#حکمت شماره ۸۲ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حکمت شماره ۸۲ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حدیث 💠 امیرالمومنین(ع): تعجب است از كسى كه دعا مى كند و اجابت آن را كند مى شمارد، درحالی كه راه اجابت را با گناهان، بسته است! منبع : نهج الدعا جلد اول صفحه 460 اللّهمَّ اغفِر لِيَ الذُّنوب الَّتي تَحبسُ الدُّعاء دعای کمیل

🔹 چه کسانی در روز قیامت از دیدار پیامبر اکرم (ص) محروم می شوند ؟ #حجت_الاسلام_فرحزاد #نکته_های_صلوات

ترجمه و شرح حکمت 83 نهج البلاغه: نکوهش افراط در مدح و ثنا وَ قَالَ (علیه السلام) لِرَجُلٍ أَفْرَطَ فِي الثَّنَاءِ عَلَيْهِ وَ كَانَ لَهُ مُتَّهِماً: أَنَا دُونَ مَا تَقُولُ، وَ فَوْقَ مَا فِي نَفْسِكَ. به مردى كه در ستايش او افراط مى كرد و او مى دانست كه دلش با زبانش يكى نيست چنين فرمود: من فروترم از آنچه مى گويى و فراترم از آنچه در دل دارى.   دوگانگى و غلوّ: گرچه مدح و ثناى افراد به سبب كارهاى خوبى كه انجام داده اند باعث تشويق آنها مى شود; ولى به يقين افراط در مدح و ثنا افزون بر اينكه دروغ و گناه كبيره اى محسوب مى شود سبب اغفال طرف مقابل مى گردد و او را از كوشش و تلاش براى رسيدن به مقامات بالاتر باز مى دارد و آثار غرور و خودبرتربينى در او آشكار مى گردد. به همين دليل، امام در برابر كسى كه در ستايش او مبالغه مى كرد ولى در دل او را متهم مى دانست فرمود: «من كمتر از آن هستم كه تو مى گويى و بالاتر از آنم كه در دل دارى»; (قال(عليه السلام): لِرَجُل أَفْرَطَ فِي الثَّنَاءِ عَلَيْهِ، وَكَانَ لَهُ مُتَّهِماً: أَنَا دُونَ مَا تَقُولُ، وَ فَوْقَ مَا فِي نَفْسِكَ). ممكن است آن شخص در مورد امام غلو كرده باشد و امام با اين سخن مى خواهد جلوى غلو او را بگيرد; ولى اين احتمال نيز داده شده است كه چه بسا او تنها بخشى از صفات واقعى امام را برشمرده ولى امام متواضعانه چنين سخنى را مى گويد. در هر حال جمله ذيل اين سخن كه مى فرمايد «برتر از آنم كه در دل دارى» در واقع كرامتى است از سوى امام(عليه السلام) كه باطن و درون مخاطب خود را مى خواند و مى داند او منافقانه تعريف و تمجيد مى كند و در دلش حتى