📚 نگاه دوبخشی رهبری به فضای مجازی؛ جداسازی اولویت حاکمیتی و اولویت مردمی
⏹ درآمد: بیم تحریف مواضع رهبری
آیا سخنان ۱۹ اسفند رهبری درباره فضای مجازی، به معنای دستکشیدن ایشان از «حیاتی بودن» و «سلب سلطه دشمن» از آن است؟ اینک به اصل سخن رهبری بنگریم:
⏹ فرمایش امام خامنهای:
امام خامنهای: «در جنگهای سخت با سلاحهای قدیمی دیگر نمیشود جنگید. امروز با شمشیر و با نیزه و با این چیزها، نمیشود به جنگِ توپ و موشک و مانند اینها رفت. در جهاد تبیین هم همین جور است؛ با شیوههای قدیمی [نمیشود کار کرد]. البتّه بعضی از شیوههای قدیمی جایگزین ندارد، مثل منبر، مثل مدّاحی؛ ... اینها همچنان اثرگذار است و هیچ چیز دیگری جای اینها را نمیگیرد، لکن از لحاظ #ابزارهای گوناگون #بایستی بِهروز حرکت کرد. البتّه ما امروز در این زمینه سلاحهای سختافزاریمان خوب است؛ یعنی بخش فضای مجازی و امثال اینها بالاخره فعّالند و کار میکنند و اگر چه فضای مجازی مشکلاتی دارد ــ که انشاءالله جناب آقای رئیسی و دوستانشان #باید همّت کنند و #هر_چه_زودتر #باید این مشکلات برطرف بشود ــ لکن به هر حال #در_دسترس است؛ کارهایی که #بایستی انجام بگیرد، از لحاظ سختافزاری #در_دسترس است؛ مهم بخش نرمافزاری قضیّه است. سلاح تبیین یک بخش نرمافزاری مهمّی دارد؛ در اینجا بایستی نوآوری صورت بگیرد، بایستی سخن نو گفته بشود و شیوهی نو در بیان ذکر بشود.»
⏹ بررسی: «کار مهم کارگزاران» و «کار مهم کاربران»
امام خامنهای در این سخن، مساله فضای مجازی را در دو بخش حاکمیتی و مردمی نگریستهاند:
▫ آ. وظایف حاکمیتی (کارگزاران) با ۷ تاکید:
۴ بار «باید»، ۲ بار آماده و «در دسترس بودن» و ۱ بار «هرچه زودتر انجام شدن».
▫ ب. وظایف مردمی (کاربران) با ۳ تاکید:
۲ بار «باید» و ۱ بار «مهم بودن»
از سویی، روشن است که تاکیدات پیشین رهبری درباره ضرورت سلب سلطه دشمن در اختیارداری فضای مجازی و ... سر جایش هست و باز هم رهبری بر آنند که توصیههای پیشین و اشکالات کنونی باید #خیلی_زود انجام شود.
ولی برای مردم که در جایگاه «کاربر» هستند، مهم این است که از وضعیت موجود با اشکالاتی که دارد، بِروزتر و بهتر بهره ببرند؛ نه این که حاکمیت هم به جای کار حیاتی خودش (قوت در فضای مجازی، حیاتی است) برود سراغ محتواسازی و اصل را رها کند. و گویا دستور حذف بودجه سنگین و حکومتیسازی بخش مردمی نیز بیپیوند با این نکته نباشد.
⏹ هشدار: فروگذاری غمانگیز دفتر حفظونشر
شوربختانه کانال دفتر حفظ و نشر آثار رهبری در عکسنوشتها و خلاصههای تولیدی خود تنها به بخش کاربری (محتوا) پرداخته و بخش کارگزاری و حکومتی و اصلاح ابزارهای مدیریتی را رها کرده است و تلختر این که شبیه این رویکرد بارها رخ داده است.
✍ دکتر مجتبی شیخی، دانشآموخته حوزه علمیه قم