✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹 شرح #حکمت5
🔴 قسمت اول
🔻امیرالمومنین علیه السلام در حکمت ۵ نهج البلاغه سه اصل و قاعده و ضابطه برای حیات حرفه ای و مؤثر بیان فرموده اند که عبارتند از : علم، آداب و تفکر.
می فرمایند : «دانش میراثی گرانبهاست و آداب زینتهای همیشه نو و تفکر آیینه ای صاف و شفاف است».
بنابراین در سه مقوله دانش، آداب و تفکر باید از نهج البلاغه با هم گفتوگو کنیم.
🔷1. دانش:
در نهجالبلاغه شریف مطالب بسیار جالب و بدیع پیرامون علم و دانش آمده است که در چند سطح عرضه می گردد:
🔹1.1 ارزش و جایگاه علم:
حضرت در حکمت ۱۵۴ معتقدند کسی که با علم عمل میکند، مثل رونده ای است که در جاده ای واضح حرکت میکند و میفرمایند: « آنکه از روی آگاهی و علم عمل می کند مانند رهرویی است که در جاده روشن قدم برمیدارد پس باید بنگرد که به پیش میرود یا به عقب بر می گردد».
🔻 همچنین در حکمت ۱۴۷ در مقایسه ای جالب بین دانش و مال برای جناب کمیل میفرمایند: « ای کمیل دانش بهتر از مال است، زیرا دانش تو را حفظ میکند در حالی که مال را تو باید حفظ کنی. مال با خرج کردن کاهش می یابد ولی دانش با استفاده کردن افزایش مییابد. آنکه ساخته و پرداخته مال و ثروت است با زوال و نابودی مال او هم نابود میشود و از بین می رود در حالی که دانشمندان حقیقی تا دنیا دنیا هست هستند و باقی هستند.»
🔻 لذا حضرت در حکمت ۱۱۳ معتقدند شرافتی بالاتر از علم نیست « شرافتی چون دانش نباشد». خود همین عبارت حکمت ۵ هم یکی از بهترین بیانات برای اثبات ارزش و برتری علم است که فرمود: « الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ كَرِيمَةٌ ». همانطور که می دانید ارث و میراث عبارت است از آن اندوخته ارزشمندی که زحمت و تلاش آن را پیشینیان کشیدهاند و رایگان به دست ما رسیده است لذا حضرت می فرمایند که: «علم آن ارث و میراث ارزشمند است» قطعاً ارث و میراثی بالاتر از علم هم نیست.
🔻در حکمت ۴۵۷ در یک استعاره بسیار جالب ارزش علم را بیان می کنند و نسبت آن را با کسی که دنبال دنیا است به زیبایی بیان میکنند و فرمودند:« دوگرسنه هستند که هرگز سیر نمی شوند، یکی طالب علم و دیگری طالب دنیا». در حکمت ۲۰۵ هم می خوانیم: « هر ظرفی با آنچه در او ریخته میشود تنگ می شود غیر از ظرف علم که هرچه در آن بریزید وسیعتر و پهناور تر میشود». با این نگاه حضرت معتقد هستند که اگر خیر حقیقی بخواهد به کسی روی بیاورد عبارت است از توفیق علم. در حکمت ۹۴ می فرمایند: «خیر آن نیست که دارایی و فرزندت زیاد شود بلکه خیر آن است که علمت افزون و حلم و بردباری ات بیشتر شود». با این نگاه و به خاطر ارزش و اهمیت استثنایی و منحصر به فردی که دانش در نزد امیرالمؤمنین دارد حضرت توصیه می کنند به مؤمنین که حکمت را که اصیل ترین نوع دانش است هر جا که هست بروید و فرا بگیرید. در حکمت ۸۰ میفرمایند: «حکمت گمشده مؤمن است پس آن را به دست آورید هرچند از اهل نفاق باشد». و در حکمت ۷۹ می فرمایند: « حكمت را هر كجا كه باشد فراگير، گاهی حكمت در سينه منافق است و بی تابی كند تا بيرون آمده و با همدمانش در سينه مومن آرام گيرد. »
🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
#خاطرات_امیرمومنین_علیه_السلام
✍ بازنویسی تاریخ زندگی امیرمومنان علیه السلام به صورت داستانی از زبان ایشان
📃 قسمت نوزدهم : «جان گرفتن اختلافات بر سر جانشینی»
🔻سوگند به خدا به فکر کسی خطور نمی کرد که عرب خلافت را پس از رسول خدا صلی الله علیه و آله از اهل بیت دریغ کند و عهد خود را بر سر خلافت من بشکند.