صفات واقعى امام(عليه السلام) را نيز قبول ندارد. در روايات اسلامى نيز مذمت زيادى در مورد مداحان و مبالغه گران در مدح و ستايش آمده است. از جمله در حديثى از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم كه فرمود: «إذا لَقيتُمُ الْمَدّاحينَ فَاحْثُوا فى وُجُوهِهِمُ التُّرابَ; هنگامى كه مداحان را ملاقات كرديد خاك در صورتشان بپاشيد» كنايه از اين كه از كار آنها برائت و بيزارى جوييد و اجازه ادامه سخن به آنها ندهيد».(1) در حدیث دیگرى مى خوانیم که مردى ستایش مبالغه آمیزى درباره شخص دیگرى در محضر پیغمبر(صلى الله علیه وآله) کرد پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: «لا تُسْمِعْهُ فَتُهْلِکُهُ لَوْ سَمِعَکَ لَمْ یُفْلَحْ; آنچه را گفتى به گوش او نرسان که سبب هلاکت او مى شود و اگر مدح مبالغه آمیز تو را بشنود هرگز رستگار نخواهد شد».(2) در فرمان مالک اشتر نیز همین مطلب به صورت جامع ترى آمده است آنگاه که امام(علیه السلام) فرمود: «(ثُمَّ رُضْهُمْ عَلَى أَلاَّ یُطْرُوکَ وَلاَ یَبْجَحُوکَ بِبَاطِل لَمْ تَفْعَلْهُ فَإِنَّ کَثْرَةَ الاِْطْرَاءِ تُحْدِثُ الزَّهْوَ وَتُدْنِی مِنَ الْعِزَّةِ; سپس آنها را طورى تربیت کن که از تو ستایش بى جا نکنند (و از تملق و چاپلوسى بپرهیزند. نیز) تو را نسبت به اعمال نادرستى که انجام نداده اى تمجید ننمایند، زیرا مدح و ستایش فراوان عُجب و خودپسندى به بار مى آورد و انسان را به کبر و غرور نزدیک مى سازد». متأسفانه در هیچ یک از کتبى که ما دیده ایم سخنى در این باره که آن شخص در مقام افراط در ثنا چه گفت که امام برآشفت نیامده است و اگر عین آن کلام نقل مى شد مى توانستیم قضاوت کنیم که افراط در مدح بوده است یا تواضع امام. پی نوشت: (1). سنن ابن داود مطابق نقل میزان الحکمه، ج 9، ص 3785. شبیه همین معنا در منابع معروف پیروان اهل بیت از جمله من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 11 آمده است. (2). کنزالعمال، ج 3، ص 652، ح 8339 . #حکمت شماره ۸۳ 🌴 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حکمت شماره ۸۳ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#اشعار_فاطمی @fatemi84

