#درسنامه_نهج_البلاغه
📌 دشواریهای فهم متن نهجالبلاغه
🔰 مقدمه
🔹 فهم متن کتاب شریف نهجالبلاغه مانند نیل به هر گوهر گرانبهای دیگری، نیازمند طی مسیری نهچندان آسان است. دشواری فهم از یک سو و برخی غفلتها در حفظ و نقل متن، دشواریها و...، گاه آسیبهایی در فهم نهجالبلاغه پدید میآورد. اگر با سرمایهای اندک به سراغ ثمین گرانبهای نهجالبلاغه برویم، ممکن است به این مروارید پرورده از جان امیرمؤمنان آسیب بزنیم.
🔹 به سخن دیگر، هرچند نمیتوان عیب و نقصی در کلام مولا یافت، اما با درک بشری، میتوان خطاها و کاستیهای معمول انسانی را مشاهده نمود.
در این نوشتار، برخی دشواریها در فرآیند فهم متن نهجالبلاغه معرفی میشود.
🔸 پیشینه عام این نوشتار را میتوان کتابهای نوشته شده در عرصه آسیبشناسی و نیز برخی مقالات اختصاصی در تطبیق کلیات آسیبشناسی بر نهج البلاغه دانست.
🔸 در این نوشتار، کوشیده میشود تا بر پایه فرآیندی معیّن، دشواریهای دامنگیر فهم نهجالبلاغه نشان داده شود.
🔹 این دشواریها عبارتند از:
۱. تصحیف
۲. معنای غیر رایج واژه
۳. فارسیزدگی
۴. تفاوت بار ارزشی
۵. ترکیبهای اصطلاحی و ضربالمثلها
۶. ساختار پیچیدۀ نحوی و بلاغی
ادامه دارد...
https://cscan.co/3eZMT018HJZ?openbylink=0
بخش: اول
🔖 منبع: مسعودی, عبدالهادی. (١۴٠٣). دشواریهای فهم متن نهجالبلاغه. مطالعات فقه الحدیثی, 2(2), 7-24 (با اندکی تلخیص و تغییر).
🌐 https://nahjalbalaghah.ir/
🆔 @nahjalbalaghah_ir
#درسنامه_نهج_البلاغه
📌 دشواریهای فهم متن نهجالبلاغه (٢)
🔹تصحیف و نسخه بدل
میدانیم که نخستین گام برای فهم متن، بهویژه حدیث، اطمینان از صحت ضبط و نقل آن است. این کار از طریق گردآوری و مراجعه به نسخههای متعدد متن میسر است. خوشبختانه، به دلیل اقبال قابل توجه جهان ادب و دانش به نهجالبلاغه، زمینه استنساخ متعدد متن نهج البلاغه از نخستین سالهای تألیف و نشر آن فراهم شده و اکنون نسخههای فراوانی از آن در دسترس است. بر این اساس، لزوم توجه به نسخه بدلها به عنوان یکی از دشواریها در فهم نهجالبلاغه شمار میآید و بیتوجهی به ضبطهای متعدد و نادیده گرفتن اختلاف نسخ، بهعنوان یکی از آسیبهای فهم نهجالبلاغة تلقی میشود.
🔹نمود عملی این آسیب در روزگار معاصر، این است که نسخهای شایع مانند نسخه مرحوم صبحی صالح را اصل قرار داده و به نسخههای قدیمیتر و نسخههای مورد استفاده شارحان کهن و بزرگ نهجالبلاغه مانند قطبالدینکیدری، بیهقی، راوندی، ابنابیالحدید، بحرانی، شیخ محمد عبده و ... مراجعه نمیشود.
افزون بر این، در جاهای حساس و به هنگام احساس نادرستی متن، نیاز است به نقلهای مشابه در دیگر کتابها نیز مراجعه کنیم. به عنوان نمونه، به ذکر یک مورد بسنده میکنیم؛
وَ قَالَ عليهالسلام: فَرَضَ اَللَّهُ الْإِيمَانَ تَطْهِيراً مِنَ اَلشِّرْكِ وَ الصَّلاَةَ تَنْزِيهاً عَنِ اَلْكِبْرِ وَ الزَّكَاةَ تَسْبِيباً لِلرِّزْقِ وَ الصِّيَامَ اِبْتِلاَءً لِإِخْلاَصِ الْخَلْقِ وَ الْحَجَّ [تَقوِیَةٌ] تَقْرِبَةً لِلدِّينِ وَ الْجِهَادَ عِزّاً لِلْإِسْلاَمِ...وَ السَّلاَمَ أَمَاناً مِنَ اَلْمَخَاوِفِ وَ الْأَمَانَةَ [الْإِمامَةَ] نِظَاماً لِلْأُمَّةِ وَ الطَّاعَةَ تَعْظِيماً لِلْإِمَامَةِ. (نهجالبلاغه، حکمت ۲۵۲)
🔹همانگونه که در نخستین عبارت نشاندار در کروشه، مشاهده میشود، دو نسخه نقل شده است و از این رو حج را میتوان موجب تقویت دین یا نزدیکی به آن دانست. در این عبارت، اگرچه «تقویة»
زیباتر و مفهومتر مینمايد، اما معنای هر دو نسخه مقبول است و مشکلی پدید نمیآید.
🔹 گفتنی است، در عبارت خطدار دوم نیز اختلاف نسخه میان «الامامة» مشهور است که با توجه به سیاق و شروح نهجالبلاغه و متون نقل شده در کتابهای حدیثی معاصرنهجالبلاغه میتوان «الامانة» را تصحیف «الامامة» دانست؛ در این صورت، ارتباط معنایی بیشتری میان اجزای متن پدید میآيد و از دشوار فهمی یا انکار قلبی جلوگیری میشود.
ادامه دارد...
https://cscan.co/3eZMT018HJZ?openbylink=0
بخش: دوم
🔖 منبع: مسعودی, عبدالهادی. (١۴٠٣). دشواریهای فهم متن نهجالبلاغه. مطالعات فقه الحدیثی, 2(2), 7-24.
🌐 https://nahjalbalaghah.ir/
🆔 @nahjalbalaghah_ir