پی‌نوشت ها: [1]. تفسیر نمونه، ج‏6، ص 92. [2]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏8، ص 11. [3]. تفسیر نمونه، همان. [4]. الكافی، ج1، ص 419.  [5]. المناقب ج : 2 ص 151. [6]. تصحیح اعتقادات الإمامیة، ص 115.

خداوند متعال دنیا را به گونه‌ای معماری کرده است که هر عملی در آن انجام می‌دهیم، ابتدا انعکاس خوبی و زشتی آن به خودمان باز می‌گردد.

درباره آثار اعمال انسان در دنیا اظهار کرد: خداوند در آیه ۳۶ سوره قیامت می‌فرماید «أَیَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَنْ یُتْرَکَ سُدًى»؛ آیا آدمی می‌پندارد که او را مهمل (از تکلیف و ثواب و عقاب) گذارند (و غرضی در خلقتش منظور ندارند)؛ خیر، تمام اعمال انسان در این عالم هستی تحت کنترل است.

یکی از موضوعات مهمی که عقل هر انسان آزاد اندیشی را متوجه خودش می‌کند، این نکته است که انسان در این دنیا موجودی رها نیست و بر اساس هدفی که همانا رسیدن به قرب پروردگار عالم است، خلق شده است. اگر هیچ هدفی برای زندگی دنیایی قابل تصور نبود، همه چیز عبث و بی معنا  می‌شد.

بنا بر ترجمه آیه فوق، انسان در این عالم در محضر خداوندی است که تمام اعمال او را ثبت و ضبط می‌کند. آدمی باید بداند هر عملی که از او سر می‌زند، در زندگی اش تأثیر مستقیم دارد. خداوند نیز در این باره می‌فرماید «ای کسانی که ایمان آورده اید، تقوا پیشه کنید و نگاه کنید که برای فردایتان چه کار می‌کنید.»

توجه به این نکته بسیار ارزشمند است که انسان بداند هر عملی که انجام می‌دهد نوعی معماری برای فردای او یعنی آینده، برزخ و قیامت است. در نتیجه توجه بسیار لازم است که ما بدانیم تمام اعمال ما در زندگی مان اثری دارد و از آن نیز بالاتر اینکه خداوند می‌فرماید هر اتفاقی که در زندگیتان می‌افتد، بدان معمار آن اتفاق خودت هستی.

خداوند در قسمتی از آیه ۷ سوره اسراء می‌فرماید: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا»؛ اگر نیکی و احسان کردید، به خود کرده‌اید و اگر بدی و ستم کردید باز به خود کرده‌اید. انسان تمام اعمالش حساب و کتاب دارد. مضمون این آیه در قرآن بسیار تکرار شده است. حال اگر بنا را بر همین مطلب بگذاریم که خطایی انجام ندهیم و یا اشتباهاتمان را به حداقل برسانیم، باید بگویم که این امر شدنی است

بر اساس همین اصل قرآنی اگر بنایمان این باشد که ظلم نکنیم و خدایی نکرده دیگران را اذیت نکنیم، نتیجه اش این است که خودمان راحت‌تر زندگی می‌کنیم. متاسفانه شاهد آن دسته از انسان‌هایی هستیم که فکر می‌کنند همه چیز در عالم رها است و هیچ حساب و کتابی ندارد. آنها دچار اضطراب هستند؛ زیرا فکر می‌کنند هر لحظه ممکن است یک بدی به آن‌ها برسد. در صورتی که بدی طبق آیه قرآن بر اساس اعمال خود انسان است و این‌ها قابل کنترل است.

اگر ما بدی نکنیم هیچگاه بدی نمی‌بینیم و این قانون را خداوند قرار داده و عالم را نیز اینگونه طراحی کرده است. در نتیجه اگر انسان همین را مبنای کار و زندگی خود قرار دهد و بگوید من تصمیم دارم از این به بعد به خودم کمتر ضربه بزنم، باید دیگران را کمتر مورد آزار و اذیت خود قرار دهم.

همچنین اگر بخواهیم به خودمان خدمت کنیم باید به دیگران سود برسانیم و به دیگران بیشتر کمک کنیم. در اطراف خود می‌بینیم افراد دریا دلی هستند که سرمایه کمی دارند، ولی همین سرمایه کم را در خدمت به دیگران استفاده می‌کنند. وی در پایان گفت: اگر این اصل که هر عملی در زندگی ما اثری دارد را باور کنیم، در درجه اول آسیب کمتری به خودمان می‌رسانیم و در درجه دوم با یاری دیگران خدمت بیشتری به خودمان می‌کنیم. در همین زمینه اهل بیت (ع) در روایتی می‌فرمایند: «اگر بخواهید مردم با فرزندان شما خوب برخورد کنند، شما هم با فرزندان دیگران خوب برخورد کنید».

