#قسمت #چهارم#خوک نکات تفسیری در ابتدای برخی از این آیات ادات حصر «إنّما» به کار رفته است. طبق قاعده مشهور ادبیات عرب هرگاه «انّما» بر سر جمله اسمیه بیاید، جزء اول جمله منحصر در جزء دوم است؛ بنابراین، معنای آیه باید چنین شود که تنها مردار، خون، گوشت خوک و آنچه نام غیر خدا هنگام ذبح آن برده شود، بر شما حرام است و چیز دیگری حرام نیست! مسلّم است که این انحصار اراده نشده است؛ چرا که حصر در اینجا حصر اضافی است. در حصر اضافی، یک شیء نسبت به چند مورد خاص سنجیده می شود و از میان آنها استثناء می شود، نه از میان همه موارد موجود؛ مثلاً در جمله «لا اله الا الله» وجود هر معبودی به جز ذات مقدس ربوبی در کلّ موجودات نفی می شود. این حصر، حقیقی است و ثابت می کند محصور هیچ رقیبی ندارد. اما اگر گفته شود: «ما مسافرٌ الا زید»، هیچ کسی جز زید به سفر نرفته است. چنین جمله ای مسلّم است که عمومیت ندارد و مسافران دیگری هم وجود دارند اما این حصر، اضافی است؛ یعنی زید نسبت به چند نفر دیگر سنجیده شده است و در میان آن جمع، تنها زید به سفر رفته است (هاشمی، جواهر البلاغه، 119). در این آیات نیز منظور، بیان تمامی محرمات نیست، بلکه با توجه به آن که بنی اسرائیل قسمتی از گوشت های پاکیزه و حلال را طبق خرافات و موهوماتی بر خود تحریم می کردند، در عوض به هنگام کمبود غذا از گوشت آلوده مردار، خوک یا خون استفاده می کردند، این آیه ناظر به عمل آنهاست و تأکید می کند که این موارد بر شما حرام است نه آن طیبات (مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1/582). روش قرآن کریم در برخی احکام، تدریج است و مسائلی همچون حرمت شراب و ربا که ممکن بود تحریم دفعی آنها مقبولیت لازم را پیدا نکند، طی چند مرحله و به طور تدریجی حرام اعلام شد. همچنین احکامی مانند وجوب روزه که ممکن بود برای برخی از مردم تحمل آن سخت باشد پس از هجرت و سال ها بعد از بعثت تشریع گردید، در حالی که حرام شمردن گوشت خوک، دفعی و در یک مرحله و با عباراتی صریح صورت گرفت که می تواند اشاره به حساسیت موضوع و شدت خطر خوردن گوشت خوک، مردار و خون باشد. مرحوم اهتمام می نویسد: «در این عصر ابعاد جدیدی از مضرات شراب، گوشت خوک و سگ بر بشر ثابت شده است، اما در عین حال متجددین هر سه را از مظاهر تمدن می دانند و خود را به روشنفکری می ستایند» (اهتمام، فلسفه احکام، 1/85). لذا لازم است با استفاده از علوم روز، بخشی از مضرات این خبائث را آشکار نمود. https://eitaa.com/OrAmiralMumininHaidar