◾️مختصری درباره امام حسن عسکری علیه السلام
📝به قلم آقای #یاسین_نوراهان
امام حسن عسکری علیه السلام در عصری زیسته اند که دشمنان، هر کسی را شیعه بدانند به قتل می رسانند، هرکس نام پسرش را علی بگذارد، خونش را می ریزند، شاعر شیعه چون در مناقب وصی (علی) و معجزات نبی شعر بگوید، زبانش را می برند و دیوانش را پاره می کنند، عباسیان در صورتی به کسی بخشش می نمودند که به آل أبی طالب دشنام گوید، علویان را از یک وعده خوراک منع می کنند، یک جرعه آب را از اولاد فاطمه (س) دریغ می دارند، تا جاییکه یکی شمشیر خود را گرو می گذارد و دیگری پیراهنش را میفروشد. (ابوبکر خوارزمی، الرسائل، ص129- 130)
اما آن امام بزرگوار با وجود تمام مشکلات، از روی محبت و درایت توانستند نظام شیعه را حفظ کرده و میراث امامت را از گردباد حوادث نجات دهند.
💠در احوالات ابوهاشم جعفری نقل شده که خدمت حضرت رسید و نگینی برای تبرک می خواست اما غرق حضور شد و فراموش کرد، حضرت هنگام وداع انگشتری کامل به او بخشیدند و فرمودند نگین و مزد ساخت را هم سود کردی. (کافی ج۱، ص ۵۱۲). جالب تر اینکه نقل شده ابوهاشم یک زمان در تنگ دستی شدید بود ولی حیاء مانع درخواست می شد، وقتی به منزل رسید امام کمکی برایش فرستاد بودند و در نامه ای مرقوم کردند:
<<إِذَا كَانَتْ لَكَ حَاجَةٌ فَلاَ تَسْتَحْيِ وَ لاَ تَحْتَشِمْ وَ اُطْلُبْهَا فَإِنَّكَ تَرَى مَا تُحِبُّ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ>> (کافی، ج۱، ص ۵۰۸)
♦️حال امروز ما از جهاتی بدتر از شیعیان عصر امام است؛ آنها جانشان در خطر بود و ما دینمان(۱)؛ شاهدم کلام خود امام عسکری علیه السلام است که فرمودند:
ناگوارتر از نداشتن پدر و مادر، یتیمی آن کسی است که از امام خود دور افتاده و توان وصول به او را ندارد و پاسخ مسائل مورد نیازش را نمی داند. (طبرسی، احتجاج، ج۱، ص۱۶)
🔹اگر روزی مسیحیان استخوان پیامبری را از خاک بیرون کشیده و با استجابت دعای باران خود تیشه به عقاید مردم زدند (طبرسی، احتجاج)، به خدا قسم امروز هر فرقه ای برای خود چشم بندی می کند و هر روز سیلی از شبهات به راه می اندازد؛ فرقی که دارد آن است که آن زمان، امام عسکری ناجی عقاید مردم و حافظ دین الهی بودند؛ اما امروز دسترسی به امام حی مستقیم نیست و هدایت ایشان خیلی کمتر از آنی است که لازم داریم.
اگر چه ما شاید مقام قرب ابو هاشم جعفری را نداشته نباشیم که حضرت هادی علیه السلام ما را مومن واقعی بخوانند و آتش را بر ما حرام بدانند (امالی، صدوق، ص 336 و 337)؛ اما نستجیر بالله ناصبی هم نیستیم؛ پس رواست از امامی که علی بن نارمش را نیز از قعر ضلالت به بلندای معرفت می رساند (۲)، بخواهیم به ما هم علم نافع و معرفت به اباء طاهرین و یوسف گمشته اش اشراب نماید و از شیعیانی قرار دهد که به فرمایش خودشان یتیمان دورافتاده از امام را در کنف حمایت خود قرار داده و با تعلیم علوم اهل بیت علیهم السلام در اعلی علیین جای میگیرند. (طبرسی، احتجاج، ج۱، ص ۱۶).
🔸در کنار امید به الطاف امام، ما هم اراده جدی داریم که به سفارش امام حسن علیه السلام درباره دین و آخرت کوتاهی نکنیم، تقوای الهی داشته باشیم، راستگو و امانت دار باشیم، سجده های طولانی انجام دهیم، به همسایگان نیکی کنیم، به بستگان خود احسان و محبت کرده و آنان را به خوش اخلاقی دعوت نماییم، زینت اهل بیت باشیم و مایه ننگشان نباشیم و خدا را ناظر بر اعمال خود بدانیم. (ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ص۴۸۷.)
