علی(ع) هم مشورت می‌کرد، پیغمبر هم مشورت می‌کرد. آنها نیازی به مشورت نداشتند ولی مشورت می‌کردند برای اینکه اولاً دیگران یاد بگیرند، و ثانیاً مشورت کردن شخصیت دادن به همراهان و پیروان است. (سیری‌درسیره‌نبوی، ص۲۱۳) @motahari_nab

کفار مردمی نفهم و بی‏‌بصیرت هستند؛ یعنی برعکس، مؤمنین مردمی فهیم و بابصیرت هستند. (آشنایی‌باقرآن، ج۳، ص۱۷۷) @motahari_nab

انسان در مطالب باید دارای قوه تجزیه و تحلیل باشد، سربسته و دربسته هیچ چیز را نپذیرد و هیچ چیز را رد نکند. باید عناصر حقیقت را از اباطیل جدا کرد. عقل باید حکم قاضی را داشته باشد که پرونده هر مسئله‌ و موضوع را مطالعه می‌‌کند. عقل باید نقاد باشد، اصلًا عقل قوه نقادی است. (یادداشت‏‌ها، ج۱۴، ص۱۶۴) @motahari_nab

درباره رسول اکرم(ص) مورخین نوشته‌اند که از خصایص وی یکی این بود که ساده و بی‏‌تکلّف زندگی می‌کرد، ساده و بی‏‌تکلّف سخن می‌گفت، ساده و بی‌‏تکلّف غذا می‌خورد. در عین اینکه مقید بود همیشه پاکیزه و نظیف و معطر باشد، بسیار ساده و بی‏‌تکلّف جامه می‏‌پوشید. یکی از اصول زندگی آن حضرت سادگی و پرهیز از تکلّف بود. شک نیست که زندگی، اصولی و حدودی دارد و باید آن اصول و حدود را رعایت کرد. اگر بر زندگی اصول و حدود حکومت نکند، تبدیل می‌شود به زندگی جنگلی. (حکمت‌ها‌واندرزها، ج۱، ص۹۰) @motahari_nab

نسل جوان، هم درد و احساس دارد و هم بیماری و انحراف، اما آن انحراف‌ها معلول رسیدگی نکردن به دردها و احساس‌های آنهاست. (یادداشت‏‌ها، ج۲، ص۳۱۱) @motahari_nab

اسلام برای اعمال مذهبی زبان مخصوصی را انتخاب کرده که این زبان مخصوص، به همه مردم وحدت بدهد. اساساً این، کار خوبی است یا کار بدی که ملت‌های مختلفِ دارای زبان‌های مختلف، لااقل در یک قسمت‏ یک زبانه بشوند؟ این از نظر وحدت بشریت خوب است، گامی است به سوی وحدت بشریت. (اسلام‌ونیازهای‌زمان، ج۱، ص۶۰) @motahari_nab

اگر امت رهبر و پیشوا نداشته باشد، اصلًا مردنش مردن جاهلی است، برای اینکه صحیح تفسیر کردن و صحیح اجرا کردن دستورات اسلامی‏ بستگی دارد به اینکه رهبری، رهبری درستی باشد و مردم پیوندشان را با رهبر محکم کرده باشند. اسلام یک دین فردی نیست که کسی بگوید من به خدا و پیغمبر اعتقاد دارم و بنابراین به هیچ کس کاری ندارم. خیر، غیر از خدا و پیغمبر، تو حتماً باید بفهمی و بشناسی که در این زمان رهبر کیست و قهراً در سایه رهبری او فعالیت کنی. (امامت‌ورهبری، ص۳۷) @motahari_nab

ولایت فقیه ولایت ایدئولوژیک است و اساسا خود فقیه را مردم انتخاب می‌کنند. این خودش عین دموکراسی است. اگر ولایت فقیه یک امر انتصابی می‏‌بود، مثلا هر فقیهی به وسیله فقیه قبل از خودش به طور خاص تعیین شده بود ممکن بود بگوییم که این بر خلاف اصول دموکراسی و نظیر سلطنت موروثی است. ولی، فقیه را بر خلاف سلطان و شاه خود مردم انتخاب می‌کنند، رهبر را خود مردم انتخاب کردند و خود مردم انتخاب می‌کنند، مرجع را خود مردم به عنوان یک صاحب نظر در این مکتب انتخاب می‌کنند و بنابراین، این چه منافاتی دارد با اصول دموکراسی و چه تناقضی هست میان جمهوری بودن و اسلامی بودن؟ (آینده‌انقلاب‌اسلامی‌ایران، ص۲۵۷) @motahari_nab

بشر دیروز کار چنگیزی را به نام چنگیزی می‌کرد. فرعون رسماً می‌گفت: «وَ قَوْمُهُما لَنا عابِدونَ» ولی بشر امروز کار چنگیز و تیموری را در قیافه معصوم عیسوی و محمدی انجام می‌دهد. همه جنایت‌ها را در زیر یک سرپوش طلایی انجام می‌دهد، ماده تلخ را با کپسول شیرین می‌خوراند. (یادداشت‏‌ها، ج۱، ص۵۹) @motahari_nab

مقام زن در خانواده مقام محبوبیت است. در منظومه خانوادگی قطعا زن مرکز است. (زن‌ومسائل‌قضایی‌وسیاسی، ص۱۱۱) @motahari_nab

خودپرستی جز محدودیت افکار و تمایلات چیزی نیست. عشق، علاقه و تمایل انسان را به خارج از وجودش متوجه می‌کند؛ وجودش را توسعه داده و کانون هستی‌اش را عوض می‌کند و به همین جهت عشق و محبت یک عامل بزرگ اخلاقی و تربیتی است، مشروط به اینکه خوب هدایت شود و به طور صحیح مورد استفاده واقع گردد. (جاذبه‌ودافعه‌علی(ع) ،ص۴۹) @motahari_nab

عفت زن یک امری است که مورد تجاوز مرد قرار می‌گیرد ولی عفت مرد هیچ وقت مورد تجاوز زن قرار نمی‌گیرد. ما در دنیای امروز هم در اروپا و آمریکا نیز نشنیده‌ایم که یک وقت بنویسند فلان مرد مورد تجاوز فلان زن قرار گرفت. اساساً وضع زن و مرد متفاوت است و زن هیچ وقت نمی‌تواند در چهره یک متجاوز به عفت مرد ظاهر شود. این مرد است که می‌تواند متجاوز به عفت زن باشد. همیشه شما می‌بینید دوتا پسر جلو یک دبیرستان دخترانه را که می‌گیرند واقعاً صدتا دختر را اذیت می‌کنند، ولی آیا تا به حال دیده‌اید و امکان چنین چیزی هست که چند تا دختر بیایند جلو دبیرستان پسرانه و مزاحم پسرها بشوند؟! مزاحمت در امر عفاف همیشه از طرف مرد است، و این زن است که در درجه اول باید حافظ و نگهبان این امانت اجتماعی و اخلاقی و انسانی باشد. (تعلیم‌وتربیت‌دراسلام، ص۱۱۶،۱۱۷) @motahari_nab