شتافتن جمعی از مردم از هر سو برای بیعت با ابوبکر واقعه ای بس شگفت و نگران کننده بود چه این که من خود را در میان مردم به جانشینی رسول خدا از هر کس دیگری شایسته تر می دیدم با این همه دست از خلافت باز کشیدم.
🔻قریش و انصار بدون توجه به پیمانی که رسول خدا از آنان گرفته بودند هردو گفتند امیر و حاکم باید فردی از میان ما باشد، قریش گفتند :چون محمد از قریش است ما به حکومت سزاوارتریم و انصار تسلیم شدند و این حق را برای آنان پذیرفتند. در صورتی که اگر استدلال قریش را درست بدانیم باید بپذیریم که نزدیکترین فرد به رسول خدا،شایسته ترین فرد برای خلافت است و در اینصورت، آیا کسی از من به رسول خدا صلی الله علیه و آله نزدیک تر بوده است؟!
🔻به هر حال این را می دانم که حق من زیر پا گذاشته شده است هرچند من آن را برای همانها وا گذاشتم و از خدا می خواهم از آنها بگذرد.
✳️ امتناع من از بیعت و اعتراض به حق الهی ام
🔻بعد از بیعت مردم با ابوبکر مرا نزد وی بردند و خواستند که با او بیعت کنم در پاسخ به آنان گفتم من از او به این مقام شایسته ترم و برای شما بهتر است که با من بیعت کنید...
من نیز با همان دلیل و برهانی که شما با انصار سخن گفتید با شما احتجاج می کنم من به رسول خدا چه در حال حیات آن حضرت و چه بعد از ارتحال ایشان از همه شما نزدیکترم، من وصی و وزیر اویم، اسرار و علوم او نزد من به ودیعت گذاشته شده است، من صدیق اکبر و فاروق اعظمم، من نخستین مومن به رسول خدا هستم.... در میدان جهاد من بیش از همه با مشرکان مبارزه کرده و سپر بلا شده ام من بیشتر از همه به کتاب خدا و سنت رسولش آگاهم. من به دین خدا و عواقب امور داناترم، زبان من گویاتر و دلم ثابت تر و قلبم آرام تر است. پس دیگر برای چه در مسئله خلافت با من منازعه میکنید؟! اگر در دل خود از مخالفت با خدا بیم دارید خودتان انصاف داشته باشید و با همان دلایل که انصار شما را سزاوارتر دیدند شما نیز حق و اولویتم را در نظر بگیرید وگرنه دیری نمی پاید که به ستمکاری تان اعتراف می کنید.
🔻بعد از این سخنان، عمر گفت: اکنون زمان این حرف ها گذشته است،
مردم با ابوبکر بیعت کرده اند و تو نیز تا بیعت نکنی، رهایی نخواهی یافت.
به او گفتم: شیر خلافت را بدوش؛ زیرا از آن، سهمی نیز به تو خواهد رسید، پافشاری امروز تو بهره ای است که فردا نصیبت خواهد شد. به خدا سوگند ... دوست ندارم با تو همنشین باشم و بیعت نیز نخواهم کرد.
📚منابع:
۱. الارشاد،جلد۱،صفحه۱۹۰
۲. الغارات،جلد۱،صفحه۲۰۲
۳. وقعه الصفین،صفحه۹۱
📗 کتاب علی از زبان علی
↩️ ادامه دارد...
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
💠 وصف یکی از رهبران الهی: بر آنان فرمانروایی حاكم شد، كه كارها را بپا داشت، و استقامت ورزيد، تا دين استوار شد.
📒 #حکمت467
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 مردم را روزگاری دشوار در پيش است كه توانگر اموال خود را سخت نگه دارد، كه به اين بخل ورزی فرمان داده نشده است، خدای سبحان فرمود: «بخشش ميان خود را فراموش نكنيد.» بدان در آن روزگار، بلندمقام، و نيكان خوار گردند، و با درماندگان به ناچاری خريد و فروش می كنند در حالی كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از معامله با درماندگان نهی فرمود.
📒 #حکمت468
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 دو كس نسبت به من هلاك می گردند، دوستی كه زياده روی كند، و دروغ پردازی كه به راستی سخن نگويد.
(اين كلام مانند سخن ديگری است كه فرمود:) دو تن نسبت به من هلاك گردند، دوستی كه از حد گذراند، و دشمنی كه بيهوده سخن گويد.
