💢 گزارش اجمالی؛
✳️ درسگفتار نظامهای اسلامی
📌 موضوع: بررسی فقهی مسئله حجاب
🔻 استاد امیر مهاجر میلانی در درسگفتار «بررسی فقهی مسئله حجاب» که از سوی مؤسسه مفتاح برگزار شد، تصریح کرد؛
🔸 در ادامه بحث آیه 59 سوره احزاب، ابن عاشور قائل است نحوه پوشش جلباب در مناطق گوناگون و اقوام مختلف متفاوت بوده و از این جهت فراز قرآنی« يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ» درصدد یکسانسازی پوشش جلباب نیست، بلکه هدف شارع ایجاد تمایز میان زنان عفیف از غیر عفیف است.
🔸 این دیدگاه در مقابل نظر آیتالله شبیری زنجانی بوده، زیرا به اعتقاد ایشان «عَلَيْهِنَّ» بر پوشش تمام بدن بانوان ظهور دارد و در نتیجه آیه خواستار پوشش زنان است، در حالی که طبق دیدگاه ابن عاشور آیه در مقام تمایز زنان و نشاندار کردن آنان است.
🔸 از طرف دیگر تبعیضیه بودن «من» در «مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ» اگر به معنای «جزئی از جلباب» باشد، با هدف تمایز زنان عفیف از غیرعفیف مناسبت ندارد و پوششی صرفا تشریفاتی خواهد بود.
🔸 در این مسئله گرچه مشهور «من» را تبعیضیه گرفتهاند اما به نظر میرسد تبعیضیه دانستن «من» استدلال محکمی ندارد. اولین نفری که آن را تبعیضیه گرفته است زمخشری بوده و احتمالاً سایرین نیز به تبعیت از او آن را تبعیضیه دانستهاند. لیکن پیش از او بزرگانی مانند مجاهد آن را تبعیضیه نگرفتهاند. همچنین ترکیب افعال دالّ بر پوشش مقترن به «من» بیشتر به معنای بیانیه و زائده به کار رفته است.
🔸 بنابراین این آیه در مقام بیان حکم پوشش و کیفیت آن نبوده، بلکه به دنبال پوشش زنان برای تمایز زن عفیف از غیر عفیف است.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#زنان_و_خانواده
#درس_گفتار
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
✅ حوزه انقلابی شرط لازمش حوزه علمی است/ علوم انسانی اسلامی باید در بطن حوزه انقلابی شکل بگیرد
🔻 حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در گفتوگویی:
📕 برخی حوزه انقلابی را مقابل حوزه علمی قرار میدهند نه حوزه علمی انقلابی. در حالی که حوزه انقلابی شرط لازمش حوزه علمی است.
📕 اگر شخصی از حوزه انقلابی دفاع کند ولی دغدغه علم و دانش و حکمت و فقاهت را نداشته باشد قطعاً انقلابی نیست. همچنین کسی که دم از علم، حکمت و فقاهت میزنند ولی دغدغه انقلابی ندارند باید در علم و حکمتش شک کند.
📕 حوزه انقلابی باید به سؤالهای مربوط به فلسفههای مضاف و فقههای تخصصی پاسخ دهد.
📕 اگر بخواهیم تعریف مصداقی از حوزه انقلابی داشته باشیم، حوزه انقلابی یعنی امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب و شهید مطهری(ره).
📕 با حضور آیتالله اعرافی کارهای خیلی خوب و ارزندهای انجام شده و برنامههای خوبی در حوزه آموزشی، پژوهش، تبلیغ و تربیت در حال انجام است. بحمدالله به صورت جهادی کار علمی و عملی میکنند.
📕 نباید فقه را به بیان یک سری احکام شرعی خلاصه کنیم، فقه نظام، فقه مکتب و ساختار سیاسی و فرهنگی و اقتصادی باید تدوین شود.
📕 علوم انسانی اسلامی یعنی علوم انسانی مبتنی بر حکمت و فقاهت زمینه را برای تمدن سازی نوین اسلامی فراهم میکند.
📕 علوم انسانی اسلامی باید در بطن حوزه انقلابی شکل بگیرد که فقاهت و فقه تمدنساز را به صورت سیستماتیک و نظاممند در حوزههای علمیه تحقق بخشد.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14390
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حوزه_علمیه
#گفتگو
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
🎯 زمینهها و علل شکلگیری اعلامیه جهانی حقوق بشر/ اغراض سیاسی تدوینکنندگان شکلگیری دولت اسرائیل بود
🔻 علی ربیعزاده، پژوهشگر حوزه حقوق بشر در گفتوگو با مفتاح مطرح کرد؛
🔰 یکی از مهمترین نظریات درباره علل و انگیزههای تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر؛ ارتباط مستقیم تأسیس سازمان ملل و تدوین اعلامیه جهانی حقوق بشر با پایهگذاری رژیم صهیونیستی و اعلام استقلال آن در سال 1948 است.
🔰 مطابق این نظریه، اعلامیه جهانی حقوق بشر علاوه بر پیگیری اهداف حقوقی و اخلاقی، زمینه لازم برای حمایت از این رژیم را در پوشش یک نظام اخلاقی و حقوقی بینالمللی فراهم میکند.
🔰 یکی از زوایایی که معمولاً کمتر مورد توجه قرار میگیرد، نقش ایده پردازان فرهنگی و سیاسی و تأثیر فعالیت آنان بر شکلگیری کنشهای سیاسی دولتمردان است.
🔰 رئیس جمهورهای ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم تا یک دهه پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر تحت تأثیر مشاوران رسانهای خود به طور خاص آقای ادوارد برنایدز یهودی بود.
