بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «#نگین_پادشاهی»
روز پنجشنبه، ١۴٠٢/٠۴/٢٢
✍️ مناسبت روز: بیست و چهارم ماه ذی‌الحجه، برابر با روز بزرگ مباهله در سال نهم هجری قمری است که انشاالله در ادامه وهم چنین در روز آینده درباره این ماجرا و نزول آیه ۶١ سوره آل‌عمران به عنوان سند حقانیت عقاید شیعه و افضلیت حضرت امیر (ع) بر تمامی امت پیامبر (ص) با شما سخن خواهیم گفت؛
اما مورخین آورده‌اند که دقیقاً یک سال بعد از ماجرای مباهله، در همین روز در تاریخ اسلام، اتفاق مهم و سرنوشت ساز دیگری نیز افتاده است و در پی آن، حضرت علی (ع) انگشتری خود را در بین نماز به سائلی بخشیدند و خداوند به پاس این کار به ظاهر کوچک، آیه (ولایت) ۵۵ سوره مائده را بر پیامبر اعظم (ص) نازل نمود و به روشنی، پرده از مسئله‌ی بسیار بزرگ ولایت و جانشینی بعد از حضرت رسول (ص) برداشت؛ لذا سخن امروز را به این موضوع مهم خاتم‌بخشی حضرت امیر (ع) اختصاص می‌دهیم؛
راویان و مفسران بسیاری از شیعه و اهل‌سنت چنین روایت کرده‌اند که در چنین روزی «سائلی به مسجد حضرت رسول (ص) وارد شد و از مردم تقاضای کمک نمود، امّا هر چه درخواست کرد، کسی به او کمکی نکرد و او مأیوس رو به آسمان کرد و گفت: خدایا! من به مسجد پیامبرت آمدم و از مردم تقاضای کمک کردم، امّا کسی به من کمک نکرد! در این حال، امیرمؤمنان (ع) که در حال رکوع نماز بودند به دست خود اشاره فرمودند و سائل، انگشتری حضرت را از دستشان بیرون آورد و (و با خوشحالی) از مسجد خارج شد...» (مجمع البیان، ج ٣، ص ٣٢۵ و تفسیر المیزان، ج ۶، ص ٢٣ و...)
«شیخ صدوق» این ماجرا را در «امالی» خود از قول امام محمد باقر (ع) چنین روایت نموده است: «گروهی از یهودیان که مسلمان شده بودند به خدمت پیامبر (ص) آمدند و عرضه داشتند: ای رسول خدا! حضرت موسی (ع)، یوشع بن نون (ع) را وصی خود قرار داد، پس وصی و جانشین شما کیست؟
در این هنگام، آیه ۵۵ سوره مائده نازل شد: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»: «ولیّ شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند، همان کسانی که نماز را بر پا می‌دارند و در حال رکوع، زکات می دهند»؛
سپس با دستور پیامبر (ص) همه به همراه حضرت به مسجد رفتند؛ سائلی را دیدند (که با خوشحالی) از درب مسجد در حال خارج شدن است؛ پس رسول خدا به وی فرمودند: کسی در مسجد به تو چیزی داده است؟ او انگشتری امیرالمؤمنین (ع) را نشان داد و گفت: آن مردی که در حال نماز است، این را به من داد؛ حضرت فرمودند: وقتی این انگشتر را به تو داد، در چه حالتی بود؟ مرد گدا گفت: در حال رکوع؛ این جا بود که رسول خدا «تکبیر» گفتند، و مسلمانان حاضر در مسجد نیز تکبیر گفتند؛ و در این هنگام، پیامبر فرمودند: «ای مردم، بدانید که پس از من، علی‌بن‌ابیطالب (ع) ولی شما است» (الأمالی، ص ١٢۴؛ تفسیر نورالثقلین، ج ١، ص ۶۴٧ و ...)