📚پی نوشت
(۱) البته امروز هم بسیاری از شیعیان در یمن و افغانستان و سوریه و بحرین و ... در معرض قتل و غارت هستند.
(۲) اشاره به روایت:
عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ اَلْعَلَوِيِّ قَالَ: حُبِسَ أَبُو مُحَمَّدٍ عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ نَارْمَشَ وَ هُوَ أَنْصَبُ اَلنَّاسِ وَ أَشَدُّهُمْ عَلَى آلِ أَبِي طَالِبٍ وَ قِيلَ لَهُ اِفْعَلْ بِهِ وَ اِفْعَلْ فَمَا أَقَامَ عِنْدَهُ إِلاَّ يَوْماً حَتَّى وَضَعَ خَدَّيْهِ لَهُ وَ كَانَ لاَ يَرْفَعُ بَصَرَهُ إِلَيْهِ إِجْلاَلاً وَ إِعْظَاماً فَخَرَجَ مِنْ عِنْدِهِ وَ هُوَ أَحْسَنُ اَلنَّاسِ بَصِيرَةً وَ أَحْسَنُهُمْ فِيهِ قَوْلاً. (کافی، ج ۱، ص ۵۰۸)
📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید
🔰تاریخچه وحدت اسلامی
📝به قلم آقای #یاسین_نوراهان
تأسیس هفته وحدت، از اقدامات بسیار کلیدی امام خمینی رحمة الله علیه می باشد که منشأ تأثیرات فراوانی در معادلات جهانی شده است.
جرقه این نامگذاری به پیشنهاد آیت الله منتظری و برخی دیگر از نزدیکان امام، با الگو گیری از اقدام موفق حضرت آیت الله العظمی خامنه ای حفظه الله در ایرانشهر انجام شد؛ ایشان در دوران تبعید خود، با علمای حنفی مسلک ایرانشهر، چابهار، سراوان و زاهدان، جلساتی را به منظور تقریب فکری دو گروه تشکیل دادند و ماحصل آن نامگذاری فاصله 12 تا 17 ربیع الاول به عنوان هفته وحدت و برگزاری جشن های عمومی مشترک بود. بعد از دو سه روز از برگزاری مراسم ها، مواجهه عاقلانه با یک اتفاق طبیعی، باعث شد «وحدت» از مرحله شعار، به مرحله عمل برسد؛ جاری شدن سیل در منطقه و کمک های بیشائبه یکی از معروفترین و محبوبترین اساتید و مبلغان شیعه به مردم اهل سنت منطقه؛ یعنی رهبر معظم انقلاب، معنای درستی از وحدت و اخوت اسلامی را در ذهن و جان مردم نهادینه ساخت.
🔻اما با نگاهی به ریشه این تفکر، درمی یابیم که مسئله وحدت در بین فقها از پیشینهٔ علمی - عملی ریشه دارتری برخوردار است. مرحوم آیت الله شاه آبادی در «شذرات» خود، یکی از محورهای درمان بیماری های فکری و اخلاقی جامعه را وحدت مسلمین میداند و از آن به عنوان خیط اخوت یاد میکند. (آیت الله العظمی شاه آبادی، شذرات المعارف، ص 8) حضرت آیت الله العظمی بروجردی در مقام علم و عمل، همه جانبه به ترویج وحدت پرداختند تا جایی که به تعبیر شهید مطهری، «نبايد گفت ایشان نسبت به اين مسئله علاقه مند بود، بلکه بايد گفت عاشق و دلباخته اين موضوع بود و مرغدلش برای اين پر میزد» (استاد شهید مطهری، مجموعه آثار استاد شهيد مطهری، ج 20، ص: 155)
🔻 قطعاً منظومه فکری و سیره عملی این دو بزرگمرد تاریخ، بی تأثیر در اندیشه شاگرد ممتازشان؛ یعنی حضرت امام خمینی نبوده است.
