شوند. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن، از یک سو موقعیت #روسیه را در منطقه به مرور تضعیف کرده و می‌تواند به افزایش تنش‌ها در منطقه منجر شود و از طرف دیگر با تقویت زیرساخت‌های نظامی و دفاعیِ کشورهای منطقه و به‌ویژه با پوشش ضعف‌های روسیه می‌تواند امنیت را در #آسیای_مرکزی به ارمغان آورد. با این حال، در صورتی که این ظرفیت‌ها در مقابل روسیه تعریف شود می‌تواند تحت تأثیر محرکه‌های خارجی سناریویی مشابه اوکراین را به وجود آورد که، بی‌ثباتی یکی از نتایج آن خواهد بود. کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی اگرچه یک روند قطعی و پایدار نیست، اما می‌تواند حداقل برای کشورهای کوچکی همچون #تاجیکستان و #قرقیزستان که اساساً امکان و توانِ استقلال در حوزه نظامی و دفاعی را ندارند خبر بدی باشد. تضعیف بنیان‌های این سازمان و تمرکز بیشتر بر حوزه‌های روابط دوجانبه (در تعامل با روسیه) این کشورها را به‌ویژه از جانب تهدیدهای افغانستان و یا جریان‌های ضدامنیتی داخلی نظیر افراط‌گرایی و #تروریسم و یا جدایی‌طلبی آسیب‌پذیرتر خواهد کرد. با این حال برای کشورهای بزرگ‌تر منطقه نظیر #قزاقستان این روند می‌تواند به معنای تقویت استقلال و توانمندی در حوزه‌ نظامی در عین حفظ روابط دوجانبه با روسیه باشد. 📄 ظهور تهدیدهای فزاینده و در واقع عدم قطعیت از جانب افغانستان، مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر امنیت منطقه‌ای آسیای مرکزی است. عاملی که هم به صورت مستقل و هم در ارتباط با سایر روندهای فوق‌الذکر بر امنیت منطقه تاثیرگذار است. #افغانستان به نحوی تعیین‌کننده رفتارهای امنیتی کشورهای جنوبی در آسیای مرکزی (شامل ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) بوده و در سطح منطقه‌ای نیز ضمن جلب نظر قرقیزستان و قزاقستان نگرانی ویژه روسیه را نیز در بر داشته است. افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی که متأثر از تحولات افغانستان، جنگ اوکراین و حتی جنگ اخیر در غزه، در آسیای مرکزی به منصه ظهور رسیده است، بیش از آن که یک عامل امنیت‌ساز باشد، روندی ضدامنیتی محسوب می‌شود. اگرچه سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه با اعمال سطح بالایی از اقتدار، تلاش زیادی برای بهره‌مندی از چنین رقابت و مشارکتی می‌کنند، اما همان طور که راهبرد چندوجهی در سیاست خارجی این کشورها هیچ‌گاه موفقیت کامل نداشته و هزینه‌های آن بیش از آورده‌های آن بوده است، در این زمینه نیز با توجه به حساسیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها به نظر نمی‌رسد منافع خاصی نصیب کشورهای منطقه شود. بلکه بازی روی لبه‌های تیغ، حتی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی برخی ساختارهای امنیتی سرویس‌های منطقه باشد. همانطور که در قبال قزاقستان شاهد چنین فرایندی با محوریت کریم ماسیم‌اف بودیم. 📄 در نهایت هسته‌ای شدن کشورهای منطقه اگرچه در عرصه‌های کارکردی مزیت‌های زیادی در تأمین انرژی برای آن‌ها خواهد داشت و در سطح سیاسی یک پرستیژ مهم محسوب می‌شود، اما در زمینه امنیتی، بازتولید وابستگی به روسیه و آسیب‌پذیری بیشتر در مقابل تهدیدهای موجود را در بر خواهد داشت. کما این که در جریان اعتراض‌های ژانویه 2022 در قزاقستان شاهد آن بودیم که عملاً ساختارهای امنیتی و انتظامی این کشور توان کافی برای محافظت از مراکز حساس #بیولوژیک در این کشور را نداشتند و اساساً ورود نیروهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی با هدف محافظت از این مراکز انجام گرفت. در همین راستا به طور کلی #هسته‌ای شدن کشورهای آسیای مرکزی، افزایش آسیب‌پذیری امنیتی آن‌ها را در بر خواهد داشت.   یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 بازیگران جهانی بدنبال روابط نزدیکتر با آسیای مرکزی هستند ⬅️ مارک تمنیکی روزنامه‌نگار و تحلیلگر شورای آتلانتیک در واشنگتن، در یک مصاحبه با آستانه‌تایمز قزاقستان به بررسی روابط بازیگران جهانی و منطقه‌ای با آسیای مرکزی پرداخت. 👇👇ادامه

