#شرح_حکمت ۹۳
⭕️قسمت سوم
❣امیر المومنین _علیه السلام در ادامه می فرماید :
✨وَمَعْنَى ذَلِكَ أَنَّهُ يَخْتَبِرُهُمْ بِالاَْمْوَالِ وَالاَْوْلاَدِ لِيَتَبَيَّنَ السَّاخِطَ لِرِزْقِهِ، وَالرَّاضِيَ بِقِسْمِهِ، وَإِنْ كَانَ سُبْحَانَهُ أَعْلَمَ بِهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ، وَلَكِنْ لِتَظْهَرَ الاَْفْعَالُ الَّتِي بِهَا يُسْتَحَقُّ الثَّوَابُ وَالْعِقَابُ
💠معناى اين سخن آن است كه خدا مردم را با اموال و اولادشان آزمايش مى كند تا آن كس كه از روزى اش خشمگين است از آن كس كه شاكر و راضى است شناخته شود، هرچند خداى سبحان به مردم از خودشان آگاه تر است; ولى اين براى آن است كه كارهايى كه موجب استحقاق ثواب و عقاب مى شود ظاهر گردد.
✍ صفات درونى و نيات اشخاص هرگزسبب پاداش و عقاب نمى شود جز آنكه اين صفات و نيات در عمل آشكار گردد.
🔹به بيان ديگر معيار ثواب و عقاب، اعمال است نه نيات و صفات درونى، بنابراين خدا در عين اينكه نيات و صفات درونى انسان ها را كاملاً مى داند، بلكه از خودشان به آن آگاه تر است، باز هم امتحان مى كند تا در صحنه اعمال ظاهر شوند و معيار ثواب و عقاب تحقق يابد.
✔️ به تعبير ديگر مسير تكامل از طريق افعال مى گذرد و آزمايش هاى الهى همه براى همين هدف است. باز به زبان ديگر، آنچه ملاك پاداش و كيفر است حسن فعلى است نه تنها حسن فاعلى.
📝ادامه دارد...
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۳
⭕️قسمت چهارم
❣امیر المومنین _علیه السلام _در ادامه می فرماید :
✨لاَِنَّ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ الذُّكُورَ وَيَكْرَهُ الاِْنَاثَ، وَبَعْضَهُمْ يُحِبُّ تَثْمِيرَ الْمَالِ، وَيَكْرَهُ انْثِلاَمَ الْحَالِ
💠زيرا بعضى از مردم (مثلا) پسر را دوست دارند و از فرزندان دختر ناخشنودند و بعضى افزايش مال را مى خواهند و از نقصان آن ناراحتند .
✍ آنها كه تنها فرزندان پسر را دوست دارند و از دختر متنفرند كسانى هستند كه از نعمت هاى الهى ناخرسندند و از عهده امتحان الهى بر نيامده اند و آنها كه در پى جمع مال اند و از هرگونه نقصان ناراحت،
جهان ميدان آزمايش آزمون هاى بشرى با دو هدف انجام مى شود:
🔹گاه براى كشف مجهولى است مانند طلاى مشكوكى را به درون كوره مى برند تا معلوم شود باطن آن چيست; آيا واقعاً طلاست يا فلز ديگر و اگر طلاست خالص است يا ناخالص
🔹نوع ديگرى از امتحان براى كشف مجهول نيست، بلكه براى رساندن به كمال صورت مى گيرد، مثل اين كه مى دانيم فلان طلا ناخالصى دارد، آن را به كوره مى بريم تا ناخالصى ها بسوزد و طلاى خالص به دست آيد
✔️آزمون هاى الهى به معناى اول نيست،
بنابراین تمام امتحانات الهی برای این است که ناخالصی ها برطرف گردد و بندگان به خلوص واقعی برسند.
(پایان)
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۴
⭕️قسمت اول
❣از امیر المومنین علیه السلام پرسیدن : خیر و نیکی چیست؟
✨وَسُئِلَ عَنِ الْخَيْرِ مَا هُوَ؟ لَيْسَ الْخَيْرُ أَنْ يَكْثُرَ مَالُکَ وَوَلَدُکَ✨
💠 امام عليه السلام فرمود: خير و خوبى در آن نيست كه مالت فراوان و فرزندانت زياد شوند،
✍ منظور از اين سخن نفى ديدگاه غالب در مسئله مال و فرزندان (نيروى انسانى) است كه ارزش والا را در مال و فرزند خلاصه مى كنند و شخصيت را براى كسانى قائل هستند كه اموال بيشترى در اختيار دارند و ثروت آنها زياد و نفرات آنها نيز فراوان است.
🔹به تعبير ديگر، تنها از جنبه هاى مادى و دنيوى به مال و فرزند نگاه مى كنند و گرنه اگر اين مواهب در راه خدمت به خلق و جلب رضاى خالق صرف شود آن هم مصداق خير است.
📝ادامه دارد ....
