🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_چهارم (قسمت سوم)
🔹قدرت کنترل ذهن موجب میشود که انسان بتواند توجه خود را سرِ یک موضوع نگه دارد و بتواند یک موضوع را از ذهن خودش بیرون ببرد و به آن فکر نکند. بهترین جای استفاده از قدرت کنترل ذهن در «نماز» است.
🔹رسولخدا(ص) میفرماید: اگر انسان هوا و قلبش در طول نماز، متوجّه خدا باشد (و ذهنش را کنترل کند) وقتی نمازش را تمام کرد، مانند روزی است که از مادرش بهدنیا آمده است (مستدرکالوسایل/۴/۱۰۲) آدم با دو رکعت نماز میتواند اینهمه نورانیت پیدا کند!
🔹متأسفانه ما در نماز، معمولاً توجّه به خدا نداریم؛ چون مرغِ خیال ما به اینطرف و آنطرف میپرد و زورمان به او نمیرسد. البته «توجه به خدا با تمامِ قلب» کار امیرالمومنین(ع) است؛ ما اگر با یک گوشۀ قلبمان هم به خدا توجه کنیم؛ کلّی فایده برایمان دارد.
🔹از آقای بهجت(ره) پرسیدند: چهکار کنیم که سرِ نماز به خدا توجه پیدا کنیم؟ ایشان فرمودند: هرموقع حواست پرت شد، توجهت را دوباره به نماز برگردان! (بهسوی محبوب/ص۶۳)
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_پنجم (قسمت اول)
🔹امیرالمؤمنین(ع) میفرماید: خودت را به کارهای خوب و کسب فضیلتها وادار کن و الّا بهطور طبیعی دچار رذائل خواهی شد. (غررالحکم/2477) یعنی اگر خودت را بهسمت کارها و حالات خوب نبَری، هم کارهایت و هم حالِ روحیات بد میشود.
🔹چرا اگر خودمان را رها کنیم، خراب میشویم؟ مگر فطرت ما الهی نیست؟! مگر ما اساساً آدمهای بدی هستیم؟! مگر خدا به نفسِ انسان و کسی که این نفس را بهزیبایی آفریده، قسم نخورده است؟! (وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها؛ شمس/7)
🔹ما اساساً آدمهای خوبی هستیم ولی اگر خودمان را رها کنیم خراب میشویم؛ کمااینکه غذا هرچقدر هم خوب و مفید باشد، اگر آنرا در محیط و دمای مناسب نگهداری نکنید، خراب میشود، یعنی برخی میکروبها و موجودات، آنرا نابود میکنند. دربارۀ انسان هم این خطر وجود دارد؛ میکروبی که قبل از انسان آفریده شده و دشمن انسان هم هست «ابلیس» است.
🔹غیر از وجود ابلیس (دشمن بیرونی) ساز و کارِ درونی انسان هم بهگونهای است که اگر تربیت نشود، خراب میشود. انسان بهشدّت عاشق رشد است و بههمین خاطر، برای رسیدن به رشد و تعالی، عجله میکند و همهچیز را خراب میکند؛ مگر اینکه صبر را به او یاد بدهید. مثل انرژی هستهای که اگر رها شود و کنترل نشود، همهچیز را خراب میکند ولی اگر کنترل شود و در نیروگاه، از آن بهصورت حسابشده استفاده شود، خیلی میتواند مفید باشد.
🔹ذهن انسان هم نیاز به کنترل و مراقبت دارد؛ اگر انسان برای کنترل ذهن، تمرین نکند، ذهنش خودبهخود، بیمار میشود. ذهن ما توانمندیهایی دارد که باید درست و کنترلشده از آنها استفاده کنیم؛ نه اینکه آنها را رها کنیم؛ یکی از این ویژگیها «حسرتخوردن» است.
🔹اگر آدم ویژگیِ حسرتخوردن و سرزنشگری را نداشته باشد، توبه نمیکند. با قدرت نفسِ لوّامه(سرزنشگر) است که انسان از نفس امّاره نجات پیدا میکند. اما همین نیروی سرزنشگر را اگر رها کنی (مثل انرژی هستهایِ رهاشده) ذهن و روح تو را متلاشی میکند. شما حق نداری هرطوری خودت را سرزنش کنی؛ حتی برای گناهان! بعضیها طوری دربارۀ گناه، خودشان را سرزنش میکنند که موجب یأس آنها میشود و این غلط است!
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_پنجم (قسمت دوم)
🔹بعضیها بهجای کنترل ذهن از کلمۀ «مدیتِیشن» یا «قدرت تمرکز» استفاده میکنند. ما به این توانایی، میگوییم «قدرت مراقبت» یا «تقوای درونی» (تقوای ذهنی یا روحی) یعنی اینکه مراقبت کنی ذهنت هر جایی نرود.
🔹آیتالله حقشناس(ره) میفرمود: «مقام مراقبه این است که بدانیم در حضور و محضر کسی هستیم که حتی نسبت به خطورات و تصوّرات ذهنی ما هم آگاه است...خیالِ معصیت که میکنید در حضور و محضر پروردگار است.»
🔹امامصادق(ع) میفرماید: بندۀ مؤمن، اگر یک گناهی به ذهنش برسد، از روزیِ او کم میشود (محاسن/1/116) شاید بپرسید: «چرا؟ او که هنوز کاری نکرده است!» خُب فعالیت ذهنی هم در واقع یکنوع فعل است؛ البته «فعل باطنی»
🔹ذهنِ انسان، پیش خدا خیلی محترم است؛ هروقت فکر گناه یا هر فکر منفی و باطلی خواست به ذهنت بیاید، سریع جلوی آن را بگیر و به ذهنت بگو: «کجا داری میروی؟!» و اگر به ذهنت، معصیت یا فکر منفی خطور کرد، استغفار کن.
