توضیحات کامل درباره اوضاع آبی هیرمند رودخانه هیرمند از ارتفاعات کوه بابا در غرب کابل و سلسله کوه های هندوکش سرچشمه می گیرد، این رود بعد از تلاقي با رودخانه ارغنداب در قندهار وارد دشت ماگو می شود طول این رودخانه 1100 کیلومتر برآورد شده این رودخانه نهایتا از نقطه ای که سد کمال خان ساخته شده با تغییر مسیر طبیعی وارد غرب زابل و بند کهک می شود. هیرمند بعد از عبور از شیلهٔ چرخ در نزدیک سیاه دک اراضی شهرهای کنگ و چخانسور در ولایت نیمروز را سیراب می کند و بعد از آن به هامون پوزک می ریزد و اگر آب مورد نیاز هامون پوزک تکمیل شود مازاد آن به هامون صابری می‌ریزد و بعد از آن به هامون هیرمند در سیستان و بلوچستان. رودخانه خاشرود در چخانسور نیمروز نیز به هامون پوزک می‌ریزد و در منطقهٔ شند معصوم خان نیز رودخانه خسپاس نیز به هامون پوزک سرازیر می شود علاوه بر رود هیرمند، رودخانه فراه رود و هاروت رود نیز به هامون صابری می ریزند براین اساس رودخانه هیرمند اصلی ترین تامین کننده تالاب های افغانستان و ایران و همچنین آب های هامون پوزک، هامون صابری و هامون هیرمند محسوب می شود. اما سد سازی های دولت های مختلف افغانستان بر این رود، ایجاد شاخه های مختلف آب و بسته شدن خروجی آب های سد کمال خان منجر به کاهش چشم گیر سطح آب هیرمند و قطع شدن ورودی آن به رودخانه هامون و در نتیجه هامون صابوری و هامون هیرمند در سیستان و بلوچستان شده است خاکریز های گفته شده که مانع ورد آب به هامون هیرمند شده در هامون صابری ایجاد شده است #ابوقاسم

اما چه حوادثی منجر شد تا سطح آبی هامون صابری و هامون هیرمند کاهش یابد سیاست سد سازی های همسایه شرقی از سال1345(1971) با سد کمال خان آغاز شد این سد با تمام فراز و فرودهایی که در مسیر تاسیس آن به وجود آمد اما نهایتا در سال2021 رسما افتتاح شد و بیش از 52 میلیون مترمکعب آب از رودخانه هیرمند را در خود ذخیره کرده است سد کجکی نیز در سال 1951 توسط شرکت آمریکایی واشینگتن گروپ اینترنشنال راه اندازی شد این سد نیز حجم زیادی از رودخانه هیرمند را درکانال های کشاورزی در مناطق مختلف افغانستان منحرف ساخته است و همین امر نیز منجر به کاهش ورودی آب به رودخانه هامون شده است البته سدهای دیگری نظیر سد سلما در ولایت هرات سد بالا بلوک در ولایت فراه سد بغرا در قندهار و غیره ساخته شده است که درکنار برداشت های غیر قانونی دیگر از مسیر رودخانه هیرمند همگی عاملی برای تنش های آبی میان ایران و افغانستان شده است. #ابوقاسم

سیاست سد سازی و انحراف رودخانه هیرمند برعهده همه مقامات ادوار گذشته افغانستان است. مقامات افغانستان مسیر رودخانه هیرمند را در چند بخش تغییر داده اند. اولین مساله تغییر مسیر رودخانه هیرمند در مرز مشترک افغانستان با ایران است هدف از این سیاست مدیریت خروجی رودخانه هیرمند از ولایت نیمروز افغانستان بعد از استفاده کشاورزان این ولایت است برای همین مقامات افغانستان به دنبال توقف ورود هیرمند به پریان مشترک آب بودند افغانستان با استفاده از ابزار آلات نهر لشکری در 45 کیلومتری مرز ایران را لایروبی کردند و بعد از آن برخلاف بند5 معاهدة هیرمند سازه ای درمسیر هیرمند ایجاد کردند که آب را در افغانستان هدایت کند، با آب گیری نهر لشکری و بهره‌مندی مردم ولایت نیمروز از این آب نیاز افغانستان به آب پریان مشترک میان ایران و افغانستان پایان یافت. سد کمال خان نیز مساله ای دیگری برای کنترل هیرمند در افغانستان بود باتوجه به اینکه حجم رودخانه هیرمند بیش از گنجایش سازه سد کمال خان آب داشت، مقامات افغانستان مجدادا برای جلوگیری از ورود مازاد آب به ایران دیوار خاک ریزی به طول 17 کیلومتر برای هدایت آب پشت سد کمال خان به رود بیابان و ورود خشک و خروجی آن به گود زره را تاسیس کردند. تصاویر ماهواره ای مبنی بر سرریز کردن آب سد کمال خان و ریخته شدن آن به گود زره شاهدی بر ادعای ما است مسیر طبیعی رودخانه هیرمند برای ورود به گود زره این بوده که بعد از ورود و پر کردن تالاب های هامون (قانون پوزک، هامون صابری و هامون هیرمند) از مسیر شیله مجدادا به خاک افغانستان باز می گشت و به گودزره می ریخت اما مشخصا مقامات افغانستان به دنبال مساله دیگری بودند و آن انحصار هیرمند درخاک افغانستان بود. تمام خروجی آب سد کمال خان به نهر لشکری و گود زره سرازیر می شود تاکنون و برخلاف ادعاهای برخی مقامات و افراد بی سواد که البته رسانه را در دست دارند خروجی آب بند کمال خان به خاطر انحراف های شکل گرفته در مسیر رودخانه(هدایت آب به نهر لشکری، رودبیابان، رود خشک و گودزره) و همچنین سد سازی ها و خاکریز های احداثی در مسیر این رودخانه در خاک افغانستان، رودخانه هیرمند قدرت رسیدن به ایران را ندارد درواقع سطح آب رودخانه هامون هیچ افزایشی نداشته است، این یعنی ورودی رودخانه هیرمند به آن صفر بوده و بهانه کردن خاکریز های احداثی در هامون صابری در ایران برای جلوگیری از ورود آب هیرمند به ایران دروغ جریان تطهیر طالبان است، البته حرف های آن ها مورد پذیرش افرادی که با ابعاد قضیه آشنایی ندارند قرار می گیرد. این افراد ظاهرا منافع ملی این کشور برایشان اهمیت ندارد. #ابوقاسم