💢افرایش شمار شهدای راهپیمایی‌های غزه به ۲۷۱ شهید 🔸رسانه‌های فلسطینی در نوار غزه از افزایش شمار شهدای راهپیمایی‌های حق بازگشت محاصره غزه خبر دادند. 🔸خبرگزاری صفا فلسطین سه‌شنبه (۹ بهمن) گزارش داد که «سمیر غازی النباهین» ۴۷ ساله که در چهل و سومین راهپیمایی حق بازگشت زخمی شده بود، امروز به شهادت رسید. http://dnws.ir/330254 @defapres_ir

#تصویر_رهبری 📷ویژه|تصویری از رهبر معظم انقلاب حضور در مرقد مطهر امام خمینی(ره) و گلزار شهیدان 🌹 ٩٧/١١/١۰ #دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

ترجمه و شرح حکمت 84 نهج البلاغه: نسل بازماندگان جنگها وَ قَالَ (علیه السلام): بَقِيَّةُ السَّيْفِ [أَنْمَى] أَبْقَى عَدَداً وَ أَكْثَرُ وَلَداً. و فرمود (ع): آنان كه از شمشير مى رهند، بيش از ديگران بمانند و صاحب فرزندان بيشترى شوند.  پربار: امام(عليه السلام) در اين كلام حكمت آميز خود به نكته پيچيده اى اشاره كرده كه شارحان در تفسير آن به زحمت افتاده اند مى فرمايد: «باز ماندگان شمشير دوام و بقايشان زيادتر و فرزندانشان بيشتر است»; (بَقِيَّةُ السَّيْفِ أَبْقَى عَدَداً، وَأَكْثَرُ وَلَداً). اشاره به طوايفى است كه دشمنان بى رحمانه از آنها قربانى گرفتند; ولى باقى ماندگانشان بقاى بيشتر دارند و فرزندانشان فزون تر خواهند بود. همان گونه كه در ذكر سند اين كلام حكمت آميز گفته شد تجربه هاى تاريخى اين حقيقت را تأييد و مورخان به طوايفى اشاره كرده اند كه عدد كثيرى از آنها كشته شد ولى چندان نگذشت كه فرزندانشان به طور چشمگيرى فزونى يافتند. نمونه بارز آن ـ چنان كه گفتيم ـ فرزندان اميرمومنان على(عليه السلام) بودند كه بنى اميه آنها را هر جا يافتند از دم شمشير گذراندند و بنى عباس نيز بى رحمانه از آنها قربانى گرفتند ولى نسل آنها به قدرى فزونى يافته كه بحمدالله در تمام بلاد عدد كثيرى از آنها ديده مى شود. درباره اينكه چه رابطه اى ميان آن كشتار بى رحمانه و فزونى باقى ماندگان است بعضى از شارحان مانند «ابن ميثم» معتقدند كه رابطه طبيعى در ميان اين دو نمى توان يافت تنها عنايات الهيه و الطاف خداوندى است كه به چنين مظلومانى چنان بركتى در نسل مى دهد. بعضى ديگر مانند مرحوم كمره اى در شرح اين عبارت آن را اشاره به مسئله انتخاب اصلح كه نتيجه تنازع بقاست مى دانند وى مى گويد: به هنگام تنازع بقا (درگيرى هايى كه در ميان افراد و قبائل براى ادامه حيات رخ مى دهد) آنها كه قوى ترند باقى مى مانند و آنها كه ضعيف ترند كشته مى شوند و قوى ترها نسل پربارتر و زاد و ولد بيشترى دارند، ازاين رو جمله «أقْوى عَدَداً وَ أكْثَرُ وَلَداً» در مورد آنها صادق است. ولى تفسير روشن ترى براى كلام امام(عليه السلام) مى توان گفت كه رابطه طبيعى صدر و ذيل آن را روشن مى سازد و آن اين كه اقوامى كه شهيد و قربانى مى دهند بازماندگانشان در نظر توده هاى مردم عزيز و شريف مى شوند و به همين دليل مردم دوست دارند از آنها داماد بگيرند و به آنها عروس بدهند و همين سبب مى شود كه زاد و ولد آنها فزونى يابد. به تعبير ديگر ارتباط سببى با آنها مايه افتخار و اعتبار است و همين امر موجب مى شود كه مردم براى برقرار ساختن چنين رابطه اى تلاش و كوشش كنند. ما در عصر و زمان خود نيز مى بينيم كه يكى از امتيازاتى كه به هنگام خواستگارى براى عروس يا داماد ذكر مى كنند اين است كه مى گويند از خانواده شهداست تا طرف مقابل به ازدواج به اين خانواده ترغيب شود. البته جمع ميان تفسيرهاى بالا امكان پذير است، هر چند تفسير اخير مناسب تر است. #حکمت شماره ۸۴ 🌴 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حکمت شماره ۸۴ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

نه قلب پیر وجوان پر شد ازمحبت او  حبیب قلب مصفای نو نهالان شد به سردی دی و بهمن که ناله یخ می زد صفــای آمــدنـش گـرمــی بهاران شــد ۱۲بهمن سالروز ورود امام خمینی(ره) مبارک باد #اشعار_فاطمی 🌸🌼🍀 @fatemi84