تمنیکی در ابتدا اظهار داشت، که امروزه پنج کشور آسیای مرکزی به آرامی در حال فاصله گرفتن از روسیه و چین هستند؛ اما در عین حال به آنها متکی نیز هستند. آنها به دنبال ایجاد مشارکت‌های جدید با سایر کشورها بوده و از طرفی به نظر می رسد ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز مشتاق برقراری روابط با آسیای مرکزی هستند.  وی در مورد تأثیر روسیه و چین بر تصویر سیاسی و اقتصادی آسیای مرکزی گفت: پس از استقلال کشورهای این منطقه، چالش‌هایی مانند ادامه فساد و جنگ برای قدرت، دولت‌ها را از دستیابی به پتانسیل کامل خود باز داشت و مداخله مداوم روسیه و نفوذ چین نیز کار در این ایالت ها را تضعیف نمود. به عنوان مثال، روسیه در تلاش است آسیای مرکزی را به اتحاد با خود حول گاز وادار کند و قدرت انرژی خود را افزایش دهد. در عین حال، چین نیز مشارکت انرژی خود را با آسیای مرکزی گسترش داده تا این پنج کشور به چین وابسته شوند. روسیه از نظر تعداد یعنی 20000 شرکت با سرمایه خارجی در قزاقستان، رهبری انکارناپذیر است. چین شروع به تقویت روابط تجاری خود با آسیای مرکزی کرده و از طرفی بزرگترین مصرف کننده گاز منطقه است. چین 21 درصد از گردش مالی تجارت خارجی قزاقستان را به خود اختصاص داده است؛ چنانی که تجارت دوجانبه آنها بین ژانویه و آگوست 2023 به 19 میلیارد دلار رسید که 22.6 درصد بیشتر از مدت مشابه در سال 2022 است. تمنیکی معتقد است پس از تحولات اخیر منطقه بویژه اوکراین، آسیای مرکزی به آرامی در حال دور شدن از روسیه و چین است و از طرفی روابط خود با غرب را گسترش داده است. وی همچنین بر توسعه روابط کشورهای ترک منطقه به رهبری ترکیه و سازمان‌ کشورهای ترک توجه داشت. اتحادیه اروپا نیز تبدیل به یکی شرکای تجاری اصلی آسیای مرکزی شده است. داده های کمیسیون اروپا نشان می دهد که واردات اتحادیه اروپا از آسیای مرکزی همچنان در حال افزایش است (67 درصد در سال 2022) و صادرات از اتحادیه اروپا به آسیای مرکزی نیز در سال 2022 (با 77 درصد) افزایش یافته است. اروپایی ها متعهد به ایجاد مشارکت قوی تر با کشورهای منطقه هستند بویژه در زمینه انرژی. انرژی و مواد خام عمده واردات از آسیای مرکزی به کشورهای اروپایی است. از طرفی دیدار مقامات دو طرف افزایش یافته و بر اهمیت ادامه روابط تاکید دارد. اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی به گسترش گفت‌وگوها ادامه می‌دهند و به دنبال منافع مشترک در توسعه حیاتی معدنی و ایجاد راه‌حل‌های پایدار در انرژی و حمل‌ونقل هستند. این نکته قابل توجه است که چین سومین شریک بزرگ صادرات و واردات اتحادیه اروپا در سال 2022 بود. از این رو اروپایی‌ها به دنبال گسترش تجارت خود با چین از طریق تقویت روابط خود با آسیای مرکزی خواهند بود.  