🔰 برنایدز از یهودیان و شکلگیری دولت اسرائیل دائماً حمایت میکرد و با سرمایهداران یهودی هم ارتباط بسیار زیادی داشت و درعینحال چهار کلیدواژه اصلی اعلامیه جهانی حقوق بشر یعنی کرامت، برادری، برابری و آزادی را جهت درج در اعلامیه پیشنهاد داد و دائماً به سیاستمداران آمریکایی توصیه میکرد گفتمان صلح جهانی را مبتنی بر این چهار کلیدواژه توسعه دهند.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14393
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حقوق
#گفتگو
#تهران
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 گزارش اجمالی؛
✳️ درس خارج فقه نظامهای اسلامی
💢 موضوع: کمیت جزیه
📚 استاد عباس کعبی در درس خارج «فقه الجهاد» که از سوی مؤسسه مفتاح برگزار شد، خاطرنشان کرد؛
🔻 محقق حلی در شرایع؛
❇️ اگر معلوم نیست میزان جزیه اهل کتاب چقدر میباشد، بهتر است میزان جزیه را به امام واگذار کنیم بخاطر صغَار. هر چیزی که باعث صغَار شود همان میزان جزیه است و باید بپردازند.
❇️ همچنین ملاکهای دریافت جزیه؛ جذب اسلام، تأیید حاکمیت اسلام، رعایت عزت مسلمین، رعایت غنی، فقیر و متوسط است و این ملاکها را از روایات به ویژه صحیحه زراره در آوردیم. چرا نباید میزان جزیه را معلوم کنیم؟ زیرا اگر معلوم شود ذمی خودش را با میزان جزیه سازگار میکند و دیگر برایش مهم نیست، پس این صغَار نمیشود.
🔻 استاد کعبی؛
❇️ ما این را قبول نداریم، اینها صغَار را به معنای اذلال گرفتهاند در حالی که به این معنا نمیباشد، بلکه صغَار به معنای ذلت یعنی پذیرش حاکمیت اسلام است نه غیر این.
❇️ از روایت زراره استفاده میشود که میزان جزیه اهمیت ندارد، بلکه آنچه مهم است حس کند تحت حاکمیت اسلام است.
❇️ «یَحِسُ ذُلا» یعنی حاکمیت مستقلی برای خودش ندارد. چون اهل کتاب در زمان مشرکین یک حاکمیت مستقلی برای خودشان داشتند.
❇️ اهل کتاب در مدینه که پیامبر(ص) حاکم شدند، با مشرکین متحد شدند چون حس کردند حاکمیتشان در حال از دست رفتن است. به همین دلیل در اسلام جزیه هست تا بدانند که زیر چتر حاکمیت اسلام بوده و دیگر مستقل نیستند.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حقوق
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢از سوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل؛
📌پنجاه و هفتمین شماره فصلنامه «پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی» منتشر شد
📚عناوین مقالات بدین شرح است:
📘کاستیهای اجرای بانکداری اسلامی در ایران با محوریت بایستههای آموزش و پژوهش فقهی
📘مطالعهی تطبیقی محدودهی استیذان زوجه برای اشتغال در فقه فریقین
📘مقایسه تطبیقی یافتههای جرمشناسان و مکاتب حقوقی معاصر با سیاست جنایی و فقه جزایی علی (ع)
📘مسؤولیت مدنی سبب مجمل تیم پزشکی در حقوق ایران و انگلستان
📘بررسی فقهی حقوقی تأثیر فسخ معامله مبنا بر معاملات تملیکی متعاقب
📘امکانسنجی فقهی تقلید از مجتهد غیر بالغ
📘واکاوی مقارنهای الزامات اصول مترقیانه حقوق بشری در عملکرد ضابطان با نگاهی به مبانی فقهی
📘تحلیل انتقادی مبانی فقهی- سیاسی سلفیه تکفیری در مسأله جهاد
📘استنباط حکم شرعی و اثبات دعوای کیفری در برزخ تعارض ادلّه: نقاط اشتراک و افتراق
📖 اطلاعات بیشتر:
🌐 http://meftaah.com/?p=14397
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#حقوق
#معرفی_نشریه
#مازندران
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 لایحه رفع خشونت از زنان، خانواده را دچار فروپاشی میکند/ راه اشتباهی که دیگران طی کردهاند را میپیماییم
🔰 در نشست علمی «بررسی لایحه رفع خشونت از زنان» مطرح شد؛
🔻 حجتالاسلام والمسلمین فرجالله هدایتنیا:
🔹 مداخلات حداکثری در مسائل خانواده از اشکالات این لایحه است. این رویه تداوم یابد، شاید 10 سال دیگر دولت بگوید دوربین هم در خانواده بگذاریم تا جرمانگاری کنیم.
🔹 این لایحه به شدت فردگرا شده و برای تأمین امنیت زن، خانوادهگریز و خانوادهستیز است.
🔹 باید درسی در حوزه خواهران در زمینه مسئولیتهای دولت در زمینه خانواده ایجاد شود.
🔹 نهادهای تصمیمگیر معمولاً در اتاق دربسته تصمیم میگیرند، بدون اینکه از متخصصان حوزه و دانشگاه استفاده کنند.
🔻 انسیه خزعلی:
🔹 لایحه، استقلال قوا را مورد خدشه قرار داده است.
🔹مجازاتهای شدید در این لایحه، خانواده را دچار فروپاشی میکند و باید به همان قوانین اسلامی باز گردیم و اگر با مسائل جدید مواجهیم، باید کار تحقیق جدی براساس متون برای رفع معضل داشته باشیم.
🔹 لایحه تا حدودی کپی شده لایحه منع خشونت از زنان آمریکاست و راهی را میرویم که دیگران تجربه کردهاند.