🔹 آیتالله حقشناس(ره) میفرماید: «اولیاء خدا از این خطورات ذهنیه خائف هستند، باید در اثر توجه به پروردگار این خطورات ذهنیه و قلبیه از ذهن و قلب انسان پاک بشود. باید آنقدر در مقام مراقبه باشی تا خطورات قلبی به کلّی نابود شود و صفحۀ دل نورانی شده، جای پروردگار شود.»
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_ششم (قسمت اول)
🔹دین فقط برنامهای برای کنترل و اصلاح رفتارهای ما نیست؛ یکی از برنامههای مهمّی که دین به آن اهتمام دارد، این است که بتوانیم رفتارهای درونی و ذهنی خودمان را کنترل کنیم؛ در ذهن خودمان از حرام جلوگیری کنیم و از خوبیها استقبال کنیم.
🔹دین، اصلیترین هدف برنامۀ تربیتیاش یعنی «نماز» را برای کنترل ذهن گذاشته است. فلسفۀ تربیت روحی نماز، کنترل ذهن است؛ چون «توجه» اصل حقیقت نماز است.
🔹دین به توجهِ ما خیلی اهمیت میدهد، لذا برایش، روزی ۵بار برنامه داده است (یعنی نمازهای واجب یومیه)؛ درحالیکه برای خیلی از کارهای خوب دیگر-مثل خمس و زکات و...- برنامۀ روزانه نداریم.
🔹خداوند میفرماید: نماز را بهخاطر ذکر من بخوان! «أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري» (طه/۱۴) امام باقر(ع) میفرماید: هر مقدار در نمازت توجه داری، همان مقدارش را از تو میپذیرند «فَعَلَيْكَ بِالْإِقْبَالِ عَلَى صَلَاتِكَ...» (کافی/۳/۲۹۹) اقبال یعنی همان «کنترل ذهن»
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_ششم (قسمت دوم)
🔹 آدم با قدرت کنترل ذهن، در سطح اعلای موفقیت قرار میگیرد. دین هم اهتمامش را برای کنترل ذهن ما گذاشته است؛ اصلیترین برنامهها و دستورهای دین (مثل نماز) در خدمت کنترل ذهن ما قرار دارد.
🔹کنترل زبان-که دین خیلی بر آن تأکید میکند- یکی از مهمترین راههای کنترل ذهن است. حرفزدن راحتترین فعل است؛ تا چیزی به ذهن آدم خطور میکند، بلافاصله میتواند بهزبان بیاورد و خودش را نشان بدهد. لذا اگر زبانت را کنترل کنی، در واقع ذهنت را کنترل کردهای؛ انگار به ذهنت مهار زدهای!
🔹کسی که مهار ذهنش را در دست دارد، خوشفهم میشود و یک مدیر باید این ویژگی را داشته باشد. مدیریت از مغز و ذهن انسان شروع میشود؛ مدیر باید درست نگاه کند، عاقبت و نتایج امور را نگاه کند (أَعْقَلُ النَّاسِ أَنْظَرُهُمْ فِی الْعَوَاقِب؛ غررالحکم/3367) ابعاد مسئله را بررسی کند و تشخیص بدهد که «الان باید این کار، انجام بگیرد»
🔹مدیران و مسئولان مملکت باید قدرت کنترل ذهن داشته باشند و الّا نمیتوانند درست مدیریت کنند، آنها باید آدمهایی باشند که «نمازهای باتوجه» میخوانند. نماز عالیترین تمرین برای کنترل ذهن است و مدیریت نیاز به کنترل ذهن دارد؛ لذا یک مسئول و مدیر، باید خوب نماز بخواند تا بتواند خوب مدیریت کند...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_هفتم (قسمت اول)
🔹 گاهی در ذهن انسان، اتفاقهای خوبی میافتد که موجب سعادت میشود؛ مثل یک آرزوی خوب که در ذهن مرور شود. اینها برای خدا ارزش دارد و گاهی مقدّرات ما را بر اساس همین خطورات مثبت ذهنی تنظیم میکند. مثلاً آدم پیش خود میگوید «خدا هوای مرا دارد» و قبلاً بنا بوده یک بلایی بر سرش بیاید، اما خدا بهخاطر همین حسنظنِ او، آن بلا را برمیدارد.
🔹 مادرِ حضرت مریم گفت: خدایا، نذر میکنم این فرزندی که دارم حمل میکنم، برای تو باشد. (رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما في بَطْني مُحَرَّراً؛ آلعمران/۳۵) بچهاش شد حضرت مریم! بهخاطر اینکه به ذهنش خطور کرد: «خدایا این بچۀ من، صرف تو بشود.»
🔹 یکی از اتفاقهای خوبِ ذهن «حسرتِ درست» یا «مذمّتِ نفس» است که از ۴۰سال عبادت بهتر است (ذَمُّكَ لِنَفْسِكَ أَفْضَلُ مِنْ عِبَادَتِكَ أَرْبَعِينَ سَنَةً؛ کافی/۲/۷۳) مثلاً میگویی: «ای وای! چقدر از خدا دور بودم!» یعنی به نفسِ خودت نهیب میزنی. بهظاهر کار خاصی نکردهای، فقط یکسری افکار خوب را در ذهن خودت مرور کردهای.
