🔺اسرائیل و طوفان لاهه!
دیوان کیفری بین‌المللی (دادگاه لاهه) امروز حکم جلب و بازداشت نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو و یواو گالانت وزیر دفاع سابق آن را به اتهام ارتکاب جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت از جمله استفاده از گرسنگی به عنوان سلاحی علیه مردم غزه صادر کرد.
در همین حال نیز، شکایت آفریقای جنوبی نزد دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) به اتهام نقض کنوانسیون نسل‌کشی در جریان است و تا کنون چند قرار موقت صادر شده، اما رای نهایی هنوز صادر نشده است.
مقامات اسرائیلی با عصبانیت شدیدی به حکم واکنش نشان داده و با هجمه سنگینی علیه دیوان لاهه و نهادهای بین‌المللی دیگر آن را به «یهودی‌ستیزی» متهم کرده‌اند.
این حکم هر چند پس از 14 ماه نسل‌کشی بی‌سابقه در غزه دیر صادر شده و بعید است به بهبودی سریع اوضاع در غزه کمک کند، اما در عین حال نخستین حکم بازداشت بین‌المللی علیه دو مقام عالی رتبه اسرائیلی بوده و در ابعاد متعددی واجد اهمیت فراوانی است.
در مقایسه با ده‌ها قطعنامه و حکم بین‌المللی بر زمین مانده درباره اشغال اراضی فلسطینی و مسائل دیگری چون دیوار حائل، حکم دیرهنگام دادگاه و وارد کردن اتهاماتی سنگین و بی‌سابقه به رهبران آن را می‌توان «طوفان و ضربه‌ای قانونی» به چهره اسرائیل در دنیا و پیشرانی قوی برای شیفت پارادایمی در قبال آن در افکار عمومی جهان پنداشت.
در واقع، این حکم به مثابه محاکمه جهانی نتانیاهو و برآمدن تصویر فلسطین در جهان و فروریختن تصویری است که اسرائیل در طول بیش از 7 دهه درباره خود در جهان ساخته بود که بر اشغالگری و تعدی مستمر به حقوق ملتی دیگر سایه سنگینی انداخته بود.
اسرائیل همواره با کاربست اهرم‌های نیرومند مالی و رسانه‌ای، پیوند تاریخی با کانون‌های قدرت در جهان، معرفی خود به عنوان تنها نظام توسعه یافته و دموکراتیکِ غرب‌تبار در خاورمیانهِ دیکتاتورزدهِ شرق‌تبار و حربه «یهودی‌ستیزی»، تصویری «متمدانه» و در عین حال «مظلوم» از خود در دنیا به ویژه در جهان غرب ساخته بود که شکستن آن امکان‌پذیر نبود، اما در همین یک سال و 2 ماه جنگ غزه با دستان خود با تحمیل این فاجعه انسانی و نسل‌کشی هر آنچه را در این 76 سال کاشته بود، بر باد فنا داد و آسیبی جبران ناپذیر به چهره و روایت اسرائیل در جهان وارد و روایت فلسطین را به شکل بی‌سابقه‌ای به ویژه در جوامع غربی فربه کرد.
البته در کنار آن نیز جنگ غزه در سایه ناتوانی نهادهای بین‌المللی در توقف این خشونت افسارگسیخته، نظم جهانی را در این مدت در برابر چالش‌های جدی اخلاقی و قانونی قرار داده است؛ اما حکم دادگاه لاهه می‌تواند به بهبود اعتبار و جایگاه این نهادها کمک کند.
کما این که چنین حکمی متحدان اسرائیل را در صورت تداوم حمایت تسلیحاتی از آن پس از محکومیت به اتهام جنایت جنگی، در مظان بازخواست و در برابر محکی تاریخی برای اجرای این حکم و خودداری از ارسال اسلحه قرار می‌دهد. دستکم بر این اساس دیگر نتانیاهو آزادی عمل قانونی برای سفر به بیش از 120 کشور عضو دادگاه را نخواهد داشت و باید دید چه تعداد از این کشورها به آن پایبند خواهند بود.
امروز جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به این حکم، آن «الزام‌آور» خواند و بیشتر کشورهای اروپایی هم تاکنون از آن استقبال کرده‌اند. واقعیت هم این است که پس از این حکم، دفاع از اسرائیل برای متحدان و لابی‌های آن دشوارتر از قبل خواهد بود.
