🌺🍃
❓نظر ابن جریر طبری در مورد واقعه غدیر خم و ولایت امام علی(عليهالسلام ) چیست؟
حدیث غدیر خم از احادیث متواتری است که بیشتر علمای اهلسنّت آنرا پذیرفتهاند؛ و این جریان، در معتبرترین کتابهای اهلسنّت نقل شده است.[1]
ابن جریر طبری(م 310ق) یکی از مورخان و مفسران مشهور اهلسنت است که امروزه در دو کتاب تاریخ و تفسیری که از او به جا ماند. درباره واقعه غدیر و آیات و روایات مرتبط با آن، مطلبی وجود ندارد. برای نمونه؛ در ذیل آیه «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ...»؛[2] آنجا که سبب نزول آیه را مطرح میکند از داستان مرتبط غدیر - حتی به عنوان یک احتمال - چیزی نقل نکرده است![3]
همچنین در کتاب تاریخ طبری، حوادث سال پایانی عمر پیامبر(ص) به شیوهای نقل شده است که گویا تمام شکوه و عظمت اسلام در ابوبکر و عمر و عایشه خلاصه میشود و گویا امام علی(عليهالسلام )، فاطمه(س) محبوبترین دختر پیامبر(صلیاللهعلیهوآله ) و دیگر همسران پیامبر(ص) هیچ جایگاهی در آن ایام نداشتند![4]
البته با توجه به تواتر این حدیث، هیچ اهمّیتی ندارد که طبری آنرا در کتاب تاریخی یا تفسیریاش آورده باشد یا نه.
اما گفته شده است که طبری کتاب مستقلّی تحت عنوان «طرق حدیث الغدیر»[5] یا «کتاب الولایة»[6] یا «کتاب الفضائل»[7] درباره حدیث غدیر تألیف کرده که آنرا در تاریخش ذکر نکرده است؛ و شاید هم ذکر کرده ولی دیگران برداشتهاند. البته شاید هم آن دو جلد کتاب وی درباره حدیث غدیر جزئی از کتاب تاریخ وی بود که بعداً از آن جدا شده؛ یا چون او میخواسته در اینباره کتاب مستقلّی بنگارد، لذا آنرا در کتاب تاریخش نیاورده است.
به هر حال برخی اندیشمندان اهلسنت به این تألیف طبری اشاره کردهاند:
ابن کثیر در اینباره گفته: «اعتنا نموده است به این حدیث (حدیث غدیر) أبو جعفر محمد بن جریر طبری صاحب تفسیر و تاریخ؛ پس درباره آن، جمع نموده است دو جلد که در آن؛ اسناد، طرق حدیث، الفاظ این حدیث را آورده است».[8]
ابن عساکر(م 571ق) مینویسد: «چون طبرى خبر یافت که ابو بکر بن ابى داود سجستانى درباره غدیر خم حدیثى نقل کرده است، به تألیف این کتاب پرداخت، و فضایل سه خلیفه و على بن ابیطالب(علیهالسلام ) را بر شمرد و در تصحیح آن احتجاج کرد، و در فضایل امیر المؤمنین على شرحى مبسوط نگاشت».[9]
ذهبی میگوید: «یک جلد از کتاب طبری درباره طُرُق حدیث غدیر، تألیف ابن جریر طبرى، را دیدم و از این کتاب و زیادى طُرُقش وحشت کردم».[10]
وی همچنین میگوید: «محمد بن جریر طبری، اسناد روایت غدیر خم را در چهار جلد جمع آوری کرده است که من قسمتی از آنرا دیده و از گستردگی روایاتش شگفت زده شدهام و یقین کردم که این اتفاق افتاده است».[11]
بنابر تحقیق و جستوجو در منابع اهلسنت، روایاتی را یافتیم که از طبری درباره غدیر خمّ نقل شده است:
1. ابن کثیر(م 774ق): استاد ما ابوعبدالله ذهبی گفت: در نسخهای از نوشتههای ابوجعفر بن جریر طبری چنین یافتم که: رسول خدا(ص) در حالی که دست علی را گرفته بود، فرمود: «مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا مَولاهُ، اللّهُمَّ والِ مَن والاهُ، و عادِ مَن عاداهُ»؛[12] هر که من مولاى اویم، پس این (علی) مولای اوست، خدایا! هر کس او را دوست میدارد، دوستش بدار و هر کس با وى دشمنى میکند، با او دشمنى کن.