🔹 دنبال اتفاقهای خوب در ذهن خودمان باشیم. یکی از آثار قرآنخواندن این است که اتفاقهای خوبی در ذهنت میافتد. اول بگو «أعوذُ بالله مِنَ الشیطانِ الرّجیم» به خدا پناه ببر، تا پای آیههای قرآن، چیزهای خوب به ذهنت برسد.
🔹 امیرالمؤمنین(ع) فرمود: مؤمن وقتی قرآن میخواند، به پاداشهای خدا شوق پیدا میکند (نهجالبلاغه/خطبه۱۹۳) خدا به این خطورات ذهنیِ ما بها میدهد. اصلاً قرآن بخوان برای اینکه حرفهای خوب، به ذهنت برسد...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_هفتم (قسمت_دوم)
🔹 برخی از معصیتهای نابودکننده، مثل «ریا» و «عُجب»-که موجب حبط عمل میشود- در واقع یک اتفاق ذهنی است. اگر به ذهن کسی خطور کند که «من آدم خوبی هستم» همۀ اعمالش به فنا میرود.
🔹 یکی دیگر از گناهان ذهنی، سوءظنّ به خداست، یعنی انسان در ذهن خودش به خدا شک کند؛ البته نه شکِ اعتقادی، بلکه شکهای اخلاقی! مثلاً اینکه خدا را زیاد به «مهربانبودن» قبول نداشته باشد و با تردید بگوید: «یعنی خدا واقعاً هوای من را دارد؟!»
🔹 کسی که دچار «ضعف کنترل ذهن» است، حتماً گناهانی که در ذهن اتفاق میافتد، زیاد مرتکب شده است. وسوسۀ ابلیس هم که روی ذهن انسان کار میکند؛ لذا کسی که در مقابل ابلیس، قدرت کنترل ذهن ندارد (و عادت به استعاذه هم ندارد) افکار بد و منفی به ذهنش خطور میکند.
🔹 خیلی از نیتها و افکار بد تا وقتی به عمل نرسد، گناه محسوب نمیشود اما در همان مرحلۀ ذهن، تأثیر روحیِ مخرّب دارد و روحیۀ آدم را خراب میکند. لذا باید بهطور خاص برای گناهان ذهنی استغفار کنیم؛ چون امام باقر(ع) میفرماید: بهخدا سوگند، از گناه نجات پیدا نمیکند مگر کسی که به آن اقرار کند (...إِلَّا مَنْ أَقَرَّ بِه؛ کافی/۲/۴۲۶)
🔹 باید بگویی «خدایا من این نقطهضعف را در ذهنم دارم؛ این را ببخش!» البته خدا کریم و بخشنده است، اما ضرورتِ اعتراف در این است که «باید خودت بفهمی، این عیب را داری» لذا باید پیش خدا به این عیب و گناه خودت اقرار کنی...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_هفتم (قسمت_سوم)
🔹 برای فاصلهگرفتن از دنیا از کنترل ذهن شروع کن! قرآن میفرماید: «لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ» (طه/۱۳۱) چشمت را به دنیای دیگران ندوز! یعنی به نعمتهایی که به دیگران دادهام، فکر نکن. چرا ذهنت را درگیر میکنی؟! تو چهکار داری من به کی، چی دادهام؟! این واقعاً اخلاق آدم را فاسد میکند.
🔹 اگر آدم مدام دربارۀ نعمتهای دنیایی دیگران فکر کند، دچار حسادت و ناشکری میشود. میدانید ناشکری چقدر بد است! قرآن میفرماید: «هَلْ نُجازي إِلاَّ الْكَفُورَ» (سبأ/۱۷) آیا ما جز افراد ناسپاس(کفرانکننده) کسی را مجازات میکنیم؟!
🔹 امامصادق(ع) میفرماید: وقتی یک چیزِ دنیایی را دوست داری، زیاد در ذهنت، از آن یاد نکن، داغونت میکند! «إِذَا أَحْبَبْتَ شَيْئاً فَلَا تُكْثِرْ مِنْ ذِكْرِهِ فَإِنَّ ذَلِكَ مِمَّا يَهُدُّك» (کافی/۶/۴۵۹) اگر ذهنت، غرق این مسائل بشود، خیلی صدمه میخوری. کنترل ذهن برای این جاها لازم است...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_هشتم (قسمت اول)
🔹تمرکز پیدا کردن-به چیزهایی که خصوصاً ماورایی و غیبی باشند- دشوار است؛ اما پرتکردنِ حواس یا غافلشدن، آسان است، یعنی آدم میتواند حواس خودش را-از اموری که نباید به آنها فکر کرد- پرت کند. این یکی از مهمترین تمرینها برای کنترل ذهن است. لذا هرکسی باید بداند: «من به چه چیزهایی نباید فکر کنم؟»
🔹آقای بهجت(ره) میفرمود: علاجِ ریا این است که ریا کنی؛ یعنی برای خدا ریا کن! (بهسوی محبوب/۷۰) بگو: خدایا چرا من خودم را به دیگران نشان بدهم؛ خُب به تو نشان میدهم! نفسِ تو میخواهد خودش را پیش یک کسی عزیز کند، خُب برو پیش خدا ریا کن و خودت را عزیز کن.
🔹علاجِ غفلت هم غفلت است! هروقت دنیا به فکرت آمد، کنارش بزن. آقای بهجت(ره) میفرمود: «خواطر سوء را-که غیرِ ارادی به ذهنت میرسد- از ذهنت بیرون کن. اگر دوباره آمد، دوباره بیرون کن!» نمیخواهد خودت را اذیت کنی. هر موقع متوجه شدی که فکرت دارد به یک سمتی میرود، آن فکر را از ذهنت بیرون کن.
