🖊 ما در ایستگاه قدیمی قطار #یادداشت #امیر_ناظمی مدیر گروه پژوهشی #آینده‌اندیشی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ⭕️روایت یک نوسازی ایستگاه قدیمی قطار Station F در پاریس، ساختمانی قدیمی (۱۹۲۹) بازمانده از دوران پیش از جنگ جهانی دوم بود؛ ایستگاهی که در قرن جدید متروکه و از کار افتاده شده بود. ساختمانی که مثل صدها ساختمان رها شده در تهران، بخشی از تاریخ توسعه شهر خود است. این ساختمان اما به «شوق ویرانگری» تخریب نشد. این همان تفاوت «جامعه‌ی کلنگی» با «جامعه‌ی نوساز» است. «ایستگاه F» تبدیل به بزرگترین میزبان افراد نوآور در پاریس و اروپا شد! «ایستگاه F» با تغییر کاربری در دنیای خلاق و نوآور امروز تبدیل به محل استقرار شرکت‌های نوپا، شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) و مراکز تحقیق و توسعه (R&D) شد؛ اما این تغییر با تخریب گذشته آغاز نشد، بلکه با نوسازی آن و نوآور ساختن آن ایجاد شد. امروزه «ایستگاه F» با همان نام قدیمی خود، اما متناسب با فضای جهان امروز به گونه‌ی امروزین بازآفریده می‌شود. این ایستگاه قدیمی در دنیایی که «طبقه‌های خلاق» (Creative Class) و «شهروندان خلاق» پایه‌های زندگی شهری مدرن را می‌سازند، تبدیل به پاتوق نوآوری شده است. ⭕️افسوس نبودن‌ها رکسانا ورزا، جوان متخصص ایرانی‌الاصل که زاده‌ی آمریکا و فعال در فرانسه است، اصلی‌ترین چهره‌ی «ایستگاه F» است. او از نوادگان خاندان شریف جهانیان (یا شاه‌جهان) است. جهانیان خانواده‌ی تاجر-صنعت‌گر زرتشتی بودند که نخستین بانک خصوصی ایران را ایجاد کردند. آنان مشروطه‌خواه بودند و هزینه‌های اصلی مشروطه‌خواهان ایرانی را تامین کردند. حتی بخش عمده‌ی هزینه‌های ستارخان و باقرخان را این خاندان تامین کردند؛ تا نهایتا طرفداران استبداد «پرویز جهانیان» را به قتل رساندند. ما نه تنها در کشتن نهادها و ساختمان‌ها ورزیده هستیم، که در محروم کردن خود از شریف‌ترین خانواده‌های ایرانی نیز ماهر هستیم. رکسانا ورزا از تبار این خاندان است. ورزا به کمک نیل (سرمایه‌دار فرانسوی) سرمایه‌گذاری اولیه را آغاز کردند و در ادامه، مشارکت شرکت‌های پیشروی جهانی مانند فیسبوک و آمازون و برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه‌ی بزرگ را نیز جلب کردند. هیدالگو شهردار پاریس در خصوص «ایستگاه F» می‌گوید: «پاریس زمانی که تصمیم به سرمایه گذاری در کسب‌وکارهای نوپا گرفت، تبدیل به رقیب اصلی لندن شد» ⭕️نماد یک اکوسیستم گل در کویر رشد نمی‌کند، چون اکوسیستم کویر با زیست او در تضاد است؛ و نوآوری نیز رشد پیدا نمی‌کند، مگر در میان اکوسیستمی که در آن، «ایده‌های نو» امکان طرح می‌یابند، به‌اشتراک گذاشته می‌شوند؛ و یارانی می‌یابند تا توسعه یابند. یارانی که از سرمایه تا نیروی انسانی را شامل می‌شوند. «ایستگاه F» پاتوقی است که در آن نوآورترین شهروندان فرصت طرح ایده‌های خود، یافتن همکاران و به دنبال آن جذب سرمایه‌گذارانی برای ایده‌ی خود را می‌یابند؛ جایی که تمامی این اجزاء در فضایی مشترک گرد هم آورده می‌شوند تا نوآوری‌ها بروز یابند! «ایستگاه F» در سال ۲۰۱۷ توسط مکرون افتتاح شد و امروز بزرگترین فضای شتاب‌دهی و رشد نوآوری در اروپا (و شاید در جهان) است. ⭕️پدیده‌ی «ایستگاه F» «ایستگاه F» یک پدیده‌ی چندوجهی برای مقایسه‌ی میان مسیر آن‌ها با مسیر ما است: 🔴مقایسه در میان اولویت‌های شهردار آن‌ها با شهردار ما 🔴مقایسه میان «سنت نوسازی» آن‌ها که آن‌را به «جامعه‌ی نوساز» تبدیل می‌کند و «سنت شوق ویرانگری» ما که به «جامعه‌ی کلنگی» می‌رساندمان؛ 🔴مقایسه میان نگاه آن‌ها برای جذب بهترین‌ها و نگاه ما به سرمایه‌داران و مولدان اقتصادی که خانواده‌ی جهانیان (و خانواده‌های مشابه مانند خرمشاهی، ایروانی، خیامی و ...) را به کشوری دیگر کوچ اجباری می‌دهد. 🔴مقایسه میان آن‌ها با جذب پیشروهای جهانی مانند فیسبوک و آمازون و ما با رویای توسعه در میان دیوارهای بسته‌ي دور خود! 🔴مقایسه میان رییس‌جمهور مکرونی که به افتتاح «ایستگاه F» می‌رود، و در نخستین سخنرانی‌های پس از انتخابش از «ملت نوپا» می‌گوید و نوآوری را به عنوان اصلی‌ترین راه توسعه می‌داند؛ تا ما که هنوز دلخوش به انحصار خودروی داخلی برای رشد هستیم! 🔴مقایسه میان دولت آن‌ها که اکوسیستم می‌سازد و دولت ما که دلش خوش است به گل کاشتن در کویر! 🔴مقایسه میان شهرداری که توسعه را برپایه‌ی مشارکت می‌بیند تا شهرداری که خودش مرکز جهان است! 🔴مقایسه میان آن‌ها که مدام به جذب می‌پردازند و ما که مدام به حذف (یکی را به بهانه‌ی مذهب و دیگری را به جرم دوملیتی بودن که رکسانا ورزا هر دو را داراست!) ماییم و یک ایستگاه قدیمی قطار؛ دو گزینه‌ی نوسازی یا تخریب پیش روی ماست؛ اما برای نوسازی باید به بازبینی خویش مشغول شویم!