در اولین نشست سران "C5+1" پنج رهبر آسیای مرکزی و جو بایدن، چشم انداز همکاری اقتصادی آسیای مرکزی و ایالات متحده ترسیم شد. آنها یک ابتکار تجاری جدید برای تکمیل تعاملات دیپلماتیک ایجاد کردند و ایالات متحده علاقه خود را برای سرمایه گذاری و توسعه ساختار انرژی آسیای مرکزی ابراز کرد. در بخشی از این دیدار، بایدن از رهبران آسیای مرکزی به خاطر همکاری امنیتی منطقه‌ای قدردانی کرد و متعهد شد که در امنیت مرزها، مبارزه با تروریسم و اجرای قانون با آنها همکاری کند. این روزنامه‌نگار با اشاره به گزارش منتشر شده توسط کمیته مجلس عوام بریتانیا در 10 نوامبر سال گذشته، ادامه داد: بریتانیا نیز بر اهمیت تقویت روابط خود با آسیای مرکزی تاکید کرده است. همکاری بریتانیا با آسیای مرکزی از استقلال منطقه از چین و روسیه دفاع خواهد کرد. در این گزارش از دولت بریتانیا خواسته شده است که با اقتصاد آسیای مرکزی برای کاهش وابستگی آنها به روسیه در میان مدت و بلندمدت کار کند. سال نوی میلادی نیز، شاهد برگزاری اولین نشست سران آسیای مرکزی و بریتانیا خواهیم بود. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 تحلیلگر نظامی روس: غرب در حال برنامه‌ریزی یک کودتای جدید در قزاقستان است ⬅️ ولادیمیر پروخاتیلوف تحلیلگر و محقق نظامی روس در یک مصاحبه، به درگیری‌های سرد احتمالی جهان در سال ۲۰۲۴ پرداخت. وی پس از بررسی وضعیت جنگ در اوکراین و خاورمیانه، از احتمال وقوع یک کودتای دیگر در #قزاقستان خبر داد و معتقد است که سال ۲۰۲۴ احتمال درگیری‌های داخلی به رهبری #غرب در #آسیای_مرکزی وجود دارد. پروخاتیلوف گفت: "من نگران وضعیت آسیای مرکزی هستم، جایی که #ایالات_متحده_آمریکا و بریتانیا به سادگی (در حال توسعه نفوذ خود هستند) و در همه زمینه‌ها فعال‌تر شده اند؛ آنها سعی می کنند قزاقستان را از #روسیه جدا کنند. من بعید نمی دانم که غرب تلاش کند کودتای ژانویه 2022 را در این کشور تکرار کند، همه پیش نیازها برای این کار وجود دارد." وی ادامه داد: "دنیل روزنبلوم سفیر آمریکا به سراسر قزاقستان سفر می کند و با سران منطقه ارتباط برقرار می کند. آنها سعی خواهند کرد از طریق رهبران محلی اوضاع را متزلزل کنند." وی همچنین معتقد است رئیس جمهور قزاقستان قاسم جومارت توکایف به این مسئله آگاه است و مقاومت خواهد کرد. پروخاتیلوف همچنین معتقد است که یک انقلاب دیگر نیز می تواند قرقیزستان را تهدید کند. وی رئیس کمیته امنیت ملی قرقیزستان کامچی‌بک توشایف (شخصی نزدیک به واشنگتن) را تهدیدی به ثبات این کشور دانست. به گفته پروخاتیلوف، ارتش و وزارت داخلی قرقیزستان همسو با مسکو هستند که به اعتقاد وی، در صورت تغییر این معادله، درگیری در آسیای مرکزی محتمل خواهد بود. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 سفر وزیر امور خارجه ترکیه به تاجیکستان؛ توسعه همه‌جانبه روابط محور گفتگوی وزرای خارجه دو کشور ⬅️ 9 ژانویه 2024، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه وارد دوشنبه شد و 10 ژانویه، سراج‌الدین مهرالدین وزیرخارجه تاجیکستان با همتای ترک خود به گفتگو نشست. 📄 طرفین حول همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری، آموزشی، علمی، فرهنگی، بهداشتی، گردشگری، امنیتی، مبارزه با تروریسم و همچنین تقویت چارچوب قانونی همکاری‌ها به تبادل نظر پرداختند. همچنین همکاری‌های دو کشور در چارچوب سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. 📄 در نتیجه نشست هیئات وزارت خارجه دو کشور، طرفین یادداشت برنامه همکاری وزارتخانه‌های خارجه تاجیکستان و ترکیه 2024-2026 را امضا کردند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 ترکیه دامنه دیپلماتیک خود را در آسیای مرکزی افزایش می دهد؛ گفتگوی کلیدی وزیر خارجه ترکیه با همتای تاجیک خود 👇👇ادامه

