ضرورت کارعملی واقعگرایانه درباره #تحدید_جمعیتی
علیرغم اینکه امام خامنهای #تحدید_جمعیتی را خطری جدی برای کشور اعلام کردند و مکررا در خصوص پیری عمومی هشدار دادند اما متاسفانه ما هنوز درجهت رفع این خطر گام جدی برنداشتهایم و همچنان در حال سقوطیم که این مساله، ضرورت بازنگری در خصوص سیاستها و عملکردها را گوشزد میکند.
اولین گام برای اصلاح، پذیرش بغرنج بودن شرایطی است که الان وجود دارد ولی وخامت آثارش زمانی آشکار میشود که امکان جبران وجود ندارد، وقتی که جمعیت به شدت پیرشده و دیگر امکان چندانی برای باروری ندارد و اگر هم با عزم مضاعف، فرزند بیاورد، ۲۰سال برای پرکردن شکاف موجود زمان لازم است.
متاسفانه در سالهای اخیر در حالی که هنوز نرخ رشد جمعیت اصلاح نگردیده بود ناگهان برخی مسئولان انشاءالله فقط از روی جهالت مدعی شدند که از بحران عبور کردهایم و این باعث شد همان هیاهوهای کماثر هم فروکش کند. با این فرض اول باید مسئولان کلان کشور را متوجه بحران تحدید جمعیتی کرد.
وقتی مسئولان جدیت خطر #تحدید_جمعیتی را درک کردند تازه انگیزه مییابند برای رفع این خطر برنامهریزی و بودجهریزی کنند والا میشود همین وضعیتی که هم اکنون شاهد آنیم. اولین اقدام برای ورود به مسیر جبران، سیاستگذاری بر مبنای ظرفیتها و نیازهای کشور، شهرها، روستاها و خانوادههاست.
ولی امروز به این ظرفیتها و نیازها توجه نمیشود و عدهای بدون در نظر گرفتن آنها، همه را با هر شرایطی و در هر جغرافیایی توصیه به فرزندآوری فراوان میکنند و عدهای دیگر هم همه را از فرزندآوری بازمیدارند یا به تک و دوفرزندی تشویق و فرزندآوری بیش از آن را تقبیح میکنند یا برایش هزینههای مالی و اجتماعی میتراشند.
وقتی سیاستها عالمانه و قابل دفاع بود، میتوانند مسئولان اجرایی و مردم را اقناع کنند و الا این پیام را میرسانند که متولیان امر خودشان هم متوجه نیستند چه میکنند! و این عالمانه نبودن، از شعارهایی مثل «فرزند بیشتر زندگی بهتر» هم عیان میشود.
پس درکنار عالمانه بودن سیاستهای جمعیتی، باید شعارهای مناسبی برای اقناع مردم انتخاب کرد تا رسوباتی که از زمان ضرورت برنامههای تحدید جمعیتی در دهه۷۰ در اذهان باقی مانده و تبدیل به فرهنگ شده، شسته شود و مردم بپذیرند کمفرزندی نشانه شخصیت نیست بلکه ضربه به خانواده و جامعه است.
جهت اقناع مردم اما باید از ادبیاتی استفاده کرد که انگیزه ایجاد کند و نه حساسیت! اصرار بر الفاظی مثل جنگ جمعیتی و ضرورت مقابله با آن اولا برای خیلی از مردم قابل باور نیست ثانیا ممکن است آن را جدی ندانند یا اصلا نپذیرند که برای شرکت در این جنگ و کمک به کشور باید فرزنددار شوند!
درجهت ایجاد انگیزه باید گفت فرزندآوری چه مزایایی برای خانواده دارند و کمفرزندی چه معایب و تهدیداتی برای خانواده ایجاد میکند و برای درک این موارد باید از زبان هنر و رسانه به خوبی استفاده کرد، باید دو سبک زندگی را در همه طول عمر یک خانواده و نه فقط یک مقطع آن، به تصویر کشید.
باید اعضای خانواده ببینند که یک فرزند چه ذوق و شوقی در خانوادهها ایجاد میکند و چطور یک پدر و مادر میانسال را جوان میکند و یک فرزند تنها را با نشاط میکند و وجود دایی و خاله و عمو و عمه را در خانواده تضمین میکند. ضمنا باید شبهات فرزندآوری را پاسخ داد، مثلا این که آیا هزینه ۳ فرزند ۳ برابر یک فرزند است؟! آیا فرزندآوری برای سلامت جسمی و روحی مادر مضر است و یا سودمند!؟ و آیا بزرگ کردن ۳ فرزند، به اندازه ۳ برابر یک فرزند وقت و انرژی میگیرد!؟ که با پاسخ دادن به این شبهات میتوان نگرانیهای والدین را کم کرد تا بهتر به فرزندآوری فکر کنند.
از مواردی که میتواند در فرزندآوری موثر باشد ترغیب طبقات موثر است که بعضا جزء طبقات برخوردار هم هستند، مثلا هم اکنون بسیاری از اساتید دانشگاه، پزشکان، متخصصان و مدیران تکفرزند یا دوفرزند هستند که اگر بتوان ایشان را به فرزندآوری راضی کرد میتوانند باعث الگوگیری دیگران شوند.
البته نباید سیاستهای حمایتی را از یاد برد، باید کاری کرد تا اقشاری که تاحدی شرایط فرزندآوری را دارند امکان و انگیزهشان بیشتر شود، مثلا با افزایش مؤثر حق عائلهمندی و حق اولاد میتوان کارمندان را ترغیب به فرزندآوری کرد که خودش به تنهایی گام مؤثری در تغییر نرخ رشد جمعیت است.
از موارد مؤثر جهت فرزندآوری ایجاد حس و فضای مثبت برای کسانی است که فرزندی به دنیا میآورند، کاری که نه فقط حاکمیت بلکه جامعه، سمنها و افراد هم میتوانند به آن کمک کنند. کسی که کودکی همراه دارد باید در جامعه عزیز و کودکش محترم شمرده شود تا دیگران هم به فرزندآوری ترغیب شوند.
بقیه را در قسمت بعد بخوانید
🆔 @nazokbin
ضرورت کارعملی واقعگرایانه درباره #تحدید_جمعیتی
قسمت دوم
از مراکز مهم برای ایجاد فضای مثبت برای فرزندآوری، مراکز پزشکی و آزمایشگاهی است، در حالی که امروزه اکثر این مراکز از همان لحظه اول بارداری مادر، او را با برخوردهای بد، ناامیدکننده و تحقیرآمیز مواجه میکنند که این به اراده جدی برای اصلاح نگرش این مراکز به فرزندآوری نیاز دارد.
نتیجه اینکه برای رفع خطر پیری عمومی که میتواند نسل را به انقراض، اقتصاد را به ورشکستگی و فرهنگ را بخاطر مهاجرتپذیری به انحطاط بکشاند همه ما تکلیف داریم، چه با عزم جدی فرزندآوری، چه ازطریق مطالبهگری از ارکان حاکمیت، چه با تشویق دیگران وچه با اصلاح نگاه جامعه به فرزندآوری.
پینوشت: گرچه بحث #ازدواج مقولهای مجزا از #فرزندآوری به نظر میرسد اما کمیت ازدواج و سن آن در بحث جمعیت بسیار حائز اهمیت است، چرا که وقتی ازدواج ۱۵-۲۰ سال به تاخیر بیفتد هم خودش باعث تاخیر فرزندآوری و تشدید شکاف جمعیتی میشود و هم در سنین بالا از امکان و میل فرزندآوری کاسته میشود.
سیاوش آقاجانی
🆔 @nazokbin