شیخ بهایی دیگر عالمی است که حسن رفتار او با مخالفین فراوان نقل شده است. (مرحوم شیخ یوسف بحرانی، الکشکول، ج 2، ص 111)
قبل تر از شیخ بهایی نیز با علامه حلی مواجه هستیم که در زمان شاه شیعی –الجایتو- میزیست و اتفاقاً در همان دوره که میتوان گفت شیعه به قدرت دست یافته بود، ایشان در مدرسه ای به بحث های علمی دور از تعصب با اهل سنت مشغول بودند. درباره علامه گفته شده است:
"هرگز با تعصب با مخالفین بحث نمی کرد و به جای توهین و تحقیر صحابه به بحث علمی در مورد حقائق روی می آورد" (ن.ک: آقای منوچهر مرتضوی، تحقیقی درباره دوره ایلخانان، ص 51 نقل از مجمع التواریخ، ص 52)؛ لذا در همان دوران و در ضمن حفظ وحدت، کتب «نهج الحق» و «منهاج الکرامه» را به عنوان پشتوانه استدلالی عقاید شیعه به رشته تحریر درآورد و اتفاقاً خود ایشان نقش مهمی در شیعه شدن ایلخانان داشت؛ پس وحدت در عمل منافاتی با اصرار بر عقاید ندارد.
جالب آنجاست که شیخ یوسف بحرانی در مورد این نقل سید نعمت الله جزائری درباره یکی از فقهاء که میگوید: «او همواره سبّ کنندگانی را همراه خود داشته و در علن لعن شیخین و تابعین آنها میکرده اند» مینویسد: «لا يخفی ان ما نقله عن الشيخ المزبور من ترک التقية و المجاهرة بسبب الشيخين خلاف ما استفاضت به الاخبار عن الائمة الاخيار الابرار عليهم سلام الله الملك الغفار و هی غفلة عن الشيخ المشار اليه ان ثبت النقل المذكور، و قد نقل السيد المذكور ان علمآء الشيعة الذين فی مكة المشرفة كتبوا الی علماء اصفهان من اهل المحاريب و المنار انّكم تسبون ائمتهم فی اصبهان و نحن فی الحرمين نعذب بذلك اللعن و السب، انتهی. و هو كذلك»(مرحوم شیخ یوسف بحرانی، لولوه البحرین ص 153)
💠این اجتماع از سوی فقهاء مخصوصاً اجتماع دو طیفی که نگاه استنباطی متفاوتی دارند؛ یعنی علامه حلی ازیک طرف و شیخ یوسف بحرانی اخباری مسلک از سمت دیگر و همچنین ادعای استفاضه اخبار از سوی شیخ بحرانی، نشان از آن دارد که سرچشمه زلال این تفکر صرف عقل و از موارد قابل مناقشه نیست، بلکه خود معصومین (علیهم السلام) بانی این اندیشه پرمغز هستند؛ اثبات این مدعا با تورق «کتاب العشره» کتاب شریف کافی حاصل میشود. شاهد دیگر اینکه که وحدت با این تعریف ریشه های روایی دارد بیان آیت الله العظمی خوئی ذیل روایات فروانی است که دلالت بر شرکت در نماز جماعات اهل سنت دارند؛ ایشان حکمت این روایات را مصلحت نوعی و وحدت کلمه مسلمین میداند؛ زیرا معتقدند مسلمین در آن زمان معروف و مشهور بودند و لذا شرکت در جماعات اهل سنت اثری از جهت دفع ضرر نداشت.(آیت الله العظمی خوئی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، الطهارة 4، ص: 318-316)
📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید
🔰پناه یتیمان
📝به قلم آقای #یاسین_نوراهان
همه امامان در زمان حیات خویش، بعد از آن و حتی قبل از آن پناه درماندگان هستند و برای شیعیان خویش کهف حصین محسوب میشوند؛ اما شرایط در زمان امام عسکری علیه السلام به دلیل مستقیم نبودن ارتباط شیعیان با امام، به گونه ای بود که شیعیان در حیرت و سختی روزافزونی بودند و لازم بود امام عسکری علیه السلام در عین حفظ جان خویش و شیعیان، با عنایت ویژه ای آنان را از فیض وجود خویش بهره مند سازد. خود امام عسکری علیه السلام در توصیف این شرایط، یتیمی شیعیان دورافتاده از امام را سخت ترین یتیمی ها خوانده اند[1]. از همین رو در آثاری که از ایشان به دست رسیده جنبه دلسوزی برای بی پناهی شیعیان نمود زیادی دارد. ایشان در روایاتی بسیار امیدبخش، اهلبیت علیهم السلام را پناه هرکسی شمردند که به آنان پناه بیاورد[2].
در این نوشتار با تطبیق سیره و رهنمودهای امام عسکری علیه السلام با یک پناهگاه ایده آل نشان داده می شود که آن امام بزرگوار به بهترین شکل پناه شیعیان بودند و هستند.
یک پناه گاه استوار و بی نقص چهار ویژگی مهم دارد:
1⃣ اطمینان بخشی به پناهندگان از جهت سلامت از لوازم یک پناهگاه قابل اعتماد است؛ از همین رو ایشان در مکاتبه شان با محمد بن حسن شمّون، با لحنی عتابی شیعیان که در واقع پناهندگان به ایشان هستند را مواخذه میکنند که چرا یکدیگر را به بهشت مژده نمیدهند؟[3] در واقع آنان را مطمئن میکند که در صورت پناه به امام، جز بهشت در انتظارشان نیست.
2⃣پناهگاه خوب، در ظلمت مسیر چراغی است پر فروز که در راه ماندگان مسیر را بیابند و امیدشان ناامید نگردد و حتی کسانی که به جوار منبع نور نرسیده اند نیز از او بهره میشوند؛ از همین رو لقب «سراج» از القاب مهم ایشان است[4].
3⃣ پناهگاه امن در مسیر پرخطر نیز رهجویان را رها نمیکند؛ اگرچه امام پناهی امن است، اما چون زمانه مردم را از امام خویش دور انداخته است، او برای همانها نیز طراحی کرده است و با تأکید فراوان بر اتصال به علمای دین، رهنمون آنان شده تا در دوران فراق نیز دچار حوادث نشوند[5].
4⃣ دیگر ویژگی پناهگاهی که قرار است عالمیان در پناهش باشند آن است که موانع را برای هدایت همگان از پیش رو برمیدارد؛ از همین رو حتی از جعفر کذاب هم شفاعت میکند تا از زندان آزاد شود، شاید هدایت شود[6].
امید است بتوانیم خود را در پناه این امام بزرگوار قرار دهیم و الا حوادث ما را ز پای درخواهد آورد.
📚 منابع:
[1] التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری علیه السلام، ص: 339
[2] الخرائج و الجرائح، ج 2، ص: 740
[3] همان
[4] َ الْحَسَنُ بْنُ عَلِی سِرَاجُ أَهْلِ الْجَنَّةِ یسْتَضِیئُونَ بِه (مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، ج 1، ص: 292)
[5] التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسکری علیه السلام، ص: 339 به بعد
[6] اشاره به داستان رها شدن امام از زندان و اصرار امام بر آزادی جعفر همراه خود. (بحار الأنوار، ج 50، ص: 314/ ن.ک منتهی الامال، مدخل عسکری علیه السلام)
📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید
🔰تاریخچه وحدت اسلامی
📝به قلم حجت الاسلام #یاسین_نوراهان
تأسیس هفته وحدت، از اقدامات بسیار کلیدی امام خمینی رحمة الله علیه می باشد که منشأ تأثیرات فراوانی در معادلات جهانی شده است.
جرقه این نامگذاری به پیشنهاد آیت الله منتظری و برخی دیگر از نزدیکان امام، با الگو گیری از اقدام موفق حضرت آیت الله العظمی خامنه ای حفظه الله در ایرانشهر انجام شد؛ ایشان در دوران تبعید خود، با علمای حنفی مسلک ایرانشهر، چابهار، سراوان و زاهدان، جلساتی را به منظور تقریب فکری دو گروه تشکیل دادند و ماحصل آن نامگذاری فاصله 12 تا 17 ربیع الاول به عنوان هفته وحدت و برگزاری جشن های عمومی مشترک بود. بعد از دو سه روز از برگزاری مراسم ها، مواجهه عاقلانه با یک اتفاق طبیعی، باعث شد «وحدت» از مرحله شعار، به مرحله عمل برسد؛ جاری شدن سیل در منطقه و کمک های بیشائبه یکی از معروفترین و محبوبترین اساتید و مبلغان شیعه به مردم اهل سنت منطقه؛ یعنی رهبر معظم انقلاب، معنای درستی از وحدت و اخوت اسلامی را در ذهن و جان مردم نهادینه ساخت.