ترجمه و شرح حکمت 85 نهج البلاغه: زیان نگفتن نمی‌دانم وَ قَالَ (علیه السلام): مَنْ تَرَكَ قَوْلَ لَا أَدْرِي، أُصِيبَتْ مَقَاتِلُهُ.   و فرمود (ع): هر كه از گفتن «نمى دانم» سر باز زند به هلاكت رسد.   خطرات ترك «نمى دانم»: امام(علیه السلام) در این گفتار حکیمانه سخنى را که در حکمت 82 آمده بود به صورت جالب دیگرى بیان مى کند و مى فرماید: «کسى که جمله «نمى دانم» را ترک کند مواضع آسیب پذیر خود را در معرض ضربه هاى خطرناک (مخالفان) قرار داده است»; (مَنْ تَرَکَ قَوْلَ «لاَ أَدْرِی» أُصِیبَتْ مَقَاتِلُهُ). اشاره به این که با این کار خود را به هلاکت مى افکند و این هلاکت ممکن است جنبه دنیوى داشته باشد در آنجا که سخنان نسنجیده و خطرآفرین است و یا جنبه اخروى، در آنجا که سخنانش لطمه به حیثیت و آبروى اشخاص وارد مى کند یا مردم را به گمراهى مى کشاند. «مقاتل» جمع «مقتل» است. ارباب لغت آن را به مواضعى از بدن که اگر ضربه بر آن وارد شود حیات انسان به مخاطره مى افتد تفسیر کرده اند; مانند سر و سینه و امثال آن. ابن ابى الحدید در شرح این سخن حکیمانه داستان جالبى از بوذرجمهر نقل مى کند که زنى نزد او آمد و از مسئله اى سؤال کرد. بوذرجمهر گفت: نمى دانم. زن عصبانى شد. گفت: پادشاه هر سال آلاف و الوفى به تو مى دهد که بگویى نمى دانم؟ بوذرجمهر گفت: آنچه را به من مى دهد در برابر چیزهایى است که مى دانم و اگر مى خواست در برابر آنچه نمى دانم چیزى به من بدهد تمام بیت المال او نیز کفایت نمى کرد (اشاره به این که مسائلى را که ما نمى دانیم بسیار بیشتر از آن است که مى دانیم). نیز از بعضى فضلا نقل مى کند که اگر کسى در برابر چیزهایى که نمى داند بگوید: نمى دانم، او را تعلیم مى دهیم تا بداند و اگر بگوید: مى دانم، امتحانش مى کنیم تا بگوید نمى دانم (و رسوا شود).(1) شبیه این سخن را مرحوم مغنیه در فى ظلال نهج البلاغه از کتاب «الحکمة الخالده» نقل مى کند که دانشمندى مى گفت: گفتن «لا أدرى» (نمى دانم) را یاد بگیرید، چرا که اگر بگویید نمى دانم به شما تعلیم مى دهند تا بدانید و اگر بگویید مى دانم از شما سؤال مى کنند و نمى دانید و رسوا مى شوید. سپس مى افزاید: احدى از یاران رسول خدا(صلى الله علیه وآله) ادعا نکرد که همه چیز را مى داند و به طور مطلق نگفت: «سلونى» (از من بپرسید) به جز على بن ابى طالب(علیه السلام)(2). در همین رابطه ضرب المثلى نقل شده است که آن نیز محتواى کلام امام را دارد: «مَقْتَلُ الرَّجُلِ بَیْنَ فَکَّیْهِ» موضع آسیب پذیر انسان در میان دو فک او قرار دارد (یعنى زبان او مایه هلاکت او مى شود).(3) مرحوم شوشترى از قتاده (فقیه معروف اهل سنت) نقل مى کند که روزى ادعا کرد که من هر چه را تا به حال شنیده ام یا به حافظه سپرده ام هرگز فراموش نکرده ام. بعد از این سخن به خدمتکارش گفت: کفش مرا بیاور بپوشم. خدمتکار گفت: کفش شما در پاى شماست (وى از آن ادعا و این عمل سخت شرمنده شد)(4). پی نوشت: (1). شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 18، ص 236. (2). فى ظلال نهج البلاغه، ج 4، ص 266. (3). شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 7، ص 90. (4). شرح نهج البلاغه علامه شوشترى، ج 6، ص 359. #حکمت شماره ۸۵ 🌴 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حکمت شماره ۸۵ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

🎥 ببینید | لحظه شلیک موشک کروز"هویزه" 🔺️ «موشک هویزه» دارای برد پروازی بیش از 1350 کیلومتر است که علیه اهداف زمینی ثابت استفاده می‌شود. ⚠️ فاصله مرز مهران تا تلاویو ۱۲۷۶ کیلومتر است. 🇮🇷 #دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

