eitaa logo
کانال ائمه جماعت
1.8هزار دنبال‌کننده
2.8هزار عکس
1.9هزار ویدیو
2.9هزار فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
بایستگی های اعتکاف 1.محاسبۀ نفس بر معتکف لازم است در ایام اعتکاف با قرار دادن وجدان و عقل در مقام قضاوت، تمام اعمال و افعال گذشتۀ خود را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. 2. نظافت مسجد معتکفان باید احترام مسجد را رعایت کنند و آن را تمیز نگه دارند؛ چرا که دین اسلام، دین نظافت و پاکی است. 3. استفاده از فرصت ها اعتکاف فرصتی است مناسب جهت خواندن نماز، دعا، توبه و استغفار، مطالعه کتاب های سازنده و خودداری از سرگرمی های غفلت زا. 4. رعایت احکام مسجد بر معتکف لازم است بر احکام مسجد حرمت نهد؛ از جمله احکام مسجد، حرمت نجس کردن زمین، دیوار و سقف، بام و داخل مسجد و وجوب تطهیر نجاست از مسجد است. از دیگر احکام مسجد، حرمت بیرون بردن وسایل آن می باشد. 5. عدم ایجاد مزاحمت برای دیگران معتکفان باید اعمال اعتکاف را به گونه ای انجام دهند که مزاحم دیگر افراد نشوند. در روایتی آمده است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) معتکف بودند؛ عده ای با صدای بلند قرآن (یا نماز) می خواندند، آن حضرت پرده را کنار زده، فرمودند: ألا اِنَّ کُلُکُم یُناجی رَبَّه فلا یُؤذین بَعضکم بعضاً آگاه باشید هر یک از شما که با خدای خود نجوا و مناجات می کند، دیگری را اذیت نکند. 6. پرهیز از صحبت های دنیوی سزاوار است معتکفین سه روزی را که در خانۀ خدا میهمان هستند، اوقات خویش را صرف عبادت نموده و از صحبت های دنیوی بپرهیزند. 7. کم خوردن و سادگی در انتخاب نوع غذا لازم است معتکف به میزانی غذا تناول کند که حال عبادت داشته باشد و از پرخوری پرهیز کرده و به میزان نیاز، آب و طعام استفاده نماید و خود را همیشه برای عبادت، آماده نگه دارد. 8. کم خوابیدن 9. برنامه ریزی و تنظیم برنامۀ روزانۀ اعتکاف 10. رعایت آداب معاشرت 11. پیوسته با وضو بودن 12. قرائت قرآن 13. شرکت در نماز جماعت 14. حفظ حال معنوی خود در طول اعتکاف و بعد از آن 15. پرهیز از همراه آوردن وسایل قیمتی و وسایل صوتی، قرار ملاقات با خانواده و پذیرفتن میهمان 16. در نگهداری و مراقبت از اشیاء خود کوشا بوده و به هنگام ترک محل اعتکاف، مراقب باشید وسایل شما جا نماند. 17. حفظ دستاوردها شایسته است معتکف از دستاورد اعتکاف به خوبی مراقبت کند که اگر در این سه روز موفق شد محاسبۀ دقیقی از اعمال خود داشته باشد یا توانسته باشد با قرآن انس پیدا کند و از عبادات لذت ببرد، این روش را به تمام روزهای سال بکشاند. اگر توفیق توبه پیدا شد، این توفیق را به راحتی از دست ندهد و خود را با گناه آلوده نکند. ( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 23)
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
هدایت شده از خبرگزاری فارس
پیام تسلیت رهبر انقلاب در پی درگذشت حجةالاسلام والمسلمین سیدهادی خسروشاهی متن پیام رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم 🔹درگذشت عالم مجاهد مرحوم حجةالاسلام والمسلمین آقای حاج سیدهادی خسروشاهی رحمةالله‌علیه را به خاندان محترم و بازماندگان و ارادتمندان و علاقمندان به آثار قلمی ایشان تسلیت عرض میکنم. 🔹ایشان عنصری خستگی‌ناپذیر در تبلیغ معارف اسلامی به‌وسیله‌ی نگارش مقالات و ترجمه‌ها و کتابهای متعدد در مدت ۶۰ سال از زندگی خویش بودند و انگیزه و همتی کم‌نظیر در تلاش برای تقریب مذاهب اسلامی و اتحاد مسلمین به کار می‌بردند. 🔹تلاشهای دیپلماسی در دوران جمهوری اسلامی در واتیکان و قاهره نیز بخش دیگری از مجاهدت این رفیق دیرین این‌جانب بود. از خداوند متعال رحمت و مغفرت و حشر با اجداد طاهرین را برای ایشان مسألت می‌کنم. سیّدعلی خامنه‌ای ۱۰ اسفند۱۳۹۸ @Farsna