ناگفته هم نماند که نتانیاهو و گالانت پس از تحویل خود به دادگاه، می‌توانند در آنجا حاضر شده و از خود دفاع کنند و یا این که دیوان عالی اسرائیل اقدام به بازجویی و محاکمه هر دو به اتهام جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت کند. اما بسیار بعید است که هیچکدام از این دو امر اتفاق بیفتد.
#صابر_گل_عنبری
@Sgolanbari
🔺پزشکی که به سوگندش وفا کرد!
دکتر ابوصفیه مدیر بیمارستان کمال عدوان در شمال غزه پس از به آتش کشاندن بیمارستانش به وسیله ارتش اسرائیل در محاصره تانک‌ها به سمت سرنوشت نامعلوم خود می‌رود.
نابودی این بیمارستان -تنها مامن درمانی باقیمانده در این منطقه- تخلیه اجباری و بازداشت همراه با شکنجه کادر درمان، بیماران و مجروحان آن، صحنه سوررئال دیگری از حضیض حقوق بشر و نظم جهانی است که به اسرائیل به عنوان «ارمغانی دموکراتیک» و «پاره تمدنی» خود در منطقه می‌بالید و می‌خواست سرمشق خاورمیانه جدید شود.
ابوصفیه نیروی حماس نبود و فقط یک پزشک اطفال بود. تابعیت قزاقستان را هم داشت که با شروع جنگ غزه شرایط خروج او و خانواده‌اش را فراهم کرد، اما ماند و تعدادی از اعضای خانواده‌اش را هم از دست داد.
در هیچ جنگ معاصری این شکل نسل‌کشی، بمباران بیمارستان‌ها، ترور پزشکان، خبرنگاران، کشتار کودکان و زنان، قطع دارو و غذا سابقه نداشته است.
گرسنگی کم بود که سرما هم به جان کودکان آواره افتاده و امروز جان پنجمین کودک را گرفت. دنیای قدرتی که آنلاین نظاره‌گر این بی‌عدالتی و بی‌رحمی است، نویدبخش آینده امنی نیست!
#صابر_گل_عنبری
@Sgolanbari
🔺غزه؛ ازسرگیری جنگ یا تداوم آتش‌بس!
بامداد یکشنبه مرحله اول آتش‌بس غزه به پایان رسید و اسرائیل همزمان اقدام به بستن همه گذرگاه‌های نوار غزه و جلوگیری از ورود غذا و دارو کرد؛ رفتاری که با اعتراض شدید دو میانجیگر و ضامن مصری و قطری روبرو شد و آن را ناقض توافق دانستند.
قرار بود که مذاکرات درباره مرحله دوم آتش‌بس در روز شانزدهم مرحله اول شروع شود، اما به علت مخالفت نتانیاهو این اتفاق نیفتاد.
اکنون هم به جای مذاکره درباره این مرحله به دنبال تمدید همان مرحله اول است و از طرح فرستاده آمریکا در این زمینه با هدف آزادی تعداد بیشتری از گروگان‌ها گفته است؛ اما حماس مخالفت و تاکید کرده است که مفاد توافق باید اجرا و مذاکرات درباره مرحله دوم آغاز شود.
در عین حال نتانیاهو تهدید کرده که اگر حماس با تمدید مرحله نخست آتش‌بس موافقت نکند، جنگ را از سر خواهد گرفت.
اکنون پرسش این است که سرنوشت این تنش و بن‌بست به کجا ختم می‌شود؟ آیا جنگ از سرگرفته خواهد شد؟ یا مذاکرات مرحله دوم آتش‌بس شروع خواهد شد؟ یا نه جنگی از سرگرفته می‌شود و نه توافقی شکل می‌گیرد و برای مدتی وضعیت بن‌بست ادامه می‌یابد؟
روشن است که هدف نتانیاهو از تمدید مرحله نخست آتش‌بس بدون ورود به مرحله دوم صرفا آزادی گروگان‌ها و گرفتن این اهرم فشار از حماس و بعد از آن پیشبرد طرح خود در قبال این تشکیلات و غزه چه از طریق محاصره همه جانبه و سلاح گرسنگی چه حملات هوایی بدون جنگی تمام عیار مثل قبل است.