💎جرعه ای از نهج البلاغه 🔹ارزش آخرت گرايى 📜 امیرالمومنین علی(ع): خوشا به حال كسى كه به ياد معاد باشد ، براى حسابرسى قيامت كار كند ، با قناعت زندگى كند ، و از خدا راضى باشد حکمت 44 #کلام_امیر 📡. @TasnimNews

🔴 در شناخت اوج اختلال و خیانت در قرارگاه های مجازی و فرهنگی جبهه انقلاب همین بس که اجتماع ده ها هزاری نفری دختران چادری تهران در روز پنج شنبه در رسانه ها و افکار عمومی بایکوت میشود اما هرزه گویی و کشف حجاب چند سلبریتی ضد دین و میهن سینما را همه دیدند ═════🇮🇷════ @JANGEFARHANG

حفظ این پیروزی از اصل پیروزی مشکل تر است .امام خمینی (ره) #دهه_فجر مبارک باد 🌺🍀🌻 #دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

💥💫عناوین ایام الله دهه مبارک فجر و چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۷، با شعار محوری «افتخار به گذشته، امید به آینده» و به شرح زیر اعلام شد: 🇮🇷جمعه ۱۲ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال مکتب فکری امام (ره)، نصرت الهی و ولایتمداری 🇮🇷شنبه ۱۳ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال مردم سالاری دینی، استقلال و آزادی 🇮🇷یکشنبه ۱۴ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال اعتماد به نفس ملی، خودباوری و پیشرفت علمی 🇮🇷 دوشنبه ۱۵ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال مقاومت، انقلاب گری و استکبار ستیزی 🇮🇷سه شنبه ۱۶ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال مجاهدت فرهنگی، تمدن سازی و امت اسلامی 🇮🇷چهارشنبه ۱۷ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال دین‌مداری، نهضت قرآنی و زمینه سازی ظهور مهدوی (عج) 🇮🇷پنج‌شنبه ۱۸ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال ایثار، جهاد فی سبیل الله و شهادت طلبی 🇮🇷جمعه ۱۹ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال نفی وابستگی، مقابله با تحریم و تهدید، خوداتکایی 🇮🇷شنبه ۲۰ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال الگوی فاطمی (س)، تحکیم خانواده و افتخار آفرینی زنان ایرانی 🇮🇷یکشنبه ۲۱ بهمن : انقلاب اسلامی، ۴۰ سال امنیت همه جانبه، اقتدار ملی و عزت آفرینی 🇮🇷دوشنبه ۲۲ بهمن : جشن پرشکوه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی #دهه_فجر_مبارک 🌺🍀🌼 #دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