📒 #حکمت469
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 (از امام علیه السلام نسبت به توحيد و عدل پرسيدند فرمود:) توحيد آن است كه خدا را در وهم نياوری و عدل آن است كه او را متهم نسازی.
📒 #حکمت470
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠در آنجا كه بايد سخن گفت، خاموشی سودی ندارد، و آنجا كه بايد خاموش ماند سخن گفتن نا آگاهانه خيری نخواهد داشت.
📒 #حکمت471
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 (در دعا به هنگام طلب باران فرمود:) خدايا! ما را با ابرهاي رام سيراب كن، نه ابرهای سركش!
(اين كلمات از فصيح ترين و شگفتی آورترين كلمات اديبانه است كه ابرهای سركش همراه با رعد و برق را به شتران چموش تشبيه كرد كه بار از پشت می افكنند و سواری نمی دهند، و ابرهای رام به شتران رام تشبيه كرد كه به راحتی شير داده، و سواری می دهند.)
📒 #حکمت472
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠(به امام گفتند :چه می شد موی خود را رنگ می كردی؟ فرمود:) رنگ كردن مو، زینت و آرايش است، اما ما، در عزای پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به سر می بريم.
📒 #حکمت473
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠پاداش مجاهد شهيد در راه خدا، بزرگتر از پاداش عفيف پاكدامنی نيست كه قدرت بر گناه دارد و آلوده نمی گردد، همانا عفيف پاكدامن، فرشته ای از فرشته هاست.
📒 #حکمت474
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 قناعت مالی است كه پايان نمی پذيرد.
📒 #حکمت475
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 (چون زياد بن ابيه را به جای عبدالله بن عباس، به فارس و شهرهای پيرامون آن فرستاد، او را در دستورالعمل طولانی از گرفتن ماليات نابه هنگام نهی فرمود:) عدالت را بگستران، و از ستمكاری پرهيز كن، كه ستم رعيت را به آوارگی كشاند، و بيدادگری به مبارزه و شمشير می انجامد.
📒 #حکمت476
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 سخت ترين گناهان، گناهی است كه گناهكار آن را سبك شمارد.
📒 #حکمت477
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 خدا از مردم نادان عهد نگرفت كه بياموزند، تا آنكه از دانايان عهد گرفت كه آموزش دهند.
📒 #حکمت478
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠بدترين دوست آنكه برای او به رنج و زحمت افتی.
📒 #حکمت479
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
💠 وقتی مومن برادرش را به خشم آورد، به يقين از او جداشده است.
📒 #حکمت480
┄┅═══✼🍃🌸🍃✼═══┅┄
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
048.سهم روز چهل و هشتم.mp3
4.76M
🔈 نهج البلاغه گویا
🌹سهم روزانه نهج البلاغه
✅ از حکمت ۴۶۷ تا حکمت ۴۸۰
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
┄═❁🍃❈🌼🍃🌼❈🍃❁═┄
شرح کلی و ساختاری حکمتهای ۴۶۷ تا ۴۸۰.mp3
4.68M
🔈 شرح کلی و ساختاری حکمتهای ۴۶۷ تا ۴۸۰
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
🌹 پویش « با علی تا مهدی »
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
•┈┈••••✾•🌿🌹🌿•✾•••┈┈•
02.شرح حکمت 5,قسمت دوم.mp3
8.47M
🌹سلسله جلسات درسهای نهج البلاغه
✅ شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه
📒 #حکمت5
⭕️ دانش 2⃣
🔺اقسام علم/ نافع بودن یا نبودن علم/دانش و ایمان
🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh
🌹 شرح #حکمت5
🔴 قسمت دوم
🔹1.2 تقسیم بندی علم:
🔻حضرت گاهی علم را به علم فطری و علم اکتسابی تقسیم میکنند و گاهی به علم نافع و غیر نافع. ببینیم این ها نسبت و رابطه شان به همدیگر چیست؟
🔸1.2.1 نافع بودن یا نبودن علم:
در حکمت ۳۳۸ میخوانیم: «دانش بر دو قسم است، دانش فطری ((که در نهاد انسان قرار داده شده است)) و دانش شنیدنی ((که از استاد و کتاب و چیزهای دیگر ما یاد می گیریم)) دانش شنیدنی هر گاه با دانش و فطری هماهنگ نباشد سودی نمی دهد ». بنابراین مسئله مهم این است که آیا علمی که ما می آموزیم نافع هست یا نافع نیست؟ در مورد علم نافع و علم غیر نافع حضرت دو ملاک و معیار معرفی فرمودند; یک اینکه آیا به آن علم عمل میشود یا نه؟ دوم اینکه آیا آن علم تبدیل میشود به ایمان قلبی یا نه ؟ درباره عمل به علم مطالب بسیار جالبی در نهج البلاغه است در حکمت ۹۲ میخوانیم: « پست ترین دانش آن است که تنها بر سر زبانها باشد و بالاترین دانش آن است که در اعضای بدن انسان آشکار می گردد». یا در حکمت ۳۶۶ می فرمایند: «دانش در کنار عمل است پس هر کس که بداند عمل میکند و علم ، عمل را فرا می خواند اگر عمل اجابت کرد علم میماند و گرنه کوچ میکند و میرود».
