هدایت شده از mesaghمیثاق
🛑📢طبق روایات و تفاسیر اهل سنت «آيه انفاق» در شأن چه کسی نازل شده است؟
🔹در «آيه ۲۷۴ سوره بقره» می خوانیم: «اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّيلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لَا خوفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ کسانی که #اموالشان را در شب و روز و پنهان و آشکار #انفاق می کنند، برای آنان نزد پروردگارشان #پاداشی_شایسته و مناسب است؛ و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.». بدون شك مفهوم آيه كلّى و جامع است و تشويق به #انفاق در راه خدا در اشكال مختلف است، آشكارا و پنهان، در شب و روز، و به كسانى كه #انفاق مى كنند #بشارت_عظيمى مى دهد که هم #پاداششان نزد پروردگارشان بزرگ است و هم [اين كه] #خوف و اندوهى از گذشته و آينده نخواهند داشت؛
🔹ولى از روايات اسلامى استفاده مى شود كه فرد شاخص آن، امیرالمؤمنین #امام_على (عليه السلام) است؛ زيرا در #شأن_نزول اين آيه، #روايات_بسيارى وارد شده كه نشان مى دهد نخستين بار درباره #امام_على (عليه السلام) نازل گشت. ابن عبّاس مى گويد: اين آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شد؛ او فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب، درهمى را در #روز، درهمى را #آشكارا و درهمى را #پنهان در راه خدا #انفاق كرد. #رسول_خدا (ص) فرمود: «ما حَمَلَكَ عَلى هذا؟؛ چه چيز تو را بر اين كار واداشت؟»، عرض كرد: «حَمَلَنى عَلَيْها رَجاءَ اَنْ اَسْتَوجِبُ عَلَى اللهِ ماوَعَدَنى؛ براى اين بود كه وعده اى را كه خدا به من داده است استحقاق پيدا كنم»؛ رسول خدا (ص) فرمود: «اَلا ذلِكَ لَكَ؛ آگاه باش كه اين وعده درباره تو تحقّق يافت»؛ در اين هنگام #آيه_فوق نازل گشت.
🔹اين حديث را حاكم حسكانى در «شواهد التنزيل» به اضافه هفت حديث ديگر! به همين مضمون از طرق مختلف آورده است. [۱] سيوطى در «الدّرالمنثور» از طرق متعدّد، همين مضمون را از ابن عبّاس نقل مى كند، كه اين #آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شده؛ #علی (عليه السلام) چهار درهم داشت، درهمى را در شب، درهمى را در روز، درهمى را پنهان و درهمى را آشكارا #انفاق كرد و اين آيه نازل شد. [۲] معنى اين حديث آن است كه #امام_على (عليه السلام) براى جلب خشنودى خداوند بوسیله #مسأله_انفاق از هر درى وارد مى شدند؛ اوّلا: آنچه در بساط داشت در راه خدا انفاق كرد، ثانياً در شب و در حال مختلف (پنهان و آشكار) انفاق كرد و در روز نيز در دو حالت مختلف (پنهان و آشكار) انفاق نمود.
🔹اين #ايثار و #اخلاص آميخته با اشتياق فراوان براى جلب #رضای_خداوند از هر طريق ممكن، مقبول درگاه الهى واقع شد و آيه شريفه نازل گشت. از كسانى كه روايت فوق را نقل كرده اند، محبّ الدين طبرى در «ذخائر العقبى» و سبط بن جوزى در «تذكره» و علامه گنجى در «كفاية الطّالب» و مفسّر معروف قرطبى در تفسيرش و گروهى ديگر اين حديث را به عين همان عبارت يا با تفاوت مختصرى در كتاب هاى خود آورده اند. شبلنجى در «نورالابصار» و شيخ سليمان قندوزى در «ينابيع المودة» نيز آن را ذكر كرده اند. نويسنده فضائل الخمسه در كتاب خود اين حديث را از گروه ديگرى نيز نقل مى كند از جمله ابن اثير در «اسد الغابه» و ابن حجر در «الصّواعق المحرقه» و واحدى در «اسباب النّزول».