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙══
#شرح_حکمت ۹۴
⭕️قسمت دوم
❣امیر المومنین _علیه السلام _می فرماید :
✨وَلَكِنَّ الْخَيْرَ أَنْ يَكْثُرَ عِلْمُکَ. وَأَنْ يَعْظُمَ حِلْمُکَ، وَأَنْ تُبَاهِيَ النَّاسَ بِعِبَادَةِ رَبِّکَ؛ فَإِنْ أَحْسَنْتَ حَمِدْتَ اللَّهَ، وَإِنْ أَسَأْتَ اسْتَغْفَرْتَ اللَّهَ✨
💠خير در اين است كه علمت زيادوحلمت فزون گردد وبا پرستش پروردگاربه مردم مباهات كنى، هر گاه كار نيكى از تو صادر شد خدا را سپاس گويى و اگر گناهى سر زد استغفار نمايى،
✍ اگر مال و ثروت و قدرت جدا از علم و حلم و بندگى پروردگار باشد مايه فساد و تباهى و ابزارى است كه در مسير شر قرار خواهد گرفت. البته علم اگر از عبوديت پروردگار و حلم جدا شود نيز ممكن است در مسير انحراف و بدبختى قرار گيرد، لذا امام آن را به ضميمه امور ديگرى كه علم را به كنترل در مى آورد به عنوان خير معرفى فرموده است.
🔹منظور از «حلم» بردبارى آميخته با تدبير است. ممكن است انسانى عالم باشد اما شتاب زده و بى تدبير. چنين كسى به جايى نمى رسد; ولى وقتى علم، آميخته با بردبارى و تدبير شد آثار عميقى از خود به جاى مى گذارد.
✔️منظور از مباهات به عبادت و بندگى پروردگار اين نيست كه انسان عباداتش را به رخ مردم بكشد، بلكه مقصود آن است كه افتخار واقعى او به بندگى پروردگار باشد و در درون وجود خود به آن مباهات كند.
📝ادامه دارد ...
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۴
⭕️قسمت سوم
❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه می فرماید :
✨وَلاَ خَيْرَ فِي الدُّنْيَا إِلاَّ لِرَجُلَيْنِ: رَجُل أَذْنَبَ ذُنُوباً فَهُوَ يَتَدَارَكُهَا بِالتَّوْبَةِ، وَرَجُل يُسَارِعُ فِي الْخَيْرَاتِ✨
💠دنیا فقط برای دو کس خوب است :
كسى كه گناهانى كرده و مى خواهد با توبه جبران كند و كسى كه با سرعت به سراغ كارهاى خير مى رود.
✍اگر ما دنيا را به صورت يك گذرگاه براى زندگى جاويدان آخرت تصور كنيم به عنوان يك منزلگاه و هدف، خواهيم دانست بهره اى كه انسان مى تواند از اين مزرعه يا از اين بازار براى سراى ديگر ببرد يا جبران گناهان است و يا سرعت در خيرات.
(پایان)
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۵
❣امیر المومنین _علیه السلام _می فرماید :
✨لاَ يَقِلُّ عَمَلٌ مَعَ التَّقْوَى، وَكَيْفَ يَقِلُّ مَا يُتَقَبَّلُ؟✨
💠 عملى كه توأم با تقوا است كم نيست (هرچند ظاهراً كم باشد) چگونه عملى كه مقبول درگاه خداست كم است؟
✍ عمل صحيح عملى است كه جامع تمام شرايط و اجزا و خالى از موانع باشد; ولى گاه اين عمل، با اعمال ديگرى پيش و پس از آن يا صفات ناشايسته اى همراه مى گردد كه مانع قبولى آن در درگاه خداوند مى شود (قبولى به معناى پاداش عظيم و تحقق اهداف و فلسفه هاى عمل).
🔹مثلاً در روايات آمده است كه كسى كه شرب خمر كند اعمال او تا چهل روز پذيرفته نمى شود.
در حديث ديگرى مى خوانيم: كسى كه به پدر و مادرش نگاه غضب آلود كند خدا نماز او را قبول نمى كند، همچنين در مورد خوردن غذاى حرام يا شبهه ناك.
✔️ بنابراين اعمالى مقبول درگاه خداوند واقع مى شود كه توأم با تقوا باشد و بى تقوايان ممكن است عمل صحيحى انجام دهند و اسقاط تكليفى شود; اما عمل آنها بى ارزش و فاقد پاداش عظيم و فلسفه و روح عمل باشد.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۶
⭕️قسمت اول
❣امام عليه السلام در اين گفتار پربار خود به معيار و ملاك ارتباط با انبيا و اوليا اشاره كرده مى فرمايد:
✨إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِالاَْنْبِيَاءِ أَعْلَمُهُمْ بِمَا جَاءُوا بِهِ✨
💠نزديك ترين و شايسته ترين مردم به پيامبران، آنهايى هستند كه از همه به تعليماتشان آگاه ترند.
✨ثُمَّ تَلاَ: إِنَّ أَوْلَى النّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهذَا النَّبِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا الاْيَةَ✨
💠 سپس حضرت عليه السلام اين آيه را تلاوت فرمود: شايسته ترين و نزديك ترين مردم به ابراهيم آنها هستند كه از او پيروى كردند و نيز اين پيامبر و مؤمنان به اين پيامبر.
✍ روشن است كه منظور امام عليه السلام از علم و آگاهى در اينجا همان علمى است كه دعوت به عمل مى كند و علم، اگر در عمق جان انسان نفوذ كند به يقين انسان را به عمل وادار مى كند.