🔹یکی از بهترین راههای کنترل ذهن «غفلت» است. عملیات غفلت میتواند ارادی باشد؛ ما که غیرِ ارادی از خدا غافل میشویم؛ خُب سعی کنیم ارادی از دنیا غافل بشویم! این ذهنی که از خدا غافل میشود، وادارش کنیم به اینکه از دنیا غافل بشود و اینطوری انتقام بگیریم!
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_هشتم(قسمت دوم)
🔹بعضیها مجسّمۀ غفلت هستند و ذهن شما را به سمت لجنزاری از افکار منفی میبرند. شما سعی میکنی به برخی امور باطل فکر نکنی، ولی آنها فکر شما را به آن امور مشغول میکنند. اصلاً با این افراد مصاحبت و همنشینی نکن! در روایت هست: با کسی همنشینی کن که تو را به یاد خدا و خوبیها بیندازد. (کافی/۱/۳۹)
🔹هنرِ «فکرنکردن» داشته باش و افکار منفی را به ذهنت راه نده! افکار منفی هم فهرست فراوانی دارد؛ مثلاً امامصادق(ع) میفرماید: دربارۀ فقر، فکر نکن «لَا تُحَدِّثْ نَفْسَكَ بِفَقْر» (تحفالعقول/۲۱۱)
🔹قرآن میفرماید: «الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْر» (بقره/۲۶۸) شیطان به شما وعدۀ فقر میدهد. البته فقر، فقط فقرِ مالی نیست، شیطان در هر عرصهای ما را میترساند که «یکوقت، کم نیاوری!» نترس و بگو: من خدا را دارم! «وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ» (فاطر/۱۵) خدا غنیّ است و داراییهای خدا هم مال من است!
🔹یک تکنیک برای مقابله با افکار منفی این است که-طبق روایت- اگر چیزی از دنیا را میخواستی و به آن نرسیدی، فکر کن اصلاً به ذهنت نرسیده که آن را بخواهی! (کشفالغمه/۱/۵۷۲) مثلاً اگر میخواستی فلان ماشین یا فلان خانه را بخری و نشد؛ دیگر فکر آن را از ذهنت خارج کن، فقط همینقدر به ذهنت بیاید که «میخواستم، ولی نشد» و الا فکرکردن دربارۀ آن، به تو صدمه میزند.
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_نهم (قسمت اول)
🔹قدرت ذهنیِ انسان از اینجا آغاز میشود: «به چیزی که نمیخواهی، ذهنت سراغش نرود و به چیزی که میخواهی، ذهنت را روی همان متمرکز کنی» این بزرگترین منشأ قدرت در روح انسان و آغاز قدمهایی است که انسان بهسوی رشد و کمال برمیدارد.
🔹البته قبل از این هم میتوان مقدّماتی برای رسیدن به قدرت ذهنی در نظر گرفت؛ مثل سبکزندگیِ درست و برخی رفتارهایی که انسان باید انجام بدهد یا انجام ندهد؛ مثلاً اینکه انسان نباید هرزهچشمی و هرزهگوشی کند؛ یعنی نباید هر چیزی را گوش بدهد که ذهنش بهسمت هر فکری برود.
🔹اسلام اصلیترین برنامهاش یعنی نماز را برای تمرین کنترل ذهن گذاشته است. اصلِ اصلِ نماز این است که «به چی نیندیشی و به چی بیندیشی؟»
🔹اگر ذهن انسان تربیت نشود، غالباً دربارۀ امور منفی فکر میکند. ذهن را باید تربیت کرد؛ یک وجهِ این تربیت، منصرفکردن ذهن از امور بد است، وجه دیگرش، متوجّهکردن ذهن به امور خوب است.
🔹به چه چیزهایی نباید بیندیشیم؟ هر چیز بدی دربارۀ گذشته و آینده! باید ذهن را از آیندهاندیشیِ بد که موجب نگرانی میشود و از گذشتهاندیشیِ بد که موجب حسرت میشود، بازداشت.
🔹اگر قدرت ذهنی نداشته باشی، در اثر صفات خوبی مثل «کمالطلبی» و«خوف از خطر» ذهنت بهطور خودکار سراغ امور منفی میرود. از یکطرف، چون کمالطلب هستی، نقصهایت تو را اذیت میکند. از طرف دیگر، چون میخواهی خودت را از خطرها نجات بدهی و دنیای اطراف پُر از عوامل خطر است؛ لذا دچار ترس و نگرانی میشوی....
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_نهم (قسمت دوم)
🔹برای تربیت ذهن، دو نوع عملیات باید انجام شود: یکی منصرفکردنِ ذهن از امور بد و دیگری متوجّهکردنِ ذهن به امور خوب؛ که در رأس امور خوب، خود پروردگار است!
🔹خدا با آن عظمت، خودش را وسیلۀ تربیت ما قرار میدهد؛ از بس ما را دوست دارد! وقتی میخواهد به ما قوّت ذهن بدهد، میگوید: به من فکر کن؛ به قدرت من، به علم من، به مهربانی من، به اینکه همهچیز دست من است...
🔹اگر انسان نمیتوانست به امور خوب-خصوصاً به خدا- توجّه پیدا کند، خدا دستور نمیداد که او را زیاد یاد کنیم (اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيراً) حتی نمیفرمود: کسی که از یاد خدا خودداری کند مجازات میشود! (مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکًا) پس ما حتماً میتوانیم!