🔴 دعای انقلابی برای رفع کرونا❗️ 🌡حتما شماهم در شبکه های مجازی این روزها با دستورالعمل های عبادی برای دفع کرونا از اساتید عرفان گذشته ومعاصر مواجه شده اید. ختم زیارت عاشورا شبیه سامراء سابق و دفع وبا؛ نماز جعفر طیار ودعای نور، حرزهایی برای آویزان در خانه و... مٲثور از آنها قطعا خوب اند و مجرَّب. با همین تضرعات، سابقا خداوند دفع بلاء از کشور اهل ایمان کرده وبه مومنین آبرو داده؛ تا جامعه ایمانی از کفر، در انظار تفاوت کند. 💊 اما الان زمان دیگری است، ودعای برتری لازم است. تفاوت "کرونا امروز" با "وبای دیروز"، به قدر تفاوت "ایران انقلابی" با "سامرای مستعمره دیروز" است! جامعه، با مسلمان شدن "صورتی نو" می پذیرد. با تشیّع، "فعلیّتی برتر" می گیرد. با اسلام ناب وتشیع راستین، "تعالی" می گیرد. در جای خود ثابت است که هر موجود، فیوضات ربّ را با "صورت اخیر" و "فعلیت آخر" خود جذب می کند: نبات با فعلیتِ نباتی اش، چیزی جذب می کند که جماد نمی تواند آنرا جذب کند. انسان، با فعلیتِ عقل و نطقش، فیضی می گیرد که حیوان از آن بی خبر است. حال جامعه ای که از دوگانه پرستی در آمد ومسلمان شد؛ از اسلامِ فتوحات، بالا آمد واسلام اهلبیت(ع) را پذیرفت؛ البته چله ی زیارت عاشورایش دفع وبا می کند. اگر از تشیع انقلابیِ علی(ع)و حسین(ع) بهره بُرد و بر یزیدها شورید، مقابل سفیانی ها ایستاد؛ البته "فعلیت برتری" یافته وفیض بالاتری باید جذب کند. آن فیض برتر چیست؟ 🔬حالا وقتش رسیده که "علم را اگر در ثریا باشد به زمین آورد" وآبروی مذهب حقش کند. بازهم با زیارت عاشورا، نماز جعفر طیّار واستغاثه به امام عصر(ع) چنین می کند. اما نه در رویکرد عام الفیل و عبدالمطلب؛ که شترانش را طلب کند وبگوید: خانه، خود صاحب دارد! بلکه در رویکرد محمد(ص) و وارثانش؛ که، مومنین (بٲیدی المومنین) را جای ابابیل نهد. "اعجاز سجیل" را در "ما رمیت اذ رمیت" بیاورد. حالا، تیرِ کمان مومن، کار سجیل ابابیل میکند.(دقت کنید) 💉وقتی رئیس دانشگاه بقیة الله ازکلید خوردن سه پروژه برای درمان قطعی ویروس کرونا خبر داد؛ و وزیر بهداشت در پاسخ پیام تشکر رهبر انقلاب گفت: "بی تردید با به زانو درآوردن هرچه زودتر بیماری، جهانیان را شگفت زده می کنیم"؛این فعلیت آخر را در فرزندان خمینی دیدم. انقلاب خمینی برای جمع دین و دنیا و علم و معنویت آمد و خود را مقدمه تمدن مهدوی خواند. پس دیگر بالاتر از اعجازِ دفع وبا "از سر مومنین" ، باید طلب کند. باید فیض آسمانی علم را جذب کند و بوسیله مومنین انقلابی، کرونا را "از سر بشریت" رفع کند. این هم دعا واستغاثه شمارا می خواهد. ⬅️حالا دیگر فقط برای اعجازِ بی اثر کردن ویروس بین مومنان دعا نکن؛ برای پرچم داری ایران انقلابی در حلّ این بلیه ی جهانی دعا کن ؛ که نظرها را به حقانیت این راه و آن مذهب جلب خواهد کرد. 🎯آنوقت لطف خفیِّ تقدیر الهی برای شروع کرونا از قم، سوژه سازی ها علیه قم ومقدسات، تهاجم رسانه ای دشمن بر کرونای ایران ومعمولی گرفتن کرونای جهان، جدی تر شدن احتمال جهش ژنتیکی ویروس وعملیات بیوتروریسم و دهها پدیده ظاهرا شوم دیگر معلوم خواهد شد! پس از امروز نذر ودعا وتوسل کن دانشمندان جوان انقلاب قم، جهان را شگفت زده کنند: ایران انقلابی، کرونا را درمان کرد! آنروز، یک قدم به "یدخلون فی دین الله افواجا" نزدیک شده ایم. به امید آنروز... ۱۴۰۰ 📝محسن قنبریان ۹۸/۱۲/۹ ☑️ @m_ghanbarian 🆔 @eisavim
4_6041918889728681326.mp3
3.4M
💿 فایل صوتی 🎙واعظ: استاد 🔖بارسنگین 🔖 ┄┅═══••✾❀✾••═══┅┄ "کانال رسمی استاد و " JOin 🔜 @aali_rafiei
آغاز اعتکاف پرسش: در روز اول اعتکاف، سحری را در خانه خوردم و پس از نماز صبح به مسجد رفتم، اعتکاف من درست بوده یا نه؟ پاسخ: همۀ مراجع: خیر، در اعتکاف باید از طلوع فجر روز اول تا مغرب شرعی روز سوم در مسجد باشد و تأخیر در ورود و یا تعجیل در خروج، اشکال دارد. (آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 29)
نیت اعتکاف اعتکاف، همانند سایر عبادات باید با نیت و قصد قربت توأم باشد، چرا که هرگونه ریا و خودنمایی آن را باطل می کند. مسأله: نیت اعتکاف باید از اذان صبح – که آغاز روزه است – انجام پذیرد؛ بنابراین کسی که دیرتر از آن زمان به مسجد برسد آن روز نمی تواند اعتکاف را شروع کند. مسأله: در نیت اعتکاف لازم نیست قصد کند که اعتکاف واجب است یا مستحب. پرسش: زمان نیت اعتکاف چه وقت باید باشد و آیا اول شب می شود نیت کرد؟ پاسخ: زمان نیت اعتکاف وقت شروع اعتکاف است که طلوع فجر می باشد و با استمرار نیت، اول شب هم مانعی ندارد. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 30)