✔️ زيرا ثمره درخت علم، عمل است و علم بى عمل نوعى جهل و نادانى است، اگر انسان، چيزى را به طور قطع باور كند و عميقاً به آن معتقد باشد، بر طبق آن راه می رود.
📝ادامه دارد..
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۶
⭕️قسمت دوم
❣امیر المومنین _علیه السلام _در ادامه می فرماید :
✨ثُمَّ قَالَ: إِنَّ وَلِيَّ مُحَمَّد مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ وَإِنْ بَعُدَتْ لُحْمَتُهُ، وَإِنَّ عَدُوَّ مُحَمَّد مَنْ عَصَى اللَّهَ وَإِنْ قَرُبَتْ قَرَابَتُهُ✨
💠به یقین دوست محمد صلی الله علیه كسى است كه خدا را اطاعت كند، هرچند پيوند نسبى اش دور باشد و دشمن محمدصلى الله عليه وآله كسى است كه خدا را نافرمانى كند هرچند قرابت او نزديك باشد.
✍نكته معيار ارزش در اسلام و قرآن در نظام ارزشى جاهلى عرب رابطه هاى نسبى و قبيله اى اهميت فوق العاده داشت كه افراد به آن افتخار مى كردند.
اسلام خط بطلان بر آنها كشيد و معيار ارزش وجود انسان را تقوا و پرهيزگارى شمرد: و اطاعت و بندگى خدا را معيار دانست و حتى نزديك ترين پيوند با پيغمبر خداصلى الله عليه وآله را در صورت پيروى از كفر و ارتكاب عصيان بى اعتبار قلمداد كرد:
🔹 و در مقابل، افرادى كه نه از بنى هاشم بودند، نه از قريش و نه از نژاد عرب، آنها را به سبب ايمان والا و اعمال صالحشان جزء اهل بيت پيغمبرصلى الله عليه وآله شمرد.
🔹 در حديثى از امام باقرعليه السلام مى خوانيم كه امير مؤمنان عليه السلام به ابوذر فرمود: اى ابوذر، سلمان درى است از درهاى (رحمت) الهى در زمين هر كس او را درست بشناسد مؤمن است و هر كس او را انكار كند كافر است و سلمان از ما اهل بيت است.
(پایان)
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۷
❣امیر المومنین عليه السلام صداى يكى از خوارج را شنيد كه مشغول به عبادت شبانه است و قرآن تلاوت مى كند. فرمود:
✨وَسَمِعَ عليه السلام رَجُلاً مِنَ الْحَرُورِيَّةِ يَتَهَجَّدُ وَيَقْرَأُ، فَقَالَ : نَوْمٌ عَلَى يَقِين خَيْرٌ مِنْ صَلاَة فِي شَكٍّ .✨
💠خواب توأم با يقين و ايمان، بهتر از نمازى است كه همراه با شك باشد!
✍"حَرُوريّه" نام خوارج يا گروهى از خوارج است كه براى نخستين بار در قريه اى به نام «حَرُوراء» در نزديك كوفه اجتماع كردند و اعلان مخالفت با امير مؤمنان على عليه السلام. نمودند.
بسيارى از آنها اهل عبادت مخصوصاً تهجد (عبادت شبانه) و تلاوت قرآن بودند; ولى كاملاً قشرى مى انديشيدند و مسيرى را كه در عقيده اسلامى خود انتخاب كرده بودند آميخته با شك دارند
🔹آنچه انسان را به خدا نزديك مى سازد و صراط مستقيم را پيش پاى انسان مى نهد، ايمان و يقين است كه اگر محكم باشد هيچ گونه انحرافى براى انسان پيش نمى آيد;
✔️ولى آنها كه ايمان ضعيفى آميخته با شك دارند به آسانى از راه راست منحرف مى شوند. از اين رو عبادت آنها بسيار سطحى و كم ارزش است.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۸
❣امیر المومنین _علی _علیه السلام _می فرماید :
✨اعْقِلُوا الْخَبَرَ إِذَا سَمِعْتُمُوهُ عَقْلَ رِعَايَة لاَ عَقْلَ رِوَايَة، فَإِنَّ رُوَاةَ الْعِلْمِ كَثِيرٌ، وَرُعَاتَهُ قَلِيلٌ✨
💠هنگامى كه خبرى را مى شنويد در آن بينديشيد تا آن را به كار بنديد نه اينكه تفكر فقط براى نقل به ديگران باشد، زيرا راويان علم بسيارند و رعايت کنندگان آن کم.
✍ در مسائلى كه به مقام وحى يا كلمات پيشوايان معصوم منتهى مى شود سه مرحله وجود دارد:
🔹نخست نقل روايات
🔹سپس فهم آنها
🔹و بعد از آن عمل به مفهوم و محتوايشان.
✔️امام در گفتار بالا گوشزد مى كند كه نه روايت به تنهايى كافى است نه مجرد عقل و فهم آن،
بلكه مهم پوشيدن لباس عمل است بر آنچه فهميده و درك كرده است
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۹۹
❣هنگامى كه امیر المومنین علیه السلام شنيد مردى مى گويد:
💠إِنّا لِلّهِ وَإِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ فرمود: اينكه مى گوييم «إنّا لله» اقرار بر اين است كه ما مملوك خدا هستيم و اينكه مى گوئيم «وَإنّا إلَيْهِ راجِعُونَ» اقرار بر اين است كه همه سرانجام از دنيا مى رويم.
