🔴سخن پایانی: برخی از #دروغ‌ها هستند که ما آنها را نمی‌شناسیم، امّا جزء دروغ حساب می‌شوند. 🔸مثلاً در حدیث آمده است که روزی پیامبرصلی الله علیه وآله با همسران خویش بودند و ظرفی شیر، نزدشان بود. پیامبرصلی الله علیه وآله قدری نوشیدند، سپس به زنان تعارف نمودند. آنان گفتند: ما اشتها نداریم. پیامبرصلی الله علیه وآله فرمود: گرسنگی را با دروغ جمع نکنید. گفتیم: آیا این هم دروغ حساب می‌شود؟ فرمود: دروغ نوشته می‌شود، حتی دروغ کوچک نوشته می‌شود: دروغچه (کُذیبه)(1) 🔹و در حدیث دیگری آمده وقتی مادر به بچه می‌گوید بیا به تو چیز (خوبی) بدهم و مقصدش فقط کشاندن بچه باشد، دروغ گفته است؛ مگر آنکه واقعاً چیزی بدهد.(2) 🔸نوع دوم، دروغ‌هایی است که به عنوان شوخی گفته می‌شود؛ یعنی می‌گوید: شوخی کردم؛ در حالی که باید قرینه‌ای برای شوخی موجود باشد وگرنه دروغ حساب می‌شود و در حدیث آمده که انسان طعم (شیرین) ایمان را نمی‌چشد؛ مگر دروغ جدی و شوخی را ترک کند.(3) 🔹نوع سوم، زمانی است که می‌گوید خدا می‌داند، یا خدا شاهد است و با این جمله می‌خواهد سرپوش بگذارد و حال آنکه دروغ می‌گوید. 🔸نوع چهارم، آنجاست که هر آنچه شنیده، بگوید و این دروغ شایعی است؛ به ویژه کسانی که درباره مسؤولین خوب نظام هم خودداری نمی‌کنند و همه شنیده‌ها را می‌گویند و به همین دلیل حضرت علی‌علیه السلام می‌فرماید: هر آنچه می‌شنوی با مردم بازگو نکن؛ زیرا این کار برای دروغگویی تو کفایت می‌کند.(4) روشن است که در شنیده‌های بدون تحقیق، حتماً دروغ‌هایی هست. 🔹نوع پنجم، که از انواع دروغ محسوب می‌شود؛ عبارتند از شهادت زور؛ یعنی شهادت به ناحقّ، قسم دروغ و خلف وعده. مرحوم نراقی این دروغ‌ها را از بدترین شکل‌های دروغ می‌داند.(5) قسم دروغ از مواردیست که بین کاسب‌ها بسیار شیوع دارد. و درحدیث پیامبرصلی الله علیه وآله آمده است که فرمود: خداوند با 3 نفر روز قیامت، سخن نمی‌گوید: منت گذار در هدیه فروشنده جنس با قسم دروغ و کسی که لباسش (از روی تکبر) بلند بوده و روی زمین می‌کشد.(6) 📚1) میزان الحکمة، ج 8، ص 346. 📚2) همان، ص 346. 📚3) نهج البلاغه، کلمات قصار. 📚4) نهج البلاغه، باب نامه‌ها، نامه 61. 📚5) جامع السعادات، ج 2، ص 231. 📚6) همان، ص 331. 📚راهکارهای دوری از گناه سلسله مباحث دروغ، نوشته عزیزالله حیدری ________________ ✅ کانال نجات از گناه @nejatazgonah