📄 هرکدام از روندهای فوق‌الذکر می‌توانند به صورت مجزا به بروندادهای مختلفی منجر شوند. ظهور بازیگران جدید در عرصه نظامی و دفاعی با قابلیت تغییر توازن، از یک سو موقعیت #روسیه را در منطقه به مرور تضعیف کرده و می‌تواند به افزایش تنش‌ها در منطقه منجر شود و از طرف دیگر با تقویت زیرساخت‌های نظامی و دفاعیِ کشورهای منطقه و به‌ویژه با پوشش ضعف‌های روسیه می‌تواند امنیت را در #آسیای_مرکزی به ارمغان آورد. با این حال، در صورتی که این ظرفیت‌ها در مقابل روسیه تعریف شود می‌تواند تحت تأثیر محرکه‌های خارجی سناریویی مشابه اوکراین را به وجود آورد که، بی‌ثباتی یکی از نتایج آن خواهد بود. کاهش نقش سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی اگرچه یک روند قطعی و پایدار نیست، اما می‌تواند حداقل برای کشورهای کوچکی همچون #تاجیکستان و #قرقیزستان که اساساً امکان و توانِ استقلال در حوزه نظامی و دفاعی را ندارند خبر بدی باشد. تضعیف بنیان‌های این سازمان و تمرکز بیشتر بر حوزه‌های روابط دوجانبه (در تعامل با روسیه) این کشورها را به‌ویژه از جانب تهدیدهای افغانستان و یا جریان‌های ضدامنیتی داخلی نظیر افراط‌گرایی و #تروریسم و یا جدایی‌طلبی آسیب‌پذیرتر خواهد کرد. با این حال برای کشورهای بزرگ‌تر منطقه نظیر #قزاقستان این روند می‌تواند به معنای تقویت استقلال و توانمندی در حوزه‌ نظامی در عین حفظ روابط دوجانبه با روسیه باشد. 📄 ظهور تهدیدهای فزاینده و در واقع عدم قطعیت از جانب افغانستان، مهم‌ترین فاکتور تاثیرگذار بر امنیت منطقه‌ای آسیای مرکزی است. عاملی که هم به صورت مستقل و هم در ارتباط با سایر روندهای فوق‌الذکر بر امنیت منطقه تاثیرگذار است. #افغانستان به نحوی تعیین‌کننده رفتارهای امنیتی کشورهای جنوبی در آسیای مرکزی (شامل ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان) بوده و در سطح منطقه‌ای نیز ضمن جلب نظر قرقیزستان و قزاقستان نگرانی ویژه روسیه را نیز در بر داشته است. افزایش مشارکت‌ها و رقابت‌های امنیتی و اطلاعاتی که متأثر از تحولات افغانستان، جنگ اوکراین و حتی جنگ اخیر در غزه، در آسیای مرکزی به منصه ظهور رسیده است، بیش از آن که یک عامل امنیت‌ساز باشد، روندی ضدامنیتی محسوب می‌شود. اگرچه سرویس‌های امنیتی کشورهای منطقه با اعمال سطح بالایی از اقتدار، تلاش زیادی برای بهره‌مندی از چنین رقابت و مشارکتی می‌کنند، اما همان طور که راهبرد چندوجهی در سیاست خارجی این کشورها هیچ‌گاه موفقیت کامل نداشته و هزینه‌های آن بیش از آورده‌های آن بوده است، در این زمینه نیز با توجه به حساسیت‌ها و آسیب‌پذیری‌ها به نظر نمی‌رسد منافع خاصی نصیب کشورهای منطقه شود. بلکه بازی روی لبه‌های تیغ، حتی می‌تواند زمینه‌ساز سقوط و فروپاشی برخی ساختارهای امنیتی سرویس‌های منطقه باشد. همانطور که در قبال قزاقستان شاهد چنین فرایندی با محوریت کریم ماسیم‌اف بودیم. 