۹ شاهد در روز قیامت علیه ما شهادت میدهند 👇👇👇

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «روزی که شاهدان به پا می خیزند»، اما این شاهدان چه کسانی هستند؟

یکی از مسائل مهم قیامت وجود گواهان مختلف است، گرچه خدا نیازی به شاهد ندارد ولی انسان طوری است که هر چه حضور شاهدها را بیشتر احساس کند، برای تربیت و تقوای خود عامل مهمتری می‌یابد. برای نمونه توجه شما را به ماجرایی خواندنی جلب می‌کنم؛ روزی جناب عقیل خدمت حضرت علی(ع) رسید و تقاضای سهم بیشتری از آن امام عادل(ع) نمود، حضرت(ع) فرمود روز جمعه بیا ، عقیل هم آمد، حضرت دست او را گرفت و به نماز جمعه برد و آن جمعیت انبوه را به عقیل نشان داد و سپس فرمود: سهم بیشتر از بیت‌المال دادن، یعنی دزدیدن حق این همه مردم، عقیل که نگاهی به آن جمعیت کرد از درخواست خود پشیمان شد و رفت.

آری حضور مردم و گواهان و شاهدان هرچه بیشتر باشد شرمندگی زیادتر است، بعد از این مقدمه  وارد اصل بحث می‌شویم که گواهان در قیامت متعددند و قرآن می‌فرماید: « یَوم یَقوم الاشهاد» (آیه 51 سوره مؤمن) روزی که شاهدان به پا می خیزند. اما این شاهدان چه کسانی هستند؟ با مراجعه به قران کریم و استفاده از آیات، مطلب را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اولین شاهد خداست در قرآن می‌خوانیم: «اِنَّ اللَّهَ عَلى کُلِّ شَىْ ءٍ شَهیدٌ» (آیه 17 سوره حج) همانا خداوند بر همه چیز گواه است و همچنین در آیه‌ای دیگر می‌خوانیم: «إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا» (آیه 1 سوره نساء) همانا خداوند مراقب شماست، و نیز «كَانَ اللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُّحِيطًا» (آیه 126 سوره نساء) و خداوند بر همه چیز احاطه دارد، پس با این استناد اولین گواه و شاهد در دنیا و آخرت ذات مقدس الهی است.

دومین شاهد پیامبران‌اند یکی دیگر از شاهدان در قیامت پیامبران بزرگوار(ع) هستند که قرآن می‌فرماید: «وَجِئْنَا بِكَ عَلَى هَؤُلاء شَهِيدًا» (آیه 41 سوره نساء) ما تو را، قیامت در حالی که گواه مردم هستی حاضر می‌کنیم، در جای دیگر می‌خوانیم: «وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيدًا عَلَيْهِم مِّنْ أَنفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء» (آیه 89 سوره نحل) روزی که از میان هر قوم و امتی شاهدی از خودشان بر می‌انگیزیم بنابراین شاهد هر امتی در قیامت پیامبر همان امت خواهد بود و شاهد تمام انبیاء شخص رسول اکرم(ص) است.

سومین گواه امامان معصوم(ع) هستند در قران کریم می‌خوانیم: «وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا»(آیه 143 سوره بقره) و بدین گونه ما شما را یک امت معتدل و میانه قرار دادیم تا شاهد بر مردم باشید و رسول خدا(ص) هم بر شما شاهد باشد.

برای متوجه شدن این آیه باید مراجعه کنیم به تفسیر آن، که در تفسیر صافی در رابطه با این آیه حدیثی را از کتاب کافی نقل کرده که امام محمد باقر(ع) فرمودند: که آن امت وسط (که شاهدانند) تنها ما هستیم، و نیز در همان تفسیر چنین می‌خوانیم که امام صادق(ع) فرمودند: در هر دوره و قرنی امامی هست که گواه و شاهد بر مردم هستند. لذا سومین شاهد در روز قیامت امامان معصوم(ع) هستند.

چهارمین شاهد فرشتگان هستند در قران می خوانیم: «وَجَاءتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ» (آیه 21 سوره ق) روز قیامت هر انسانی در پیشگاه عدل الهی حاضر می‌شود در حالی که در کنار او هم فرشته‌ای است که او را به محشر سوق می‌دهد و هم فرشته‌ای است که شاهد کارهای انجام شده اوست. چهارمین شاهد در روز قیامت فرشتگان هستند، فرشتگانی که در قیامت گواه بر اعمال انسانند ممکن است همان گروه از مامورانی باشند که اعمال ما را در دنیا ضبط می‌نمایند و ممکن است سایر فرشتگان باشند.