ترجمه و شرح حکمت 86 نهج البلاغه: برترى تجربه پيران بر قدرت جوانان وَ قَالَ (علیه السلام): رَأْيُ الشَّيْخِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلَامِ. وَ [يُرْوَى] رُوِيَ مِنْ مَشْهَدِ الْغُلَامِ. و آن حضرت فرمود: تدبير پير مرد را از رشادت جوان دوست تر دارم. [در روايتى ديگر:] از جنگيدن جوان دوست تر دارم. اهميت رأى پير: امام(عليه السلام) در اين كلام حكمت آميزش، مقايسه اى ميان رأى و تدبير پيران و چالاكى و دلاورى جوانان مى كند و مى فرمايد: «راى و تدبير پير نزد من بهتر از چالاكى جوان (در ميدان نبرد) است. در روايت ديگرى آمده است: از جنگجويى جوان بهتر است»; (رَأْيُ الشَّيْخِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلاَمِ وَ رُوِيَ «مِنْ مَشْهَدِ الْغُلاَمِ»). «جَلَد» به معناى چابكى و نيرومندى و «غلام» در اينجا به معناى جوان و «مشهد» در اين گونه موارد به معناى ميدان جنگ است. بديهى است براى پيروزى در نبرد با دشمن در درجه نخست نقشه هاى صحيح لازم است و در درجه بعد دلاورى و چالاكى جنگجويان و به يقين تا نقشه صحيحى نباشد دلاورى ها به نتيجه اى نمى رسد، ازاين رو امام(عليه السلام) مى فرمايد: تدبير پيران نزد من از شجاعت و چالاكى جوانان بهتر است، زيرا مردان بزرگسالى كه سال ها ميدان هاى نبرد را ديده اند و تجربه ها آموخته اند بر اساس آن تجربه ها قادر به تنظيم برنامه صحيح هستند در حالى كه جوانان، چنين توانى را ندارند; ولى به عكس پيران، داراى قدرت و توانايى جسمى كافى و دلاورى و چالاكى هستند، گرچه هر يك امتيازى دارند; ولى پايه اصلى را رأى و تدبير پيران تشكيل مى دهد. تاريخ نيز اين كلام حكيمانه را كاملاً تأييد مى كند مثلا در جنگ خندق تدبيرى كه سلمان فارسى در پيشنهاد حفر خندق انديشيد توانست مدينه را از سقوط در چنگال دشمن حفظ كند. اين گفتار حكيمانه در ضمن به جوانانى كه نسبت به پيران بى اعتنا هستند و خود را كانون همه چيز و پيران را خارج از گردونه اجتماع مى پندارند هشدار مى دهد كه به بزرگسالان احترام بگذاريد و خود را از تجارب آنها بى نياز ندانيد. به گفته ابو الطيب: الرّأْىُ قَبْلَ شُجاعَةِ الشَّجْعانِ *** هُوَ أوَّلٌ وَهِىَ الْمَحَلُّ الثّانى فَإذا هُما اجْتَمَعا لِنَفْس مَرَّةً *** بَلَغَتْ مِنَ الْعُلْياءِ كُلَّ مَكان علم و تجربه پيش از شجاعت شجاعان است آن اول است و اين در محل دوم قرار دارد. ولى هنگامى که هر دو با هم براى شخص نیرومندى جمع شوند به بالاترین محل صعود مى کنند.(1) ابن ابى الحدید بعد از ذکر شعر بالا نصیحتى از یکى از سلاطین به فرزندش نقل مى کند که مى گفت: فرمانده لشکر خود را جوان مغرور و کم تجربه اى انتخاب نکن و نه پیر از کار افتاده اى را که گذشت روزگار از عقلش کاسته، چنان که گذشت عمر جسمش را ضعیف کرده. بر تو باد که بزرگسالان پرتجربه را برگزینى(2). پی نوشت: (1). شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 18، ص 337. (2). همان. #حکمت شماره ۸۶ 🌴 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

#حکمت شماره ۸۶ 🌴 شرح و تفسیر در کانال 👇 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97

📺من از عواطف ملت ایران تشکر می کنم #وحدت_کلمه روز پیروزی است و این رمز پیروزی را از دست ندهید و خدای نخواسته #شیاطین بین صفوف شما تفرقه نیندازند . 📻کلیپ صوتی سخنرانی امام خمینی در روز ۱۲ بهمن ۵۷ در بهشت زهرا شنیدن صدای امام در کانال زیر 👇👇 #دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