✍ بعضى از مفسران نهج البلاغه بر اين عقيده اند كه نظر مبارك امام اين است كه جمله اول اشاره به توحيد و جمله دوم اشاره به معاد است و به اين ترتيب جمله إِنّا لِلّهِ وَإِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ شهادت مجددى است بر اقرار به مبدأ و معاد.
🔹 ولى بعضى ديگر معتقدند اين جمله كه به هنگام بروز مصائب گفته مى شود اشاره به اين است كه اگر خداوند جان كسى را گرفت، مِلك او بوده و همه از آنِ او و تحت فرمان او هستند. تا زمانى كه مصلحت بداند زنده مى مانيم و هر زمان كه مصلحت ببيند آنچه را كه داده باز پس مى گيرد
✔️ و جمله دوم اشاره به اين است كه مرگ و فنا منحصر به عزيزى كه از دنيا رفته نيست; همه ما نيز در اين راه گام نهاده ايم و در اين مسير گام بر مى داريم .
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۰
❣اين كلام حكمت آميز را امام عليه السلام زمانى فرموده كه گروهى او را در مقابلش ستودند، فرمود:
✨وَمَدَحَهُ قَوْمٌ فِي وَجْهِهِ، فَقَالَ: اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَعْلَمُ بِي مِنْ نَفْسِي، وَأَنَا أَعْلَمُ بِنَفْسِي مِنْهُمْ
اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا خَيْراً مِمَّا يَظُنُّونَ، وَاغْفِرْ لَنَا مَا لاَ يَعْلَمُونَ✨
💠خداوندا! تو به من از خودم آگاه ترى و من آگاه تر به خودم از آنها هستم. خداوند! ما را بهتر از آنچه آنها گمان مى كنند قرار ده و آنچه را نمى دانند بر ما ببخش.
✍ اگر در آثار زيان بار مدح و ستايش هاى افراطى و تملق آميز خوب بينديشيم خواهيم ديد كه اثرات آن فوق العاده مخرب است;
🔹از يك سو انسان را مغرور مى كند و همين غرور مانع راه تكامل او مى شود
🔹و از سوى ديگر عيوب و نقايص خود را نمى بيند، بلكه گاه آنها را حسن مى شمرد و در مقام اصلاح خويشتن بر نمى آيد
🔹 و از سوى سوم، غالبا به مداحان علاقه پيدا مى كند در حالى كه آنان خواسته هاى نامشروعى دارند و او به انجام خواسته هاى نامشروعشان كشيده مى شود و عمل خود را به نوعى توجيه مى كند.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۱
❣امیر المومنین _علی علیه السلام _می فرماید :
✨لاَ يَسْتَقِيمُ قَضَاءُ الْحَوَائِجِ إِلاَّ بِثَلاَث: بِاسْتِصْغَارِهَا لِتَعْظُمَ، وَبِاسْتِكْتَامِهَا لِتَظْهَرَ، وَبِتَعْجِيلِهَا لِتَهْنُؤَ✨
💠برآوردن حاجات مردم كامل نمى شود مگر به سه چيز كوچك شمردنش تا بزرگ گردد و مكتوم داشتنش تا آشكار شود و تعجيل در آن تا گوارا گردد.
✍ بسيارند كسانى كه وقتى حاجت نيازمندى را بر مى آورند آن را بزرگ مى شمرند و همه جا عنوان مى كنند و گاه براى انجام دادن آن امروز و فردا دارند، به گونه اى كه حاجتمند، خسته و شرمنده مى شود. اين گونه قضاى حاجات ارزشى ندارد
🔹 انجام خواسته هاى مردم در صورتى ارزش پيدا مى كند كه انسان آن را كوچك بشمرد و اين نشانه بزرگى شخصى است كه حاجت را برآورده است.
🔹هنگامى كه او در نظرها بزرگ شد كار او نيز بزرگ شمرده مى شود. همچنين در صورتى ارزشمند است كه آن را پنهان دارد تا آبروى تقاضا كننده نزد همه محفوظ بماند;
✔️ اضافه بر اين اداى حاجتى ارزشمند و گواراست كه به سرعت انجام گيرد، زيرا در غير اين صورت حاجتمند ناچار است بارها به در خانه كسى كه به او نياز دارد برود و هر بار رنج تازه اى را بر روح خود تحميل كند. در اين هنگام چنانچه حاجت او برآورده شد برايش گوارا نخواهد بود.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۲
⭕️قسمت اول
❣امیر المومنین_ علیه السلام _می فرماید
✨أْتِي عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لاَ يُقَرَّبُ فِيهِ إِلاَّ الْمَاحِلُ، وَلاَ يُظَرَّفُ فِيهِ إِلاَّ الْفَاجِرُ، وَلاَ يُضَعَّفُ فِيهِ إِلاَّ الْمُنْصِفُ✨
💠زمانى بر مردم فرا مى رسد كه تنها حيله گرانِ سخن چين، مقرب مى شوند و تنها فاجرانِ بدكار ظريف و لطيف شمرده مى شوند و افراد با انصاف، ضعيف و ناتوان محسوب خواهند شد.