🔹توجه به خدا را از کم شروع کن؛ اول سعی کن یکلحظه به یاد خدا بیفتی، وقتی ذهنت منصرف شد، دوباره آن را برگردان و بعد، این کار را ادامه بده و تعدادش را زیاد کن؛ یعنی تعدادِ «بهیاد خدا افتادن» را در زندگیات زیاد کن، تا مقدارِ یاد خدا افزایش پیدا کند.
🔹متمرکزشدن روی یادِ خدا، بسیار دشوار است اما «مکرّر به یاد خدا افتادن» بسیار آسان است. لذا توصیه کردهاند که تسبیح بهدست بگیرید. همانطور که نخ تسبیح نمیگذارد دانهها پراکنده شوند، ذکرگفتن با تسبیح هم نمیگذارد ذهن تو پراکنده شود. مثلاً ده تا را بدون توجه میگردانی، یکدفعهای در یازدهمی یادت میافتد و توجه پیدا میکنی...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtateharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_دهم (قسمت اول)
🔹امروزه اسبابِ پراکندگی ذهن و عوامل ضعفِ کنترل ذهن، در دنیا زیاد شده است؛ فضاهای رسانهای با انواع و اقسام سرگرمیها هرلحظه ذهن انسانها را به خود مشغول میکنند؛ لذا کنترل ذهن، یک ضرورت برای زندگی شده است.
🔹روانشناسان سعی میکنند با برخی ابزارها و تکنیکها، قدرتی در انسان ایجاد کنند تا بتواند ذهن خود را کنترل کند، اما ابزار حقیقی کنترل ذهن و چیزی که آنقدر باعظمت و باشکوه باشد که توجه انسان را متمرکز کند، سراغ ندارند!
🔹ولی ما-در قرآن و فرهنگ دینیمان- موضوعاتی داریم که میتوانیم به آنها عمیقاً توجّه کنیم تا قدرت کنترل ذهن ما افزایش پیدا کند؛ موضوعاتی مثل خدا، قیامت، بهشت و جهنم...
🔹دوزخ، این قدرت را دارد که توجّه ما را عمیقاً جلب کند و ارادهای برای کنترل ذهن در انسان پدید آورد. درباره مؤمن، فرمودهاند: «لایُصلِحُهُ الا الخوف»(کافی/۲/۷۱) مؤمن جز با خوف اصلاح نمیشود، چون یکی از خاصیتهای خوف، ایجاد تمرکز است.
🔹یک موضوع دیگر برای توجه، محبتِ شدیدی است که ائمۀ هدی(ع) به ما دارند. امامزمان(ع) خیلی بیشتر از پدر و مادرمان، ما را دوست دارد! چرا حضرت، هر هفته پروندۀ اعمال ما را نگاه میکند و اگر گناهی در پروندۀ ما ببیند، برای ما طلب مغفرت میکند؟ چون واقعاً نگران ماست.
🔹ما موضوعات بسیار باعظمتی برای توجّهِ عمیق، سراغ داریم(خدا، قیامت و...)؛ اما آسانترینش «حسین» است، چون خودش توجّه ما را به خود جلب میکند. البته امامحسین(ع) خیلی هزینه کرده تا برای ما توجّه عمیق ایجاد کند...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_دهم (قسمت دوم)
🔹یکی از وجوه کنترل ذهن این است که بتوانیم ذهن خودمان را از اموری که بهطور طبیعی به آنها توجّه میکنیم منصرف کنیم و به آنها توجه نکنیم. البته اینکار خیلی سخت است؛ چون موضوعات زیادی وجود دارد که ذهن انسان را بهشدت درگیر میکند.
🔹انسان موجود خودخواهی است. وقتی پای درد و بلای خودش بهمیان بیاید به چیز دیگری فکر نمیکند! لذا فرمودهاند مواظب باشید موقع مرگ، شیطان ایمانتان را نگیرد؛ چون آن لحظه، اوجِ درد انسان است.
🔹ابلیس در لحظۀ مرگ انسان، وسوسه میکند و میگوید: «ببین خدا دارد جانت را میگیرد؛ این کارِ خداست!» یعنی میخواهد او را در لحظۀ مرگ، بیدین کند، میخواهد در قلب انسان نسبت به خدا ناراحتی و دشمنی ایجاد کند.
🔹علاقههایی که در دنیا به آن توجّه میکنی و گمان میکنی که «زیاد هم مهم نیست!» موقع مرگ به ذهنت میآید و برایت بزرگ و مهم میشود، لذا نمیتوانی از این علاقهها جدا بشوی و دل بکَنی!
🔹سختیِ جانکندن برای این است که توجّهت از دوستداشتنیهای دنیاییات کنده شود. لحظۀ وحشتناک و هولناکی است؛ اما گریهکن امامحسین(ع) در این لحظۀ سخت، یک سرمایۀ بزرگ دارد؛ موضوعی که هروقت به آن فکر میکند، اصلاً خودش را فراموش میکند، آن هم «حسین» است....
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#قسمت_یازدهم (جلسه اول)
🔹خداوند در پشت پردۀ غیب است و اگر بنا باشد ما فقط به امورِ ظاهری توجّه کنیم و قدرت کنترل ذهن نداشته باشیم-جز در برخی لحظات خاص و گذرا- نمیتوانیم به یاد خدا بیفتیم.
🔹توجّه به خدایی که او را نمیبینیم-خصوصاً برای مدت طولانی- کار بسیار دشواری است، چون عذابها و ثوابهای خدا فوری نیست و زود عکسالعمل نشان نمیدهد، لذا غفلت از این خدا آسان است.
