✅ نخستين موزه چندرسانه اي تعاملي برق كشور در 29 اردیبهشت ماه 1395 همزمان با روز جهانی موزه در موزه تاريخ طبيعي و تكنولوژي دانشگاه شيراز افتتاح شد. در این موزه علاوه بر نشان دادن تاريخچه صنعت برق فارس، سير تكامل صنعت برق را از ابتداي پيدايش تا چشم انداز آن در آينده دور به مخاطبان ارائه مي دهد. در اين موزه با بهره مندي از تكنيك هاي چند رسانه اي و به نمايش گذاشتن قطعات نيروگاه توليد برق و دستگاه هاي تعاملي، علاقه مندان مي توانند با مفاهيم توليد، انتقال و توزيع برق و همچنين بهينه سازي مصرف انرژي آشنا شوند. ✅ در اين موزه ي ماكت راكتور هسته اي بوشهر با جزئيات دقيق از قلب راكتور هسته اي بوشهر و با قطر واقعي 5 متر، فرآيند توليد الكتريسته به نمايش گذاشته شده است. هدف از اجراي اين طرح ارتقا سطح دانش عمومي جامعه پيرامون پروسه توليد، انتقال، توزيع و مصرف انرژي الكتريكي و بحران انرژي در راستاي بهينه سازي مصرف انرژي الكتريكي مي باشد. در اين موزه به بررسي و معرفي تاريخچه صنعت برق ايران و استان و بررسي شاخص ترين روش هاي توليد انرژي الكتريكي رايج در جهان وشناسايي نيروگاه هاي گازي، فسيلي، سوخت تركيبي و تكنيك هاي علمي وصنعتي توليد انرژي پاك و تجديدپذير مشتمل بر انرژي خورشيدي، آبي، بادي، زمين گرمايي و هسته اي و معرفي موارد فوق پرداخته شده است.

✅ هدف اصلی بخش مردم شناسی انتقال شناخت و درکی ملموس و قابل تعمیم از دوران های عمده و تعیین کننده در تاریخ تکوینی و طبیعی تمامی انسان ها می باشد. این شناخت طبیعتاً بر تحول انسان در طول تاریخ طبیعی و تحول رابطه او با طبیعت که ضرورتاً و به شدت تحت تأثیر فعالیت های تکنولوژیکی انسان است تأکید دارد. ✅ ازجمله دوران های عمده، زندگی عشایری و کوچ گری افراد بشر است که درحال حاضر در فضائی محدود با نمایش و توضیح برخی از ابزارهای (تکنیکی) انسان کوچ گر و عکس ها و توضیحاتی که فعالیت ویژه عشایری را شامل می شود، تا حدی به اهداف آموزشی خود نائل آمده است. تمامی عکس ها از آرشیو استاد محترم مردم شناسی جناب آقای دکتر کیانی که خود از چهره های فعال پژوهشی و فرهنگی عشایر می باشند برگرفته شده است.

✅ اسکلت نهنگی که در سالن مرکزی موزه به نمایش گذاشته شده است، مربوط به یک نهنگ ١٨ متری به نام نهنگ گوژپشت سواحل نیلگون خلیج فارس است. در سال ١٣۵۴ خبر به گِل نشستن این نهنگ در سواحل بندرعباس در یکی از روزنامه های کشور منتشر شد و در پی آن با پیگیری ها و تلاش مجدانه موسس موزه تاریخ طبیعی، مرحوم دکتر صدرالدین شریفی، به موزه واگذار گردید. این نهنگ ابتدا به دانشکده دامپزشکی ارسال شد و پس از مراحل جوشاندن و چربیگیری، استخوانهای این نهنگ به موزه منتقل گردید و توسط تاکسیدرمیست موزه، مرحوم آقای حمید اسدی برپا گردید. ✅ در سال ١٣٧۶ نیز به دلیل تخریب ناشی از وجود چربی بر روی استخوان های این نهنگ، مراحل بازسازی شامل چربیگیری مجدد سطوح استخوان ها، شناسایی قسمت های مفقود شده و بازسازی آنها، ترمیم قسمت های آسیب دیده و ساخت پوشش کلی با ترکیبات پلی استر بر روآن صورت پذیرفت. 🐳 🐳 نظیر این اسکلت در بسیاری از موزه های دنیا وجود دارد.