⬅️ 10 ژانویه 2024، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در جریان سفر رسمی خود به دوشنبه، با سراج‌الدین مهرالدین وزیر امور خارجه تاجیکستان گفتگو کرد. این گفتگو طیف گسترده‌ای از روابط دوجانبه، همکاری متقابل در پلتفرم های جهانی و مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را پوشش می داد. 📄 سفر فیدان به تاجیکستان پس از دیدار با همتای قرقیزش، گواهی بر چشم‌انداز ترکیه برای تعمیق روابط با کشورهای آسیای مرکزی اعم کشورهای ترک است. این گفتگوها حول روابط دوجانبه با تاکید بر تقویت همکاری‌های اقتصادی و رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی منطقه‌ای بود و به طور ویژه بر آمادگی ترکیه برای تقویت روابط در زمینه‌های مختلف از جمله انرژی، تجارت، تبادل فرهنگی و توسعه زیرساخت‌ها تاکید نمود. این تلاش دیپلماتیک بخشی از تلاش‌ گسترده‌تر ترکیه برای گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی و جایگاه خود به عنوان یک بازیگر کلیدی در چشم انداز ژئوپلیتیک منطقه است. فیدان بر اهمیت ثبات در آسیای مرکزی برای امنیت جهانی تاکید داشت و از هدف ترکیه برای پیشبرد طرح‌های صلح در منطقه پرده برداشت. وزیرخارجه ترکیه همچنین به چالش های ناشی از تروریسم و افراط‌گرایی اشاره نمود و بر دیدگاه مشترک ترکیه و تاجیکستان در مقابله با این تهدیدات تاکید کرد. فیدان از تعهد ترکیه به تامین امنیت منطقه‌ای در آسیای مرکزی سخن گفت و بر ضرورت همکاری نزدیک برای خنثی سازی تهدیدات احتمالی و حفظ صلح و ثبات در منطقه تاکید کرد. یادداشت وب سایت خبری و تحلیلی BNN کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 گفتگوی رئیس جمهور تاجیکستان و وزیر خارجه ترکیه؛ تعمیق روابط امنیتی در مرکز توجه ترکیه ⬅️ چهارشنبه ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در جریان سفر خود به تاجیکستان، با امامعلی رحمان رئیس جمهور این کشور به گفتگو نشست. 👇👇ادامه

📄 طرفین در اين دیدار طیف گسترده‌‌ای از موضوعات مربوط به روابط دوجانبه را مورد بررسی قرار دادند. طرفین بر همکاری‌های آموزشی و فرهنگی، اقتصادی و تجاری، سیاسی و امنیتی توجه ویژه داشتند. 📄 در زمینه توسعه روابط فرهنگی، به برگزاری مجمع روزهای فرهنگ در دو کشور تأکید شد. در زمینه‌ اقتصادی نیز بر پروژه‌های مشترک تجاری و سرمایه‌گذاری توجه صورت گرفت. 📄 آنها همچنین در خصوص وضعیت امنیت منطقه بویژه شرایط افغانستان و وضعیت مرزی تاجیکستان به گفتگو پرداختند. وزیر خارجه ترکیه به اهمیت امنیت مرزهای تاجیکستان با توجه به همجواری با افغانستان تأکید نمود و اظهار داشت که سیستم‌های امنیتی دو کشور در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری خواهند کرد. وی پس از این نشست در گفتگو با خبرنگاران نیز ابراز امیدواری نمود که مشکلات مرزی تاجیکستان و قرقیزستان حل خواهد شد. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 آغاز ساخت یک آکادمی اسلامی در قرقیزستان با بودجه امیر امارات ⬅️ 9 ژانویه 2024، رسانه های قرقیزستان از آغاز پروژه ساخت یک آکادمی اسلامی در این کشور خبر دادند. 📄 بودجه ساخت این آکادمی اسلامی توسط بنیاد بشردوستانه امیر امارات شیخ‌ زاید‌بن‌سلطان‌آل‌نهیان تامین خواهد شد. 📄 این آکادمی در سطوح متوسطه، حرفه‌ای و عالی علوم دینی فعالیت خواهد کرد. همچنین گفتنی‌ست، بر اساس اطلاع رسانه‌های قرقیزستان این آکادمی از جامعیت بالایی برخوردار خواهد بود و در زمینه‌های پژوهش، تحلیل و کارشناسی و تدوین و تالیف کتب دینی نیز فعالیت خواهد کرد. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 گفتگوی معاون اول وزیر خارجه ازبکستان با سفیر امارات ⬅️ ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴، بهرام‌جان آلویف معاون اول وزیر امور خارجه ازبکستان و سعید القمزی سفير امارات به گفتگو نشستند. 📄 در این دیدار، طرفین حول روابط دوجانبه در زمینه‌های دیپلماتیک، تجارت و سرمایه گذاری، حمل و نقل و لجستیک، فرهنگ و گردشگری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی به تبادل نظر پرداختند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 402 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان آمریکا با ۱۳.۷ درصد سهم در جایگاه دوم ⬅️ چنگیز ابراهیم‌اف، معاون بخش استراتژی و توسعه دیجیتال شرکت ملی قزاق‌اینوست، در یک مصاحبه اظهار داشت که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به قزاقستان از سال 2005 تا 9 ماهه اول سال 2023 بالغ بر 402.7 میلیارد دلار بوده است. 📄 قزاقستان بر اساس سیاست سرمایه‌گذاری ملی خود، برای جذب 150 میلیارد دلار سرمایه‌ مستقیم خارجی دیگر تا سال 2029 هدف‌گذاری کرده‌ است. 📄 به ترتیب کشورهای هلند، آمریکا، سوئیس، چین و روسیه ۵ کشور اول سرمایه‌گذاری در قزاقستان هستند. هلند با 29.2 درصد سهم و ایالات متحده با 13.7 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در قزاقستان، با اختلاف در جایگاه اول و دوم قرار دارند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 وب‌سایت المرصاد نزدیک به استخبارات طالبان: تاجیکستان مهره‌ جدید آمریکا در منطقه؛ عملیات‌های داعش در منطقه، در تاجیکستان برنامه‌ریزی می شود ⬅️ المرصاد، مرکزی نزدیک به استخبارات طالبان است؛ المرصاد اخیرا در یک یادداشت ادعا کرده است تاجیکستان مانند اوکراین، پاکستان و... سایر کشورهایی که در پازل منافع آمریکا قرار دارند، تبدیل به یکی از مهره‌های آمریکا در منطقه شده است. 📄 المرصاد با اشاره به اینکه تاجیکستان تبدیل به یکی از قطب‌های جذب نیروی داعش در منطقه شده است، ادعا می‌کند که تاجیکستان در پازل منافع آمریکا قرار گرفته و حتی عملیات‌های داعش در منطقه در تاجیکستان برنامه‌ریزی می شود. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 پس از سفر مقام ترک به بیشکک و دوشنبه، مقامات امنیتی این دو کشور به گفتگو نشستند ⬅️ ۱۰ ژانویه، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه پس از اتمام سفر کاری خود به قرقیزستان، در یک سفر رسمی وارد دوشنبه شد. وی در جریان این سفر با همتای تاجیک خود و با رئیس جمهور این کشور امامعلی رحمان به گفتگو نشست. از موضوعات محوری گفتگوی مقامات ترکیه و تاجیکستان مسئله امنیت منطقه و امور مرزی بود و هاکان فیدان پس از دیدار با امامعلی رحمان در نشست خبری از توافق مرزی قرقیزستان و تاجیکستان خبر داد و غیر مستقیم به نقش میانجیگری آنکارا در میان این دو کشور اشاره نمود. 👇👇ادامه

📄 ۱۲ ژانویه، دو روز پس ملاقات وزیر خارجه ترکیه با مقامات تاجیکستان و قرقیزستان و اظهارات وی حول توافقات مرزی این دو کشور، نشست سیدمومن یتیم‌اف رئیس کمیته امنیت ملی تاجیکستان و کامچی‌بک تاشیف رئیس کمیته امنیت ملی قرقیزستان برگزار شد و طرفین حول توافقات مرزی دو کشور و تعیین مرز به بحث و گفتگو پرداختند. ✍️ گفتنی‌ست، مسئله مذکور توجه رسانه‌های دو کشور را به خود جلب نموده و برخی کارشناسان با توجه به نوع خاص تحرکات ترکیه در آسیای مرکزی، از تبدیل شدن آنکارا به یک "بازیگر تعیین‌کننده در امور امنیتی منطقه" سخن می گویند. 