📄 در نهایت هسته‌ای شدن کشورهای منطقه اگرچه در عرصه‌های کارکردی مزیت‌های زیادی در تأمین انرژی برای آن‌ها خواهد داشت و در سطح سیاسی یک پرستیژ مهم محسوب می‌شود، اما در زمینه امنیتی، بازتولید وابستگی به روسیه و آسیب‌پذیری بیشتر در مقابل تهدیدهای موجود را در بر خواهد داشت. کما این که در جریان اعتراض‌های ژانویه 2022 در قزاقستان شاهد آن بودیم که عملاً ساختارهای امنیتی و انتظامی این کشور توان کافی برای محافظت از مراکز حساس #بیولوژیک در این کشور را نداشتند و اساساً ورود نیروهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی با هدف محافظت از این مراکز انجام گرفت. در همین راستا به طور کلی #هسته‌ای شدن کشورهای آسیای مرکزی، افزایش آسیب‌پذیری امنیتی آن‌ها را در بر خواهد داشت.   یادداشت امید رحیمی کارشناس آسیای مرکزی برای مؤسسه مطالعات راهبردی شرق کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 بازیگران جهانی بدنبال روابط نزدیکتر با آسیای مرکزی هستند ⬅️ مارک تمنیکی روزنامه‌نگار و تحلیلگر شورای آتلانتیک در واشنگتن، در یک مصاحبه با آستانه‌تایمز قزاقستان به بررسی روابط بازیگران جهانی و منطقه‌ای با آسیای مرکزی پرداخت. 👇👇ادامه

تمنیکی در ابتدا اظهار داشت، که امروزه پنج کشور آسیای مرکزی به آرامی در حال فاصله گرفتن از روسیه و چین هستند؛ اما در عین حال به آنها متکی نیز هستند. آنها به دنبال ایجاد مشارکت‌های جدید با سایر کشورها بوده و از طرفی به نظر می رسد ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا نیز مشتاق برقراری روابط با آسیای مرکزی هستند.  وی در مورد تأثیر روسیه و چین بر تصویر سیاسی و اقتصادی آسیای مرکزی گفت: پس از استقلال کشورهای این منطقه، چالش‌هایی مانند ادامه فساد و جنگ برای قدرت، دولت‌ها را از دستیابی به پتانسیل کامل خود باز داشت و مداخله مداوم روسیه و نفوذ چین نیز کار در این ایالت ها را تضعیف نمود. به عنوان مثال، روسیه در تلاش است آسیای مرکزی را به اتحاد با خود حول گاز وادار کند و قدرت انرژی خود را افزایش دهد. در عین حال، چین نیز مشارکت انرژی خود را با آسیای مرکزی گسترش داده تا این پنج کشور به چین وابسته شوند. روسیه از نظر تعداد یعنی 20000 شرکت با سرمایه خارجی در قزاقستان، رهبری انکارناپذیر است. چین شروع به تقویت روابط تجاری خود با آسیای مرکزی کرده و از طرفی بزرگترین مصرف کننده گاز منطقه است. چین 21 درصد از گردش مالی تجارت خارجی قزاقستان را به خود اختصاص داده است؛ چنانی که تجارت دوجانبه آنها بین ژانویه و آگوست 2023 به 19 میلیارد دلار رسید که 22.6 درصد بیشتر از مدت مشابه در سال 2022 است. تمنیکی معتقد است پس از تحولات اخیر منطقه بویژه اوکراین، آسیای مرکزی به آرامی در حال دور شدن از روسیه و چین است و از طرفی روابط خود با غرب را گسترش داده است. وی همچنین بر توسعه روابط کشورهای ترک منطقه به رهبری ترکیه و سازمان‌ کشورهای ترک توجه داشت. اتحادیه اروپا نیز تبدیل به یکی شرکای تجاری اصلی آسیای مرکزی شده است. داده های کمیسیون اروپا نشان می دهد که واردات اتحادیه اروپا از آسیای مرکزی همچنان در حال افزایش است (67 درصد در سال 2022) و صادرات از اتحادیه اروپا به آسیای مرکزی نیز در سال 2022 (با 77 درصد) افزایش یافته است. اروپایی ها متعهد به ایجاد مشارکت قوی تر با کشورهای منطقه هستند بویژه در زمینه انرژی. انرژی و مواد خام عمده واردات از آسیای