🔹 احکام اسلامی مصلحتآمیزترین و حکیمانهترین احکام است؛ جلوگیری از خشونت در اسلام خیلی عقلاییتر از قوانین غربی است.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14403
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#زنان_و_خانواده
#نشست_علمی
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢مهمترین رخدادهای حوزه در هفتهای که گذشت؛
📌حوزههای علمیه و مراکز دینی در هفتهی گذشته شاهد رویدادها و حوادث مختلف علمی، فرهنگی، سیاسی، دینی و... بودند؛ در گزارشی به مهمترین این مسائل پرداخته شده است که برخی از عناوین آن به قرار ذیل است:
📝 خروج طلاب با استعداد از حوزه به دلیل فشارهای معیشتی خسارت است
📝 تأکید حضرت آیتالله سبحانی بر احیای علم الحدیث
📝 اگر ملت واحده باشیم دشمنان کاری از پیش نمیبرند
📝 دستهای خائنی قصد انقلاب زدایی از قم دارند
📝 برخی توهم علم و تقوا دارند
📝 تذکر انتخاباتی آیتالله اعرافی به مدیران حوزههای علمیه
📝 مرکز آموزش مجازی مؤسسه امام خمینی دانشجو میپذیرد
📝 دانشکده صدا و سیما قم دانشجو میپذیرد
📝 فراخوان آثار پژوهشی جامعه نخبگانی حوزه علمیه اعلام شد
📝 اجرای طرح فراخوان بزرگ کتابانو آغاز شد
📝 تفاهم نامه همکاری حوزههای علمیه خواهران و سازمان تبلیغات اسلامیامضا شد
📝 راه پیشبرد فرهنگی انقلاب و جامعه از مسیر حوزههای علمیه خواهران میگذرد
📝 رونمایی از آثار برگزیده موسسه فقهی تفسیری مدینة الولایة
📝 نخستین چاپ کتاب «آینده در قلمرو اسلام» رونمایی شد
و ....
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14411
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 ادوار مختلف نقود
🔻 استاد حسن آقانظری در درسگفتار «ماهیت پول در اقتصاد اسلامی»، عنوان کرد؛
📚 ادعا: پولهای حقیقی همانند درهم و دینار مثلی هستند اما پولهای اعتباری تنها سندی هستند که نهاد ناشر به اعتبار پشتوانهای که دارد به آنها اعتبار بخشیده، فلذا آن چیز که مورد ضمان قرار میگیرد همان پشتوانه پول است، بنابراین تورم و کاهش ارزش پول بدینگونه مورد ضمان است.
🔹 رد ادعا: اساس این تحلیل درست نیست چرا که پولهای امروزی دارای پشتوانه طلا و نقره نیستند.
🔻 ادوار مختلف نقود؛
1️⃣ در ابتدا پول نقد سند محض برای پشتوانهای مشخص بود، به طوری که هر سندی در نزد بانک مقداری مال با ارزش مثل طلا، نقره و... ذخیره دارد. در اینجا هم اعتبار هست اما اعتبار به صورت یک به یک است.
2️⃣ پول نقد سند محض نبوده و حاکی از تعهد به پرداخت پشتوانه سند رایج در صورت مراجعه به بانکها است.
3️⃣ پول نقد دیگر سند نبوده و تبدیل به مالی شد که ذاتاً ارزش پیدا کرد. البته صادرکننده تعهد میکند پشتوانهای نیز برای پول صادر شده در نظر بگیرد اما دیگر پرداخت پشتوانه انجام نمیگرفت.
4️⃣ دولت با اعتبار خودش نزد مردم پول نقد صادر میکند و در اختیار مردم قرار میدهد، اما پشتوانه معینی در مقابل آن درنظر گرفته نمیشود و پشتوانه پول صرفاً قدرت اقتصادی و ثروت ملی مورد تقاضا و عرضه میباشد.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#اقتصاد
#درس_گفتار
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 محور فقه القضا تنفیذ ولایت از ناحیه شارع است
✅ آیتالله علی اکبر رشاد در درس خارج «فقه القضا» مطرح کرد؛
🔹 در صورتی که «فقهالقضاء» را به عنوان یک نظام فقهی قلمداد کنیم، دیگر نیازی به موضوع نداریم. هرچند نمیتوان این مسأله را نادیده گرفت که مجموعهای از اجزاء و مؤلفههای رکنی که در شکلگیری یک نظام مؤثر هستند لزوما از یک محور مشخص و معینی برخوردارند که موجب تمایز آن از نظامهای دیگر میشود.
🔹 موضوع و محور فقهالقضاء عبارت است از: تنفیذ ولایت از ناحیه شارع مقدس در محدوده صدور حکم و وظایفی که بر عهده قاضی است. به عبارت دیگر موضوع فقهالقضاء امور اصلی و محوری است که در فرایند قضاوت باید مورد توجه قرار گیرد. وظیفهای که به عنوان شخصیت حقوقی و جایگاه قضاوت متوجه قاضی است و نه به لحاظ شخصیت فردی و حقیقی او.
🔹 قضا عبارت است از «تنفیذ ولایت در مقام حکم و قطعی نمودن آن از سوی آن کسی که اصالتا و یا نیابتا اهلیت آن را داشته باشد به منظور احقاق حقوق دادخواهان و برپایی عدالت و برقرای امنیت در جامعه.»