زمان اعتکاف مسأله: اعتکاف در تمام ایام سال، جز در دو روز که روزۀ آن حرام است مطلوب می باشد؛ ولی در ماه مبارک رمضان مخصوصاً دهۀ آخر و ماه رجب در ایام البیض فضیلت بیشتری دارد. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: إذَا کَانَ یَومُ القِیامَهِ نَادَی مُنَادٍ فِی بُطنَانِ العَرشِ أینَ الرَّ جَبِیونَ فَیَقُومُ أُناسٌ یُضِیءُ وُجُوهُهُم لِأهلِ الجَمعِ... هَذَا لِمَن صَامَ شَیئاً مِن رَجَبٍ وَ لَو یَوماً وَاحِداً فِی أوَّلِهِ أو فِی وَسَطِهِ أو فِی آخِرِه وقتی روز قیامت شد، نداکننده ای از درون عرش صدا می زند: کجایند رجبیون، پس گروهی که چهرۀ آنان بر جمعیت درخشان است، به پا خیزند آن گاه امام صادق ثوابهای زیادی نام بردند و فرمودند: همۀ اینها برای کسی است که ماه رجب را روزه بگیرد، اگرچه یک روز در اول یا وسط یا آخر آن باشد. استاد شهید مطهری(ره) می فرماید: در سال 1321 به اصفهان رفته بودم، در مدرسه شهید نیماورد اصفهان یک وقت صدای مرحوم حاج میرزا علی آقا شیرازی را شنیدم با همان آهنگی که داشت و با آن حال و روحی که داشت این تعبیر را به کار برد: آن وقتی که بگویند این الرجبیون و ما در پیشگاه خداوند شرمسار باشیم در ماه رجب هیچ چیز نداشته باشیم و اصلاً جزء رجبیون شمرده نشویم چه خواهیم کرد؟ غرض این است که این ماه، ماه استغفار و عبادت و روزه است. و در سیرۀ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) آمده است که آن حضرت در مدینه در ماه رمضان معتکف می شدند و برای آن حضرت، چادری در مسجد برپا می شد و او مشغول عبادت و روزه داری می شد؛ و همیشه می فرمود: (( ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است)). از این رو بهترین زمان برای اعتکاف، ماه رمضان به ویژه دهۀ سوم است. پرسش: تعداد روزهای اعتکاف معین است یا به دلخواه خود شخص است؟ پاسخ: حداقل اعتکاف سه روز است و حداکثر آن به دلخواه شخص است؛ لکن هر دو روز که به اعتکاف اضافه شود، روز سوم آن واجب می گردد. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 31)
مکان اعتکاف مسأله: اعتکاف، تنها در مساجد جامع صحیح است؛ بنابراین اگر کسی در خانه خود یا در حسینیه یا حرم معتکف شود صحیح نیست. مساجدی که اعتکاف در آن افضل است، عبارتند از: مسجد الحرام، مسجد النبی، مسجد جامع کوفه، مسجد بصره، و در غیر این چهار مسجد، باید اعتکاف در مساجد جامع شهرها باشد. مسأله: مقصود از مسجد جامع، مسجدی است که گروه های مختلف مردم شهر در آن شرکت نموده و به گروه خاص یا اهالی محله ای اختصاص نداشته باشد. در یک شهر الزاماً یک مسجد جامع وجود ندارد، ممکن است شهری دارای چند مسجد جامع باشد. مسأله: باید تمام زمان اعتکاف در یک مسجد انجام شود. مسأله: بر معتکف لازم است که احراز کند مکان اعتکاف مسجد جامع است؛ و از سه راه می توان احراز نمود: 1. خود انسان یقین کند؛ 2. بین مردم مشهور باشد که مسجد جامع است؛ 3. دو نفر عادل بگویند. مسأله: در لزوم مکان اعتکاف فرقی بین مرد و زن نمی کند و زنان نمی توانند در خانه و مسجد محل خود اعتکاف نمایند. مسأله: اگر در یک شهر دو یا چند مسجد جامع وجود داشته باشد، در هرکدام که انسان بخواهد می تواند معتکف شود. پرسش: آیا اعتکاف در غیر مساجد جامع مثل نمازخانه دانشگاه ها، رجاءً اشکال دارد؟ پاسخ: اعتکاف فقط باید در مساجد جامع باشد. آیت الله خامنه ای: به قصد رجا اشکال ندارد. پرسش: اعتکاف در مساجد دانشگاه های کشور چه حکمی دارد؟ پاسخ: در صورتی که خارج از دانشگاه هم برای اقامه نماز از مناطق مختلف به مسجد دانشگاه می آیند اعتکاف در آن جایز است. پرسش: اگر کسی روزه های قضای خود را بگیرد و شب ها را در مسجد به سر ببرد، ولی روزها در مسجد نباشد، معتکف محسوب می شود؟ پاسخ: خیر، معتکف محسوب نمی شود. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 33)
