منافقین مردمان متظاهری هستند؛ که تظاهر اصولاً از مشخصات منافق است به طوری که منافق از مؤمن بیشتر اظهار ایمان می‌کند. (آشنایی‌باقرآن، ج۲، ص۹۱) @motahari_nab

آن احترامات خارق‌العاده‌ای که پیغمبر از دخترش زهرا می‌کرد، عجیب و حیرت‌آور است. آیا کسی باور می‌کند که در دنیای عرب که تا چند سال پیش مردم از وجود دختر ننگ داشتند و دخترها را زنده به گور می‌کردند حالا یک‌مرتبه پیغمبر رسیده به حدی که دست دخترش را می‌بوسد، زهرا را می‌بوید و می‌گوید: من بوی بهشت از این دختر می‌شنوم، اِنْسِیةٌ حَوْراءُ بشری است ملکوتی. (آشنایی با قرآن، ج۱۱، ص۱۴۴) @motahari_nab

اگر بخواهیم مستدلّا تأثیر عمیق معارف قرآن را بر روی فلسفه اسلامی ذکر کنیم باید موادی را از قرآن و متون دیگر اسلامی مجزا کنیم و نشان دهیم چگونه این مواد فلاسفه را به تفکر واداشته و تدریجا تحت تأثیر عمیق خود قرار داده است. شناختن فلسفه و عرفان اسلامی بدون توجه به معارف اصلی اسلام و با فرض اینکه اسلام و گفته‏‌های متکلمین یکی است یا اینکه اسلام را از این نظر بی‏‌تأثیر فرض کنیم محال است. (مقالات‌فلسفی‏، ص۲۱۶_۲۱۷) @motahari_nab

انسان سالم، غبطه دارد نه حسد. او همیشه درباره خودش فکر می‌کند که جلو بیفتد. اگر یک انسان همیشه در این فکر باشد که خودش جلو بیفتد، سالم است. این، دلیل بر عیب نیست. اما اگر کسی همیشه در این اندیشه است که دیگری عقب بیفتد بیمار است، مریض است. حتی شما می‌بینید که گاهی آدم‌های حسود به مرحله‌ای می‌رسند که حاضرند به خودشان صد درجه صدمه بزنند، بلکه به دیگری پنجاه درجه صدمه وارد شود. (انسان‌کامل، ص۲۲) @motahari_nab

انسان باید وظیفه‌شناس باشد، همیشه بداند که عمل شایسته، عمل مهم و عمل اهمّ در این لحظه برای او چیست. بعد بداند که انسان یک موجود انفرادی نیست، یک موجود اجتماعی است. و بعد آماده شود برای ادامه کار. صبر و مقاومت و تحمل لازم است، خیلی تحمل‌ها انسان باید داشته باشد تا نصرت الهی برسد. (آشنایی‌باقرآن، ج۱۴، ص۱۹۴) @motahari_nab

هر بیچارگی و سختی و گرفتاری که داری برای مردم نقل نکن زیرا کوچک می‌شوی. اسلام دوست ندارد مؤمن در نظر دیگران کوچک باشد؛ یعنی صورت خودت را با سیلی هم که شده سرخ نگه‏دار، عزّت خودت را حفظ کن. (آزادی‌معنوی، ص۲۰۵) @motahari_nab

انسان در شرایطی قرار می‌گیرد که در آن، انسان‌های دیگر مثل او یا بیشتر از او احتیاج دارند. در اینجا انسان چه می‌کند؟ ایثار می‌کند، جود و بخشش می‌کند، لذتی را که برای خودش حلال و جایز است به دیگری می‌دهد، نمی‌خورد تا به دیگران بخوراند. نه اینکه نمی‌خورد و دور می ‏ریزد تا در آخرت به او بدهند بخورد! اگر چنین کند آنجا به او می‌گویند کار احمقانه‌ای کرده‌ای که دور ریختی به خیال اینکه اینجا بدهیم به تو بخوری. نمی‏‌پوشد برای اینکه بپوشاند. آسایش نمی‌کند برای اینکه بتواند دیگران را در آسایش وارد کند. لذت نمی‌برد برای اینکه به دیگران لذت برساند. این ایثار است، یکی از عالی‌ترین و باشکوه‏‌ترین شئون و خصائص انسانی است، یکی از انسانی‌ترین کارهای بشر است، زهد است ولی زهد انسانی، زهد صحیح، زهد عالی. (احیای‌تفکراسلامی، ص۷۷) @motahari_nab

علی(ع) هم مشورت می‌کرد، پیغمبر هم مشورت می‌کرد. آنها نیازی به مشورت نداشتند ولی مشورت می‌کردند برای اینکه اولاً دیگران یاد بگیرند، و ثانیاً مشورت کردن شخصیت دادن به همراهان و پیروان است. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۲۱۳) @motahari_nab

کفار مردمی نفهم و بی‏‌بصیرت هستند؛ یعنی برعکس، مؤمنین مردمی فهیم و بابصیرت هستند. (آشنایی‌باقرآن، ج۳، ص۱۷۷) @motahari_nab

انسان در مطالب باید دارای قوه تجزیه و تحلیل باشد، سربسته و دربسته هیچ چیز را نپذیرد و هیچ چیز را رد نکند. باید عناصر حقیقت را از اباطیل جدا کرد. عقل باید حکم قاضی را داشته باشد که پرونده هر مسئله‌ و موضوع را مطالعه می‌‌کند. عقل باید نقاد باشد، اصلًا عقل قوه نقادی است. (یادداشت‏‌ها، ج۱۴، ص۱۶۴) @motahari_nab

درباره رسول اکرم(ص) مورخین نوشته‌اند که از خصایص وی یکی این بود که ساده و بی‏‌تکلّف زندگی می‌کرد، ساده و بی‏‌تکلّف سخن می‌گفت، ساده و بی‌‏تکلّف غذا می‌خورد. در عین اینکه مقید بود همیشه پاکیزه و نظیف و معطر باشد، بسیار ساده و بی‏‌تکلّف جامه می‏‌پوشید. یکی از اصول زندگی آن حضرت سادگی و پرهیز از تکلّف بود. شک نیست که زندگی، اصولی و حدودی دارد و باید آن اصول و حدود را رعایت کرد. اگر بر زندگی اصول و حدود حکومت نکند، تبدیل می‌شود به زندگی جنگلی. (حکمت‌ها‌واندرزها، ج۱، ص۹۰) @motahari_nab

نسل جوان، هم درد و احساس دارد و هم بیماری و انحراف، اما آن انحراف‌ها معلول رسیدگی نکردن به دردها و احساس‌های آنهاست. (یادداشت‏‌ها، ج۲، ص۳۱۱) @motahari_nab