✍ اشاره به اين كه در آن زمان نظام ارزشى اسلام و احكام الهى و كتاب و سنت وارونه مى شود، افراد زشت سيرت و گنه كار و فاسد بر سر كار مى آيند و نيكان را از صحنه اجتماع به عقب مى رانند. در چنين شرايطى منكر معروف و معروف منكر مى گردد.
🔹 «ماحِل» به افراد حيله گر و سخن چين و مكّار گفته اند.
🔹«فاجِر» اشاره به افراد بى بند و بارى است كه هرچه بر زبانشان آمد مى گويند و از شوخى هاى ركيك و زشت ابا ندارند و آن را نوعى شوخ طبعى و ظرافت و لطافت مى شمرند.
🔹 «مُنْصِف» كسى است كه حق مردم را به خوبى ادا مى كند; ولى در محيط زشت كاران چنين كسى را آدمى ضعيف و ناتوان و بى دست و پا شمرده مى شود; ولى در نظر آنها افرادى كه اموال و ثروت فراوانى از راه حرام و غصب حقوق مردم گردآورى مى كنند، آدم هاى زرنگ و لايقى هستند.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۲
⭕️قسمت دوم
❣امیرالمومنین_ علیه السلام _درادامه قسمت قبل می فرماید:
✨يَعُدُّونَ الصَّدَقَةَ فِيهِ غُرْماً، وَصِلَةَ الرَّحِمِ مَنّاً، وَالْعِبَادَةَ اسْتِطَالَةً عَلَى النَّاسِ✨
💠(سه كار بسيار خوب، بد شمرده مى شود) در آن زمان كمك به نيازمندان خسارت و ضرر، و صله رحم (كه حق مسلم خويشاوندان است) منّت، و عبادت (كه وظيفه هر انسانى در پيشگاه خداست) وسيله برترى جويى بر مردم خواهد.
✍ آرى در زمانى كه ايمان و اخلاق از جامعه برچيده شود، مردم دليلى نمى بينند كه به نيازمندان كمك كنند و طبق محاسبه هاى ظاهرى مى گويند:
فلان مقدار به فلان نيازمند داديم و به همان اندازه از سرمايه ما كم شد و اين خسارت است
🔹و نيز هنگامى كه به ديدار بستگان خود مى روند آن را دِين شرعى و اخلاقى و انسانى به شمار نمى آورند، بلكه گويى نعمت بزرگى به آنان داده اند و بر آنان منت مى نهند
🔹 و هنگامى كه وظيفه عبادى خود را انجام مى دهند به جاى اين كه خضوع و تواضعشان بيشتر شود خود را از ديگران برتر و بلند مقام تر مى شمرند.
✔️كوتاه سخن اين كه از اعمال به ظاهر نيك خود نتيجه هاى وارونه مى گيرند.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۲
❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه قسمت قبل به مسخ ارزش ها و سه عامل فساد در چنين جامعه اشاره کرده مى فرمايد:
✨فَعِنْدَ ذَلِكَ يَكُونُ السُّلْطَانُ بِمَشُورَةِ النِّسَاءِ، وَإِمَارَةِ الصِّبْيَانِ، وَتَدْبِيرِ الْخِصْيَانِ✨
💠در آن زمان حكومت به مشورت زنان و فرمانروايى كودكان و تدبير خواجه ها خواهد بود
✍بى شك، زنان در اسلام در بسيارى از حقوق با مردان برابرند، بلكه گاهى از آنان پيشى مى گيرند; ولى با توجه به ساختمان عاطفى آنها اداره بعضى از امور از توان آنها خارج است.حال اگر حكومت با مشورت زنان باشد مشكلات غير قابل انكارى به وجود خواهد آمد.
⚜منظور از "اماره الصبیان"(حكومت كودكان)
ممكن است مفهوم ظاهرى آن باشد كه در طول تاريخ بارها كودكان كم سن و سالى به حكومت رسيده اند و امر حكومت به دست مادر يا بستگان نزديك آنها انجام مى گرفت و يا معناى كنايى آن مراد باشد; يعنى كسانى كه افكار بچه گانه دارند و دورنگر نيستند.
⚜"تدبیر الخصیان" (تدبير خواجه ها)
ممكن است همان معناى ظاهرى آن مراد باشد كه در بعضى از دوران هاى تاريخى وجود داشته و خلفا يا پادشاهان حرمسراى گسترده اى داشتند و مردانى را بر آنها مى گماردند كه خواجه باشند تا بتوانند بر آنها اعتماد كنند. اين احتمال نيز وجود دارد كه منظور معناى كنايى آن باشد، زيرا خواجه ها به علت از دست دادن مردانگى ظاهرى خود بسيارى از صفات مردان را نيز از دست مى دادند و تدبير آنها تدبير ضعيفى مى شد .
