تأمّلی بر جنبش مقاومت میرزا کوچک خان جنگلی(۱۱)
✍ محمد جواد کریمی
♨️نقش نفوذی ها در ایجاد اختلاف و تفرقه در درون جنبش
💥در وسعت اندیشه خونبار جنگل
از پشت خنجر می خورد سردار جنگل
به نظر غالب صاحب نظران و آگاهان تاریخ معاصر ایران، اولین ضربه کاری به نهضت جنگل نه از خارج و از سوی حکومت و دولت و حتی اردوی قزاق و قوای نظامی اجنبی اعم از انگلیسی و روسی، بلکه از داخل نهضت متوجه آن شد و آن عبارت از بروز اختلاف بین میرزا کوچک رهبر نهضت و حاج احمد کسمایی مرد شماره ۲ نهضت جنگل بود؛ که در نهایت منجر به جدایی و تسلیم حاج احمد کسمایی و نیروهای تحت امرش به قوای دولتی شد!
در اینجا به بررسی نقش نفوذی ها در تکوین این اختلاف ویرانگر می پردازیم.
شیخ بهاء الدین املشی از اعضای کمیته اتحاد اسلام در خاطراتش از نقش نفوذی ها در ایجاد اختلاف در درون نهضت جنگل می نویسد:
جمعی از مردم خلق الساعه، فرزندان روز [ابن الوقت] که در همه ی زمان[ها] دورِ دیگِ آشِ پخته، جمع می شوند و پزندگان آش را گرفته و محروم می کنند، در #کسماء و #گوراب زرمیخ[مراکز نفوذ حاج احمد و میرزا کوچک] جمع شده، [دسته ای] سنگ محبت میرزا کوچک را و دسته دیگر سنگ محبت حاج احمد را روی دل پر از محبت خود می کوبیدند!
از آن جمله# میرزا حسین خان کسمائی آزادیخواه دوره اول مشروطه که با دعوت و سلام و صلوات وارد جنگل شد.
این دسته ی تازه وارد و تقسیم بندی آنها،[در درون نهضت] مرا به یقین وادار نمود که اینها مخصوصا از طرف #متنفذین #رشت[ی] مقیم تهران، ماموریت دارند که به وسیله #نفاق، #نهضت جنگل را #منحل نمایند. (۱)
📌رضا افشار بهائی نفوذی؛ نقطه مقابل فعالیت های حسین خان کسمائی را در نهضت جنگل انجام می دهد.
او خود را طرفدار حاج احمد کسمائی نشان می داد و در مقابله با میرزا کوچک در داخل نهضت و در بدبینی حاج احمد کسمائی نسبت به میرزا کوچک، نقش مهمی ایفا کرد.
📌پیامد دسته بندی
دسته بندی داخل نهضت، اثرات مخربی را بر جا نهاد و حاج احمد کسمائی را در مقابل میرزا کوچک قرار داد. و کار را به جایی رسانید که حاج احمد کسمائی را از میرزا جدا و از نهضت کناره گرفت و در نهایت خود را تسلیم دولت وثوق الدوله کرد! اقدامی که ضربه سهمگینی به نهضت جنگل وارد کرد.
📚۱- فرهنگنامه علمای مجاهد گیلان، میثم عبداللهی،ص ۶۱ به نقل از گوشه هایی از تاریخ گیلان، بهاء الدین املشی، صص ۲۲۳-۲۲۴.
@mohammadjavad_karimi