2. ذهبی(م 748ق) در «رسالة طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه» میگوید: طبری در کتاب غدیر خمّ نقل میکند که: علی(عليهالسلام ) به عثمان، طلحه، زبیر، سعد، عبد الرحمن، عبدالله بن عمر گفت: «شما را به خدا سوگند میدهم: آیا کسی از شما در روز غدیر بوده که رسول خدا(صلیاللهعلیه ) درباره او فرموده باشد: " اللّهمّ والِ من والاه و عادِ من عاداه"، غیر از من».[13]
ناگفته نماند که طبری احادیث دیگری نقل میکند که دلالت بر امامت و ولایت امام علی(عليهالسلام ) دارد؛ مانند حدیث وصیت[14] (حدیث یوم الانذار): هنگامی که آیه «وَ أَنْذِرْ عَشِیرَتَکَ الأَقْرَبین»[15] (نزدیکان خود را هشدار ده) بر پیامبر(صلیاللهعلیه )نازل شد، فرزندان عبد المطلب را گرد آورد و پس از پذیرایی از آنان نبوت خود را به آنها ابلاغ کرد و در پایان فرمود: «به درستی که این برادر، وصی و جانشین من در میان شما است، پس سخن او را بشنوید و از او اطاعت کنید».[16]
و آیه ولایت: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ»؛[17] سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پیامبر او و کسانى که ایمان آوردهاند؛ همانها که نماز را بر پا میدارند، و در حال رکوع، زکات میدهند.
طبری درباره شأن نزول این آیه شریفه مینویسد: «إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُه الآیة: نزلت فی علی بن أبی طالب تصدق و هو راکع»؛[18] آیه ولایت در حق علی بن ابیطالب نازل شد، هنگامی که در حالت رکوع صدقه داد.
👇👇
☑️با توجه به آنچه گفته شد، شاید بتوان نتیجه گرفت که نقل نشدن ماجرای غدیر در تاریخ و تفسیر طبری به این دلیل بوده که ایشان در کتاب دیگر خود به طور وسیع و گسترده بدان پرداخته بود و نیازی به تکرار آن نمیدید.
[1]. نک: «مدارک حدیث غدیر»، 1953؛ «آیۀ سوم سوره مائده (الیوم اکملت لکم دینکم) و حادثه غدیر»، 7445.
[2]. مائده، 67.
[3]. طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 198 – 199، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 1412ق. ،.
[4]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 3، ص 191 – 192، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
[5]. قمى، عباس، الکنى و الألقاب، ج 1، ص 241، تهران، مکتبة الصدر، چاپ پنجم، 1368ش.
[6]. طباطبایى، عبد العزیز، أهل البیت(ع) فی المکتبة العربیة، ص 661، قم، موسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ الکنى و الألقاب، ج 1، ص 241.
[7]. ابن عساکر، على بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج 52، ص 197 - 198، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1415ق؛ أهل البیت(ع) فی المکتبة العربیة، ص 366.
[8]. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج 5، ص 208، بیروت، دار الفکر، 1407ق.
[9]. ابن عساکر، على بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج 52، ص 197 - 198، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1415ق.
[10]. شمس الدین ذهبی، أبوعبدالله محمد بن أحمد، تذکرة الحفاظ، ج 2، ص 203، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1419ق.
[11]. شمس الدین ذهبی، أبوعبدالله محمد بن أحمد، سیر أعلام النبلاء، ج 14، ص 277، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ سوم، 1405ق.
[12]. البدایة و النهایة، ج 5، ص 213.
[13]. شمس الدین ذهبی، أبوعبدالله محمد بن أحمد، رسالة طرق حدیث من کنت مولاه فعلی مولاه، ص 42 و 45، بیجا، بینا، بیتا.
[14]. این روایت مربوط به ابتدای معرفی اسلام است که پیامبر(صلیاللهعلیهوآله ) در منزل ابوطالب و در جمع سران قریش آنها را به اسلام دعوت کردند و در ضمن همین خطبه حضرت علی(عليهالسلام ) را به عنوان برادر، وصی و خلیفه خودشان معرفی فرمودند.