🔹 ممکن است این اشکال مطرح شود که فقهالقضاء به معنای تنفیذ الولایه است. در حالی که بسیاری از اموری که در فرآیند دادرسی انجام میشود، از نوع تنفیذ الولایه نیست. پاسخ؛ ما «تنفیذ الحکم» را در حلقه نهایی عملیات قضاء به کار نمیبریم، بلکه پس از انجام این مراحل به تنفیذ حکم میرسیم. در حقیقت این مراحل از ملاحق تنفیذ الحکم هستند و به این اعتبار میتوانند داخل در تعریف باشند.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14416
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حقوق
#درس_خارج
#تهران
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 ثبتنام آزمون ورودی جامعهالزهرا(س) آغاز شد
🔰 حجتالاسلاموالمسلمین اباذر عمرانیفر، رئیس اداره سنجش و پذیرش معاونت آموزش جامعهالزهرا(س):
🔹 سامانه خرید کارت و ثبتنام آزمون ورودی سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ روز شنبه ۲۳ آذر ساعت ۱۲ فعال میشود.
🔹 امکان ثبتنام دارندگان مدرک کارشناسی در رشتههای همسو برای مقطع سطح ۳ وجود دارد که فارغ التحصیلان ۷۱ رشته تحصیلی دانشگاهها مجاز به ثبت نام در آزمون ورودی سطح سه جامعه الزهرا(س) هستند.
🔹 مقطع تحصیلی سطح ۲ ویژه داوطلبان جدید الورود است که دارا بودن مدرک دیپلم یا بالاتر برای پذیرش در این آزمون الزامی است.
🔹 برنامه بازپذیری سطح ۲(کارشناسی ناپیوسته) ویژه طلابی است که دارای مدرک سطح یک حوزه بوده یا ۷۵ واحد درسی را در جامعه الزهرا(س) یا حوزههای علمیه گذرانده باشند.
🔹 مصاحبههای علمی و عمومی فقط در جامعه الزهرا(س) و در شهر قم برگزار میشوند.
📖 اطلاعات بیشتر:
🌐 http://meftaah.com/?p=14421
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#زنان_و_خانواده
#فراخوان
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 قرآن اخوت ایمانی را بر اخوت تکوینی مقدم میدارد
🔻 آیتالله علیرضا اعرافی در درس خارج فقه روابط اجتماعی:
🔹 انواع اخوت؛ 1- اخوتهای قهری، تکوینی و طبیعی است، مانند تولد از یک پدر و مادر. 2- اخوتهای فرهنگی است، مانند اینکه افراد بر یک اصل مشترکی پایبند بوده و پیرامون آن اجتماع دارند.
🔹 معنای اخوت فرهنگی میان مسلمانان و مؤمنان این نیست که هر کسی با یک انتخاب کامل اسلام یا ایمان را پذیرفته است، بلکه گاهی در أثر تولد در محیط ایمانی و اسلامی است که اخوت به یک شکلی قهراً به او منتقل میشود و او هم در زمره و دائره آن اخوت قرار میگیرد.
🔹 اخوتهای فرهنگی از منظر قرآنی به اخوت ارزشی و غیر ارزشی تقسیم میشود. اخوت ارزشی مانند «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَة» و اخوت غیر ارزشی مانند «إِنَّ الْمُبَذِّرينَ كانُوا إِخْوانَ الشَّياطين.»
🔹 در قرآن تزاحم اخوتهای طبیعی، تکوینی و قهری با اخوتهای انتخابی و ایمانی یک اصل مهم است، اخوتی ایمانی بایستی چنان استحکام پیدا بکند که اگر جایی تزاحم پیدا کرد، بر آن اخوتهای طبیعی غلبه داشته باشد.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14427
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#مبانی_علوم_انسانی_اسلامی
#جامعه_و_فرهنگ
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
✅ شهید صدر؛ نمونه بهترین تئوریسین و شاگرد در پیشگاه قرآن/ نظریه اقتصاد شهید صدر در دانشگاهها انقلاب کرد
📌 آیتالله تسخیری در مراسم رونمایی از کتاب حوزه و بایستهها؛
📚 وقتی اقتصاد شهید صدر منتشر شد، دانشگاههایی که ما با آنها رابطه داشتیم را تکان داد. دانشجویانی که به این دانشگاهها آمده بودند تا وهابیت را یاد بگیرند مجبور شدند روایات اهلبیت(ع) را بخوانند.
📚 شهید صدر معتقد بود نباید در مورد مرجعیت حرکت فردی مطرح شود. این طور نباشد فردی راه طولانی را طی کرده تا در آخر عمر مرجع شود یا نشود.
📚 شهید صدر در علوم مختلف به دنبال قواعد اصلی و تئوری بود. بحث مرجعیت رشید، اصلاح کتب رضوی، اصلاح رساله عملی از جمله تئوریهای ایشان بود.
📚 تئوریسین بودن یکی از ویژگیهای شهید صدر بود. ایشان به عنوان یک شاگرد ممتاز در پیشگاه قرآن مینشیند و جوابها را دریافت میکند.
📚 کتاب «حوزه و بایستهها» میتواند برای حوزویان مفید باشد و به قول رهبر انقلاب طلاب جوان میتوانند از رفتار و ایدههای شهید صدر الگو بگیرند.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14432
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حوزه_علمیه
#نشست_تخصصی
#مشهد
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 پیشنهاداتی پیرامون ساختار درونی علم برای تنظیم و تبویب ابواب علم
🔻 استاد محمد عالمزاده نوری در درسگفتار «استنباط حکم اخلاقی از منابع دینی»، مطرح کرد:
✅ نظام مسائل در رابطه با ساختار درونی یک علم درباره رابطه بین بخشها و چینش علم سخن میگوید، اما قلمرو و گستره فقهالاخلاق به ساختار بیرونی آن میپردازد و در رابطه با ارتباط علم با دیگر علوم و جایگاه علم در میان دیگر علوم بحث میکند.
🔻پیشنهاداتی پیرامون ساختار درونی علم برای تنظیم و تبویب ابواب علم:
1️⃣ ترتیب الفبایی که تنها صحبت از نظم آداب اخلاقی میکند، ولی نظام نداشته و روابط تکوینی بین مفاهیم بیان نشده است.