مرکزی به کشورهای اروپایی است. از طرفی دیدار مقامات دو طرف افزایش یافته و بر اهمیت ادامه روابط تاکید دارد. اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی به گسترش گفت‌وگوها ادامه می‌دهند و به دنبال منافع مشترک در توسعه حیاتی معدنی و ایجاد راه‌حل‌های پایدار در انرژی و حمل‌ونقل هستند. این نکته قابل توجه است که چین سومین شریک بزرگ صادرات و واردات اتحادیه اروپا در سال 2022 بود. از این رو اروپایی‌ها به دنبال گسترش تجارت خود با چین از طریق تقویت روابط خود با آسیای مرکزی خواهند بود.  در اولین نشست سران "C5+1" پنج رهبر آسیای مرکزی و جو بایدن، چشم انداز همکاری اقتصادی آسیای مرکزی و ایالات متحده ترسیم شد. آنها یک ابتکار تجاری جدید برای تکمیل تعاملات دیپلماتیک ایجاد کردند و ایالات متحده علاقه خود را برای سرمایه گذاری و توسعه ساختار انرژی آسیای مرکزی ابراز کرد. در بخشی از این دیدار، بایدن از رهبران آسیای مرکزی به خاطر همکاری امنیتی منطقه‌ای قدردانی کرد و متعهد شد که در امنیت مرزها، مبارزه با تروریسم و اجرای قانون با آنها همکاری کند. این روزنامه‌نگار با اشاره به گزارش منتشر شده توسط کمیته مجلس عوام بریتانیا در 10 نوامبر سال گذشته، ادامه داد: بریتانیا نیز بر اهمیت تقویت روابط خود با آسیای مرکزی تاکید کرده است. همکاری بریتانیا با آسیای مرکزی از استقلال منطقه از چین و روسیه دفاع خواهد کرد. در این گزارش از دولت بریتانیا خواسته شده است که با اقتصاد آسیای مرکزی برای کاهش وابستگی آنها به روسیه در میان مدت و بلندمدت کار کند. سال نوی میلادی نیز، شاهد برگزاری اولین نشست سران آسیای مرکزی و بریتانیا خواهیم بود. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 تحلیلگر نظامی روس: غرب در حال برنامه‌ریزی یک کودتای جدید در قزاقستان است ⬅️ ولادیمیر پروخاتیلوف تحلیلگر و محقق نظامی روس در یک مصاحبه، به درگیری‌های سرد احتمالی جهان در سال ۲۰۲۴ پرداخت. وی پس از بررسی وضعیت جنگ در اوکراین و خاورمیانه، از احتمال وقوع یک کودتای دیگر در #قزاقستان خبر داد و معتقد است که سال ۲۰۲۴ احتمال درگیری‌های داخلی به رهبری #غرب در #آسیای_مرکزی وجود دارد. پروخاتیلوف گفت: "من نگران وضعیت آسیای مرکزی هستم، جایی که #ایالات_متحده_آمریکا و بریتانیا به سادگی (در حال توسعه نفوذ خود هستند) و در همه زمینه‌ها فعال‌تر شده اند؛ آنها سعی می کنند قزاقستان را از #روسیه جدا کنند. من بعید نمی دانم که غرب تلاش کند کودتای ژانویه 2022 را در این کشور تکرار کند، همه پیش نیازها برای این کار وجود دارد." وی ادامه داد: "دنیل روزنبلوم سفیر آمریکا به سراسر قزاقستان سفر می کند و با سران منطقه ارتباط برقرار می کند. آنها سعی خواهند کرد از طریق رهبران محلی اوضاع را متزلزل کنند." وی همچنین معتقد است رئیس جمهور قزاقستان قاسم جومارت توکایف به این مسئله آگاه است و مقاومت خواهد کرد. پروخاتیلوف همچنین معتقد است که یک انقلاب دیگر نیز می تواند قرقیزستان را تهدید کند. وی رئیس کمیته امنیت ملی قرقیزستان کامچی‌بک توشایف (شخصی نزدیک به واشنگتن) را تهدیدی به ثبات این کشور دانست. به گفته پروخاتیلوف، ارتش و وزارت داخلی قرقیزستان همسو با مسکو هستند که به اعتقاد وی، در صورت تغییر این معادله، درگیری در آسیای مرکزی محتمل خواهد بود. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 سفر وزیر امور خارجه ترکیه به تاجیکستان؛ توسعه همه‌جانبه روابط محور گفتگوی وزرای خارجه دو کشور ⬅️ 9 ژانویه 2024، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه وارد دوشنبه شد و 10 ژانویه، سراج‌الدین مهرالدین وزیرخارجه تاجیکستان با همتای ترک خود به گفتگو نشست. 📄 طرفین حول همکاری در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری، آموزشی، علمی، فرهنگی، بهداشتی، گردشگری، امنیتی، مبارزه با تروریسم و همچنین تقویت چارچوب قانونی همکاری‌ها به تبادل نظر پرداختند. همچنین همکاری‌های دو کشور در چارچوب سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. 📄 در نتیجه نشست هیئات وزارت خارجه دو کشور، طرفین یادداشت برنامه همکاری وزارتخانه‌های خارجه تاجیکستان و ترکیه 2024-2026 را امضا کردند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 ترکیه دامنه دیپلماتیک خود را در آسیای مرکزی افزایش می دهد؛ گفتگوی کلیدی وزیر خارجه ترکیه با همتای تاجیک خود 👇👇ادامه

⬅️ 10 ژانویه 2024، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در جریان سفر رسمی خود به دوشنبه، با سراج‌الدین مهرالدین وزیر امور خارجه تاجیکستان گفتگو کرد. این گفتگو طیف گسترده‌ای از روابط دوجانبه، همکاری متقابل در پلتفرم های جهانی و مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را پوشش می داد. 📄 سفر فیدان به تاجیکستان پس از دیدار با همتای قرقیزش، گواهی بر چشم‌انداز ترکیه برای تعمیق روابط با کشورهای آسیای مرکزی اعم کشورهای ترک است. این گفتگوها حول روابط دوجانبه با تاکید بر تقویت همکاری‌های اقتصادی و رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی منطقه‌ای بود و به طور ویژه بر آمادگی ترکیه برای تقویت روابط در زمینه‌های مختلف از جمله انرژی، تجارت، تبادل فرهنگی و توسعه زیرساخت‌ها تاکید نمود. این تلاش دیپلماتیک بخشی از تلاش‌ گسترده‌تر ترکیه برای گسترش نفوذ خود در آسیای مرکزی و جایگاه خود به عنوان یک بازیگر کلیدی در چشم انداز ژئوپلیتیک منطقه است. فیدان بر اهمیت ثبات در آسیای مرکزی برای امنیت جهانی تاکید داشت و از هدف ترکیه برای پیشبرد طرح‌های صلح در منطقه پرده برداشت. وزیرخارجه ترکیه همچنین به چالش های ناشی از تروریسم و افراط‌گرایی اشاره نمود و بر دیدگاه مشترک ترکیه و تاجیکستان در مقابله با این تهدیدات تاکید کرد. فیدان از تعهد ترکیه به تامین امنیت منطقه‌ای در آسیای مرکزی سخن گفت و بر ضرورت همکاری نزدیک برای خنثی سازی تهدیدات احتمالی و حفظ صلح و ثبات در منطقه تاکید کرد. یادداشت وب سایت خبری و تحلیلی BNN کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

‍ 📰 گفتگوی رئیس جمهور تاجیکستان و وزیر خارجه ترکیه؛ تعمیق روابط امنیتی در مرکز توجه ترکیه ⬅️ چهارشنبه ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در جریان سفر خود به تاجیکستان، با امامعلی رحمان رئیس جمهور این کشور به گفتگو نشست. 👇👇ادامه