🔻 در حکمت۱۰۷ نهج البلاغه کار به جایی میرسد که حضرت می فرمایند: «چه بسا انسان عالمی که جهلش او را کشته است». چرا در حالی که عالم است جاهل است؟! می فرمایند:« علمی که داشته همراهش بوده اما سودی نبرده». یعنی به آن علم عمل نکرده است. با این نگاه حضرت در حکمت ۲۷۴ به ما توصیه می فرمایند: «دانش خود را نادانی و یقین خود را شک قرار ندهید». یعنی با وجود اینکه علم دارید مثل نادانها عمل نکنید و به علم خود عمل کنید. و در حالی که یقین دارید اینقدر وسواس نداشته باشید و مثل انسان هایی که شک دارند متوقف و متحیر نشوید. در ادامه می فرمایند: «هر گاه دانستید به دنبال عمل باشید و چون یقین پیدا کردید اقدام کنید». در نظر حضرت علی علیه السلام عالم بی عمل پست ترین موجود است. مثلا در خطبه ۱۱۰ میخوانیم : «عالمی که به دانش خود عمل نکند مانند جاهل سرگردانی است که از نادانیش بیدار نمی شود بلکه حجت و برهان علیه عالم بی عمل نسبت به جاهل بزرگتر و حسرت و اندوه او پیوسته تر است و او است که نزد خدا از همه بیشتر سرزنش میشود». یا درباره کسانی که ادعای علم می کنند درحالی که واقعا عالم نیستند در خطبه ۸۷ آنها را حیوان های عالم نما معرفی می فرماید و میفرمایند: « بنده ی دیگری است که عالم نامیده میشود، اما عالم نیست، پس چهره چنین کسی چهره انسان ولی قلب او قلب حیوان است. نه راه رسیدن به هدایت را می شناسد تا به دنبال آن برود و نه راه رسیدن به گمراهی را میداند تا از آن روی برگرداند پس انسانی با این صفات مرده ای است در میان زندگان ».
🔻با این توصیفات حضرت به جابر بن عبدالله انصاری در حکمت ۳۷۲ اینگونه بیان می کنند که : «عالمی که به علمش عمل میکند یکی از چهار ستون برقراری دین و دنیا است. می فرمایند: « ای جابر دین و دنیا به چهار کس پایدار است عالمی که به علم خویش عمل میکند، نادانی که از آموختن ننگ ندارد، بخشنده ای که از بخشش به جا دریغ نکند و فقیری که آخرت خویش را به دنیا نفروشد. پس اگر عالم به علم خویش عمل نکند نادان هم از آموختن سرباز میزند ». چرا ؟ چون جاهل میگوید اگر این علم فایدهای داشت چرا خود اهل علم به آن عمل نمیکند .
🔻نکته دیگری که درباره عمل به علم به عنوان نافع شدن علم بیان فرمودند در نامه ۳۱ خطاب به امام مجتبی سلام الله علیها فرمودند: «بدان که در دانشی که نافع نیست، خیری هم نیست و آموختن دانشی که سزاوار نیست سودی هم ندارد ». پس معیار اول در نوع بودن علم این است که به آن علم عمل شود. علمی که به آن عمل شود نافع است و علمی که به آن عمل نکنید نافع نیست.
🔸1.2.2 دانش و ایمان:
آیا این علم از ذهن به قلب هم سرایت کرده است؟ به تعبیر دینی آیا این علم از مرحله دانش به ایمان تبدیل شده است یا نه؟ اگر به ایمان تبدیل شد آن موقع حتماً نافع است. حضرت در خطبه ۱۵۶ میفرمایند: « به وسیله ایمان علم آباد می شود».
🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
@mehmanenahjolbalagheh