2️⃣ ترتیب تاریخی که حضرت آیتالله مکارم شیرازی در کتاب «مکارم الاخلاق» خویش از این شیوه استفاده نموده است.
3️⃣ ترتیب منازلی که بیشتر تربیتی است و در صدد ایجاد تغییر و تحول در جان انسان است و به ارزش یا حسن و قبیح بودن آن کمتر پرداخته است و تمامی مفاهیم اخلاقی را بیان ننموده است.
5️⃣ ترتیب ارسطویی که سه قوای اصلی انسان که شهویه، غضبیه و عقلیه بوده را به عنوان سه اصل قرار داده و با بررسی دیگر رفتارهای انسانی متناسب با این سه قوه از لحاظ افراط و تفریط، حسن و قبح اخلاقی را بیان میدارد.
6️⃣ تبویب علم اخلاق بر اساس انواع روابط انسان میباشد. انسان چهار نوع رابطه دارد؛ رابطه با خداوند، رابطه با خود، رابطه با انسانهای دیگر و رابطه با محیط زیست. رابطه با خداوند را اخلاق بندگی گویند، رابطه با خود اخلاق فردی نام دارد، رابطه با انسانهای دیگر اخلاق اجتماعی میباشد و رابطه با محیط زیست را اخلاق زیست محیطی میگویند.
✅ نخستین شخصیتی که چنین تقسیمبندی را وارد فرهنگ ایرانی نمود، آیتالله مصباح یزدی میباشد که در کتاب «اخلاق در قرآن» آن را ذکر نموده است. البته به نظر ایشان بهتر است به جای ارتباط انسان با محیط زیست از واژه ارتباط انسان با دنیا استفاده نماییم؛ چرا که ارتباط با محیط زیست تنها ارتباط با خاک، هوا و از این قبیل را شامل شده و ارتباط با ملائک، اجنه، ارواح و همچنین صناعیات(ساختههای انسانی) را شامل نمیگردد، اما اگر بگوییم ارتباط انسان با دنیا تمامی موارد مذکور را در بر میگیرد.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#علوم_تربیتی
#درس_گفتار
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💯 موسسه مفتاح با همکاری مدرسه فقهی امیرالمومنین(ع) برگزار میکند؛
💢 سلسله دروس خارج فقه نظامهای اسلامی
✍️ موضوع: فقه حکومتی
👤 استاد عبدالکریم فرحانی
🕓 زمان برگزاری: چهارشنبهها، ساعت ۱۱
💫 مکان برگزاری: قم، خیابان سمیه، کوچه شهیدین، پلاک۶۲، مدرسه فقهی امیرالمومنین(ع)
🌐 ثبت نام: http://meftaah.com/?p=13053
☎️ پاسخگویی: ۰۹۱۰۳۹۴۹۲۹۶
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
🔹 بحث از مالیت اوراق نقدیه و ارزهای دیجیتال از صلاحیت علم فقه است
🔻 استاد حسین شوپایی جویباری در درس خارج «عقود مستحدثه»:
🔰 بحث از مالیت داشتن مصادیقی مانند اوراق نقدیه یا ارزهای دیجیتال از صلاحیات علم فقه است یا باید در علوم دیگر مثل علم اقتصاد مورد بحث قرار گیرد؟
🔰 پاسخ: این بحث در صلاحیت علم فقه و شأن فقیه است؛ چون به «تعیین موضوع حکم شرعی با استناد به فهم عرفی» باز میگردد و این امر وظیفه فقه است.
🔰 اگر هم در این بخش به اهل فن مراجعه میشود، از این جهت است که از قول اهل فن، موضوع عرفی را تشخیص دهیم نه اینکه نظر اهل فن موضوعیتی داشته باشد.
🔰 همچنین تعيين موضوع حکم با استناد به فهم عرفی در شأن فقه و فقيه میباشد.
🔰 ثمره ثبوت مالیت؛ اگر مالیت آن مورد قبول قرار گیرد، احکامی که در شریعت برای مال و مالیت مترتب شده بر آن بار میشود و الا آن احکام بار نمیشود.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14438
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#اقتصاد
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 پیگیری پروژه هوش مصنوعی با حضور دانشگاهیان/ ارزیابیها از حوزه عالمانه و شاخصمند نیست
🔻 آیتالله علیرضا اعرافی در هماندیشی مسئولان و معاونان پژوهشی واحدهای علمی حوزوی:
🔹 مدیریت حوزههای علمیه 20 سند کلان و راهبردی، جامع و ناظر به آینده با هدفگیری 1414 نهایی و به تصویب شورای عالی حوزه رسانده که از چشم انداز و منشور و حدود 15 نظام جامع برخوردار است.
🔹 ذیل برنامه 5 ساله و نظامات جامع و اسناد راهبردی کلان بیش از 200 پروژه و طرح انجام پذیرفته و یا در حال انجام است که 80 پروژه آن بسیار مهم و تحول آفرین است.
🔹 ارزیابی ما از حوزه، ارزیابی عالمانه و شاخصمند نیست. فقدان شاخصهای ارزیابی درونزا، اظهارنظرهای مختلفی را به همراه داشته است؛ باید داشتههای حوزه را مهم بدانیم.
🔹 40 مرکز بالغ بر 6 هزار طلبه طرح هدایت علمی را پیگیری میکنند.
🔹 پروژه هوش مصنوعی، اجتهاد و علوم انسانی از جمله پروژههای مهم مرکز مدیریت حوزه است که قریب بر 100 نفر از دانشپژوهان دانشگاهی رشته هوش مصنوعی به این سمت سوق پیدا کردهاند.