(پایان )
═══✙❆♡❆✙═══
@nahjol_balagheh
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۳
⭕️قسمت اول
💠 لباس كهنه و وصله دارى بر اندام امام علیه السلام ديدند كسى درباره آن سؤال كرد (كه چرا امام با داشتن امكانات چنين لباسى را براى خود انتخاب كرده است)
✨وَرُئِيَ عَلَيْهِ إِزَارٌ خَلَقٌ مَرْقُوعٌ فَقِيلَ لَهُ فِي ذَلِكَ فَقَالَ: يَخْشَعُ لَهُ الْقَلْبُ، وَتَذِلُّ بِهِ النَّفْسُ، وَيَقْتَدِي بِهِ الْمُؤْمِنُونَ✨
❣امام عليه السلام فرمود: قلب به سبب آن خاضع مى شود و نفس سركش با آن رام مى گردد و مؤمنان به آن اقتدا مى كنند
✍ مى دانيم در عصر خلفا گروهى به مسابقه در ثروت روى آوردند، و نظام ارزشى جامعه اسلامى دگرگون شد.
در اينجا امام براى اين كه مسلمانان منحرف را به صراط مستقيم اسلام و سنت پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله باز گرداند مظاهر زهد خويش را كاملاً آشكار ساخت كه از جمله آن پوشيدن لباس هاى ساده و كم ارزش ووصله دار بود و همين امر موجب شگفتى بينندگان گشت تا آنجا كه به حضرت ايراد گرفتند;
🔻 امام(ع)پاسخى فرمود هنگامى كه اين لباس را مى پوشم سه فايده مهم دارد:
🔹نخست اين كه قلب و روح من در برابر آن خضوع مى كند و تكبر و خودبرتربينى كه سرچشمه گناهان بزرگ است از من دور مى شود
🔹و ديگر اين كه نفس سركش به سبب آن رام مى شود و وسوسه هاى آن كه انسان را به راه هاى شيطانى مى كشاند فرو نشيند.
🔹و سوم اين كه مؤمنان به آن اقتدا مى كنند و از زندگانى پر زرق و برق و تجملاتى كه انسان را از خدا غافل مى سازد دور مى شوند. هيچ كس از پوشيدن لباس هاى ساده و داشتن وسايل زندگى ساده احساس حقارت نمى كند.
📝ادامه دارد...
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۳
⭕️قسمت دوم
❣امیر المومنین _علیه السلام _در ادامه می فرماید :
✨إِنَّ الدُّنْيَا وَالاْخِرَةَ عَدُوَّانِ مُتَفَاوِتَانِ، وَسَبِيلاَنِ مُخْتَلِفَانِ، فَمَنْ أَحَبَّ الدُّنْيَا وَ تَوَلاَّهَا أَبْغَضَ الاْخِرَةَ وَعَادَاهَا✨
💠دنيا و آخرت دو دشمن متفاوت و دو راه مختلف اند، لذا كسى كه دنيا را دوست بدارد و به آن عشق بورزد آخرت را دشمن مى دارد و با آن عداوت دارد.
✍منظور از دنيا در اينجا يكى از سه چيز و يا هر سه چيز است:
نخست اين كه منظور دنيايى است كه از طريق حرام و اموال نامشروع و مقامات غاصبانه به دست آيد كه مسير آن از مسير آخرت قطعاً جداست.
🔹ديگر اين كه منظور دنيايى است كه هدف باشد نه وسيله براى آخرت، زيرا اگر دنيا هدف اصلى انسان شد، آخرت به فراموشى سپرده مى شود و ديگر هدف نهايى نخواهد بود.
🔹سوم اين كه منظور دنياى پر زرق و برق و تجملاتى است كه وقتى انسان در آن غرق شد، هرچند از طريق حلال به دست آمده باشد آخرت به دست فراموشى سپرده خواهد شد; هر روز در فكر زينت تازه و تجملات بيشتر و خانه ها و لباس ها و مركب هاى پر زرق و برق تر است و چنین کسی هرچند دنبال حرام هم نباشد هم خدا را فراموش می کند و هم معاد را .
📝ادامه دارد.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۳
⭕️قسمت سوم
❣امیر المومنین _علیه السلام _در ادامه می فرماید :
✨وَهُمَا بِمَنْزِلَةِ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، وَمَاش بَيْنَهُمَا; كُلَّمَا قَرُبَ مِنْ وَاحِد بَعُدَ مِنَ الاْخَرِ، وَهُمَا بَعْدُ ضَرَّتَانِ✨
💠اين دو (دنیا و آخرت )به منزله مشرق و مغرب اند و انسان همچون كسى است كه در ميان اين دو در حركت است هر زمان به يكى نزديك مى شود از ديگرى دور مى گردد و اين دو همچون دو همسر يك مردند (كه معمولاً با هم رقابت شديد دارند.)
✍ تعبير به «مشرق و مغرب» مثالى است براى «سَبيلانِ مُخْتَلِفان».
مشرق كه خاستگاه نور آفتاب است به منزله آخرت و مغرب كه رو به سوى ظلمت مى رود اشاره به دنياست.
🔹آرى اگر دنيا از حرام فراهم شود، يا هدف نهايى انسان باشد و يا انسان در تجملات و زر و زيورهاى آن غرق شود هرگز به آخرت نمى پردازد، بلكه روز به روز از سعادت جاويدان دورتر مى گردد.
