"خرم‌روز" به شَوَند(دلیل) هم‌نامی روز با ماه که نام خداوند نیز بود، در ایران باستان جشن گرفته می‌شد. پارسیان این روز را گرامی داشته و آن‌را "دی‌دادار" جشن می‌نامیدند. همچنین باور داشتند که روز نخست دی، روز زایش دوباره‌ی خورشید است و زندگی روستاییان نیز روشنی تازه می‌یابد. در این روز ایرانیان در برابر درخت سرو می‌ايستادند و پیمان می‌بستند كه تا سال پسین یک نهال سرو ديگر بکارند و این‌گونه دل‌گرم به آینده‌ای روشن می‌شدند. سرو در فرهنگ آریایی نماد ایستادگی‌ست. پس از تازش‌های پی‌درپی به خاک و فرهنگ ایران، سرو اندکی خم شد، ولی نشکست. در زبان اوستایی، واژه‌ی "دی" از "دا" به چم دادن، ساختن و آفریدن و نام دادار و آفریدگار است که در نامه‌های اوستایی به‌جای واژه‌ی اهورامزدا به‌کار می‌رفت. گفتنی است ماه دی پس از فروردین دارای بیشترین آیین‌ها و جشن‌ها است. ۱ دی ماه، روز میلاد خورشید یا جشن "خرم روز" ،نخستین جشن دیگان است. پیروان آیین مهر روز اول دی را روز تولد خورشید می‌دانستند چون از این روز به تدریج خورشید بیشتر در آسمان می‌پاید و شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر می‌شود. ایرانیان سال را در دوره‌ای از ادوار تاریخی خود از آغاز زمستان و ماه دی یا روز خورشید و ماه خداوند آغاز می‌کردند و در واقع نوروزشان بود زرتشتیان روز اول دی را روز تولد خورشید می‌دانستند چون از این روز شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر می‌شود. و به مناسبت برخورد نام روز با نام ماه که نام خداوند نیز بود در ایران باستان جشن گرفته می‌شد. روزی بزرگ بود مشحون از آداب و مراسم دینی و غیر دینی. زرتشتیان به ویژه پارسیان این روز را بسیار محترم شمرده و آنرا دی دادار جشن می‌نامند. ابوریحان بیرونی می گوید دی ماه را خُورماه نیز می‌گویند و روز اول ماه را خره‌روز یا خوره‌روز نامند. آذر که نام سومین ماه پاییز است ، عنصر آتش مینویی را نمایندگی می ‌کند و نیز نام ایزد یا فرشته‌ای بوده که در هر دو سنت زرتشتی و پیشا زرتشتی مقدس و مهم شمرده می‌ شده و آتش مقدس در آتشکده‌ها را جلوه‌ آن می ‌دانستند. 🔹در مقابل دی که ماه پس از آن است و آغاز زمستان را نشان می ‌دهد ، در هر دو سنت ، پلید و اهریمنی قلمداد می ‌شده است. دی در اصل همان « دیو » یا « دئِوه »‌ی هندی باستان است که در ایـران ‌زمین دلالتی منفی و نکوهیده داشته است. این نام بر سردترین و تیره‌ترین ماه زمستان نهاده شده و همان است که هخامنشیان آن را « انامک »، یعنی بی‌ نام ، می‌خواندند. بنا بر این ، این ماه از همان ابتدا به ⁶غموجودی پلید منسوب بوده که با لقبِ عمومی « دیو » شناخته می‌ شده و آوردنِ نامش تابو بوده است. 🔹در اوستا تنها یک متن داریم که در آن یک دیو هند و ایـرانی ستوده شده و آن هم رام ‌یشت است. رام‌ یشت ، به ستایش « وای » اختصاص یافته که در متون ودایی یک دیو است ، ولی در ایـران‌ زمین ، هر دو‌ سویه اهورایی و دیو گونه پیدا کرده است. بنا بر این با ضریب اطمینان بالایی می‌ توان حدس زد که دی ‌ماه نیز از زمره ماههای یشتی بوده و به وای‌دیو تعلق داشته است. به ویژه که این ماه ، سردترین مقطع زمستان و زمانِ وزش سهمگین‌ترین باد‌ها نیز هست. اگر دیو/ دی را نماد وای و مربوط به سویه اهریمنی سال بدانیم ، آذرِ مقدس را نیز می‌توانیم نماد اهورامزدا بگیریم. یاری نامه وبرداشت آزاد از نسک: بدانیم و سربلندباشیم #منوچهرمنوچهرپور برداشت آزاد از سخنرانی: #فریدون_جنیدی و میرجلال الدین کزازی در همایش "کاوشی در شب چله" 📡 ندای زرند در #تلگرام👇 https://t.me/p_nedayezarand 🔘 ندای زرند در #ایتا👇 🆔 https://eitaa.com/joinchat/971374624Cfc80be5cd9 🔘ندای زرند در #روبیکا👇 https://rubika.ir/p_Nedayezarand401   🔉  ندای زرنددر #سروش👇 splus.ir/p_nedayezarand ندای زرند در #بیپ👇 https://channels.bip.ai/join/nedayezarand ندای زرند در استوری واتساپ👇 09034392360