[15]. شعراء، 214.
[16]. تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج 2، ص 321.
[17]. مائده، 55.
[18]. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 6، ص 186.
آیات مرتبط
سوره المائدة (3) : حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره المائدة (67) : يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
🌺✨
🍃✨✨@noreghadir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#فضائل_امیرالمومنین_علیه_السلام
26.95M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
📛سوالی بی جواب از اهل تسنن در مورد اینکه اگر معنای مولی در من کنت مولاه فعلی مولاه دوستی هست چرا رسول خدا این جمله را نسبت به دیگر اصحاب نفرمودند ؟
✅ کارشناس :#استاد_یزدانی
🔹روایت ازکتاب
#کلیپ_غدیر
#پیشنهاد_دانلود
🍃با نشر این کلیپ در ثواب آن شریک باشید 🍃
@noreghadir
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
#کلیپتصۅیرے
۹۴ روز انتظار تا عید بزرگ غدیر خم
هر روز یک فراز از خطبه غدیر،
فراز شماره: ۱۷
---------------------------------
احیاگران عید بزرگ غدیر خم
@ehyagaraneghadir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
#کلیپ_تصویری
۹۴ روز انتظار تا عید بزرگ غدیر خم
هر روز یک فضیلت ،
فضیلت شماره : ۱۷
------------------------------
احیاگران عید بزرگ غدیر خم
@ehyagaraneghadir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
🌀 مِنَ الْمَنَاقِبِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله مَا أَنْزَلَ اللَّهُ آیَةً وَ فِیهَا یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِلَّا وَ عَلِیٌّ رَأْسُهَا وَ أَمِیرُهَا .
🌸 ابن عباس می گوید : پیامبر اکرم صَلی الله علیه و آله فرمودند: خداوند آیه ای را نازل نفرمود که در آن آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ» باشد مگر اینکه علی علیه السّلام سرآمد و امیر بر آنها باشد.
📖کشف الغمّة،ص۸۸
📖بحارالانوار، ج۳۵،ص۳۵۰،ح۳۵
#حدیث #روایت #امام_علی
#پیامبر #فضیلت #فضائل
#مناقب #ولایت #اعتقادی
#عکس #تصویر #عکس_نوشته
#قرآن #آیه #علوم_و_معارف_اسلامی
🌺✨
🍃✨✨
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
🔺ابتکار زیبا از تولیت حرم مطهر
#حضرت_امیرالمومنین_علی(علیهالسلام )
📣 لینک زیر را لمس کنید⬇️
www.imamali.net/vtour
🚶♂وارد حرم مطهر مولا امیرالمومنین علی (علیه السلام)شوید
👈👈توجه کنید روی هر فلشی که کلیک میکنید مقداری باید صبر کنید تا تصویر شفاف شود.
در هر جای حرم که مشتاقید، حضرت را زیارت کنید.
(این دعوت نامه را برای دوستان خود ارسال کنید)
🌷التماس دعا
🌸انا مُشتاق به جَوارِ نَجَف🌸
🌺انا مُحتاج به دُعای علی علیه السلام🌹🍃
🌸بَچه های بُزرگ و كوچَكِمان🌹🍃
🌺همه قربانِ بچه های علی علیه السلام🌹🍃
🌸دست مولا و چادر بی بی🌹🍃
🌺دستِ ما و نَخِ عبایِ علی علیه السلام🌹🍃🌹
@noreghadir
۹۳ روز انتظار تا عید بزرگ غدیر خم
هر روز یک فضیلت ،
فضیلت شماره : ۱۸
------------------------------
احیاگران عید بزرگ غدیر خم
@ehyagaraneghadir
🌺🍃🌺🍃
🍃✨✨
🌺✨
❓آیا آیهی اول سورهی معارج با واقعه غدیر مرتبط است؟ و آیا آیهی دوم آن، منکران ولایت حضرت علی(عليهالسلام ) را کافر اعلام میکند؟!
⁉️آیا شأن نزول آیهی اول سورهی معارج مربوط به واقعه غدیر است؟ و آیا آیهی بعد منکران ولایت حضرت علی(عليهالسلام ) را کافر میداند؟
🔆سورهی معارج با این آیه شروع میشود: «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»؛[1] تقاضاکنندهاى تقاضاى عذابى کرد که واقع شد.