🔺 یک شهردار خریداری می‌شود! #یادداشت دکتر #امیر_ناظمی مدیر گروه پژوهشی گروه #آینده‌اندیشی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور تیرماه سال ۷۷ بود که غلامحسین کرباسچی به دادگاه کشانده شد. روزهایی بود که برای نخستین بار یک عضو کابینه در جمهوری اسلامی، را در یک دادگاه علنی که از تلویزیون هم پخش می‌شد؛‌ به محاکمه می‌کشاندند. «بگذارید کلام منعقد شود»‌ یکی از تکه‌کلام‌های کرباسچی در آن دادگاه بود که از آن روزها مانده است تا حالا. کرباسچی آن روزها مظهر تحول دانسته می‌شد. او به خیلی چیزها شناخته می‌شد، از موسسه‌ی همشهری گرفته تا فرهنگسراها، از گل‌کاری‌های زیاد تا جمع‌شدن نرده‌های دور پارک‌ها، از بزرگراه نواب تا جمع‌شدن گاراژها! و همه‌ی اینها برای شهروندان تهرانی نشانه‌های تحول بود. اما در نشریه‌ی «راه نو» که در آن روزها انتظار می‌رفت پشت کرباسچی ایستاده باشد (آنگونه که نشریات اصلاح‌طلب بودند)، مقاله‌ای منتشر شد با عنوان «يك شهردار به فروش می‌رسد». مقاله‌ای به قلم «چنگیز پهلون» که روشنفکری شناخته شده بود و در تقابل با کرباسچی! مقاله مهم بود و هنوز یکی از تاثیرگذارترین آثار آن دوره. مقاله شروع سلسله پاسخ‌ها و نقدهایی شد که همچنان جای پرسش دارد. پهلوان در حقیقت در این مقاله به جنگ تکنوکرات‌ها رفته بود! مقاله‌ی «يك شهردار به فروش می‌رسد» نقدی به تکنوکرات‌هایی بود که فرهنگ و جامعه را در پیشگاه اقتصاد و صنعت قربانی می‌کنند. پهلوان معترض به شیوه‌ای بود که در آن توسعه در یک «دیدگاه سازه‌ای» خلاصه می‌شود. واقعیت آن بود که پهلوان زمان بدی را برای طرح موضوع خوبی انتخاب کرده بود! زمان بد، خوانش از متن پهلوان و دیدگاه او را سیاسی کرده بود. ️تکنوکراسی تکنوکرات‌ها (یا فن‌سالارها) اما در تاریخ توسعه‌ی ایران، بیش از هر گروه دیگری موفق بوده‌اند! کتاب «تکنوکراسی و سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران» که به خاطرات رضا نیازمند، نخستین رییس سازمان گسترش در ایران اختصاص دارد، تکنوکراسی در ایران را در برهه‌هایی موفق دانسته است. به عنوان مثال در دوره‌ی ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۶ گروه منسجمی از تکنوکرات‌ها توانستند بیشترین رشد اقتصادی و صنعتی تاریخ ایران را رقم بزنند. بر روی جلد این کتاب تصویری هست از چهار تکنوکرات شناخته‌شده‌ی آن دوران. تکنوکرات‌ها چند ویژگی کلیدی دارند: دانش فنی و تخصص برنامه‌محوری 🔴قابل حل دانستن مشکلات 🔴اتکاء بر فناوری و ماشین بیش از موضوعات اجتماعی تکنوکراتها اما دقیقا از همین نقطه مورد نقد واقع می‌شوند: آنان بیش از حد غرق در نگاه مهندسی می‌شوند! تکنوکرات‌های ایرانی اغلب مهندسانی بوده‌اند؛ دارای تخصص در آن عرصه، مثل مهندس نفتی که وزیر نفت می‌شود یا مهندس مکانیکی که مدیر ایران‌خودرو. آن‌ها یک چیز مهم هم ندارند: قدرت سیاسی! ⭕️شهردار تهران به سیاق چنگیز پهلوان می‌توان امروز نوشت:‌ «یک شهردار خریداری می‌شود!» اما شهردار خریداری‌شده‌ی تهران باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ ادامه در پست بعد 👇

بخش اول از بحث «پیوست فرهنگی فناوری‌ها» شنبه با حضور دکتر #امیر_ناظمی، مدیر گروه آینده اندیشی مرکز برگزار و ادامه‌ی آن به دیشب موکول شد. @nrisp