🔹در میان اسماء الهی، نگاه به «رحمانیت خدا» قدرت توجهِ طولانی به خدا را به ما میدهد. چون مهربانی برای انسان شیرین است و با طبع او سازگار است، ضمن اینکه خدا دوست دارد به مهربانیاش نگاه کنیم.
🔹اگر کسی بگوید «من نمیتوانم به خدا توجّه کنم چون عوامل غفلت در دنیا زیاد است» میگوییم: به مهربانی خدا هم نمیتوانی توجّه کنی؟! توجه به مهربانی خدا که آسان است و تو هر لحظه به مهربانی او نیاز داری!
🔹مرحوم قاضی(ره) میفرماید «در عالم مکاشفه دیدم که مظهر رَحمَةُ اللهِ الواسعة، امامحسین(ع) است» اگر به رحمت خدا فکر نمیکنی، به امامحسین(ع) هم نمیتوانی فکر کنی؟! بدون حسین زندگی نکن. از حسین جدا نشو؛ حسین(ع) یعنی مهرباني خدا!
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_یازدهم (قسمت دوم)
🔹چرا اینقدر تأکید شده است در آغاز کارها «بسمالله الرحمن الرحیم» بگویید؟ چون توجه به مهربانی خدا واقعاً مورد نیاز ماست! این ذکرِ پرتکرار، دوبار ما را به یاد مهربانی خدا میاندازد: یکبار با کلمۀ «رحمن» و یکبار با «رحیم»
🔹اگر به مهربانی خدا بیتوجه باشیم، بدبخت میشویم! قرآن میفرماید: «وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرينٌ» (زخرف/۳۶ ) هر کسی در زندگیاش به یادِ خدای رحمن(یعنی خدایی که به همه مهربان است) نباشد، یک شیطان بهسراغش میفرستیم که به او بچسبد و با او همنشین شود!
🔹اینکه مدت زیادی به یاد خدای رحمن (خدای مهربان) نباشیم، برایمان خطرناک است! اگر مدّتها غرق زندگی باشیم و به یاد مهربانی خدا نیفتیم، خدا یک شیطان به ما میچسباند که دائماً همراه و همنشین ما باشد.
🔹بیایید قرار بگذاریم دائماً به یاد رحمانیّت و مهربانی خدا باشیم. هر سکون و حرکتی را با «بسمالله الرحمن الرحیم» شروع کنیم؛ این یک برنامۀ عمومی است که اهلبیت(ع) به ما دادهاند. هر کاری خواستی انجام بدهی «بسمالله الرحمن الرحیم» بگو و به مهربانی خدا توجه کن...
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#جلسه_دوازدهم (قسمت اول)
🔹ذهن انسان اگر رها باشد، سراغ امور منفی و نگرانیها میرود. اگر بخواهیم ذهن ما سراغ نداشتهها نرود و دچار حسرت گذشته و نگرانی از آینده نشود، باید تمرین بسیار برجستهای را که دین به ما داده است، اجرا کنیم و آن «شکر» است.
🔹شکر نعمت-که اینهمه پاداش برایش شمردهاند- در واقع میخواهد زاویۀ دید ما را تغییر بدهد. یعنی «به خودمان عادت بدهیم همیشه نیمۀ پُر لیوان را ببینیم؛ به داشتههای خودمان نگاه کنیم و بهخاطرش خدا را شکر کنیم»
🔹روی داشتههایت متمرکز بشو و فکر کن که «میشد همینها را هم نداشته باشی؛ یعنی خدا میتوانست اینها را به تو ندهد» اگر به این نوع نگاه، عادت کنی، کلاً ذهنت مثبت و گرم میشود و تحت کنترل درخواهد آمد.
🔹امروزه در دنیا مباحث زیادی دربارۀ مثبتنگری و مثبتاندیشی مطرح میشود که مورد استقبال مخاطبان هم قرار میگیرد. اما در این حرفها یک نوع تقلّب وجود دارد و آن اینکه نقش خدا و مقدّرات او برای بندگانش را حذف میکنند.
🔹اگر بخواهیم «مثبتنگریِ با خدا» را تحلیل کنیم اسمش همان «شکر» میشود. شکر، یکنوع تمرین کنترل ذهن و عادتدادن ذهن به مثبتاندیشی است. طبق روایت، همینکه نعمتهای خدا را یادآوری کنی، خودش شکر است (وسایلالشیعه/۷/۴۰)
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
#کنترل_ذهن_در_مسیر_تقرب
#قسمت_دوازدهم (جلسه پایانی)
🔹امامباقر(ع) میفرماید: خدا از مردم فقط دو چیز میخواهد، یکی اینکه اقرار کنند به نعمت تا خدا نعمتشان را زیاد کند و دیگر اینکه اقرار کنند به گناهشان تا خدا آنها را ببخشد (کافی/۲/۴۲۶) اقرار به نعمت هم کار پیچیدهای نیست و احساس درونی نمیخواهد؛ همان نگاه و توجه به نعمت کافی است.
🔹در روایات برای اینکه توجهِ ما به نعمتهای خدا عمیقتر شود، راهکارهایی یاد دادهاند که در واقع، تکنیکهای تقویت توجّه است. مثلاً اینکه: وقتی انسان به یاد نعمتی افتاد، بهخاطر شکر خدا، سجده کند (کافی/۲/۹۸) اینکار در تقویت توجّه انسان، مؤثر است.
🔹شکر بالاتر از صبر است (امالی صدوق/۶۱۳) وقتی به تو خوش گذشته است و از تهِ قلب میگویی «خدایا شکر»؛ این قیمتش بالاتر از صبر در بلاست! خدا خوشحال میشود بندهاش از نعمتها استفاده کند، لذّت ببرد و از او تشکر کند.
