پرس‌تی‌وی ترک و چالش رسانایی برون‌مرزی‌ها راه‌اندازی شبکه تلویزیونی ترک‌زبان «پرس‌تی‌وی ترک» توسط صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران گرچه اقدامی واکنشی در پاسخ به راه‌اندازی شبکه «تی‌آرتی فارسی» و نشانه دنباله‌رو بودن در تحولات رسانه‌ای است، اما به‌هرحال اقدامی به‌موقع و گامی مثبت به‌شمار می‌رود. #صداوسیما به عنوان بازوی #دیپلماسی_رسانه_ای جمهوری اسلامی ایران با وجود همه رقابت‌های رسانه‌ای و فشارهای غیررسانه‌ای، نظیر قطع شبکه‌های ایرانی از پخش ماهواره‌های غربی و نیز حذف چندباره حساب‌های این رسانه‌ها در شبکه‌های اجتماعی، تلاش کرده است حضور خود را در قالب شبکه‌های #برون_مرزی در این کارزار رسانه‌ای حفظ کند. تأسیس رسانه‌های برون‌مرزی از جمله راهبردهای بلندمدت قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای برای افزایش #قدرت_نرم و در راستای تقویت برنامه‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی شمرده می‌شوند. از این‌رو اتخاذ رویکرد تهاجمی در رسانه به‌جای رویکرد تدافعی و انفعالی می‌تواند نشان‌دهنده ابتکار عمل فرهنگی و رسانه‌ای کشور باشد. بدون‌ ابزار‌های رسانه‌ای‌ و ارتباطی‌ مؤثر، هیچ‌ کشوری‌ نمی‌تواند منافع‌ ملی و اهداف منطقه‌ای خود را دنبال‌ کند. بسیاری از متغیرهای سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی تابع تصویر رسانه‌ای ما در نزد افکار عمومی مردم منطقه و جهان است. علاوه بر این خنثی‌سازی تهدیدها و فعالیت رسانه‌ای دشمنان و رقبای منطقه‌ای و تصویرسازی معوج از ایران نیز راهی جز ابتکار عمل رسانه‌ای ندارد. از سوی دیگر فارغ از ملاحظات دیپلماتیک، انقلابی با منشأ ایدئولوژیک باید بتواند مواجهه‌اش با افکار عمومی کشورهای منطقه و جهان را بی‌واسطه مدیریت کند و پیامش را به مردم برساند. انقلابی که اساسا قرار بوده از همین مجرا به جهان صادر شود! ضرورت دیپلماسی عمومی در محیط پیرامونی ما امری انکارناپذیر است و دیپلماسی‌ رسانه‌ای و تأثیرگذاری بر افکار عمومی هدف، چیزی نیست که با چرتکه انداختن برای هزینه‌های دیربازده و سرمایه‌گذاری بلندمدت آن قابل چشم‌پوشی باشد. اما شبکه‌های برون‌مرزی از آن‌جا که در معرض نظارت داخلی نیستند، معمولا در حاشیه به‌سر می‌برند و ممکن است نظارت چندانی بر اثربخشی و مطلوبیت آن‌ها وجود نداشته باشد. به یاد می‌آورم یکی از نهادهای فرهنگی که زمینه‌های مساعدی برای ارتباطات بین‌المللی داشت، وب‌سایت سازمانی خود را برای استفاده مخاطبان خارجی به دو زبان دیگر نیز عرضه کرده بود. اما پس از چند سال مشخص شد وب‌سایت مربوطه که به‌خاطر مسائل امنیتی بر روی سرورهای داخلی محدود شده، از طریق آی‌پی‌های خارجی قابل دسترس نیست و عملا مخاطب خارجی به آن دسترسی ندارد! و چون در معرض اعتبارسنجی و اثربخشی قرار نداشت، طی آن مدت توجهی به آن نشده بود! آغاز به‌کار بخش ترکیه پرس‌تی‌وی با زبان انگلیسی نیز بی‌شباهت به این مثال نیست! و امیدواریم به‌زودی محتوای مربوطه به زبان اصلی مردم ترکیه تولید و منتشر شود. صداوسیما البته ابزارهای نظارت و سنجش مناسبی در اختیار دارد که لازم است نتایج آن را با هدف تحقق نظارت عمومی و ارتقای اثربخشی رسانه‌های برون‌مرزی کشور در اختیار عموم قرار دهد. چراکه برآیند فعالیت رسانه‌ای برون‌مرزی است که کارآمدی و رسانایی سیاست‌های فرهنگی برون‌مرزی جمهوری اسلامی را نشان می‌دهد. سقوط نظام حاکم بر سوریه و تغییر مناسبات بین‌المللی در منطقه نشان داد که سیاست خارجی و حتی حضور امنیتی‌نظامی به‌تنهایی کافی نیست و پیش‌برد سیاست‌ها در منطقه و جهان ارتباط تنگاتنگی با حضور مؤثر فرهنگی‌رسانه‌ای و اقتصادی خواهد داشت. از این‌رو رسانایی و اثربخشی رسانه‌ای در این محیط نه‌فقط یک الزام بهره‌ورانه مالی، بلکه ضرورتی برای تأمین منافع و امنیت ملی است. #TRTفارسی #PressTV_Turkish یادداشت‌ها و تأملات محمد ولیانپور @mvalianpour