اعتکاف در سفر مسأله: اگر کسی قصد ده روز کند، می تواند در اعتکاف شرکت کند؛ ولی نذر روزه در سفر اشکال دارد و اگر نذر کرد، احتیاط آن است که به نذر خود عمل کند. پرسش: چند روزی برای زیارت به مشهد رفتم، اتفاقاً با ایام اعتکاف مصادف شد، می توانم معتکف شوم؟ پاسخ: همه مراجع: انسان، در ایام اعتکاف باید روزه بگیرد، و روزه برای مسافر صحیح نیست. پس نمی تواند اعتکاف کند، مگر آنکه از قبل، نذر کرده باشد در سفر روزه بگیرد. در این صورت – اگرچه کمتر از ده روز در سفر بماند – باید روزه بگیرد و می تواند معتکف شود. مسأله: انسان می تواند نذر کند در سفر روزه بگیرد و به نظر برخی از مراجع حتی هنگام سفر هم می تواند نذر کند که روزه بگیرد. البته در این ایام نمازش شکسته است. پرسش: آیا مسافر، در مسافرت می تواند روزۀ در سفر را نذر کند؟ پاسخ: آیات عظام خامنه ای، سیستانی، بهجت: می تواند. پرسش: در ایام اعتکاف ماه رجب در مسافرت هستیم، چگونه می توانم از اعتکاف بهره ببرم؟ پاسخ: آیات عظام امام، تبریزی، صافی، فاضل، نوری و وحید: اگر قصد ده روز کنید، می توانید در اعتکاف شرکت کنید، ولی نذر روزه در مسافرت جایز نیست. آیات عظام بهجت، سیستانی و خامنه ای: می توانید حتی در همان سفر نذر روزه کنید و در اعتکاف شرکت نمایید. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 35)
نذر اعتکاف اعتکاف به خودی خود مستحب است ولی با نذر، عهد، قسم و اجاره واجب می شود. پرسش: کسی که نذر کرده ایام البیض ماه رجب را اعتکاف کند، چنانچه در این ایام بیمار شود، تکلیف چیست؟ پاسخ: اگر نذرش به سال خاصی تعیین شده – چنانچه به واسطۀ بیماری نتواند روزه بگیرد یا در اعتکاف شرکت کند- تکلیف از او ساقط است و کفاره هم ندارد؛ ولی اگر برای نذرش سال تعیین نشده، می تواند در سال های بعد اعتکاف کند. پرسش: اگر اعتکاف را نذر کند و در ایام اعتکاف مریض شود، یا ضرورتی پیش آید، آیا می تواند اعتکاف را به هم بزند؟ و آیا در این صورت قضا و کفاره دارد؟ پاسخ: اگر ایام یا سال خاصی برای نذر اعتکاف تعیین نشده و به واسطۀ بیماری نتواند روزه بگیرد یا ضرورتی (مانند حیض) برای خانم ها پیش آید، اعتکاف به هم می خورد و باید قضای آن را به جا آورد؛ ولی کفاره ندارد. پرسش: آیا جایز است اعتکاف نذری را در روز دوم به هم زد؟ پاسخ: اگر ایام یا سال خاصی برای نذر اعتکاف تعیین نشده، در روز اول و دوم می تواند به هم بزند و از اعتکاف خارج شود. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 36 )
اعتکاف و نیابت مسأله: انسان می تواند اعتکاف را به نیابت اموات انجام دهد. و نیز می تواند به قصد رجا برای افراد زنده انجام دهد. پرسش: آیا نیابت اعتکاف از طرف مرده جایز است؟ و آیا می تواند در مقابل آن مزد بگیرد؟ پاسخ: آری، نیابت از طرف مرده صحیح است و شخص می تواند در مقابل آن مزد بگیرد. مسأله: اعتکاف به نیابت از دو یا چند نفر صحیح نیست ولی می تواند اعتکاف را به نیت خود به جا آورد و ثواب آن را به دیگران هدیه کند. مسأله: عدول از نیابت شخصی به شخص دیگر جایز نیست؛ مثلاً اگر دو روز اعتکاف به نیابت از شخصی بوده، روز سوم نمی تواند به نیابت از فرد دیگر اعتکاف کند. مسأله: اگر کسی قصد داشته باشد اعتکاف را برای خودش انجام دهد، پس از شروع نمی تواند نیت خود را برگردانده و به نیابت از دیگری به اتمام برساند. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 38 )
محدودۀ مسجد مکان اعتکاف حتماً باید جزء مسجد باشد، زیرا در برخی از مساجد بخش هایی وجود دارد که هرچند متصل به مسجد است، ولی شرعاً آن را مسجد قرار نداده اند، حتی اگر نسبت به نقطه ای، تردید وجود داشته باشد که آیا جزء مسجد است یا نه، نمی توان در آنجا معتکف شد. پرسش: آیا در حال اعتکاف می توان در صحن و حیاط مسجد توقف کرد؟ پاسخ: اگر صحن و حیاط مسجد به گونه ای است که در آن نماز می خوانند و صیغۀ مسجد بر آن خوانده شده مثل مسجد امام حسن عسگری (علیه السلام) در قم، می توان در آن توقف کرد وگرنه نباید در آن توقف داشت. مسأله: پشت بام و سرداب و محراب مسجد و هرچه به سبب توسعه جزء مسجد شده، جزء مسجد است مگر آنکه بدانیم جزء مسجد نیست. مسأله: به جز سه مکانی که در مسألۀ قبل گفته شد، جایی را که انسان نداند جزء مسجد است یا از متعلقات آن، مثل حیاط مسجد، حکم مسجد را ندارد و اعتکاف در آنجا صحیح نیست. پرسش: آیا در حیاط مسجد می توان اعتکاف کرد؟ پاسخ: اگر جزء مسجد باشد، می شود. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 39)