🔹اگر همیشه به نعمات نگاه کنیم، نعماتمان زیاد میشود و حالمان هم همیشه خوب خواهد بود. منتها اگر میخواهی تمرین کنی که زیاد به یاد نعمتهای خدا بیافتی، باید به یک چیزهایی هم توجه نکنی؛ مثلاً به چیزهایی که خدا به دیگران داده، زیاد نگاه نکن (زیاد نگاه نکردن از مقولۀ کنترل ذهن است)
🔹امامصادق(ع) میفرماید: کسی که زیاد به نعمتهایی که خدا به دیگران داده نگاه کند، اندوهش طولانی میشود و هیچ وقت ناراحتیاش برطرف نمیشود، نعمتهایی را که خدا به خودش داده است، کوچک تلقّی میکند لذا شکرش برای خدا کم خواهد شد. پس همیشه نگاه کن به کسی که کمتر از توست، اینطوری بهتر میتوانی شاکر نعمتهای خدا باشی و مستحق زیادکردن نعمت میشوی (اصولستهعشر /۲۰۹)
@Panahian_ir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#لحظه_ای_درنگ
🔸مشکلات ما در طیّ این ۴۰ سال، بیشتر ناشی از چه بوده است؟ برای عبور از این مشکلات باید چهکار کنیم؟ اینکه رهبر انقلاب فرمود «ما میتوانیم نظامسازی داشته باشیم و انقلابی هم باشیم» در واقع راز عبور ما از همۀ این مشکلات است. فقه نظام برای تلفیق این دو به کار میآید.
🔸ما باید بتوانیم ساختارهای حقوقی و اجتماعی-در ابعاد مختلف؛ مثلاً در ابعاد اقتصادی- در جامعه تعریف کنیم که انقلابیگری، معنویت، خداگرایی و اخلاق، در آن یکجا لحاظ شده باشد. نه آنکه در ساختار حقوقی سکولار باشیم اما در اخلاق بخواهیم به ایثار تاکید کنیم.
🔸الان بسیاری از ساختارهای حقوقی و اداری که در جامعۀ ما هست نوعاً غربی، منفعتجویانه و طبیعتاً غیرانقلابی و لیبرالی است؛ ولی آرمانهای ما خداجویانه و انقلابی است. این وضعیتی است که باید تغییر کند ولی در طول سالها مجلسیها و دولتیها چندان موفق و موافق تحول در ساختارها نبودهاند.
🔸این مدیران مشکلداری که میبینید، اکثراً مشکلاتشان ناشی از عیوب ساختاری است؛ ساختارهای غیر اسلامی هستند که موجب جذب مدیر نالایق میشوند و آنها را خراب هم میکنند. اگر آدمهای صالح هم جای اینها بیایند، تا وقتی ساختارها تغییر نکند مشکلات باقی میمانند.
#استاد_علیرضا_پناهیان
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
@mokhtareharam
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
#لحظه_ای_درنگ
آیت الله حائری شیرازی (رضوان الله تعالی علیه)
🌿با قطعِ این ارتباط، دلتان می میرد!
ولایت فقیه در زمان غیبت نقطه اتصال شما با امام زمان(عج) است و به واسطه ولایت فقیه، امام زمان(عج) با شما در ارتباط است و به خاطر این ارتباط هست که حیات شما ادامه دارد.
ولایت یعنی این که اگر ارتباط با امام زمان(عج) داشته باشید، زنده میشوید و با قطع این ارتباط دل میمیرد.
@haerishirazi
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
@mokhtareharam
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
#لحظه_ای_درنگ
🔸مرتاض هندی و امام زمان
استاد ما حجت الاسلام تهرانی میگفت دوران نوجوانی در محضر سیدعبدالکریم کشمیری بودیم این داستان رو زبان خود ایشون شنیدیم
آیت الله کشمیری میفرمود در هند یه مرتاضی بود، این توانایی رو داشت که اگر اسم شخص و مادرش رو بهش میگفتیم، بهت میگفت که طرف زندهس یا مرده و کجا دفنه. ازش چند نفر رو پرسیدیم کاملا درست جواب داد. مثلا آیت الله بروجردی رو پرسیدیم، گفت: کُم کُم. منظورش قم بود. یعنی قم هستش پرسیدیم زندهس یا مرده، گفت مرده. آیت الله کشمیری اهل کشمیر بود و زبان هندی رو بلد بود
این مرتاض این توانایی رو داشت که بفهمه منظور ما چه کسی هست. چون مثلا اسمها خیلی مشترک هستش، شاید تو کل دنیا چندهزار آدم وجود داشته باشه که اسمش محمد باشه و اسم مادرش هم مثلا فاطمه. ولی این شخص میفهمید معنا و منظور چه کسی هست. این قدرت رو داشت که شرق و غرب عالم رو ببینه و میگفت شخص کجاست و آیا روی خاک هست یا زیر خاک
آیت الله کشمیری گفت دیدیم وقت خوبیه ازش درباره امام زمان(عج) بپرسیم ببینیم حضرت کجاست و مرتاض چی میگه. گفتیم مهدی فرزند فاطمه. مرتاض یکم صبر کرد و گفت چنین کسی رو متوجه نشدم. اونی که منظور شماس این اسمش نیست. ماهم دیدیم اشتباه گفتیم، اسم امام زمان محمد هستش، مهدی لقب حضرته، مادر حضرت مهدی هم باید نرجس بگیم نه حضرت زهرا(س)
به مرتاض گفتیم، محمد فرزند نرجس. دیدیم مرتاض بعد از چند لحظه مکث، رنگ و روش عوض شد و یکم جا خورد و کمی عقب رفت چندبار گفت این کیه؟ این کیه؟ گفتیم چطور مگه؟
اینجای تعریف کردن داستان که رسید آیت الله کشمیری شروع کرد به گریه کردن
به مرتاض گفتیم این امام زمان ماست. گفت هرجای عالم که رفتم این شخص حضور داشت، همه جا بود. جایی نبود که این شخص نباشه
#حسین_دارابی
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
@mokhtareharam
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
#لحظه_ای_درنگ
#آیتالله_حائری_شیرازی
🔸مطرح کردن خود، همیشه ناشی از حب ریاست نیست
اینجور نیست تمام آنهایی که خودشان را مطرح می کنند حب ریاست به سرشان زده است. نه! اینها می خواهند دست نااهل نیفتد. پس اخلاص به معنای بی میلی نسبت به قبول مسئولیت ها نیست. گاهی من به خاطر این که بدنام نشوم، خودم را بی تفاوت می گیرم اما بعد که از دره به پایین پرت شدم، یقه چه کسی را می توانم بگیرم؟ یقه خودم را باید بگیرم. به خودم باید بگویم چرا خودت را عرضه نکردی؟ چرا خودت را مطرح نکردی؟
بنابراین، گرفتن ریاست برای ریاست غلط است اما برای خدمت صحیح است. اگر هم از خودت بهتر سراغ داری معرفی کن و کاندیدا کن تا مردم به او رأی بدهند.