ابن شهر آشوب در ادامه این روایت آورده که: در این هنگام، خداوند متعال نزد فرشتگان، به حضرت علی (ع)، فخر و مباهات کرده و فرمود: «فرشتگانم! آیا به بنده‌ام نگاه نمی‌کنید که چگونه بدنش در عبادت و قلبش در اختیار من است و در همان حال، برای خشنودی من با مال خود انفاق می‌کند و صدقه می‌دهد؟ شما را شاهد می‌گیرم که من از او و فرزندانش راضی هستم» (مناقب ابن شهر آشوب، ج٣، ص۴)
✍️ نکته قابل توجه در این موضوع آن است که تقریباً تمامی مفسران شیعه و سنی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که مصداق این آیه و تنها کسی که انگشتری خود را در حال رکوع به سائل داده، حضرت علی (ع) بوده‌اند؛ (مناقب ابن شهر آشوب، ج ٣، ص ٣) و بر همین اساس شیعیان به این آیه برای اثبات ولایت و خلافت حضرت امیرالمؤمنین (ع) استناد نموده‌اند؛
ولی متأسفانه در تفسیر این آیه نیز مفسرین و علمای اهل‌سنت مانند «حدیث غدیر» در معنای کلمه «ولیّ» تشکیک کرده و آن را به معنای «دوستی» یا «نُصرت» دانسته‌اند؛ اما علمای شیعه، کلمه «ولیّ» را مشتق از «ولایت» و به‌معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» دانسته و آورده‌اند که «دوستی» حكمی عمومى در اسلام است و فقط مخصوص كسانى نیست که در حال ركوع، زکات می‌دهند، لذا در دین مبین اسلام همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته و همدیگر را يارى كنند؛ در حالی که بر اساس نظر مفسرین شیعه و سنی، شأن نزول این آیه، در رابطه با شخص حضرت علی (ع) است و خداوند ولایت ایشان را در رديف ولايت پیامبر (ص) و خودش قرار داده، پس قطعاً «ولیّ» در این آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است، نه دوستی و یاری! و این آیه یکی از مهمترین دلایل قرآنی، ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) است. [تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۲۳]
#مباهله
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «#نگین_پادشاهی»
✍️ مناسبت روز: بیست و چهارم ماه ذی‌الحجه، برابر با روز بزرگ مباهله در سال نهم هجری قمری است که انشاالله در ادامه وهم چنین در روز آینده درباره این ماجرا و نزول آیه ۶١ سوره آل‌عمران به عنوان سند حقانیت عقاید شیعه و افضلیت حضرت امیر (ع) بر تمامی امت پیامبر (ص) با شما سخن خواهیم گفت؛
اما مورخین آورده‌اند که دقیقاً یک سال بعد از ماجرای مباهله، در همین روز در تاریخ اسلام، اتفاق مهم و سرنوشت ساز دیگری نیز افتاده است و در پی آن، حضرت علی (ع) انگشتری خود را در بین نماز به سائلی بخشیدند و خداوند به پاس این کار به ظاهر کوچک، آیه (ولایت) ۵۵ سوره مائده را بر پیامبر اعظم (ص) نازل نمود و به روشنی، پرده از مسئله‌ی بسیار بزرگ ولایت و جانشینی بعد از حضرت رسول (ص) برداشت؛ لذا سخن امروز را به این موضوع مهم خاتم‌بخشی حضرت امیر (ع) اختصاص می‌دهیم؛
راویان و مفسران بسیاری از شیعه و اهل‌سنت چنین روایت کرده‌اند که در چنین روزی «سائلی به مسجد حضرت رسول (ص) وارد شد و از مردم تقاضای کمک نمود، امّا هر چه درخواست کرد، کسی به او کمکی نکرد و او مأیوس رو به آسمان کرد و گفت: خدایا! من به مسجد پیامبرت آمدم و از مردم تقاضای کمک کردم، امّا کسی به من کمک نکرد! در این حال، امیرمؤمنان (ع) که در حال رکوع نماز بودند به دست خود اشاره فرمودند و سائل، انگشتری حضرت را از دستشان بیرون آورد و (و با خوشحالی) از مسجد خارج شد...» (مجمع البیان، ج ٣، ص ٣٢۵ و تفسیر المیزان، ج ۶، ص ٢٣ و...)