شرایط اعتکاف مسأله: اعتکاف با شرایط زیر صحیح است و با نبود یکی از آنها باطل است: 1.به قصد قربت و اخلاص معتکف شود. 2. مدت اعتکاف از سه روز کمتر نباشد. 3. در مسجد معتکف شود. 4. معتکف از مسجد خارج نشود. 5. در مدت اعتکاف، روزها را روزه بگیرد. مسأله: مدت اعتکاف حداقل سه روز است و کمتر از آن صحیح نیست؛ ولی بیشتر از آن حدی ندارد، البته اگر پنج روز معتکف شود، روز ششم را نیز واجب است بماند؛ بلکه بنا بر احتیاط واجب، هرگاه دو روز اضاف کرد، روز سوم هم باید بماند؛ پس اگر هشت روز معتکف شد روز نهم هم واجب است. این سه روز از طلوع فجر روز اول تا مغرب روز سوم است؛ بنابراین اگر بعد از طلوع فجر، گرچه چند دقیقه با تأخیر به مسجد برسد، آن روز جزء اعتکاف به حساب نمی آید و چنانچه قبل از مغرب روز سوم اعتکاف را قطع کند، افزون بر آنکه کار حرامی کرده اعتکافش نیز باطل است. سه روز اعتکاف با شبهای آن است که حداقل سه روز و دو شب در وسط است؛ بنابراین معتکف نمی تواند شب ها را از مسجد خارج شود. پرسش: آیا سه روز تلفیقی در تحقق اعتکاف کافی است؟ (مثلاً از ظهر روز 13 تا ظهر روز شانزدهم ماه) پاسخ: صحیح نیست. پرسش: آیا در تحقق اعتکاف سه روز ناپیوسته کافی است؟ پاسخ: کافی نیست. مسأله: اعتکاف صبی ممیز صحیح است و بلوغ شرط نیست. پرسش: آیا نوجوانی که به حد بلوغ نرسیده است، می تواند اعتکاف کند؟ پاسخ: اگر شرایط اعتکاف را رعایت کند، اعتکافش صحیح است. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 40)
روزۀ اعتکاف انسان در ایام اعتکاف باید روزه بگیرد؛ بنابراین کسی که نمی تواند روزه بگیرد مانند مسافر، مریض و زن حائض یا نفساء و کسی که عمداً روزه نگیرد، اعتکافش صحیح نیست. امام علی (علیه السلام) فرمود: لا اعتکاف الا بالصوم اعتکاف صحیح نیست مگر به روزه گرفتن. اعتکاف مسافر و مریضی که نمی تواند روزه بگیرد صحیح نیست و اعتکاف زن حائض یا نفساء نه تنها صحیح نیست، بلکه به جهت توقف در مسجد، گناهکار است. مسأله: لازم نیست که روزه، مخصوص به اعتکاف باشد، بلکه هر روزه ای باشد صحیح است؛ مثلاً در ایام اعتکاف می تواند روزه قضا یا نذری یا استیجاری بجا آورد.پ پرسش: اگر روزۀ شخص معتکف باطل شود، آیا اعتکاف او هم باطل می شود؟ پاسخ: آری؛ اعتکاف او هم باطل می شود. پرسش: به علت بیماری از روزه گرفتن معذورم، آیا می توانم بدون روزه اعتکاف کنم؟ پاسخ: همۀ مراجع: خیر چون روزه شرط صحت اعتکاف است. پرسش: آیا روزه های خود را می توانیم در اعتکاف بگیریم؟ پاسخ: همۀ مراجع: آری جایز است. پرسش: آیا می توان روزۀ روز سوم اعتکاف را که واجب می شود، از روزۀ قضا حساب کرد، یا خودش واجب جداگانه است؟ پاسخ: روزه گرفتن در روز سوم واجب است و اگر روزۀ قضا هم باشد، مانعی ندارد. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 42)
محرمات اعتکاف مسأله: بر معتکف چند چیز حرام است: 1.بوییدن عطریات و گیاهان خوشبو برای کسی که از آن لذت می برد حرام است؛ و برای کسی که حس بویایی ندارد اشکال ندارد. و برخی از مراجع فرموده اند: بوییدن عطریات هرچند با قصد لذت نباشد برای معتکف حرام است. پرسش: عطر و گلاب زدن یا بو کردن عطر و گلاب، آیا اعتکاف را باطل می کند یا خیر؟ پاسخ: تبریزی: حرام است لکن بطلان اعتکاف از جهت آن محل اشکال است. سیستانی: بو کردن آنها اعتکاف را باطل می کند. بهجت: اگر با تلذذ باشد بنا بر احتیاط باطل می شود. مکارم: بوییدن عطریات هرچند با قصد لذت نباشد برای معتکف حرام است. پرسش: آیا معتکف می تواند از صابون ها و شامپوهای معطر استفاده کند؟ پاسخ: احتیاطاً پرهیز کند. پرسش: در مساجد معمولاً عطر می زنند، وظیفه چیست؟ پاسخ: عمداً بو نکنند. بهجت: اگر معتکف جهت استحباب استفاده از عطر در نماز، خود را معطر کند، نه برای لذت بردن از بوی آن اگر بوییدن صادق نباشد، حرام نیست. پرسش: آیا کسی که به خود عطر زده است، می تواند در جمع معتکفان وارد شود؟ پاسخ: مانعی ندارد. پرسش: پاشیدن گلاب در جمع معتکفان چه حکمی دارد؟ پاسخ: مانعی ندارد. پرسش: آیا زعفران و ادویه جات معطر در غذای معتکفین می توان ریخت؟ پاسخ: برای معتکف استفاده از چیز معطر جایز نیست. 2. خرید و فروش و بنا بر احتیاط واجب هر نوع داد و ستدی مانند اجاره و مضاربه حرام است. پرسش: آیا در صورت نیاز می تواند خرید و فروش نماید یا توکیل لازم است؟ پاسخ: مکارم: در صورت عدم امکان توکیل یا نقل به غیر، بیع اشکال ندارد. بهجت: در صورت اضطرار برای حاجت خودش مانعی ندارد. مسأله: اشتغال بر امور دنیوی در حال اعتکاف مانند خیاطی، نساجی، نقاشی، مطالعه و امثال آن اشکال ندارد. 