📄 طرفین در اين دیدار طیف گسترده‌‌ای از موضوعات مربوط به روابط دوجانبه را مورد بررسی قرار دادند. طرفین بر همکاری‌های آموزشی و فرهنگی، اقتصادی و تجاری، سیاسی و امنیتی توجه ویژه داشتند. 📄 در زمینه توسعه روابط فرهنگی، به برگزاری مجمع روزهای فرهنگ در دو کشور تأکید شد. در زمینه‌ اقتصادی نیز بر پروژه‌های مشترک تجاری و سرمایه‌گذاری توجه صورت گرفت. 📄 آنها همچنین در خصوص وضعیت امنیت منطقه بویژه شرایط افغانستان و وضعیت مرزی تاجیکستان به گفتگو پرداختند. وزیر خارجه ترکیه به اهمیت امنیت مرزهای تاجیکستان با توجه به همجواری با افغانستان تأکید نمود و اظهار داشت که سیستم‌های امنیتی دو کشور در زمینه مبارزه با تروریسم همکاری خواهند کرد. وی پس از این نشست در گفتگو با خبرنگاران نیز ابراز امیدواری نمود که مشکلات مرزی تاجیکستان و قرقیزستان حل خواهد شد. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 آغاز ساخت یک آکادمی اسلامی در قرقیزستان با بودجه امیر امارات ⬅️ 9 ژانویه 2024، رسانه های قرقیزستان از آغاز پروژه ساخت یک آکادمی اسلامی در این کشور خبر دادند. 📄 بودجه ساخت این آکادمی اسلامی توسط بنیاد بشردوستانه امیر امارات شیخ‌ زاید‌بن‌سلطان‌آل‌نهیان تامین خواهد شد. 📄 این آکادمی در سطوح متوسطه، حرفه‌ای و عالی علوم دینی فعالیت خواهد کرد. همچنین گفتنی‌ست، بر اساس اطلاع رسانه‌های قرقیزستان این آکادمی از جامعیت بالایی برخوردار خواهد بود و در زمینه‌های پژوهش، تحلیل و کارشناسی و تدوین و تالیف کتب دینی نیز فعالیت خواهد کرد. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 گفتگوی معاون اول وزیر خارجه ازبکستان با سفیر امارات ⬅️ ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴، بهرام‌جان آلویف معاون اول وزیر امور خارجه ازبکستان و سعید القمزی سفير امارات به گفتگو نشستند. 📄 در این دیدار، طرفین حول روابط دوجانبه در زمینه‌های دیپلماتیک، تجارت و سرمایه گذاری، حمل و نقل و لجستیک، فرهنگ و گردشگری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی به تبادل نظر پرداختند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr

📰 402 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در قزاقستان آمریکا با ۱۳.۷ درصد سهم در جایگاه دوم ⬅️ چنگیز ابراهیم‌اف، معاون بخش استراتژی و توسعه دیجیتال شرکت ملی قزاق‌اینوست، در یک مصاحبه اظهار داشت که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به قزاقستان از سال 2005 تا 9 ماهه اول سال 2023 بالغ بر 402.7 میلیارد دلار بوده است. 📄 قزاقستان بر اساس سیاست سرمایه‌گذاری ملی خود، برای جذب 150 میلیارد دلار سرمایه‌ مستقیم خارجی دیگر تا سال 2029 هدف‌گذاری کرده‌ است. 📄 به ترتیب کشورهای هلند، آمریکا، سوئیس، چین و روسیه ۵ کشور اول سرمایه‌گذاری در قزاقستان هستند. هلند با 29.2 درصد سهم و ایالات متحده با 13.7 درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در قزاقستان، با اختلاف در جایگاه اول و دوم قرار دارند. کانال #مرکز_مطالعات_آسیای_مرکزی | ماوراء النهر: @mavaraonnahr