@haerishirazi
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
@mokhtareharam
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
#لحظه_ای_درنگ
🔸اعدل یا محمد!
🔸️حرقوص ابن زهیر صحابی رسول خدا بود و در جنگهای صدر اسلام شرکت داشت.
🔸 پس از غزوه حنین، پیامبر با هدف تالیف قلوب مشرکان تازه مسلمان، غنائم بیشتری به آنها داد. در نگاه کوتاه حرقوص، این رفتار پیامبر مصداق بیعدالتی بود. این بود که نزد رسول خدا رفت و با عتاب و بیادبانه خطاب به ایشان گفت: "اعدل یا محمد!"(ای محمد، با عدالت غنائم را تقسیم کن!).
رسول خدا فرمود: "وای بر تو! اگر عدالت نزد من نباشد، کجا خواهد بود؟" یکی از صحابه خواست گردنش را بزند که رسول خدا(ص) فرمود: "رهایش کنید که پیروانی خواهد داشت و همچون تیر که از کمان میجهد، از دین بیرون خواهد رفت".
🔸در ماجرای صفین، حرقوص و برخی یارانش در دام فریب عمروعاص افتادند و پس از حکمیتی که خود طالب آن بودند، گستاخانه از امام(ع) خواستند توبه کند.
فرجام او، هلاکت در جنگ نهروان به دست سپاه امیرالمومنین بود.
🔸️عدالت، هدف انبیاء(س) است. عدالت، شرط مشروعیت ولی فقیه است. اما عدالت جز در سایه دین محقق نمیشود و جز در ذیل ولایت، دست یافتنی نیست. فرجام نگاه حرقوصی به عدالت، بازی در نقشه عمروعاصهای زمان است. رویکرد نبوی و علوی به عدالت حتما با رویکرد حرقوصی همخوانی ندارد.
🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸🔶🔸
@mokhtareharam
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
#لحظه_ای_درنگ
▪️خدا شیطان را بدست شما کتک زد
الان صدمهای که از جمهوری اسلامی به آمریکا وارد میشود، در واقع از طرف خدا بر شیطان وارد میشود. خداوند دارد شیطان را کتک میزند.
«قاتِلُوهُم يُعَذِّبهُمُ اللَّهُ بِأيدِيكُم» با آنها بجنگید، خدا آنها را به دست شما عذاب میکند.
«وَيَنصُرْكُم عَلَيهِم». شما را بر آنها پیروز میکند.
«وَيَشفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ». سینه مومنین را خنک میکند، راحت میکند.
آن وقت از این جهت به شما میگویند «جند الله» یا «حزب الله». چون بر اساس فرمان او عمل میکنید.
#آیت_الله_حائری_شیرازی
#انتقام_سخت
#وعده_الهی
#اراده_خدا
#قاسم_سلیمانی
#حزب_الله
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
@mokhtareharam
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
#لحظه_ای_درنگ
آیت الله حائری شیرازی رحمت الله علیه
چرا مشکلات زیادی داریم؟
ما باید برای حلِّ همه مشکلات عالَم فرمول داشته باشیم. اینکه میبینید ما مشکل دارتر از کشورهای دیگر هستیم، تعجبی ندارد. چون آن کسی که میخواهد مداوا کند باید راهکار کاربردی بدهد.
هر کدامتان در زندگی مشکلاتتان بیشتر است میخواهند تو را سازنده گروه بیشتری بکنند.
جمهوری اسلامی، پنجاه سال جان کندن است، لگد خوردن است، اذیت شدن است. تعارف هم نداریم؛ یکی از آنها جنگ است، یک موردش هشت سال دفاع مقدس هست، یک موردش جنگ نرم و این بساط هایی است که الان داریم، [اینقدر باید از این ابتلائات داشته باشیم] تا اسلام را «عملاً» بشناسیم و راهِ اجرایش را بتوانیم بفهمیم.
@haerishirazi
🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷🌿🌷
@mokhtareharam