3. جدال در امور دینی و دنیوی برای غلبه بر دیگری و اظهار فضل و برتری بر او. پرسش: آیا ممارات و مجادله در امور دنیوی و دینی برای معتکف جایز است؟ پاسخ: جدال برسر مسائل دینی یا دنیوی، به قصد غلبه کردن بر طرف مقابل و اظهار فضیلت، حرام است، اما اگر به قصد اظهار حق و بازداشتن طرف از طریق باطل باشد، نه تنها حرام نیست بلکه افضل طاعات و عبادات است. 4. هرگونه استفادۀ شهوانی از جنس مخالف نظیر لمس، بوسه و آمیزش حرام است. مسأله: نگاه با شهوت به همسر در حال اعتکاف مانعی ندارد. 5. استمنا؛ گرچه با نگاه به همسرش زمینۀ جنابت خود را فراهم کند. 6. انجام مفطرات (چیزهایی که روزه را باطل می کند). مسأله: شانه زدن و نگاه در آینه مبطل اعتکاف نیست. مسأله: در اموری که بر معتکف حرام است، تفاوتی بین شب و روز نیست. پرسش: آیا می توانیم در روزهایی که معتکف هستیم، درس های خود را مطالعه کنیم؟ پاسخ: همۀ مراجع: آری، مانعی ندارد. پرسش: گفتگو با تلفن همراه در مسجد در موارد غیر ضرورت و مکرر چه حکمی دارد؟ پاسخ: همۀ مراجع: اشکال ندارد. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 44)
اجازۀ اعتکاف مسأله: افراد زیر بدون اجازه نمی توانند معتکف شوند: 1.زن بدون اجازۀ شوهر در صورتی که اعتکاف موجب از بین رفتن حق او باشد. آیت الله مکارم: زن بنا بر احتیاط واجب از همسرش اجازه بگیرد ولی فرزندان بالغ احتیاج به اجازه ولی ندارند. 2. فرزند بدون اجازۀ والدین در صورتی که اعتکاف او موجب اذیت و آزار آنان باشد. 3. کسی که در استخدام دیگری است مانند برخی از کارگران و کارمندان در صورتی که قرارداد اجاره به گونه ای است که منفعت او زمان اعتکاف را نیز در بر می گیرد. پرسش: آیا زن برای رفتن به اعتکاف، نیاز به اجازۀ شوهر دارد و اگر بدون اجازه برود، آیا اعتکافش صحیح است؟ پاسخ: امام: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حق (زناشویی) او شود- بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است. آیات عظام فاضل و وحید: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است. آیات عظام بهجت و تبریزی: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است. آیات عظام سیستانی و صافی: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد اعتکافش باطل است (هرچند باعث تضییع حقوق زناشویی او نشود). آیت الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- بنا بر احتیاط واجب اعتکافش باطل است. آیت الله نوری: زن باید با اجازۀ شوهرش به اعتکاف برود و اگر اجازه ندهد – چنانچه باعث تضییع حقوق (زناشویی) او شود- اعتکافش باطل است و اگر با حق او منافات نداشته باشد، اعتکافش صحیح است. پرسش: استفاده از افطاری و سحری معتکفان، برای دیگران چه حکمی دارد؟ پاسخ: بدون اجازۀ دهندگان، جایز نیست. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 48)
قطع اعتکاف مسأله: قطع و رها کردن اعتکاف مستحبی در روزهای اول و دوم جایز است؛ ولی پس از تمام شدن دو روز، ماندن روز سوم واجب می شود و قطع اعتکاف جایز نیست. مسأله: اگر اعتکاف مستحبی را بعد از روز دوم باطل کند باید قضای آن را بجای آورد؛ ولی اگر قبل از اتمام روز دوم باطل کند چیزی بر عهدۀ او نیست. مسأله: انسان می تواند از آغاز اعتکاف هنگام نیت شرط کند که اگر مشکلی پیش آمد مثلاً اگر هوا سرد شد اعتکاف را رها کند، در صورت پیش آمدن مانع، رها کردن اعتکاف اشکال ندارد؛ حتی روز سوم. پرسش: آیا قطع اعتکاف گناه دارد؟ پاسخ: همۀ مراجع: اگر اعتکاف واجب باشد و یا دو روز اعتکاف مستحبی را گذرانده باشد و بخواهد اعتکاف را بر هم بزند معصیت کرده است. بعضی از اسباب به صورت طبیعی موجب قطع اعتکاف می شوند. همچون حرام شدن روزه و توقف در مسجد مانند حیض شدن زن. ( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 51)