🔹 تلاش نمودهایم تا اساتید حوزه از بودجههای دولتی حوزه هیچ کسبی نداشته، حقوق ایشان تنها به صورت سنتی و از طریق شهریه مراجع عظام تقلید ارائه گردد.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14442
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حوزه_علمیه
#نشست_علمی
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 گزارش اجمالی؛
✳️ درسگفتار نظامهای اسلامی
🔹 موضوع: اقتصاد مقاومتی با رویکرد حمایت از کالای ایرانی
🔻 استاد احمدعلی یوسفی در درسگفتار «فقه اقتصاد مقاومتی با رویکرد حمایت از کالای ایرانی» که از سوی مؤسسه مفتاح و با همکاری موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی برگزار شد، مطرح کرد:
🔰 ادله عام بر جواز معامله و خرید کالای خارجی؛
✅ یکی از ادلههای عام «قاعده الناس مسلطون علی اموالهم» است. هر چند این روایت مرسل و ضعیف السند است ولی شهرت عملی قدما در تمسک به مفاد این حدیث، آن را قابل استناد و اعتبار میکند.
✅ بنابر مفاد این حدیث هر کسی چیزی داشته باشد که عنوان عرفی مال بر آن صدق کند، به دلالت مطابقی از اطلاق حدیث انواع تصرفات غیر حرام در آن مال به قصد منافع محلله برای فرد جایز و مباح است.
✅ همچنین به دلالت التزامی معامله مذکور صحیح است. در نتیجه خرید کالای خارجی از هر کشوری و از هر فردی به قصد منافع محلله آن کالا بلامانع است.
🔰 ادله خاص بر جواز معامله و خرید کالای خارجی؛
✅ روایت هند سرّاج از امام باقر(ع) که به لحاظ سندی معتبر است. امام(ع) در روایت حرمت فروش سلاح به دشمنان را مقید کرده به وجود جنگ بین آنان و مسلمین که در این صورت فروش سلاح کمک به دشمنان اسلام علیه مسلمانان است.
✅ روایت صحیحه حضرمی از امام صادق(ع)؛ این روایت تنها در صورت صلح، فروش سلاح به دشمنان دین را جایز میشمارد. بنابراین در زمان وجود خصومت بین دشمنان دین و مؤمنین، و به طریق اولی در زمان جنگ فروش سلاح جایز نخواهد بود.
✅ برخی از فقها همچون امام خمینی(ره) بحث را فراتر از سلاح به همه کالاها تعمیم داده و قاعدهای را استخراج کردهاند که هر گونه معاملهای را که استعانت علیه مسلمین باشد، جایز ندانستهاند.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#اقتصاد
#درس_گفتار
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
🎯 معیار انقلابی بودن حوزه پاسخگویی به نیازهای حکومت از دریچه فقه نظام است
🔰 حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحیمقدم در گفتوگویی مطرح کرد؛
📚 حوزه انقلابی حوزهای است که در تراز امام خمینی(ره) و در طریق ایشان نیرو تربیت میکند.
📚 انقلابی بودن درباره حوزه بدین معناست که حوزه باید به مسائل مربوط به نظام ورود پیدا کرده و به حل مشکلات نظام بپردازد.
📚 حوزه انقلابی حوزه پاسخگو به نیازهای نظام اسلامی است. حوزه انقلابی همواره با رصد مشکلات نظام اسلامی سعی میکند تا از دریچه فقه نظامساز به حل آن مشکلات بپردازد.
📚 اینکه حوزه باید پاسخگوی به مسائل و مشکلات نظام باشد ضرورتی غیر قابل اغماض است، بنابراین نگاه حاکم بر فقه در حوزهها باید «فقه حکومتی» باشد، نه اینکه تنها به فقه فردی پرداخته شود.
📚 ما امروز در عرصههای مختلف به ویژه در زمینه اقتصاد مسائلی داریم که حل نشده باقی مانده است و حوزهها باید در این زمینه به صورت انقلابی فعالیت کنند؛ برای نمونه مسأله «پول» یکی از مسائلی است که باید روزآمد شود.
📚 پول ملی دائماً روند کاهش قدرت خرید را طی میکند؛ این موضوع آیا موجب ضمان نمیشود؟ آن دستگاههایی که سبب کاهش ارزش پول مردم میشوند ضامن تلف ارزش پول ملی نیستند؟ این سؤالات باید از سوی حوزههای علمیه با استفاده از فقه حکومتی پاسخ داده شود.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14446
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حوزه_علمیه
#گفتگو
#تهران
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 گزارش اجمالی؛
✳️ درس خارج فقه نظامهای اسلامی
📌 موضوع: کتاب القضاء
💯 استاد جواد حبیبی تبار در درس خارج «کتاب القضاء» که به همت مؤسسه مفتاح برگزار شد، بیان داشت؛
🔹 یکی از دلایل مهم برای حجیت کتابت در اثبات امور، «مصلحت حفظ نظام» و لزوم حفظ حکومت اسلامی است که در فقه حکومتی مطرح میشود. یعنی حاکمیت اسلام میتواند برای مصلحت حفظ نظام، قانون وضع کند.
🔻 نظر علما درباره وضع قوانین توسط حاکمیت؛
1️⃣ علامه طباطبایی(ره): حاکمیت در قوانینی که وضع میکند، صرفاً میتواند مباحات را مورد امر و نهی قرار دهد.
2️⃣ شهید صدر(ره): قوانین حاکمیت علاوهبر مباحات میتواند هر یک از مکروهات و مستحبّات را نیز مورد امر یا نهی قرار دهد.
3️⃣ امام(ره): حکومت اسلامی، فراتر از مکروهات و مستحبات حتی میتواند هر یک از محرّمات و واجبات را برای حفظ مصلحت نظام، لازم یا ممنوع کند.