✔️ ناگفته پيداست كه اين روايات ناظر به كسى است كه دنيا را هدف خود قرار داده و بدون در نظر گرفتن حلال و حرام و حق و ناحق پيوسته به دنبال آن مى دود; اما كسى كه دنيا را از طريق حلال مى خواهد و وسيله نيل به آخرت قرار مى دهد نه تنها مذموم نيست، بلكه در روايات از چنين كسى ستايش نيز شده است.
(پایان)
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۴
⭕️قسمت اول
❣این کلام نورانى هنگامى از امام علیه السلام صادر شد که «نوف بکالى مى گوید: امیر مؤمنان علیه السلام را در یکى از شب ها دیدم براى عبادت از بستر خود خارج شده بود. نگاهى به ستارگان آسمان افکند سپس به من فرمود: اى نوف! خوابى یا بیدار؟ عرض کردم: بیدارم
✨ وَ عَنْ نَوْف الْبَکَالِیِّ قَالَ: رَأَیْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ذَاتَ لَیْلَه، وَقَدْ خَرَجَ مِنْ فِرَاشِهِ، فَنَظَرَ فِی النُّجُومِ فَقَالَ لِی: یَا نَوْفُ، أَرَاقِدٌ أَنْتَ أَمْ رَامِقٌ؟ فَقُلْتُ: بَلْ رَامِقٌ✨
💠نوف از دوستان نزدیک یا خادمان امیر مؤمنان بوده که حتى شب ها در خدمتش به سر مى برده است.
فرمود: اى نوف! خوشا به حال زاهدان در دنیا که راغبان در آخرتند، همان ها که زمین را فرش و خاک آن را بستر و آبش را نوشیدنى گواراى خود قرار دادند. قرآن را همچون لباس زیرین و دعا را همچون لباس رویین خویش ساختند سپس دنیا را بر روش مسیح سپرى کردند
✍ تعبیر زمین را فرش و خاک را بستر و کنایه از ساده زیستن در حد اعلى است. تعبیر به قرآن را لباس زیرین و دعا را لباس رویین قرار دادند، کنایه از این است که دستورات قرآن در درون دل و جان و روحشان قرار دارد و دعا ورد زبانشان است همواره و از این طریق هرگز خدا را از یاد نمى برند.پس دعا را لباس رویین قرار دادن اشاره به این است که آنها در سایه دعا، خود را از خطرات مختلف و عذاب هاى دنیا و آخرت و انحرافات اخلاقى حفظ مى کنند.
✔️ اشاره امام در اینجا به زندگى زاهدانه حضرت عیسى به طور مشروح تر در خطبه ۱۶۰ آمده است
📝ادامه دارد....
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۴
⭕️قسمت دوم
❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه قسمت قبل در بیان اهمیت بیدار ماندن در ساعت شب و راز و نیاز به درگاه خداوند سخن مى گوید، مى فرماید:
✨یَا نَوْفُ إِنَّ دَاوُدَعلیه السلام قَامَ فِی مِثْلِ هَذِهِ السَّاعَهِ مِنَ اللَّیْلِ فَقَالَ إِنَّهَا لَسَاعَهٌ لاَ یَدْعُو فِیهَا عَبْدٌ إِلاَّ اسْتُجِیبَ لَهُ إِلاَّ أَنْ یَکُونَ عَشَّاراً أَوْ عَرِیفاً أَوْ شُرْطِیّاً أَوْ صَاحِبَ عَرْطَبَه وَهِیَ الطُّنْبُورُأَوْ صَاحِبَ کَوْبَه وَهِیَ الطَّبْل✨
💠اى نوف! داود پیامبر علیه السلام در چنین ساعتى از خواب برخاست و گفت این همان ساعتى است که هیچ بنده اى در آن دعا نمى کند جز این که به اجابت مى رسد مگر آنکه مأمور جمع مالیات (براى حاکم ظالم) یا جاسوس گزارشگر، یا مأمور انتظامى اش و یا نوازنده طنبور و یا طبل باشد.
✍🏻 از بعضى روایات استفاده مى شود که بهترین ساعت شب براى راز و نیاز با خدا وقت سحر یعنى ثلث آخر شب است ، در قرآن مجید نیز به اهمیت استغفار در سحرها اشاره شده است.
نكته مهمى كه در اين فراز وجود دارد و بسيار قابل توجه است ؛ امام(علیه السلام) استجابت دعاى پنج گروه را در این عبارت خود ، از قول داود استثنا فرموده است.
يا به بيانى ديگر دو گروه:
🔹کسانى که کمک به ظالمان و جباران مى کنند و کسانى که مردم را به عیاشى و هوسرانى دعوت مى نمایند.
(پايان)
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۵
⭕️قسمت اول
❣امیر المومنین علی علیه السلام در اين گفتار حكيمانه خود وظايف ما را در چهار بخش خلاصه كرده و تكليف ما را در هر بخشى روشن ساخته است:
⚜ نخست مى فرمايد:
✨إِنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَيْكُمْ فَرَائِضَ، فَلاَ تُضَيِّعُوهَا✨
💠خداوند فرايضى را بر شما واجب کرده, آنها را ضایع نکنید.