«شیخ صدوق» این ماجرا را در «امالی» خود از قول امام محمد باقر (ع) چنین روایت نموده است: «گروهی از یهودیان که مسلمان شده بودند به خدمت پیامبر (ص) آمدند و عرضه داشتند: ای رسول خدا! حضرت موسی (ع)، یوشع بن نون (ع) را وصی خود قرار داد، پس وصی و جانشین شما کیست؟
در این هنگام، آیه ۵۵ سوره مائده نازل شد: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ»: «ولیّ شما تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند، همان کسانی که نماز را بر پا می‌دارند و در حال رکوع، زکات می دهند»؛
سپس با دستور پیامبر (ص) همه به همراه حضرت به مسجد رفتند؛ سائلی را دیدند (که با خوشحالی) از درب مسجد در حال خارج شدن است؛ پس رسول خدا به وی فرمودند: کسی در مسجد به تو چیزی داده است؟ او انگشتری امیرالمؤمنین (ع) را نشان داد و گفت: آن مردی که در حال نماز است، این را به من داد؛ حضرت فرمودند: وقتی این انگشتر را به تو داد، در چه حالتی بود؟ مرد گدا گفت: در حال رکوع؛ این جا بود که رسول خدا «تکبیر» گفتند، و مسلمانان حاضر در مسجد نیز تکبیر گفتند؛ و در این هنگام، پیامبر فرمودند: «ای مردم، بدانید که پس از من، علی‌بن‌ابیطالب (ع) ولی شما است» (الأمالی، ص ١٢۴؛ تفسیر نورالثقلین، ج ١، ص ۶۴٧ و ...)
ابن شهر آشوب در ادامه این روایت آورده که: در این هنگام، خداوند متعال نزد فرشتگان، به حضرت علی (ع)، فخر و مباهات کرده و فرمود: «فرشتگانم! آیا به بنده‌ام نگاه نمی‌کنید که چگونه بدنش در عبادت و قلبش در اختیار من است و در همان حال، برای خشنودی من با مال خود انفاق می‌کند و صدقه می‌دهد؟ شما را شاهد می‌گیرم که من از او و فرزندانش راضی هستم» (مناقب ابن شهر آشوب، ج٣، ص۴)
✍️ نکته قابل توجه در این موضوع آن است که تقریباً تمامی مفسران شیعه و سنی بر این موضوع اتفاق نظر دارند که مصداق این آیه و تنها کسی که انگشتری خود را در حال رکوع به سائل داده، حضرت علی (ع) بوده‌اند؛ (مناقب ابن شهر آشوب، ج ٣، ص ٣) و بر همین اساس شیعیان به این آیه برای اثبات ولایت و خلافت حضرت امیرالمؤمنین (ع) استناد نموده‌اند؛
ولی متأسفانه در تفسیر این آیه نیز مفسرین و علمای اهل‌سنت مانند «حدیث غدیر» در معنای کلمه «ولیّ» تشکیک کرده و آن را به معنای «دوستی» یا «نُصرت» دانسته‌اند؛ اما علمای شیعه، کلمه «ولیّ» را مشتق از «ولایت» و به‌معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» دانسته و آورده‌اند که «دوستی» حكمی عمومى در اسلام است و فقط مخصوص كسانى نیست که در حال ركوع، زکات می‌دهند، لذا در دین مبین اسلام همه مسلمانان بايد يكديگر را دوست داشته و همدیگر را يارى كنند؛ در حالی که بر اساس نظر مفسرین شیعه و سنی، شأن نزول این آیه، در رابطه با شخص حضرت علی (ع) است و خداوند ولایت ایشان را در رديف ولايت پیامبر (ص) و خودش قرار داده، پس قطعاً «ولیّ» در این آیه به‌معنای ولایت و سرپرستی است، نه دوستی و یاری! و این آیه یکی از مهمترین دلایل قرآنی، ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) است. [تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۲۳]
#مباهله