🌟در شأن نزول این آیه، برخی از مفسران از امام صادق(علیهالسلام ) نقل کردهاند: «هنگامى که رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله ) در روز غدیر خم، على(علیهالسلام ) را به جانشینی منصوب کرد و فرمود: «هر کس من مولاى او هستم، پس على مولاى او است»، این خبر در شهرها پخش شد. حارث بن نعمان فهری با شنیدن این خبر نزد پیامبر(صلیاللهعلیهوآله ) آمد و گفت: از جانب خدا به ما فرمان دادى که گواهى بر نبودن خدایى جز اللَّه و به اینکه تو فرستاده او هستى بدهیم، و نیز فرمان به جهاد، حج، روزه و زکات دادى و ما آنها را پذیرفتیم. از همهی اینها راضى نشدى تا این جوان را منصوب کردى و گفتى: هر کس من مولاى او هستم پس على مولاى او است؟! آیا این گفته تو است، یا فرمانى از جانب خدا است؟! پیامبر(صلیاللهعلیهوآله ) فرمود: به خدایى که جز او خدایى نیست، سوگند که این فرمان از جانب خدا است. حارث بن نعمان با شنیدن این سخن رسول خدا(صلیاللهعلیهوآله ) برخاست و گفت: خدایا، اگر این کار حق و از جانب تو است، از آسمان بارانى از سنگ بر ما بباران. اینجا بود که خدا سنگى را روانه سر او کرد و او را کشت».[2]
گفتنی است که این شأن نزول با الفاظ مختلف در دیگر تفاسیر، حتی تفاسیر اهلسنت هم نقل شده است.[3]
♨️اما آنچه در رابطه با کفر منکران ولایت امام علی(عليهالسلام ) میتوان گفت این است که صرف نظر از این گزارش، پیامبر اسلام(صلیاللهعلیهوآله ) در غدیر خم رسماً ولایت حضرتشان را به همگان اعلام کرد و نپذیرفتن این سخن پیامبر(صلیاللهعلیهوآله )، به تنهایی موجب کفر به معنای کلامی و فقهی آن و خروج مطلق از دین نمیشود؛ چرا که هر فردی با گفتن شهادتین وارد اسلام شده و احکام اسلامی بر او بار میشود و تنها زمانی فرد را از لحاظ فقهی کافر و غیر مسلمان میدانیم که از گواهی به خدا و پیامبرش برگردد، اما از آنجا که «کفر» به معنای پوشاندن و نادیده گرفتن حق بوده، از جمله واژهایی است که «مقولهی به تشکیک» بوده و شدت و ضعف پذیر است؛ لذا با توجه به این معنا، کفر حتی، شامل برخی از مسلمانان نیز میشود؛ یعنی فرد مسلمان با اعتقاد و ایمان به خدا، معاد، و... در عین حال ممکن است نسبت به برخی از نعمتهای الهی ناسپاسی کند و یا برخی از واجبات را ترک کند و مصداق یکی از مراتب کفر شود؛ نپذیرفتن و انکار ولایت علی(عليهالسلام ) قطعاً نادیده گرفتن و اطاعت نکردن یکی از فرمان الهی است که از سوی پیامبر(صلیاللهعلیهوآله ) اعلام شده و میتواند کفر به یکی از فرمانهای مهم الهی، یعنی مسئله ولایت باشد که چنین چیزی اگر چه منجر به خروج از اسلام نیست، اما درجاتی از کفر به آن صدق میکند.[4]
[1]. معارج، 1.
[2]. فرات کوفى، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم،تفسیر فرات الکوفی، تحقیق، محمودی، محمد کاظم، ص 503 - 504، تهران، وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1410ق.
[3]. مانند: ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق، یاحقی، محمد جعفر، ناصح، محمد مهدی، ج 19، ص 402، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج 19، ص 278، قاهره، دار الکتب المصریة، چاپ دوم، 1384ق.
[4]. ر. ک: 2791؛ 2800؛ 82686؛ 27147.
🌺✨
🍃✨✨@noreghadir
🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
#فضائل_امیرالمومنین_علیه_السلام