🔹 طبق مبنای امام راحل حکومت اسلامی میتواند تقنین کند کتابت که جزو مباحات محسوب میشود برای ضرورت حفظ نظام در مواردی لازم و معتبر است.
🔹 بر این اساس ساقط کردن کتابت از حجیت و اعتبار، امورات اجتماعی و حاکمیتی همچون انساب، اثبات مالکیت، اثبات زوجیّت، اسناد و پروانههای بانکی، سوابق ادارات و استخدامها و پروندهها و... همه را با اختلال مواجه میکند و این منجر به از بین رفتن نظام اسلامی میشود.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#حقوق
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 تأیید ولیفقیه برای مشروعیت بورس کفایت میکند/ فتوا بر عدم مشروعیت بورس با حکم حاکم باطل میشود
✅ استاد علی عندلیبی همدانی در درس خارج «فقه بورس»:
🔻 در مورد شخصیتهای حقوقی مثل بورس در زمان ما از دو جهت حکم مشروعیت آنها تنفیذ شده است؛
1️⃣ اعمال قوه مقننه: در اصل 57 قانون اساسی آمده که اعمال ولایت مطلقه فقیه از سه راه امکان دارد؛ قوه مجریه، قوه قضائیه و قوه مقننه. در سال 84 در مجلس شورای اسلامی تصویب شده که در جمهوری اسلامی سازمان بورس تأسیس شود و شورای نگهبان نیز این مصوبه را تأیید کرده است.
2️⃣ تصریح خود ولی فقیه: در سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی که مقام معظم رهبری در سال 84 اعلام کردهاند در دو جا مطلبی دارند که دال بر حکم به مشروعیت بورس میباشد. ایشان میفرمایند «قیمت گذاریهای سهام باید از طریق بازار بورس باشد» و «استفاده از روشهای معتبر و سالم واگذاری با تأکید بر بورس.»
🔰 ولی فقیه در زمان ما بورس را مشروع دانسته است. فلذا با این استدلال به فرض تمامیت ادله ولایت فقیه مشروعیت بورس اثبات میشود و در این زمینه حتی اگر فقیه دیگری فتوا به عدم مشروعیت بورس داشته باشد، با این حکم حاکم فتوای او باطل میشود.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14450
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#اقتصاد
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
🎯 فجایع لیبرالیسم اقتصادی
🔻 استاد سیدرضا حسینی در درسگفتار «فقه نظام تأمین اجتماعی» عنوان کرد؛
📚 متفکران مکتب سرمایهداری بالأخره پس از دو قرن تجربه گرانبار حاکمیت اصول لیبرالیسم اقتصادی و مشاهده عریان فجایع ناشی از آن، بهناچار ناکارآمدی این مکتب در برخی از زمینهها و لزوم بازنگری در برخی از اصول اولیه سرمایهداری لیبرال مانند آزادیهای فردی و مالکیت نامحدود خصوصی و عدم دخالت دولت و... را پذیرفتهاند.
📚 بهمنظور استقرار نظام تأمین اجتماعی در کشورها و جوامع مختلف، روشها و ترتیبات نهادی مختلفی شکل گرفته است. مهمترین روشها و ترتیباتی که بر اساس تجربۀ کشورهای مختلف حاصل شده و در اغلب کشورهای پیشرفتۀ صنعتی و سایر کشورها مورد استفاده قرار میگیرد، به سه گروه اصلی «راهبردهای بیمهای»، «راهبردهای حمایتی» و «راهبردهای امدادی» قابل دستهبندی است.
📚 راهبردهای بیمهای به اشتغال افراد جامعه توجه داشته و نیروی شاغل جامعه را تحت پوشش قرار میدهد. این راهبرد بر مشارکت مالی بیمهشده(شاغل)، کارفرما و دولت استوار است.
📚 راهبردهای حمایتی مبتنی بر تابعیت یا اقامت شهروندان بهصورت همگانی است و شامل مساعدت و خدمات اجتماعی میشود. این نظام عمدتاً به اعتبارات دولتی(بودجه عمومی) وابسته است و کلیه اقشار آسیبپذیر اجتماعی را که به دلیل ناتوانی در کسب درآمد قادر به تأمین معیشت خود و خانواده نیستند، تحت پوشش قرار میدهد.
📚 راهبردهای امدادی شامل کمکهای دولتی، مردمی و گاه بینالمللی است که بهطور مقطعی به آسیبدیدگان از حوادث و بلایای طبیعی و قهری مانند سیل، زلزله، آتشسوزیهای وسیع و همچنین بلایاي غیرطبیعی همانند جنگ، انفجارهاي شیمیایی و اسکان پناهندگان ارائه میشود.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#اقتصاد
#درس_گفتار
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 فهم نادرست از آیات درباره حقوق زنان/ در حقوق زن و مرد اصل باید «رعایت عدالت» باشد نه «تساوی»
🔰 یادداشت حجت الاسلام حسین سوزنچی درباره آیه ۳۴ سوره نساء:
📚 این آیه امروزه از جنجالیترین آیات قرآن در خصوص مسائل زنان شمرده میشود و به نظر میرسد اغلب این جنجالها به خاطر فهم نادرستی است که از پدیده خانواده در جامعه مدرن شایع شده است.
📚 اگر هر مساله را در جای خودش ببینیم نهتنها این آیه موجب شبهه نخواهد شد، بلکه کثرت ظرایف روانشناختی و انسانشناختیای که در تبیین روابط مرد و زن در نظر گرفته، خودش چهبسا دلیلی بر معجزه بودن قرآن کریم خواهد بود.
