🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 6️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #امام_حسین #اربعین @nahjolbalaghe_tehran

✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨ 🌹 شرح #حکمت38 (6) 🔷 عجب و خودپسندی 🔻 موضوع دیگری که در ادامه حکمت ۳۸ بیان شده است مسأله "عُجب یا خودپسندی" است. 🔹 " عُجب" یعنی اینکه انسان در خودش یک فضیلتی، یک هنری و یک توانمندی را درک کند و نسبت به آن متعجّب و خودپسند و خودخواه شود. 🔻 آثار شومی در زبان مولا علی (علیه السلام) برای مسأله و پدیده زشت عُجب بیان شده : 1️⃣ اوّل تنهایی 🔻در حکمت ۱۱۳ می فرمایند: « لَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ » ؛ هیچ تنهایی ای وحشتناک تر از عجب نیست. 2️⃣ دوّم ترس 🔻همین حکمت ۳۸ می فرمایند : « أَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ » ؛ ترسناک ترین ترس، عُجب است. 3️⃣ سوّم حسادت به عقل، یعنی آسیب رساندن به عقل 🔻حضرت در حکمت ۲۱۲ می فرمایند: «عُجْبُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ أَحَدُ حُسَّادِ عَقْلِهِ » ؛ خود پسندی انسان یکی از حسودان عقل اوست. شما عزیزان می دانید که حسادت یعنی چه ، حضرت در حکمت ۲۲۵ می فرمایند: «الْعَجَبُ لِغَفْلَةِ الْحُسَّادِ عَنْ سَلَامَةِ الْأَجْسَادِ» ؛ تعجّب می کنم از اینکه حسودان از سلامت بدنشان غفلت می کنند، یعنی با حسادت دارند به خودشان و بدنشان ضرر می زنند. 🔻پس عُجب انسان به خودش اوّلاً ضربه به جسمش و ثانیاً ضربه به عقلش می زند. لذا مولا علی (علیه السلام) در نامه ۳۱ خطاب به امام مجتبی (علیه السلام) می فرمایند: « وَ اعْلَمْ أَنَّ الْإِعْجَابَ ضِدُّ الصَّوَابِ وَ آفَةُ الْأَلْبَابِ» بدان! همانا خوپسندی بر خلاف صواب و درستی است، بدان که اعجاب آفت و آسیب به عقلها است. 4️⃣ اثر شوم بعدی، منع ازدیاد نعمت و رشد است. یعنی عجب و خودپسندی مانع رشد انسان و ازدیاد نعمتها می شود. 🔻 در حکمت ۱۶۷ می فرمایند: « الْإِعْجَابُ يَمْنَعُ الِازْدِيَادَ » ؛ عُجب مانع ازدیاد نعمت و رشد می شود. 🔻بر اساس این آثار شوم از منظر مولا علی (علیه السلام)، حتی گناهی که انسان را نزد خدا شرمنده بکند بهتر از حسنه و کار نیکی است که باعث عُجب انسان شود. در حکمت ۴۶ این حقیقت را فرمودند که : «سَيِّئَةٌ تَسُوءُكَ خَيْرٌ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ حَسَنَةٍ تُعْجِبُكَ»؛ گناهی که تو را شرمنده بکند نزد خدا از کار نیکی که تو را به عُجب بکشاند بهتر است. 🔻با این مقدّمات حضرت در نهج البلاغه توصیه های نسبت به عُجب دارند: 🔸 ۱. اولاً در حکمت ۱۵۰ می فرمایند : « لَا تَكُنْ مِمَّنْ يُعْجَبُ بِنَفْسِهِ إِذَا عُوفِيَ» ؛ از آدمهایی نباش که وقتی سالم و تندرست هستند دچار عُجب می شوند. 🔸۲. ثانیاً در نامه ۵۳ خطاب به مالک اشتر می نویسند: « إِیَّاکَ وَ الْإِعْجَابَ بِنَفْسِکَ» ؛ بپرهیز از اینکه خودپسند بشوی، « وَ الثِّقَةَ بِمَا یُعْجِبُکَ مِنْهَا » ؛ و اینکه اطمینان کنی به چیزهایی که به واسطه آن دچار عجب شدی، « وَ حُبَّ الْإِطْرَاءِ» ؛ بپرهیز از اینکه دلت بخواهد که مردم تو را ستایش کنند. 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع ↩️ ادامه دارد #ماه_صفر #امام_حسین #اربعین @nahjolbalaghe_tehran

✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨ 🌹 شرح #حکمت38 ( 7 ) 🔷 حسب و حسن خلق 🔻امیرالمؤمنین(علیه السلام) در ادامه حکمت ۳۸ می فرمایند: «إِنَّ أَكْرَمَ الْحَسَبِ حُسْنُ الْخُلُقِ» ؛ با ارزش ترین حَسَب، اخلاق نیکو است. " حَسَب" در لغت یعنی بزرگی خانوادگی ؛ یعنی آنچه از افتخارات پدران و اجداد باشد، که جمع آن "اَحساب" است. 🔻حسَب را بر اساس آنچه در معارف نهج البلاغه آمده است می شود به دو دسته کلی تقسیم کرد : 1️⃣ حسب ظاهری 2️⃣ حسب معنوی 🔹حسب ظاهری یعنی همان افتخارات پدران و اجداد. حسب ظاهری را هم باز در نهج البلاغه به دو بخش و دو نوع ارزش گذاری کرده اند : 1️⃣ حسَب نیک 2️⃣ حسَب بد یعنی بسته به اینکه بخواهی از افتخارات پیشینیانت چگونه استفاده کنی، آن حَسَب نیک یا بد خواهد شد. 🔻درباره "حسب نیک" مولا علی (علیه السلام) در نامه ۵۳ به مالک اشتر (رحمت الله علیه) می نویسند: «ثُمَّ الْصَقْ بِذَوِي الْمُرُوءَاتِ وَالاَحْسَابِ وَأَهْلِ الْبُيُوتَاتِ الصَّالِحَةِ» ؛ آقای مالک اشتر! با خانواده ها و افرادی همنشین شو و به آنها بچسب که دارای مروّت و حَسَبهای پاکیزه و اهل خانه های صالحه هستند. یعنی نگاه به پیشینیان یک فرد میتواند یک عامل اطمینان نسبی باشد بر صالح بودنش، البته این فقط یک عامل است. بنابراین تو میتوانی با اینها معاشرت بیشتری داشته باشی. اما همین حسب نیک، جبران کننده سستی در عمل صالح فرد نیست، یعنی من نمی توانم به واسطه اینکه پدران و اجداد صالحِ مشهورِ خَیّرِ عالمِ عارفی داشتم، خودم در عمل برای قیامتم کوتاهی کنم. حضرت در حکمت ۳۸۹ نهج البلاغه می فرمایند: « مَنْ أَبْطَأَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِعْ بِهِ نَسَبُهُ»؛ کسی که در عمل خودش کندی می کند ، نسب و فامیل و نسبتهای قوم و خویشی او نمی تواند به او سرعت بدهد. یا فرمودند : «مَنْ فَاتَهُ حَسَبُ نَفْسِهِ لَمْ يَنْفَعْهُ حَسَبُ آبَائِه‏» ؛ کسی که خودش برای خودش ارزشی قائل نشود، ارزش آبائش نمی تواند به او نفع رساند. 🔻 اما "حَسَب ظاهری بد" چیست؟ آنجایی است که کسی اولاً به رفتارهای زشت ، عقاید باطل ، آداب و رسوم غیر عاقلانهٔ پیشینیان خودش افتخار کند. امیرالمؤمنین در نامه ۳۲ به معاویه می نویسند: تو با مردم کاری کردی که «عَوَّلُوا عَلَى أَحْسَابِهِمْ» ؛ به خاندان خودشان نازیدند مثل دوران جاهلیّت ، به خاندان مشرک خودشون افتخار کردند. 🔻 و دیگر نکته ای که در نهج البلاغه پیرامون حَسَب ظاهری بد هست، این است که حضرت ما را نهی می کنند که از بزرگان متکبّر خودمان اطاعت و حرف شنوی داشته باشیم. در خطبه ۱۹۲ نهج البلاغه شریف مولا علی (علیه السلام) اینگونه می فرمایند: «ألا فالحَذَرَ الحَذَرَ» ؛ هشیار باشید هشیار باشید! «مِن طاعَةِ ساداتِكُم و كُبَرائكُمُ»؛ هشیار باشید ، آگاه باشید ، برحذر باشید و دوری کنید از طاعت بزرگان و کُبراء خودتان، «الذينَ تَكَبَّرُوا عَن حَسَبِهِم» آن بزرگان فامیلتان که تکبّر می کنند به خاطر حسب و افتخارات پیشینیان خود. 🔹 اما "حسب معنوی" هم داریم ، حسب معنوی آنجایی است که انسان در درون خودش با تلاش و ریاضت و مراقبه ارزشهای حقیقی ایجاد می کند، که یکی از آنها حسن خلق است که همین حکمت ۳۸ بود، «إِنَّ أَكْرَمَ الْحَسَبِ حُسْنُ الْخُلُقِ». یکی هم در حکمت ۱۱۳ مولا علی (علیه السلام) یکی از مصادیق حسن خلق را ، یعنی "تواضع" را بالاترین نوع حَسَب می دانند و می فرمایند : «لَا حَسَبَ كَالتَّوَاضُعِ» ؛ هیچ حسبی افتخارات خاندانی ، هم ارزش با تواضع نیست. 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع ↩️ ادامه دارد... #اربعین #امام_حسین #ماه_صفر @nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 7️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #اربعین #امام_حسین #ماه_صفر @nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 8️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع

✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨ 🌹 شرح #حکمت38 (8) 🔷 پرهیز از دوستی با احمق 🔻امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ادامه حکمت ۳۸ خطاب به فرزند بزرگوارشان اینگونه می فرمایند: « يَا بُنَيَّ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرَّكَ » ؛ پسرم! از دوستی با احمق بپرهیز ، زیرا احمق قصد می کند که به تو سود برساند اما ضرر می زند. 🔻 در نهج البلاغه پرهیز از همنشینی با احمق دلایلی دارد. در واقع می توان گفت که احمق در لسان علی (علیه السلام) نشانه هایی دارد که همین نشانه ها علت دستور مولا به فرزندشان برای پرهیز از دوستی با احمق است. 1️⃣ یکی از نشانه های احمق این است که عیبی را که در خودش هست در دیگران بزرگ می کند و عیب می شمارد. 🔻در حکمت ۳۴۹ می فرمایند:« وَ مَنْ نَظَرَ فِي عُيُوبِ النَّاسِ فَأَنْكَرَهَا ثُمَّ رَضِيَهَا لِنَفْسِهِ فَذَلِكَ الْأَحْمَقُ بِعَيْنِهِ» کسی که دقت و موشکافی بکند در عیوب مردم ، بعد این عیوب را زشت بشمارد، اما همین عیوب را برای خودش بپسندد ، این آدم احق است بِعَيْنِهِ ؛ خودِ خود احمق است. 2️⃣ دیگر از نشانه های احمق این است که قبل از اینکه به عوارض سخنی که می خواهد بگوید بیاندیشد، حرف می زند. 🔻 در حکمت ۴۰ و ۴۱ نهج البلاغه، امیرالمؤمنین (علیه السلام) به این حقیقت اشاره فرمودند. در حکمت ۴۰ می فرمایند: «لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ» ؛ زبان عاقل پشت قلبش حرکت می کند، یعنی تابع قلب و عقلش است و قلب احمق پشت زبانش است، یعنی بدون تأمل اول زبانش حرف می زند و بعد فکر می کند چه خطاهایی کرده تا درستش کند. 🔻 در حکمت ۴۱ هم همین معنا را به عبارت دیگری می فرمایند: «قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ»؛ قلب احمق در دهانش است، کنایه از اینکه اصلاً مجال فکر کردن به خودش نمی دهد و هر چه به ذهنش رسید می گوید، اما زبان عاقل در قلبش است. 🔻بر این اساس مولا علی (علیه السلام) در حکمت ۳۸ فرمودند: « إِنَّ أَكْبَرَ الْفَقْرِ الْحُمْقُ » ؛ بزرگترین فقر و بیچارگی حماقت است. 🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع ↩️ ادامه دارد... #اربعین #امام_حسین @nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 9️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #شهادت_امام_حسن #امام_حسین #اربعین #کربلا 🆔@nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 0️⃣1️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #کربلا #اربعین #امام_حسین 🆔@nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 1️⃣1️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع 🆔@nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 2️⃣1️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع 🆔@nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 3️⃣1️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع 🆔@nahjolbalaghe_tehran

🔊 شرح نهج البلاغه با نهج البلاغه 🔸 شرح #حکمت38 4️⃣1️⃣ 🎙حجت الاسلام مهدوی ارفع #اربعین #امام_حسین #کربلا 🆔@nahjolbalaghe_tehran