دو عامل بر مرحله دوم پرپیامد آتش‌بس سایه افکنده است و مانع نتانیاهو در انتقال به آن شده است؛ نخست بحران‌های داخلی او در اسرائیل است و دیگری هم آینده نوار غزه در سایه نتایج جنگ، تداوم حیات تشکیلاتی حماس و ادامه حکمرانی آن است.
نتانیاهو اکنون با معضل تصویب بودجه 2025 تا پایان مارس مواجه است که اگر تا این تاریخ بودجه تصویب نشود، خود به خود دولت منحل و باید انتخابات زودهنگام برگزار شود و این چیزی نیست که بی بی می‌خواهد. اکنون هم تصویب بودجه با مشکل خدمت نظامی حریدی‌ها پیوند خورده است.
اما از یک طرف اسموتریچ از شرکای نتانیاهو به شدت مخالف معافیت نظامی حریدی‌هاست و از دیگر سو، شرکای حریدی او در قدرت، مخالف رفتن به سربازی و مانع تصویب بودجه هستند. این وسط راضی کردن دو طرف برای نتانیاهو بسیار دشوار است؛ اما اخیرا به بهانه فضای جنگ‌آلود توانسته است که شکافی میان حریدی‌ها ایجاد کند؛ به نحوی که بخشی از آن‌ها ممکن است با تصويب بودجه کنار بیایند.
از این رو، نتانیاهو به فضای تصاعدی تنش و تهدید جنگی در غزه و منطقه نیاز دارد. رفتن به مرحله دوم آتش‌بس و پیش‌درآمد آن یعنی عقب نشینی از فیلادلفیا و تعهداتی دیگر هم خشم اسموتریچ و شرکای دیگر را به شدت بر می‌انگیزد و نیز به معنای پایان فضای تهدید و جنگ است که حریدی‌ها را دوباره متحد می‌کند و مانع تصویب بودجه و در نتیجه فروپاشی دولت می‌شود.
در عین حال نیز از سرگیری جنگ نتیجه‌ای در جهت آزادی گروگان‌ها ندارد و چه بسا موجب کشتن تعداد دیگری از آن‌ها و دردسرهای جدیدی شود.
در این وضعیت دشوار چند جانبه، سناریوی ارجح برای نتانیاهو تا عبور از بحران بودجه و غیره تداوم فضای تنش و تهدید بر مدار قاعده نه جنگ نه توافق است.
در این راستا هم بعید نیست که در روزهای آینده شاهد حملات و یا برخی عملیات‌های خاص اسرائیل در نوار غزه باشیم؛ اما بعید است جنگ از سرگرفته شود.
اما در نهایت نتانیاهو برای آزادی گروگان‌ها چاره‌ای جز ورود به مذاکرات مرحله دوم ندارد. به نظر می‌رسد که حماس این بار در این مذاکرات حساس سختگیرانه‌تر برخورد کند تا باقیمانده اهرم فشار خود را برای کنترل بحران‌های پیش‌رو نقدتر کند.
حماس که از جنگ ویرانگر جان سالم به در برد و به گفته منابع اسرائیلی توان رزم خود را بازسازی کرده است، با ابربحران بازسازی و وضعیت انسانی غزه مواجه است و اسرائیل تلاش می‌کند آنچه را در جنگ به دست نیاورد، با همراهی آمریکا بعد از جنگ با اهرم محاصره به دست آورد و به حکمرانی حماس پایان دهد و آن را خلع سلاح کند. در این زمینه هم برخی کشورهای عربی نیز فرصت را برای این دو هدف مغتنم می‌دانند. ته طرح مصر برای آینده نوار غزه نیز که امروز در بیانیه نشست سران عرب در قاهره انعکاس یافت، در درازمدت همین است.
در واقع برخی بازیگران عرب به دنبال تبدیل مخالفت خود با طرح ترامپ برای کوچاندن ساکنان نوار غزه و بازسازی آن به اهرمی برای پیشبرد خلع سلاح حماس و پایان یکجانبه به حکمرانی آن در این منطقه هستند. در مورد آینده اداره نوار غزه بعید است حماس چارچوبی فراتر از کمیته پشتیباتی اجتماعی متشکل از تکنوکرات‌ها را بپذیرد که مصر قبل از توقف جنگ در گفتگوی فلسطینی در قاهره پیشنهاد و حماس با آن موافقت کرد.
در کل پس از جنگ برای حماس دشوارتر از خود جنگ به نظر می‌رسد.
#صابر_گل_عنبری
@Sgolanbari