خروج از مسجد مسأله: در هنگام اعتکاف، خارج شدن از مسجد جایز نیست مگر برای کارهای ضروری. مسأله: در مدت اعتکاف، خروج از مسجد، تنها در حد پرداختن به ضرورتهای عرفی، عقلی و شرعی واجب یا مستحب جایز است. ضرورت شرعی همچون غسل جنابت، اداء دین، نماز جمعه، ادای شهادت و نیاز به تطهیر؛ ضرورت های عرفی همچون تشییع جنازه، عیادت از بیمار، تهیۀ خوراک و شستن ظروف؛ ضرورت های عقلی همچون نیاز به دکتر و درمان و قضای حاجت. پرسش: اگر کسی به جهت ندانستن مسأله از اعتکاف خارج شود، اعتکافش باطل می شود؟ پاسخ: همۀ مراجع: آری، اعتکافش باطل می شود. پرسش: اگر کسی از روی فراموشی از اعتکاف خارج شود، چه حکمی دارد؟ پاسخ: آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نوری: اعتکافش باطل نمی شود. آیات عظام تبریزی و سیستانی: اعتکافش باطل می شود. آیات عظام صافی، مکارم و وحید: بنا بر احتیاط واجب باطل می شود. پرسش: آیا در ایام اعتکاف، رفتن به کلاس و شرکت در درس ها جایز است؟ پاسخ: خروج از مسجد و شرکت در کلاس های درسی، اشکال دارد. پرسش: برای رفتن به نماز جمعه، می توان از محل اعتکاف خارج شد؟ پاسخ: همۀ مراجع (به جز تبریزی، نوری و وحید): آری، جایز است. آیات عظام تبریزی و وحید: بنا بر احتیاط واجب جایز نیست. آیت الله نوری: جایز نیست. پرسش: خارج شدن معتکف از مسجد، در موارد ذیل چه حکمی دارد؟ الف) برای وضو و غسل مستحبی و مسواک زدن؛ ب) جهت تلفن زدن به خانواده در موارد غیرضروری و امور متعارف؛ ج) جهت دیدار با خانواده در بیرون و در حیاط؟ پاسخ: آیت الله خامنه ای: الف) جایز است اما زیاد معطل نشود؛ ب) در موارد ضروری اشکالی ندارد و در موارد غیرضروری اگر امور مستحبی را در بر گیرد و طول هم نکشد اشکال ندارد؛ ج) در بعضی موارد اشکالی ندارد، مثل رسیدگی به امور خانواده و دیدن فرزندان که عدم دیدار باعث مفسده شود. آیت الله بهجت: هر کاری که خروج برای آن عقلاً یا شرعاً یا عادتاً لازم است و از امور واجبه باشد یا راجحه، چه متعلق به امور دنیا باشد یا امور آخرت ولی باید نزدیک ترین راه ها را انتخاب نماید. آیت الله سیستانی: به احتیاط واجب جایز نیست مگر در مورد حتجت ضروری. آیت الله تبریزی: خارج شدن معتکف از مسجد در موارد مذکور جایز نیست. آیت الله فاضل: مانعی ندارد، ولی تلاش کند این امور با سرعت انجام شده و هرچه سریع تر به مسجد برگردد. آیت الله مکارم: الف) برای وضو و غسل مستحبی اشکال ندارد، برای مسواک کردن نیز اشکال ندارد؛ ب) اشکال ندارد؛ ج) اشکال دارد. آیت الله سبحانی: خروج برای تطهیر یا مسواک زدن اشکال ندارد. مسأله: برای هر کار ضروری شرعی یا عرفی مانند رفتن به دستشویی، غسل واجب، تهیۀ ضروریات و همچنین برای گواهی دادن در دادگاه، نماز جمعه، تشییع جنازه و عیادت مریض می توان از مسجد خارج شد. برای گرفتن وضو و غسل مستحبی، در مجموع دو نظریه وجود دارد: 1.آیات عظام مکارم، بهجت، فاضل، خامنه ای و صافی فرموده اند: اشکال ندارد. 2. آیات عظام نوری، سیستانی، تبریزی و وحید: احتیاط واجب در ترک است. کسانی که از مراجع دستۀ دوم پیروی می کنند می توانند به مراجع دیگر مراجعه کنند. پرسش: ملاقات نزدیکان در چند دقیقه در خارج از مسجد آیا به پیوستگی اعتکاف خدشه وارد می سازد؟ پاسخ: خیر. مسأله: فرقی بین حالات مختلف معتکف در مسجد نیست و لازم است که او در مدت معین، در مسجد ساکن باشد چه آن مدت در حال ایستادن، نشستن، خوابیدن یا راه رفتن باشد، چه در حال دیگر. پرسش: با توجه به مشکلاتی که صرف غذا در مسجد دارد، آیا صرف عذا در سالن غذاخوری در محوطۀ مسجد برای معتکفین جایر است؟ پاسخ: صرف غذا در محوطۀ مسجد به مقدار ضرورت جایز است. (آداب و احکام اعتکاف، صفحه 52)
موارد وجوب خروج از مسجد 1.برای انجام غسل جنابت. 2. برای پرداخت طلب دیگران در صورتی که نتواند در مسجد بپردازد. پرسش: اگر معتکف بدهکار باشد و برای پرداخت بدهی از مسجد خارج شود، اعتکافش چه حکمی دارد؟ پاسخ: اشکالی ندارد. مسأله: کسی که خارج شدن از مسجد بر او واجب شده باشد، ولی تخلف کند و خارج نشود، هرچند گناه کرده ولی اعتکاف او باطل نیست، مگر کسی که با حال جنابت در مسجد توقف کند. اگر معتکف به جهت ضرورت از مسجد خارج شد این امور را باید مراعات کند: 1.بیش از مقدار ضرورت و نیاز، بیرون مسجد نماند. 2. در صورت امکان زیر سایه ننشیند. 3. بنا بر احتیاط واجب نزدیک ترین راه را انتخاب کند. مسأله: اگر در مسجد (در حال اعتکاف) جنب شود و امکان غسل کردن برای او نباشد، واجب است از مسجد خارج شود و اگر خارج نگردد، اعتکاف او به جهت توقف در مسجد (با حال جنابت) باطل است. مسأله: اگر خروج از مسجد برای پرداختن بدهی و همچنین به جهت رفتن به سوی واجبی دیگر که ادای آن متوقف بر خارج شدن از مسجد است، بر او واجب باشد؛ ولی از مسجد خارج نگردد، معصیت کرده ولی اعتکاف او باطل نیست. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 57)