🔸️ ترکیه در یک دهه اخیر روابط امنیتی خود با آسیای مرکزی را (بویژه با ترک‌تباران آن) افزایش داد و تبدیل به یک تأمین‌کننده تسلیحات نظامی برای این کشورها شد. از انتقال گسترده پهپادهای ترکی گرفته تا احداث خط تولید پهپاد در برخی از این کشورها و... با توجه به این تحرکات، کارشناسان پیش از این از اهداف بلندپروازانه آنکارا و چشم‌انداز آن در آسیای مرکزی سخن می گفتند و قدم برداشتن آن برای تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در منطقه را مورد انتظار می دانستند. 🔸️ از طرفی کارشناسان متعددی ناتو و واشنگتن را سهیم در نقش‌آفرینی ترکیه در آسیای مرکزی می دانند و در واقع تحرکات آنکارا در این منطقه را همسو با منافع ناتو معرفی می کنند. این نکته نیز حائز اهمیت است که سفارت ترکیه در تاجیکستان به طور رسمی نماینده ناتو معرفی شده و عوامل ناتو در این مرکز فعالیت می کنند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 شرکت‌های بزرگ آمریکایی به دنبال گسترش فعالیت خود در ترکمنستان ⬅️ ۱۳ ژانویه، متیو کلیمو سفیر آمریکا در عشق‌آباد با حضور در یک نشست خبری در سفارت، از علاقه شرکت‌های بزرگ آمریکایی برای گسترش فعالیتشان در ترکمنستان خبر داد. به نقل از وی برخی از این شرکت‌ها، جان‌دیر، بوئینگ، جنرال الکتریک، ویزا‌کارت بین‌المللی و کوکاکولا هستند. 📄 وی در ادامه ابراز امیدواری نمود که که شورای بازرگانی ترکمنستان و آمریکا توسعه یافته و نقشش به اتاق بازرگانی تبدیل شود. همچنین از آمادگی سفارت برای تسهیل تجارت بین بخش‌های خصوصی دو کشور خبر داد. #آسیای_مرکزی #ترکمنستان #آمریکا #تجارت #اقتصاد کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 مکانیزم بازیگری قطر، امارات و عربستان در آسیای مرکزی ⬅️ چندجانبه‌گرایی در آسیای مرکزی منجر به حضور بازیگران نوظهور در #آسیای_مرکزی در یک گرایش دو طرفه از سمت منطقه و از سوی این بازیگران شده است. کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس یکی از این بازیگران نوظهور هستند که هم به صورت انفرادی و هم در قالب‌های تجمیعی، سطح جدیدی از تعاملات را با آسیای مرکزی آغاز کرده‌اند. این بازیگران اگرچه هماهنگی و یکپارچگی هدفمندی ندارند، اما مبتنی بر مزیت‌های نسبی خود، تمرکز بر حوزه‌های خاصی را آغاز کرده‌اند که این تمرکز به نحوی در میان‌مدت می‌تواند به یک تقسیم کار نانوشته، با عدم تزاحم در سطح منافع ترسیم شده برای هر بازیگر، منجر شود. همچنین گزاره‌های مربوط به هم‌افزایی و یا رقابت این بازیگران در آسیای مرکزی کماکان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد که با پیشبرد طرح‌های بلندمدت و بازخوردهای رفتاری کشورهای منطقه، قابل ارزیابی است. در این گزارش تلاش می‌شود تا با تمرکز بر روابط و تعاملات سه کشور #عربستان_سعودی، #امارات_متحدۀ_عربی و #قطر در آسیای مرکزی در طول سه ماه گذشته، مکانیزم بازیگری این کشورها در این منطقه تحلیل و ارزیابی شود. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بازیگری جدید کشورهای عربی حاشیه #خلیج_فارس در آسیای مرکزی، تعاملات و مناسبات متراکم در طول سه ماه اخیر بوده است. حجم قابل توجهی از دیدارهای مقام‌های عالی‌رتبه، نشست‌های مشترک و رویدادهای اقتصادی بین این کشورها در این بازه به‌وقوع پیوسته که تا پیش از این، سابقه نداشته است. مهم‌ترین محورهای این بازیگری در حوزه‌های سیاسی؛ با هدف همگرایی بیشتر و در حوزه اقتصادی؛ با هدف تعریف منافع در سطح ژئواکونومی و همچنین در حوزه امنیتی- دفاعی بوده