✍ اشاره است به واجباتى همچون نماز و روزه و حج و جهاد و زكات و امثال آن كه هر يك داراى مصالح مهمى است و بايد آنها را كاملاً حفظ كرد و منظور از تضييع كردن شايد ترك نمودن باشد يا ناقص انجام دادن،
🔹 در حديثى از امام باقر عليه السلام آمده است:
✔️نماز هنگامى كه در اول وقت انجام شود به آسمان مى رود و سپس به سوى صاحبش باز مى گردد در حالى كه روشن و درخشان است و به او مى گويد: من را محافظت كردى خدا تو را حفظ كند و هنگامى كه در غير وقت و بدون رعايت دستوراتش انجام شود به سوى صاحبش بر مى گردد در حالى كه سياه و ظلمانى و به او مى گويد: مرا ضايع كردى خدا تو را ضايع كند.
📝ادامه دارد...
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۵
⭕️قسمت دوم
❣️در دومين دستور امير المومنين _عليه السلام _مي فرمايد :
✨وَحَدَّ لَكُمْ حُدُوداً، فَلاَ تَعْتَدُوهَا✨
💠 «خداوند حدود و مرزهايى براى شما تعيين كرده از آن فراتر نرويد»
✍ منظور از اين حدود ؛
اشاره به شرايط و برنامه هاى خاصى است كه براى حقوق انسان ها در كتاب و سنت آمده كه اگر از آنها تجاوز شود ، يا حقى پايمال مى گردد و يا به ناحق كسى صاحب اموالى مى شود.
🔹 براى نمونه سهامى است كه در ارث تعيين شده و در قرآن مجيد نيز بعد از آن كه بخشى از ميراث ها را بيان مى كند مى فرمايد:
🔸 (تِلْكَ حُدُودُ اللّه)
و در آيه بعد كسانى كه از اين حدود تعدى كنند تهديد به خلود در آتش دوزخ شده اند،
📖 سوره نساء-١٣
✔️همچنين در مورد وظيفه زوج و زوجه به هنگام طلاق تعبير به حدود الله شده است
📝ادامه دارد ...
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۵
⭕️قسمت ۴
❣امیر المومنین علیه السلام در چهارمین دستور می فرماید:
✨وَسَكَتَ لَكُمْ عَنْ أَشْيَاءَ وَلَمْ يَدَعْهَا نِسْيَاناً، فَلاَ تَتَكَلَّفُوهَا✨
💠 خداوند از امورى ساكت شده نه به علّت فراموش كارى (بلكه به جهت مصالحى كه در سكوت نسبت به آنها بوده است) بنابراين خود را در مورد آنها به زحمت نيفكنيد (و با سؤال و پرسش درباره آنها بار تكليف خود را سنگين نگردانيد)
✍ اين سخن برگرفته از قرآن مجيد آيه 101 سوره «مائده» است:
🔹 اى كسانى كه ايمان آورده ايد از چيزهايى سؤال نكنيد كه اگر براى شما آشكار شود شما را ناراحت مى كند ...
✔️اى بسا مردم امورى را مى خواستند براى آنها فاش شود كه اگر فاش مى شد مشكلاتى پيش مى آمد; مثلاً سؤال از پايان عمر خود يا حوادث آينده ـ و يا طبق بعضى از روايات از اين كه پدر واقعى آنها چه كسى است ـ و مانند آن و يا جزئيات و قيود احكام شرع كه اگر از آن سؤال مى شد مشكلات عظيمى فراهم مى گشت.
پایان
═══✙❆♡❆✙═══
💝@nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══
#شرح_حکمت ۱۰۶
❣امیر المومنین_ علیه السلام _می فرماید :
✨لاَ يَتْرُكُ النَّاسُ شَيْئاً مِنْ أَمْرِ دِينِهِمْ لاِْسْتِصْلاَحِ دُنْيَاهُمْ إِلاَّ فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُوَ أَضَرُّ مِنْهُ✨
💠مردم چيزى از امور دينشان را براى اصلاح دنيايشان ترك نمى كنند مگر اين كه خداوند زيان بارتر از آن را به روى آنها مى گشايد
✍ اشاره به اين كه در بسيارى از اوقات، دستورات دينى و منافع دنيوى در برابر هم قرار مى گيرند و رعايت هر يك سبب ضايع شدن ديگرى است. انسان هاى موحد و يكتاپرستان حقيقى كه هيچ مؤثرى را در عالم جز به فرمان خدا نمى دانند به منافع دنيوى خويش پشت پا مى زنند و براى حفظ دين و ايمان و اطاعت فرمان هاى الهى مى كوشند، از اين رو رحمت الهى شامل حالشان مى شود و بهتر از آن عايدشان مى گردد.
🔹به عكس آنها كه دينشان را فداى دنيا و وظايف الهى خود را فداى منافع دنيوى مى كنند خداوند بدتر از آنچه را از آن بيم داشتند به سراغشان مى فرستد.
✔️فى المثل كسانى هستند كه حج واجب خود را كه بر طبق حكم شرع جنبه فوريت دارد به تأخير مى اندازند مبادا تشكيلات مادى آنها گرفتار ركود شود.
═══✙❆♡❆✙═══
💝 @nahjol_balagheh_1
═══✙❆♡❆✙═══