🛢مراحل تشکیل نفت🛢 ✅ نفت از باقی مانده های موجوداتی ذرّه بینی و تک سلولی به نام پلانکتون ها در اعماق اقیانوس ها و دریاها به وجود آمده است. ⭕️ در حدود 300-400 میلیون سال قبل، پلانکتون ها بعد از مردن در بستر دریا افتادند و به تدریج در زیر رسوبات کف دریا مدفون شدند. این مواد رسوبی به صورت لایه هایی بر روی یکدیگر انباشته و به مروز زمان لایه های زیرین توسط فشار، متراکم و فشرده می شوند. بقایای پلانکتون ها در میان لایه ها بر اثر فعالیت باکتری ها، فشار و حرارت در مدت زمانی طولانی، یک سری تغییرات شیمیایی پیدا کرده و تبدیل به نفت و گاز می گردند. لایه هایی که نفت در آن جمع شده است معمولا جنسی از سنگ های آهکی و ماسۀ روزنه دار و متراکم دارند. در این لایه های متراکم منفذ دار، نفت، آب و گاز، هر کدام به نسبت وزن بر روی یکدیگر قرار گرفته اند. آب از هر سه سنگین تر است، بنابراین در زیر می‌ماند، بعد از آن نفت که وزنی نسبت به گاز سنگین تر و نسبت به آب سبکتر دارد بر روی آب قرار می‌گیرد و در نهایت گاز بر روی نفت انباشته شده و برای استخراج آن باید چاه حفر شود. ✅ در بخش زمین شناسی موزه تاریخ طبیعی می توانید مراحل مختلف تشکیل نفت از ابتدا تا استخراج آن را در تابلوی سه بعدی بزرگی نشان داده شده است، مشاهده نمایید.

✅ زنبور قرمز (گاوی، قاتل) گسترده ترین نوع زنبورهای بی عسل اجتماعی است. طول برخی از گونه های آن به ۵۵ میلیمتر نیز می رسد. زنبور سرخ آسیایی و زنبور سرخ اروپایی دو گونه معروف این زنبورها هستند. این نوع زنبور در مناطق میانی و جنوبی ایران معمولاً در خوزستان (آبادان) به دلیل وجود نخلستانهای خرما به وفور یافت می شود. البته زندگی شهرنشینی این زنبورها را به شهرها کشانده است و شهرها یکی از محل های زندگی آنها شده است. ✅ لانه ی زنبور قرمز از مخروطهای کاغذی شکلی درست شده است. برای ساختن این لانه ها، زنبورها چوب های فرسوده نرده ها، ایوان های چوبی و ... را پیدا کرده و این الیاف چوب را جویده و با بزاقشان به صورت خمیری در می آورند و سپس این خمیر کاغذی را به صورت سلول های شش ضلعی کاغذی شکل می دهند. این در حالیست که کندوی زنبورهای عسل از مومی که توسط زنبورهای کارگر تولید می شود، ساخته می گردد. ✅ زنبورهای قرمز معمولاً لانه خود را در نزدیکی کندوها ساخته و برای تغذیه و پرورش نوزادان از زنبوران عسل به عنوان مطمئن ترین منبع غذائی آماده استفاده می کنند. بعضی از انواع آنها به زور وارد کندو شده و با مقداری عسل خارج می شود. اما گاهی زنبوران عسل به طور دسته جمعی به آنها حمله ور شده و با نیش زدن باعث مرگشان می شوند. 🐝 🐝در بخش جانوری موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز می توانید از نزدیک یک کندوی کاغذی طبیعی را مشاهده نمایید.