است. ادامه... در مؤسسه مطالعات راهبردی شرق کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 تأسیس یک آزمایشگاه علمی در تاجیکستان توسط آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه ⬅️ آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه(TIKA) یک آزمایشگاه علمی مجهز در مدرسه بین‌المللی دوشنبه-تاجیکستان تأسیس کرد. این آزمایشگاه با هدف توسعه زیرساخت‌های آموزشی تاجیکستان و تقویت کیفیت آموزش، از سوی ترکیه تأمین مالی شده و احداث شده است. 📄 مراسم افتتاح این آزمایشگاه با حضور مقامات رسمی دو کشور، سفیر ترکیه، مدیر کل امور حقوقی وزارت خارجه تاجیکستان و رئیس بخش آسیای مرکزی و قفقاز TIKA برگزار شد. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 امضای تفاهمنامه امارات و قزاقستان برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های هوش‌مصنوعی و مراکز داده ⬅️ وزارت سرمایه‌گذاری امارات و وزارت توسعه دیجیتال، نوآوری و صنعت هوانوردی قزاقستان و صندوق سرمایه‌گذاری مستقل "سامروک کازینا" تفاهمنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مرکزداده و هوش‌مصنوعی قزاقستان منعقد کردند. 📄 محمدحسن السویدی وزیر سرمایه‌گذاری امارات گفت: "این یادداشت تفاهم، متضمن تعهد ما به تقویت روابط دوجانبه و همکاری برای دستیابی به چشم‌انداز مشترک دوکشور در بخش توسعه اقتصادی است. سرمایه‌گذاری‌های برنامه‌ریزی‌شده در زمینه مراکزداده و پروژه‌های هوش‌مصنوعی در جمهوری قزاقستان به «تقویت زیرساخت‌های دیجیتالی رو به رشد این کشور کمک می‌کند و فرصت‌های بیشتری را برای شرکت‌ها فراهم می‌کند تا از مزایای دیجیتالی‌سازی استفاده کنند»." ✍️ قابل ذکر است، قزاقستان و امارات قصد افزایش مبادلات تجاری خود را دارند؛ به گفته یک مقام قزاق، سال جاری مبادلات تجاری قزاقستان با این کشور از 632 میلیون دلار سال گذشته به 1 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. پیش از این، آرمان شکالیف وزیر تجارت قزاقستان در گفتگو با خبرگزاری امارات گفته بود که هر دو کشور در مورد سرمایه‌گذاری و تقویت روابط تجاری دوجانبه گفتگو کرده‌اند؛ به گفته او، طرفین به سرمایه‌گذاری در زمینه‌های محیط زیست، خدمات اجتماعی، اصلاح حکومتداری، کشاورزی، تغییرات آب و هوایی و مسیرهای ترانزیتی توجه دارند و قزاقستان نیز برای ایجاد مسیرهای تجاری جدید از دریای‌خزر به بنادر ابوظبی و دبی در امارات برنامه‌ریزی کرده‌ است. @mavaraonnahr

📰 تأمین پایدار مواد معدنی حیاتی محور گفتگوی مقامات قزاقستان و آمریکا ⬅️ ۱۱ ژانویه در حاشیه "مجمع مواد معدنی آینده" در ریاض، کنات شارلاپایف وزیر صنعت و ساخت‌وساز قزاقستان و جفری راس پیات دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور منابع انرژی به گفتگو نشستند. 📄 در این دیدار، جنبه‌های کلیدی همکاری در زمینه‌های منابع معدنی و انرژی بررسی شد و در زمینه چشم‌انداز مشارکت بلندمدت دو کشور تبادل نظر صورت گرفت. آنها همچنین حول تأمین پایدار مواد معدنی حیاتی و انتقال پایدار انرژی به بحث و گفتگو پرداختند. در این میان، پتانسیل قزاقستان برای تأمین بیش از 16 عنصر معدنی حیاتی که توسط سازمان زمین‌شناسی ایالات‌متحده شناسایی شده است، مورد توجه قرار گرفت. 📄 این دیدار گام مهمی در تعمیق روابط دوکشور در این زمینه بود و طرفین قصد خود برای ادامه تلاش‌های مشترک در راستای توسعه رویکردهای پایدار در همکاری‌های مربوط به مواد معدنی را تأیید کردند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr