#شرح دعای روز هجدهم ماه رمضان از منظر آیت الله مکارم #دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان «اللهُمَّ نَبِّهْنى فيهِ لِبَرَكاتِ اسْحارِهِ، وَنَوِّرْفيهِ قَلْبى بِضِيآءِ انْوارِهِ، وَخُذْ بِكُلِّ اعْضآئى الَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِكَ يا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعارِفين؛ خدايا در اين ماه مرا به بركت سحرهاى آن آگاه كن، و دلم را با روشنايى انوار آن نورانى گردان، و تمام اعضا و جوارحم را به پيروى از آثار آن سوق ده به نورانيّت اى روشنايى بخش دلهاى عارفان»[1] فضیلت و برکت سحرخیزی و تأثیر آن بر تقویت زندگی و جسم و روح انسان و نیز تبیین عوامل نورانیت دل و بیان چیستی مفهوم نور خدا از جمله نکاتی است که در دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان به آن پرداخته شده است. برکات#سحرهای ماه مبارک رمضان ايّام و ليالى پربركت ماه مبارك رمضان مخصوصاً در هنگام سحر، ما را بر آن می دارد تا از آن ماه بزرگ بهره بيشترى بگيريم.[2] نماز شب به هنگام سحر، ولو مختصر و پناه بردن به خدا از شر نفاق و تمام رذايل اخلاقى و گناهان[3] و نیز تلاوت و تأمل در دعاهای بسیار پرمعنا و پرمحتوایی که در سحرگاهان ماه رمضان خوانده مى شود آنچنان دارای اهمیت است که اگر كسى اندكى آمادگى روحى داشته باشد به یقین در عمق وجودش نورانيّت خاصّى وارد مى شود و در دل و جانش انقلابى ايجاد مى كند.[4] #سحر خیزی؛ فرصت خروج از روزمرگی غوغاى زندگى روزانه و روزمرگی از جهات مختلف، توجه و فكر آدمى را به خود معطوف ساخته است ؛ اما در دل شب و به هنگام سحر كه چشم غافلان در خواب است، و محيط از هر نظر آرام و قال و غوغاى زندگى مادى فرو نشسته، آرامش روح و جسم انسان در پرتو مقدارى خواب، نشاط خاصى به انسان دست مى دهد كه بى نظير است.[5] سوگند به سحرگاهان #بركات شب زنده داری و سحرخیزی ، مخصوصاً بركات معنوى آن در آخر شب به نحوی است[6]که خداوند در قرآن به سحرگاهان سوگند می خورد: «وَاللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ[7]؛ قسم به شب هنگامى كه نور و روشنايى آن كم مى شود».[8] سوگند به سحرگاهان، بازگو كننده اهمّيّت و برکات زيادى است كه قرآن براى سحر قائل است، این سوگند در قرآن آمده تا انسان ها بيشتر در آنها بينديشند و نشانه هاى خدا را در جاى جاى اسحار ببينند؛ زيرا سوگند هميشه دليل اهميّت و ارزش و مايه توجّه و دقت است.[9] اثر قيام در تاريكى شب و سحر به ویژه شب هاى قدر ماه مبارك رمضان ، نورانيّت قلب و سيماى انسان ها است.[10] #عوامل نورانیت قلب دعا و مناجات، روح و جان را صفا و نورانيّت مى بخشد؛[11]هم چنان که ذكر،( به ياد خدا بودن) و تفکر و اندیشه، نور قلب ها است.[12] از سوی دیگر گناه قلب را از كشش حضور باز مى دارد لذا ترک گناه نیز از جمله عوامل مؤثر در حضور و خشوع و نورانيت قلب است.[13] #تشعشع انوار الهی در سحر انسان براى اينكه هميشه بتواند خدا را عبادت كند بايد در خلوتى بنشيند، نه به اين معنا كه از مردم فاصله بگيرد، بلكه باید در شبانه روز ساعتى بيابد كه تنها خودش باشد و خداى خودش. بهترين وقت آخر شب و هنگام سحر است.[14] #سحر خیزی و تأثیر آن بر جسم و روح دعا و راز و نیاز درسحرهای ماه مبارک رمضان نه تنها از زبان انسان، بلكه بايد از تمام وجود او برخيزد ؛ در این بین، زبان نماينده تمام ذرّات هستى و اعضا و جوارح است، قلب و روح نیز از این طریق پيوند نزديك با خدا پيدا می كند، و همانند قطره اى كه به اقيانوس بى پايان مى پيوندد اتّصال معنوى با آن مبدأ بزرگ پیدا می کند.[15] #سخن آخر:(چیستی نور خدا) نور خدا همان نورى است كه آسمانها و زمين را روشن ساخته و از كانون قلب مؤمنان سر بر آورده و تمام وجود و هستى آنها را روشن و نورانى مى كند.[16] پی نوشت ها: كليات مفاتيح نوين ؛ ص815. [2] مثالهاى زيباى قرآن ؛ ج 1 ؛ ص43. [3] همان. [4] كليات مفاتيح نوين ؛ ص716. [5] برگزيده تفسير نمونه ؛ ج 2 ؛ ص661. [6] سوگندهاى پر بار قرآن ؛ ص275. [7] سورۀ تکویر؛آیۀ17. [8] سوگندهاى پر بار قرآن ؛ ص289. [9] پيام قرآن ؛ ج 2 ؛ ص214. [10] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين) ؛ ج 1 ؛ ص432. [11] كليات مفاتيح نوين ؛ ص61. [12] اخلاق اسلامى در نهج البلاغه (خطبه متقين) ؛ ج 2 ؛ ص430. [13] همان ؛ ص180. [14] انوار هدايت، مجموعه مباحث اخلاقى ؛ ص153. [15] پيدايش مذاهب ؛ ص96. [16] تفسير نمونه ؛ ج 14 ؛ ص479