زنبور سفالگر (mud daubers) ✅ زنبور سفالگر نوعی زنبور است که خانه خود را با گِل و شبیه گلدان می سازد. این زنبور می تواند رُس را برداشته , به نقاط دوردست ببرد تا آن ها را با آب مخلوط کرده و گِل لازم را برای ساخت خانه خود فراهم بسازد. ✅ آنها لانه های گِلی خود را در پناه تنه درختان و سنگ ها می سازند. علاوه بر این در اماکن سرپوشیده همچون برخی از عمارت ها و ساختمان ها نیز این نوع لانه ها یافت می شوند. ✅ این زنبورها زندگی انفرادی دارند اما برخی هم زندگی اجتماعی دارند و کندوهایی شبیه به کندوهای عسل می سازند؛ اما هیچ یک از آنها عسل تولید نمی کنند. ✅ هر لانه به تنهایی توسط زنبور مادر و در طی یک روز ساخته می شود. پس از اتمام ساخت، زنبور مادر یک عنکبوت شکار کرده و برای تغذیۀ لاروش در داخل لانه می گذارد. پس از آن در داخل لانه تخمگذاری کرده و سپس درب آن را با گِل بسته و مُهرو موم می کند. ✅ این زنبورها همه چیزخوار هستند و از شهد گُل ها، میوه های افتاده و لاشه ها تغذیه می کنند. برخی از آنها نیز از نیش خود برای فلج کردن طعمه استفاده کرده و این گونه حشرات و عنکبوت ها را شکار می کنند. ✅ اگر چه این نوع زنبورها تهاجمی نیستند اما نیش دردناکی دارند و سم آنها به اندازه‌ای قوی است که می تواند در برخی افراد واکنش آلرژیک ایجاد کند. لذا هرگز سعی نکنید به تنهایی یکی از این لانه ها را بردارید❗️ ✅ برای مشاهدۀ نزدیک لانه های گلدانی این نوع زنبورها می توانید از بخش جانوری موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی دانشگاه شیراز دیدن فرمایید.

🎖 مدال های دوره قاجار🎖 🎖 مدال جلادت یا نشان شیردل یکی از نشان‌های نظامی دورهٔ قاجار است که در زمان محمدشاه قاجار ساخته شد و ساخت آن تا پایان حکومت قاجار ادامه یافت. این مدال به کسانی که در قشون نظامی حکومت قاجار خدمت نموده و قابلیت‌ها و جنگاوری شایسته‌ای از خود نشان می‌دادند، اعطا می‌گردید. ✅ مدال های مربوط به دوره ساسانیان، صفویان، زندیه، قاجار، پهلوی و همچنین سکه های فلزی از جنس نقره، مس و برنز که یک دوره دو هزار و چند ساله را شامل می شود با تلاش و کوشش چندین ساله جناب آقای حمیدرضا چهره نگار، کارشناس ارشد محترم بخش مردم شناسی موزه تاریخ طبیعی، شناسایی شده و به همراه مشخصات مربوطه در یکی از سالن های موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی به نمایش گذاشته شده است.

✅ این خمره سفالیِ آجری‌رنگ با قطر 110 و ارتفاع 90 سانتیمتر در سال 1359 در عمق 2 متری زمین کشاورزی خانواده محترم شهید حسین حق وردی در روستای بادامه از توابع شهرستان داراب کشف شد. این خمره تا سال 1394 به عنوان منبع آب مورد استفاده می گرفت و در سال 1394 با تلاش و پیگیری های مهندس محمد مهدی اسلام نژاد، رئیس وقت موزه تاریخ طبیعی، توسط این خانواده محترم به موزه تاریخ طبیعی اهدا گردید. این خمره در حال حاضر در موزه تاریخ طبیعی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد. ✅ در ساخت این خمره قدیمی از چرخ کوزه گری و همچنین فن فتیله‌ای استفاده شده است؛ فن فتیله‌ای فنی بوده است که قبل از اختراع چرخ کوزه‌گری در ساختن کوزه‌ها و خمره‌ها رواج داشته است. بر اساس فرم لبه و نوع نقوش هندی روی این خمره می‌توان حداقل سن این خمره را به دوران هخامنشیان نسبت داد.

