باید در همه اوصاف علمی و عملی از افراط و تفریط پرهیز کرد
🔹 شرح نهج البلاغه ـ حکمت 108 🌹 این حکمت که مربوط به #تبیین_قلب_و_معارف_قلب است، جزء کلمات نورانی و مبسوط حضرت امیر است که از زراره نقل شده است.
🔹 قلب اگر معتدل باشد، اوصافی دارد که امیرالمومنین تبیین می کند و اگر تربیت شده نباشد خیلی از نعمت های الهی که نصیبش می شود را کم یا زیاد می کند، یا راه افراط می رود یا تفریط، پیشینیان در فن اخلاق می گفتند حکمت، شجاعت و مانند آن هر کدام از این عناوین دو طرف دارند یکی افراط و دیگری تفریط و آن هسته مرکزی این اوصاف هست که خوب است و اخلاق را در هسته مرکزی خلاصه می کردند.
🔹 زراره به نقل از حضرت امیر می گوید، یک مرکز و پاره گوشتی به نام قلب هست که خیلی کار می کند، این قلب، امری مادی است که اندیشه و انگیزه دارد، معارف را باور دارد و اندیشه اش، شعبه عملی نفس است. اما اینکه چرا قلب اینقدر عظمت دارد، چون هم حکمت را و هم اضداد حکمت را درک می کند وَ ذَلِكَ أَنَّ لَهُ مَوَادَّ مِنَ الْحِكْمَةِ وَ أَضْدَاداً مِنْ خِلَافِهَا.
🔺 امیرالمومنین سپس نمونه ها را ذکر می کند که فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ، رجا خوب است، امید خوب است اما اگر از حد بگذرد به طمع می رسد و بعد از طمع نیز حرص است که این دو ناپسند است.
🔹 امیرالمومنین پس از ذکر این نمونه ها فرمودند: فَكُلُّ تَقْصِيرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ كُلُّ إِفْرَاطٍ لَهُ مُفْسِد، افراط و تفریط هر دو ناپسند و بد است، در همه اوصاف علمی و عملی هم #افراط بد است هم #تفریط و انسان باید همواره در هسته مرکزی کار کند که از آن هسته مرکزی به نام #حکمت یاد می شود. یعنی خیر الامور اوسطها به همین اشاره دارد، هر چند اگر کسی مانند امام معصوم که خود صراط مستقیم و ترازوی عمل هست، این اصل برای چنین شخصیتی عوض می شود و خیرالامور برای او اعلاها و اکثرها و اشدها و اوفرها است، برای همین امام مجتبی علیه السلام کل اموالش را می بخشد، برای ایشان این به معنای اسراف نیست چون می داند که به چه کسی این اموال را هدیه می دهد و چرا هدیه می دهد.
http://eitaa.com/joinchat/1114374154C3a90a19db7