🔻اما با نگاهی به ریشه این تفکر، درمی یابیم که مسئله وحدت در بین فقها از پیشینهٔ علمی - عملی ریشه دارتری برخوردار است. مرحوم آیت الله شاه آبادی در «شذرات» خود، یکی از محورهای درمان بیماری های فکری و اخلاقی جامعه را وحدت مسلمین میداند و از آن به عنوان خیط اخوت یاد میکند. (آیت الله العظمی شاه آبادی، شذرات المعارف، ص 8) حضرت آیت الله العظمی بروجردی در مقام علم و عمل، همه جانبه به ترویج وحدت پرداختند تا جایی که به تعبیر شهید مطهری، «نبايد گفت ایشان نسبت به اين مسئله علاقه مند بود، بلکه بايد گفت عاشق و دلباخته اين موضوع بود و مرغدلش برای اين پر میزد» (استاد شهید مطهری، مجموعه آثار استاد شهيد مطهری، ج 20، ص: 155)
🔻 قطعاً منظومه فکری و سیره عملی این دو بزرگمرد تاریخ، بی تأثیر در اندیشه شاگرد ممتازشان؛ یعنی حضرت امام خمینی نبوده است.
شیخ بهایی دیگر عالمی است که حسن رفتار او با مخالفین فراوان نقل شده است. (مرحوم شیخ یوسف بحرانی، الکشکول، ج 2، ص 111)
قبل تر از شیخ بهایی نیز با علامه حلی مواجه هستیم که در زمان شاه شیعی –الجایتو- میزیست و اتفاقاً در همان دوره که میتوان گفت شیعه به قدرت دست یافته بود، ایشان در مدرسه ای به بحث های علمی دور از تعصب با اهل سنت مشغول بودند. درباره علامه گفته شده است:
"هرگز با تعصب با مخالفین بحث نمی کرد و به جای توهین و تحقیر صحابه به بحث علمی در مورد حقائق روی می آورد" (ن.ک: آقای منوچهر مرتضوی، تحقیقی درباره دوره ایلخانان، ص 51 نقل از مجمع التواریخ، ص 52)؛ لذا در همان دوران و در ضمن حفظ وحدت، کتب «نهج الحق» و «منهاج الکرامه» را به عنوان پشتوانه استدلالی عقاید شیعه به رشته تحریر درآورد و اتفاقاً خود ایشان نقش مهمی در شیعه شدن ایلخانان داشت؛ پس وحدت در عمل منافاتی با اصرار بر عقاید ندارد.
جالب آنجاست که شیخ یوسف بحرانی در مورد این نقل سید نعمت الله جزائری درباره یکی از فقهاء که میگوید: «او همواره سبّ کنندگانی را همراه خود داشته و در علن لعن شیخین و تابعین آنها میکرده اند» مینویسد: «لا يخفی ان ما نقله عن الشيخ المزبور من ترک التقية و المجاهرة بسبب الشيخين خلاف ما استفاضت به الاخبار عن الائمة الاخيار الابرار عليهم سلام الله الملك الغفار و هی غفلة عن الشيخ المشار اليه ان ثبت النقل المذكور، و قد نقل السيد المذكور ان علمآء الشيعة الذين فی مكة المشرفة كتبوا الی علماء اصفهان من اهل المحاريب و المنار انّكم تسبون ائمتهم فی اصبهان و نحن فی الحرمين نعذب بذلك اللعن و السب، انتهی. و هو كذلك»(مرحوم شیخ یوسف بحرانی، لولوه البحرین ص 153)
💠این اجتماع از سوی فقهاء مخصوصاً اجتماع دو طیفی که نگاه استنباطی متفاوتی دارند؛ یعنی علامه حلی ازیک طرف و شیخ یوسف بحرانی اخباری مسلک از سمت دیگر و همچنین ادعای استفاضه اخبار از سوی شیخ بحرانی، نشان از آن دارد که سرچشمه زلال این تفکر صرف عقل ظنی و از موارد قابل مناقشه نیست، بلکه خود معصومین (علیهم السلام) بانی این اندیشه پرمغز هستند؛ اثبات این مدعا با تورق «کتاب العشره» کتاب شریف کافی حاصل میشود. شاهد دیگر اینکه که وحدت با این تعریف ریشه های روایی دارد بیان آیت الله العظمی خوئی ذیل روایات فروانی است که دلالت بر شرکت در نماز جماعات اهل سنت دارند؛ ایشان حکمت این روایات را مصلحت نوعی و وحدت کلمه مسلمین میداند؛ زیرا معتقدند مسلمین در آن زمان معروف و مشهور بودند و لذا شرکت در جماعات اهل سنت اثری از جهت دفع ضرر نداشت.(آیت الله العظمی خوئی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، الطهارة 4، ص: 318-316)
📎لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
❇️ عضو کانال اندیشکده مستعدان شوید