✅ زغال سنگ (coal) از بقایای درختان، بوته‌ها و سایر گیاهان زنده به وجود آمده است. شکل‌گیری زغال‌سنگ از 400 میلیون سال قبل در دوران اول زمین شناسی آغاز گردید و در ۲۵۰ میلیون سال قبل (دوره کربونیفر) به اوج خود رسید. در این دوره روی زمین تعداد بسیار زیادی مرداب و باتلاق وجود داشت و گیاهان به دلیل وجود آب و هوای گرم و مرطوب به وفور رشد ‌کردند. این گیاهان پس از مرگ در زیر لایه‌هایی از گل و لای موجود در باتلاق‌ها و مرداب‌ها مدفون شدند. به مرور زمان گیاهان جدید روی این لایه‌ها روییده و آن‌ها نیز پس از رشد و سرنگون شدن، توسط رسوبات پوشیده شده‌اند. ✅ این فرایند باز تکرار می‌شد و بدین‌ترتیب در طول میلیون‌ها سال بر ضخامت لایه هایی که قشرهایی از گیاهان را دربرداشت افزوده شد. فشار و سنگینی طبقات بالایی باعث شد که این گیاهان به تدریج آب و مواد و فرار خود را از دست بدهند و در نتیجه فقط کربن آن‌ها به شکل زغال‌سنگ باقی بماند. ✅ طی فرایند تشکیل زغال سنگ، ابتدا زغال قهوه ای با 60-70% کربن شکل می گیرد و پس از افزایش فشار لایه های فوقانی به زغال سنگ سیاه یا آنتراسیت با 98% کربن که کیفیت بالاتری دارد، تبدیل می گردد. از نظر توزیع ذخایر در ایران، بیشترین حجم ذخایر زغال سنگ کشور در منطقه طبس، سپس کرمان و البرز شرقی قرار دارد.

✅ شهاب سنگ ها به طور تصادفی در همه جای کره زمین سقوط می کنند وهیچ جایی از زمین وجود ندارد که شهاب‌سنگ‌های بیشتری در آنجا سقوط کرده باشند. اما در برخی مناطق مدت زمان بیشتری می توانند باقی بمانند. شهاب‌سنگ‌ها دارای آهن آزاد هستند و به همین دلیل به راحتی در معرض فرسایش شیمیایی قرار گرفته و با سرعت بیشتری نسبت به سنگ‌های زمین، فرسایش می یابند. از آنجا که رطوبت باعث اکسید شدن آنها می شود، شهاب‌سنگ ها در کوه و جنگل و مناطق مرطوب، با سرعت بالاتری تخریب می شوند. در حالی که در کویرها، ماندگاری شهاب‌سنگ‌ها، پنجاه برابر مناطق دیگر است. ✅ کویر لوت و کویر مرکزی ایران که کمترین میزان بارندگی را دارند یکی از بهترین محل ها برای اکتشاف شهاب‌سنگ‌ها می باشند و اکثر شهاب سنگ های ایران در این مناطق کشف شده و به ثبت جهانی رسیده است.

✅ مروارید حاصل فعالیت موجودات آبزی صدف دار است که در بستر رودها و دریاها زندگی می‌کنند. این موجودات وقتی گرسنه می‌شوند مقداری آب را با موجودات ریز خاکی می‌بلعند؛ در برخی موارد شن ریزه ای وارد صدف می‌شود. در این هنگام موجود زنده صدف دار به عنوان یک مکانیسم دفاعی از خود شروع به ترشح مایعی به نام"مروارید زا" می کند. در اثر این ترشحات، لایه های متحدالمرکزی به دور شن تشکیل می شود. با ادامه ترشحات، این لایه ضخیم و ضخیم تر شده و سرانجام مرواریدی زیبا را به وجود می‌آورد. مروارید ایده آل کاملا گرد و صاف است. ✅ امروزه بسیاری از مرواریدها پرورشی هستند. بدین منظور شن ‌کوچکی را عمدا وارد صدف می‌کنند تا صدف را وادار به ساختن مروارید نمایند. ✅ چین، ژاپن، استرالیا، ویتنام، هند، آمریکا، امارات، مکزیک، فیلیپین، فرانسه، میانمار و اندونزی از مهمترین کشورهای تولید مروارید در جهان می باشند.

✅ مروارید غار، اشکال کروی یا بیضوی در اندازه های مختلف هستند که معمولا در حوضچه های کم عمق درون غارهای آهکی تشکیل می شوند. زمانی که جریان آب حاوی کربنات کلسیم حرکت دایره وار یا چرخشی حول یک هسته شن دارد، اشکال کروی یا همان مروارید غار تشکیل می شود. قرار گرفتن در معرض آب متحرک، سطح مرواریدهای غار را جلا داده و آنها را براق می کند. ✅ در غارهای مناطق استوایی و گرمسیری، ممکن است تعداد زیادی از این مرواریدها در یک سطح دیده شوند. مثلا به تازگی غاری در مکزیک کشف گردیده که تخمین زده می شود میلیون ها از این مرواریدها را در خود جای داده است.