🔹اين احاديث را با جمله اى از ابن ابى الحديد معتزلى پايان مى دهيم. او به هنگام برشمردن صفات والاى #امام_علی (عليه السلام) هنگامى كه به مسأله جود و سخاوت مى رسد، بعد از اشاره به آيات سوره «هَل آتى» مى گويد: «وَ رَوَى الْمُفَسِّرونَ اَنَّهُ لَم يَمْلِكْ اِلاّ اَرْبَعَةَ دَراهِمَ، فَتَصَدَّقَ بِدِرْهَم لَيْلا، وَ بِدِرْهَمِ نَهاراً، وَ بِدِرْهَمِ سِرّاً، وَ بِدِرْهَمِ عَلانِيَةً، فَاَنْزِلَ فيهِ اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالُهُمْ...؛ مفسّران نقل كرده اند كه #على (علیه السلام) فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب و درهمى را در #روز، درهمى #پنهانى و درهمى #آشكار #انفاق كرد و خداوند اين آيه را درباره او نازل فرمود». [۳] اين تعبير نشان مى دهد كه مسأله در ميان مفسّران مورد اتفاق يا لااقل مشهور است.
پی نوشت‌ها؛
[۱] شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، حسكانى، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، ۱۴۱۱ ق، چ اول، ج ۱، ص ۱۴۰
[۲] الدرالمنثور فى تفسير المأثور، سيوطى، كتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ق، ج ۱، ص ۳۶۳
[۳] شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحديد، کتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ق، چ اول، ج ۱، ص ۲۱
📕پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۶ ش، چ ششم، ج ۹، ص ۳۷۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#امام_علی #امیرالمؤمنین #انفاق
هدایت شده از mesaghمیثاق
🛑📢طبق روایات و تفاسیر اهل سنت «آيه انفاق» در شأن چه کسی نازل شده است؟
🔹در «آيه ۲۷۴ سوره بقره» می خوانیم: «اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّيلِ وَ النَّهارِ سِرّاً وَ عَلانِيَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لَا خوفٌ عَلَيْهِمْ وَ لَا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ کسانی که #اموالشان را در شب و روز و پنهان و آشکار #انفاق می کنند، برای آنان نزد پروردگارشان #پاداشی_شایسته و مناسب است؛ و نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند.». بدون شك مفهوم آيه كلّى و جامع است و تشويق به #انفاق در راه خدا در اشكال مختلف است، آشكارا و پنهان، در شب و روز، و به كسانى كه #انفاق مى كنند #بشارت_عظيمى مى دهد که هم #پاداششان نزد پروردگارشان بزرگ است و هم [اين كه] #خوف و اندوهى از گذشته و آينده نخواهند داشت؛
🔹ولى از روايات اسلامى استفاده مى شود كه فرد شاخص آن، امیرالمؤمنین #امام_على (عليه السلام) است؛ زيرا در #شأن_نزول اين آيه، #روايات_بسيارى وارد شده كه نشان مى دهد نخستين بار درباره #امام_على (عليه السلام) نازل گشت. ابن عبّاس مى گويد: اين آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شد؛ او فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب، درهمى را در #روز، درهمى را #آشكارا و درهمى را #پنهان در راه خدا #انفاق كرد. #رسول_خدا (ص) فرمود: «ما حَمَلَكَ عَلى هذا؟؛ چه چيز تو را بر اين كار واداشت؟»، عرض كرد: «حَمَلَنى عَلَيْها رَجاءَ اَنْ اَسْتَوجِبُ عَلَى اللهِ ماوَعَدَنى؛ براى اين بود كه وعده اى را كه خدا به من داده است استحقاق پيدا كنم»؛ رسول خدا (ص) فرمود: «اَلا ذلِكَ لَكَ؛ آگاه باش كه اين وعده درباره تو تحقّق يافت»؛ در اين هنگام #آيه_فوق نازل گشت.