مبطلات اعتکاف 1.هر آنچه روز را باطل می کند، اعتکاف را نیز باطل می کند. پرسش: اگر معتکف در روز به جهت حالت تهوع، قی کند، حکم اعتکافش چیست؟ پاسخ: اگر بی اختیار باشد، روزه و اعتکافش صحیح است. 2. خروج عمدی از مسجد، اعتکاف را باطل می کند. مسأله: اگر معتکف به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و به قدری طول بکشد که صورت اعتکاف بر هم بخورد، اعتکافش باطل می شود. 3. انجام محرمات اعتکاف مانند خرید و فروش، بوییدن عطر و گیاهان خوشبو. مسأله: اگر معتکف، اعتکاف واجب را با آمیزش (جماع) باطل کند، کفاره بر او واجب می شود و در سایر محرمات اعتکاف کفاره واجب نیست؛ هرچند احتیاط مستحب است. مسأله: اگر معتکف در حال اعتکاف خرید و فروش کرد گرچه اعتکافش باطل می شود، اما معامله او باطل نیست. پرسش: ارتکاب سهوی محرمات چه حکمی دارد؟ پاسخ: آیت الله مکارم: خالی از اشکال نیست. آیت الله فاضل: غیر از جماع ضرری به اعتکاف نمی زند. آیت الله بهجت: ارتکاب سهوی حرام، مبطل نیست. پرسش: بعد از نماز صبح محتلم شدم، اما غسل را تا ظهر به تأخیر انداختم، آیا اعتکاف اشکال پیدا کرده است؟ پاسخ: توقف جنب در مسجد حرام است و پس از احتلام باید فوری از مسجد خارج شوید و غسل کنید. چنانچه در انجام دادن غسل تأخیر کنید و با حال جنابت در مسجد بمانید، اعتکاف شما باطل است. 4. غصب مکان اعتکاف: اگر شخصی جای کسی را که جلوتر از او گرفته غصب کند، اعتکافش اشکال دارد. پرسش: اگر شخصی جای کسی را که معتکف بوده غصب کند، آیا اعتکافش صحیح است؟ پاسخ: اگر جاهل به موضوع باشد، اعتکاف او صحیح است ولی اگر غصب بودن را می دانسته و حکم اعتکاف را نمی دانسته، اعتکاف او صحیح نیست. 5. حائض شدن زن در روزهای اعتکاف. پرسش: زنی در روز سوم اعتکاف حائظ می شود، آیا قضای آن روز برای او واجب است؟ پاسخ: در صورتی که اصل اعتکاف بر او واجب نباشد، قضا ندارد. پرسش: چنانچه اعتکاف مستحبی را به جهتی به هم بزند، آیا قضای آن واجب می شود؟ پاسخ: اگر بعد از روز دوم باطل کند، باید قضای آن را به جا آورد. آیات عظام تبریزی، سیستانی و وحید: اگر بعد از روز دوم باطل کند، بنا بر احتیاط واجب باید قضای آن را به جا آورد و اگر پیش از آن باشد، چیزی بر عهدۀ او نیست. مسأله: اگر معتکف به یکی از مبطلات اعتکاف، اعتکاف خود را به هم بزند؛ اگر اعتکافش واجب و در زمان معین بوده باید اعتکاف خود را قضا کند. مسأله: قضا نمودن اعتکافی که باطل شده و زمان آن گذشته است به صورت فوری نیست؛ گرچه بهتر است هرچه زودتر آن را قضا کند. مسأله: اگر معتکف در اثنای اعتکاف واجب بمیرد، بر ولی او لازم نیست اعتکاف او را قضا کند. مسأله: اگر انسان در جایی به اعتقادی که مسجد جامع است معتکف شود و بعد معلوم شود مسجد نیست، مثلاً تکیه یا حسینیه است، یا مسجد جامع نیست، اعتکافش باطل است. مسأله: اگر معتکف در مسجد جنب شد، باید برای غسل از مسجد خارج شود در غیر این صورت اعتکافش باطل می شود. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 58)
اعتکاف و حیض مسأله: حائض شدن زن در هر روز از روزهای اعتکاف مبطل است وزنی که در حال اعتکاف حائض شود باید از مسجد خارج شود. پرسش: آیا زن ها هم می توانند معتکف شوند و اگر در روزهای عادت قرص بخورند و معتکف شوند چه صورت دارد؟ پاسخ: بلی می توانند و مصرف قرص برای جلوگیری از عادت اگر ضرر نداشته باشد مانعی ندارد. پرسش: خانمی که در روز سوم اعتکاف عادت شده، آیا روزه قضای آن روز بر او واجب است؟ پاسخ: اگر اعتکاف او نذری و واجب بوده، قضای آن لازم است و اگر اعتکاف او مستحبی بوده، بنا بر فتوای برخی از مراجع واجب نیست. ( آداب و احکام اعتکاف، صفحه 62 )
کفارۀ اعتکاف مسأله: کفارۀ روزۀ نذر و اعتکاف همانند هم هستند، یعنی باید دو ماه روزه گرفت یا شصت مسکین را اطعام کرد. مسأله: اگر اعتکاف واجب باشد و در ماه رمضان نیز واقع شده باشد و آن را در روز با جماع باطل کند، دو کفاره بر عهده اوست، یک کفاره برای اعتکاف و کفاره دیگر برای افطار در ماه رمضان. مسأله: غیر از جماع در بقیۀ مبطلات اعتکاف کفاره واجب نیست. ( آداب و احکام اعتکاف، محمود اکبری، صفحه 63)