#دولت_انقلابی 👊 @dolate_enghelabi

ترجمه و شرح حکمت 87 نهج البلاغه: اهمیت استغفار وَ قَالَ (علیه السلام): عَجِبْتُ لِمَنْ يَقْنَطُ، وَ مَعَهُ الِاسْتِغْفَارُ. و فرمود (ع): در شگفتم از كسى كه از رحمت خداوند نوميد مى شود و حال آنكه، توان آمرزش خواستنش هست. نوميدى چرا؟ امام(علیه السلام) در این گفتار حکیمانه خود راه امیدوارى را به روى همه گنهکاران گشوده است مى فرماید: «در شگفتم از کسى که نومید مى شود در حالى که استغفار با اوست»; (عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ وَمَعَهُ الاِْسْتِغْفَارُ). اشاره به این که خداوند درهاى توبه و استغفار را به روى بندگانش گشوده و آنها را به رحمت خود امیدوار ساخته است و فرمود: «(قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ); اى بندگانى که راه اسراف به خود را درپیش گرفته اید و مرتکب گناهان شده اید از رحمت خداوند مأیوس نشوید، چرا که او همه گناهان (توبه کنندگان) را به یقین او آمرزنده مهربان است».(1) «یَقْنَطُ» از ماده «قُنوط» به معناى ناامیدى است و مى دانیم یأس از رحمت خدا بالاترین گناهان است، زیرا کسى که از رحمت حق مأیوس شود از هیچ گناهى إبایى ندارد، چون مى گوید: آب از سر من گذشته و من غرق شده ام چه یک قامت چه صد قامت. نومیدى خطرناک ترین راه نفوذ شیطان در دل آدمى است که او را آلوده هر گونه گناه مى کند، لذا در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که لقمان به فرزندش چنین مى گفت: «خَفِ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ خِیفَةً لَوْ جِئْتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَیْنِ لَعَذَّبَکَ وَارْجُ اللَّهَ رَجَاءً لَوْ جِئْتَهُ بِذُنُوبِ الثَّقَلَیْنِ لَرَحِمَک; از خداوند آن گونه بترس که اگر تمام عبادات و اعمال نیک جن و انس را انجام داده باشى امکان دارد به سبب لغزشى تو را مجازات کند و آن قدر به رحمت خدا امیدوار باشد که اگر تمام گناه جن و انس را کرده باشى امکان دارد تو را (به موجب توبه واستغفار و امر خیرى) رحمت کند».(2) قرآن مجید نیز با صراحت مى گوید: «(إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ); از رحمت خدا تنها کافران مأیوس مى شوند».(3) شایان توجه است که ابن ابى الحدید در شرح این کلام سخنى با نظر موافق از ربیع بن خثعم نقل مى کند که بسیار نادرست به نظر مى رسد و آن اینکه او مى گفت: هیچ کس نگوید: «أسْتَغْفِرُ اللّهِ وَ أتُوبُ إلَیْهِ» چرا که ممکن است دروغ و گناه باشد اگر به آن عمل نکند، و به جاى آن بگوید: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لى وَتُبْ عَلَىَّ» (خدایا مرا ببخش و به سوى من باز گرد (و رحمت خود را فرو فرست). این سخن با تعبیرات زیادى که به عنوان استغفار در دعاها وارد شده سازگار نیست. اضافه بر این در قرآن امر به استغفار شده از جمله در داستان نوح مى خوانیم: (اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفّاراً)(4) و در آیات متعدد دیگرى نیز همین تعبیر دیده مى شود. گویى ربیع بن خثعم آشنایى چندانى با این آیات قرآنى نداشته است. افزون بر این، اگر انسان واقعاً به سوى خدا باز نگردد و از او طلب غفران نکند چگونه ممکن است خداوند به سوى او برگردد و او را مشمول رحمت کند؟ آیا مى توان گفت: خدایا! ما گناه را ادامه مى دهیم اما تو ما را ببخش! ما از تو دور مى شویم ولى تو به ما نزدیک شو؟! چه گفتار بى اساسى! کوتاه سخن اینکه هیچ گونه تفاوتى میان «أسْتَغْفِرُ اللّه» و «أللّهُمَّ اغْفِر لى» نیست.(5) ***** پی نوشت: (1). زمر، آیه 53. (2). کافى، ج 3، ص 67، ح 1. (3). یوسف، آیه 87. (4). نوح، آیه 10. #حکمت شماره ۸۷ 🌴 همراه با #نهج_البلاغه 🌸🌼🍀 @nahj97