🔹اين حديث را حاكم حسكانى در «شواهد التنزيل» به اضافه هفت حديث ديگر! به همين مضمون از طرق مختلف آورده است. [۱] سيوطى در «الدّرالمنثور» از طرق متعدّد، همين مضمون را از ابن عبّاس نقل مى كند، كه اين #آيه درباره #على‌بن‌ابيطالب (عليه السلام) نازل شده؛ #علی (عليه السلام) چهار درهم داشت، درهمى را در شب، درهمى را در روز، درهمى را پنهان و درهمى را آشكارا #انفاق كرد و اين آيه نازل شد. [۲] معنى اين حديث آن است كه #امام_على (عليه السلام) براى جلب خشنودى خداوند بوسیله #مسأله_انفاق از هر درى وارد مى شدند؛ اوّلا: آنچه در بساط داشت در راه خدا انفاق كرد، ثانياً در شب و در حال مختلف (پنهان و آشكار) انفاق كرد و در روز نيز در دو حالت مختلف (پنهان و آشكار) انفاق نمود.
🔹اين #ايثار و #اخلاص آميخته با اشتياق فراوان براى جلب #رضای_خداوند از هر طريق ممكن، مقبول درگاه الهى واقع شد و آيه شريفه نازل گشت. از كسانى كه روايت فوق را نقل كرده اند، محبّ الدين طبرى در «ذخائر العقبى» و سبط بن جوزى در «تذكره» و علامه گنجى در «كفاية الطّالب» و مفسّر معروف قرطبى در تفسيرش و گروهى ديگر اين حديث را به عين همان عبارت يا با تفاوت مختصرى در كتاب هاى خود آورده اند. شبلنجى در «نورالابصار» و شيخ سليمان قندوزى در «ينابيع المودة» نيز آن را ذكر كرده اند. نويسنده فضائل الخمسه در كتاب خود اين حديث را از گروه ديگرى نيز نقل مى كند از جمله ابن اثير در «اسد الغابه» و ابن حجر در «الصّواعق المحرقه» و واحدى در «اسباب النّزول».
🔹اين احاديث را با جمله اى از ابن ابى الحديد معتزلى پايان مى دهيم. او به هنگام برشمردن صفات والاى #امام_علی (عليه السلام) هنگامى كه به مسأله جود و سخاوت مى رسد، بعد از اشاره به آيات سوره «هَل آتى» مى گويد: «وَ رَوَى الْمُفَسِّرونَ اَنَّهُ لَم يَمْلِكْ اِلاّ اَرْبَعَةَ دَراهِمَ، فَتَصَدَّقَ بِدِرْهَم لَيْلا، وَ بِدِرْهَمِ نَهاراً، وَ بِدِرْهَمِ سِرّاً، وَ بِدِرْهَمِ عَلانِيَةً، فَاَنْزِلَ فيهِ اَلَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالُهُمْ...؛ مفسّران نقل كرده اند كه #على (علیه السلام) فقط چهار درهم داشت، درهمى را در #شب و درهمى را در #روز، درهمى #پنهانى و درهمى #آشكار #انفاق كرد و خداوند اين آيه را درباره او نازل فرمود». [۳] اين تعبير نشان مى دهد كه مسأله در ميان مفسّران مورد اتفاق يا لااقل مشهور است.
پی نوشت‌ها؛
[۱] شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، حسكانى، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، ۱۴۱۱ ق، چ اول، ج ۱، ص ۱۴۰
[۲] الدرالمنثور فى تفسير المأثور، سيوطى، كتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ق، ج ۱، ص ۳۶۳
[۳] شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحديد، کتابخانه آية الله مرعشى نجفى، قم، ۱۴۰۴ ق، چ اول، ج ۱، ص ۲۱
📕پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، با همکاری جمعی از فضلا و دانشمندان، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۶ ش، چ ششم، ج ۹، ص ۳۷۵
منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت)
#امام_علی #امیرالمؤمنین #انفاق