📚 آیه ناظر به یک نوع تصدی امور زنان توسط مردان است. بدین بیان که مردان متصدی امور زنان باشند، یک واقعیت اجتماعی رایج در اغلب خانوادههاست و خداوند با توجه به این واقعیت از همه میخواهد که به اقتضای این واقعیت عمل کنند و تکلیفی را در خصوص رعایت این پدیده عرفی، متوجه زن و مرد میکند.
📚 مساله اصلی در مورد حقوق زن و مرد، نه تساوی آن دو، بلکه رعایت عدالت و اعطای هر حقی است که به اقتضای عدالت به هریک باید داده شود.
📚 اگر آیه ناظر به برتری مردان بر زنان باشد، ناظر به حیث تکوینی ویا حقوقی است و نمیتوان به این آیه نسبت داد که برتری ارزشی مردان بر زنان را مطرح کرده است.
📖 متن کامل در:
🌐 http://meftaah.com/?p=14458
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#زنان_و_خانواده
#یادداشت
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 گزارش اجمالی؛
✳️ درس خارج فقه نظامهای اسلامی
📌 موضوع: فقه روابط خارجه
🔰 آیت الله محمدحسین ملکزاده در درس خارج «فقه روابط خارجه» که از سوی مؤسسه مفتاح برگزار شد، تصریح کرد؛
📚 در فقه اسلامی اراضی از چند منظر قابل تقسیم هستند. از جمله اینها میتوان به منظرهای سیاسی، اقتصادی، اعتقادی، مالکیت و در نهایت عمران و آبادانی اشاره کرد.
📚 در صدق عنوان اهل کتاب نمیتوان به درستی برخی اعتقادات اکتفا کرد، بلکه اثبات نزول آن دین توسط خداوند ملاک است.
📚 در ادبیات رایج فقهی کافر حربی را در لغت کافر در حال جنگ با مسلمین دانسته و در معنی اصطلاحی به کافر غیر ذمی اطلاق میگردد که این معنی اصطلاحی از ادله به دست نمیآید.
📚 تقسیم دارالکفر به دارالحرب و دارالعهد را میتوان راهگشای برقراری ارتباط حکومت اسلامی با سایر ملل در دنیای امروز دانست.
📚 مرابطه یا مرزبانی به معنای دیده بانی و رصد از مرزهای مشترک با مشرکین برای مقابله با هجوم آنها است که در ادبیات فقهی به این مرز مسلمانان با مشرکین «ثغر» میگویند.
📚 دیده بانی از مرز نه تنها مرزهای تعیین شده رسمی است، بلکه هر منطقهای که ترس و خطر حمله دشمن وجود دارد را نیز شامل میشود.
📚 بحث مطلوبیت مرابطه و مرزبانی در فقه امامیه هیچ معارضی نداشته و بنابر فتوای فقها، مرزبانی در برخی شرایط برای حفاظت از دارالاسلام واجب کفایی است.
📚 براساس نظر آیتالله مصباح، طرح اولیه اسلامی در نظریه حقوقی اسلام برای مرزبندی اعتقادات است و مرزهای جغرافیایی جایگاهی ندارد و در نتیجه این حکم اولی مرزهای فعلی بین ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی همسایه بی معنا میگردد.
📚 جمود در احکام اولیه در مسئله مرز دارالاسلام و دارالکفر اجازه ورود به احکام ثانویه و یا حکومتی را نمیدهد؛ اما با دست برداشتن از حکم اولیه هنگامی که در احکام مربوط به مرز، شرایط حکم ثانویه و پس از آن حکم حکومتی حاکم وجود داشته باشد، بسیاری از مسائل مربوط به مرز و مرزبانی در حکومت اسلامی قابل حل است.
_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_
#سیاست
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
💢 علم و تقوا؛ دو بال تکامل فقاهت و اجتهاد/ فضای حوزه بسته نیست، ارتباط مدیران و طلاب مستمر است
🔰 آیتالله محسن فقیهی در گفتوگویی تشریح کرد؛
📚 مسأله حوزه و دانش فقه و اجتهاد غیر از علوم دیگر است، در دیگر علوم شخص به دنبال بالا بردن علم خود است ولی فقه و اجتهاد متوقف بر علم و تقوا است.
📚 بسیاری از دانشمندان فقه به دلیل نداشتن تقوا به جایی نرسیدند، البته تقوای تنها هم نمیتواند کافی باشد، بلکه علم و تقوا دو بال برای تکامل فقه، فقاهت و اجتهاد است.
📚 حوزه علمیه باید این دو بال را در کنار هم تقویت کند یعنی فقه، اصول، تفسیر، رجال و علوم حوزوی باید تقویت شود اما باید در کنار آن درس اخلاق وجود داشته باشد، البته مهمتر از درس اخلاق عمل اخلاقی است.
📚 درس اخلاق بسیار عالی است، ولی مهمتر از آن عمل انسان و اینکه استاد باید اخلاقی باشد، وقتی عمل استاد همگام با صحبت او باشد تأثیرگذار است، ولی وقتی استادی بهترین ماشین را سوار میشود از چشم شاگرد میافتد چرا که شاگرد به نان شب محتاج و برای زندگی معمولی نیازمند است.
📚 مرحوم آیتالله مشکینی همیشه قبل از درس یک روایت اخلاقی را در عرض چند دقیقه بیان و نصیحت میکردند، امروز نیز رهبر معظم انقلاب همیشه قبل از درس این کار را انجام میدهند چون فقاهت متوقف بر بال تقوا و علم است.
📚 فضای حوزه فضای بستهای نیست، مدیران حوزه هر روز در کنار طلاب حضور داشته و تدریس میکنند. اینگونه نیست که مدیران مخفی باشند و طلاب نتوانند ارتباط داشته باشند.
📖 متن کامل:
🌐 http://meftaah.com/?p=14488
#حوزه_علمیه
#گفتگو
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com