خیلی جالب است که در هیاهوی بحران آبی در منطقه سیستان و بلوچستان که عامل آن سیاست های غلط و خلاف قانون( مسائل انسان دوستانه پیش کش) دولت افغانستان است افرادی نظیر آقای محسن اسلامزاده و حسام الدین رضوی با یک سری اظهارات غير کارشناسی درشبکه اول سیما عامل اصلی عدم ورود آب هیرمند به هامون صابری و هامون هیرمند در ایران را خاکریز های احداثی ایران در مسیر این تالاب عنوان کرده اند. بحران این است که افراد کم اطلاع و حتی بی سواد با فاکتور گیری سیاست های آبی غلط افغانستان در ادوار گذشته و ادامه آن توسط طالبان و صحبت درباره چرایی علت واقعی کاهش ورودی هیرمند به ایران، تطهیر گروهک تروریستی طالبان را به مسائل آبی و محیط زیستی سرایت داده اند که با واکنش صریح آقای وطن خواه مدير دفتر منابع آب مشترک وزارت نیرو مواجه شد و تاکید کرد که افغانستان (طالبان) عمده حق آبه ایران را به شوره زار گودزره می ریزد. آقایان تورا به مقدساتی که می پرستید اینقدر با منافع این ملت بازی نکنید تورا به مقدسات این انقلاب در عصر فناوری و ارتباطات، مخاطب خود را خر فرض نکنید دقیقا از چه صحبت می کنید. می خواهید به دروغ بگویید نگاه طالبان با اشرف غنی و رهبران گذشته افغانستان فرق می کند؟؟ می خواهید برای تطهیر طالبان خودمان را مقصر کنید؟ تروریست های طالبان می گویند ما به معاهدة 1351 میان دو کشور پایبند هستیم. براساس این معاهده در هرثانیه 26 متر مکعب آب باید وارد ایران شود در سه الي چهارماه گذشته که طالبان امور را درافغانستان به دست گرفتند قطره ای آب از رودخانه هیرمند وارد ایران نشده این یعنی بیش از 130 میلیون مترمکعب آب باید از جانب طالبان آزاد سازی شود. یعنی اگر طالبان تمام آب ذخیر شده در سد کمال خان را هم به ایران بدهد نمی تواند جبران کسری این چند ماه را انجام بدهد. طالبان به مانند سایر دولت های قبل در افغانستان هیچ تمایلی به دادن آب به ایران ندارد، کافی است آن ها ورودی آب به نهر لشکری و شوره زار گودزره را ببندند و تمام آب مازاد را به سمت ایران هدایت کنند تا حداقل کسری های گذشته را جبران کنند اما مطمئنا این اتفاق نخواهد افتاد جریانی که در این سناریوی آبی همسایه شرقی مشکل را به چند خاکریز در هامون صابری ربط می دهد مطمئنا به دنبال چاره سازی و بررسی محققانه این موضوع و شفاف کردن آن برای افکار عمومی نبوده بلکه بیشتر درصدد اهداف سیاسی خود در مساله افغانستان هستند. طبیعتا همین افراد سست عنصر و بیسواد که با سطحی نگری و حزبی نگری مسائل پیرامونی خود را تحلیل می کنند در کشور مسئولیت می گیرند و به راحتی درقبال تاراج منافع کشور کوتاه می آیند #ابوقاسم