پنجمین شاهد زمین است یکی دیگر از شاهدان زمین است که در قرآن کریم می‌خوانیم: «يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا» (آیه 4 سوره زلزال) زمین در قیامت خبرهایش را بازگو می‌کند. شهادت زمین در آن روز یا به وسیله ی وضع و نظامی که پیدا کرده است، همانگونه که ما به یکدیگر می گوئیم چشم تو شهادت می‌دهد که دیشب خواب نکرده‌ای و رنگ تو گواه آن است که ترسیده‌ای و یا عصبانی یا شاد شده‌ای، زمین آن روز هم دچار زلزله‌ای بسیار بزرگ می‌شود و بعد از کنده شدن کوه‌ها و به حرکت در آمدن آن‌ها و بهم خوردن و قطعه قطعه و سپس شن شدن آن‌ها با ما حرف ها دارد، وضع و نظام آن روز به ما مطالبی را می‌فهماند، همانگونه که دایره‌های تنه درخت پس از بریده شدن به ما تاریخ آن را می‌فهماند و همانگونه که نوشته ها به ما مقدار اطلاعات نویسنده را می‌گوید، زمین هم همانطور است و طبق این معنا مراد از شهادت دادن زمین، گواهی اوضاع آن است نه گفتگو و کلام. در حدیثی می‌خوانیم که رسول خدا(ص) در هر منطقه‌ای دو رکعت نماز به جا می‌آورد و می‌فرمود این مکان بر نماز ما شهادت می‌دهد.

ششمین گواه وجدان است یکی از شاهدان در آن روز، وجدان زنده و عقل و چشم بیدار شده انسان است که در قرآن آیات بسیاری آمده است که بارها انسان با کمال صراحت به گناه و انحراف خود اقرار می‌کند، اقراری از عمق جان و از تمام وجود، اقراری که شاید از اقرار هر شاهدی پر سوز و گدازتر است، جالب این که در آن روز خداوند هم همان وجدان را قاضی قرار می‌دهد و به انسان خطاب کرده و می‌فرماید: «اقْرَأْ كَتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا» (آیه 14 سوره اسراء) نامه عمل خود را بخوان! امروز روح و روان تو برای این که علیه تو گواهی دهند کافی است، همچنین در مناجات می‌خوانیم که می‌فرمایند: خدایا! هرگاه حساب مرا به خود من واگذار کنی جزای خویش را جز قهر و غضب و آتش دوزخ تو چیز دیگری نمیدانم.

هفتمین شاهدان اعضای بدن هستند یکی از شاهدها در قیامت اعضای بدن (دست و پا و پوست و زبان) هستند که قرآن می‌فرماید: «يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ» (آیه 24 سوره نور) روزی که زبان ها و دست و پاهای مردم بر ضررشان گواهی می‌دهند و گاهی بر دهانشان مهر خورده و تنها ددست و پاها سخن می‌گویند.

جالب آنکه انسان که این گواهی را از چشم و گوش و پوست خود می‌بیند با کمال ناراحتی و شرمندگی به پوست خود می‌گوید چرا در این روز از آن گناهان رسوا و شرم آوری که توسط تو مرتکب شده‌ام پرده برداشته و گواهی می‌دهی؟!

پوست جواب می‌دهد، خداوندی که همه چیز را به نطق و گفتگو در می‌آورد ما را نیز به گواهی و سخن گفتن وادار نمود.

هشتمین شاهد زمان است یکی دیگر از شاهدان زمان (وقت) است که امام علی(ع) فرمود: «ما من یوم یمر علی ابن ادم الا قال له ذلک الیوم انا یوم جدید و انا علیک لشهید ...اشهد لک به یوم القیمه» هیچ روزی بر انسان نمی‌گذرد مگر آن روز به انسان هشدار می‌دهد که من امروز برای تو روز نو هستم و گواه کارهایی خواهم بود که در من انجام می‌دهی و در روز قیامت به انها شهادت خواهم داد، بنابراین سعی کن در این روز استفاده کامل خودت را در راه سعادت ابدی انجام دهی.

نهمین گواه خود عمل است و اخرین شاهد در قیامت خود اعمال و کرده‌های انسان است که به صورت جسم در برابر انسان نمودار می‌شوند که در قرآن کریم می‌خوانیم:  «فَالْيَوْمَ لَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا وَلَا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ» (آیه 54 سوره یاسین) امروز بر كسى هيچ ستم نمى‌‏رود جز در برابر آنچه كرده‌‏ايد پاداشى نخواهيد يافت، و نیز «وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا» (آیه 49 سوره کهف) روز قیامت انسان رفتار و کردار دنیای خود را در برابر خود حاضر می یابد.

در قیامت اعضای انسان هم مورد محاسبه واقع می شود؛ مثلا گوش از شنیده ‌ها، چشم از دیده‌ ها و دل از نیات مواخذه مى گردد.

گوش، چشم و دل انسان، مورد حسابرسی خداوند: •«ولا تقف ما لیس لک به علم ان السمع والبصر والفؤاد کل اولـئک کان عنه مسـولا:و از چیزى كه بدان علم ندارى (در مرحله اعتقاد و گفتار و عمل) پیروى مكن، زیرا گوش و چشم و دل، هر یك مورد سؤال قرار خواهند گرفت (از انسان درباره كارهاى آنها و از آنها درباره كارهاى خودشان مى ‌پرسند).» [۱] در قیامت گوش از شنیده ‌ها، چشم از دیده‌ ها ودل از خاطرات محاسبه مى ‌شود. ذكر چشم و گوش و دل در آیه، از باب نمونه است، زیرا در قیامت علاوه بر خود انسان، از دست و پا و اعضاى دیگر هم سؤال مى‌ شود و آنها به سخن آمده، اعتراف مى‌ كنند.