هدایت شده از اندیشکده مطالعات یهود
✡ زرسالاران یهودی و پیدایش بابی‌گری (1)
1⃣ برخلاف نظر مورخینی چون احمد کسروی و فریدون آدمیت، که #بابی‌گری اولیه را جنبشی خودجوش و ناوابسته به قدرت‌های استعماری می‌دانند، پژوهش من بر پیوندهای #علی‌محمد_باب و پیروان او با کانون‌های معینی تأکید دارد که شبکه‌ای از خاندان‌های قدرتمند و ثروتمند #یهودی در زمره شرکای اصلی آن بودند. این تصویر، بابی‌گری را از اساس و از بدو پیدایش، فرقه‌ای مشابه با دونمه‌های ترکیه و فرانکیست‌های اروپای‌شرقی جلوه‌گر می‌سازد.
2⃣ ارائه‌ی تمامی مستندات خود را درباره‌ی پیوند بابی‌گری اوّلیه با کانون فوق به فرصتی دیگر موکول می‌کنم و در اینجا تنها دو نکته را مورد تأکید قرار می‌دهم:
3⃣ اول، حضور پنج ساله علی‌محمد باب در تجارتخانه دایی‌اش در بوشهر و ارتباط او با #کمپانی‌های_یهودی و انگلیسی مستقر در این بندر و کارگزاران ایشان.
4⃣ اندکی پس از این اقامت پنج ساله بود که باب در سال 1260 ق./ 1844م. دعوی خود را اعلام کرد و با حمایت کانون‌های متنفذ و مرموزی به‌سرعت شهرت یافت.
5⃣ دوران اقامت باب در بوشهر مقارن است با سال‌های اولیه فعالیت #کمپانی_ساسون (متعلق به سران #یهودیان_بغداد) در بوشهر و بمبئی.
6⃣ #ساسون‌ها در دهه‌های بعد به «امپراتوران تجاری شرق» بدل شدند و در زمره دوستان خاندان سلطنتی بریتانیا جای گرفتند. #خاندان_ساسون بنیانگذاران #تجارت_تریاک ایران بودند و با تأسیس بانک شاهی انگلیس و ایران نقش بسیار مهمی در تحولات تاریخ معاصر ایران ایفا نمودند.
7⃣ دوم، ارتباط نزدیک #مانکجی_هاتریا، رئیس شبکه اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا در ایران در سال‌های 1854- 1890، با سران بابی و از جمله با شخص #میرزا_حسینعلی_نوری (بهاء).
✍ عبدالله شهبازی
📖 متن کامل مقاله به‌همراه مستندات:
👉 goo.gl/PevYt9
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter
✡ بوشهر، شیراز و تاریخ آغازین تکاپوهای استعماری در ایران (١)
1⃣ با افول بندرعباس، از اوائل دهه ۱۷۶۰ #بندر_بوشهر به مهم‌ترین بندر تجاری ایران بدل شد. آلکساندر داگلاس، سرپرست دفتر کمپانی هند شرقی بریتانیا در بندر عباس، در ۱۹ آوریل ۱۷۶۲ به لندن گزارش داد: «در وضع فعلی، بوشهر تنها بندر خلیج فارس است که در آن تجارت قابل توجهی جریان دارد.» او شش سال بعد مرکز فعالیت کمپانی را به بوشهر منتقل کرد.
2⃣ از نیمهٔ دوم سدهٔ هیجدهم، به‌دلیل موقعیت تجاری بوشهر، #یهودیان، ارامنه و #پارسیان (زرتشتیان) این بندر را به یکی از مراکز اصلی فعالیت خود بدل کردند تا بدان‌جا که در اوائل سدهٔ نوزدهم بوشهر دارای دو محلهٔ یهودی‌نشین بود. در دههٔ ۱۸۶۰ در بوشهر حدود ۳۵۰ #یهودی زندگی می‌کردند و در مناطق اطراف، چون بحرین، نیز حضور داشتند. در سال ۱۹۰۰ تعداد آن‌ها به ۶۰۰ نفر رسید.
3⃣ در سال ۱۸۲۹ م./ ۱۲۴۵ ق. #خاندان_ساسون (سرانِ یهودیان بغداد)، از بغداد به بوشهر مهاجرت کردند. خاندان ساسون قریب به ۵ سال در بوشهر به واردات کالا از بمبئی به ایران اشتغال داشت و در سال ۱۸۳۳ به‌طور کامل در بمبئی مستقر شد. بمبئی دومین شهر بزرگ امپراتوری بریتانیا، پس از لندن، بود.
4⃣ از نیمهٔ اول سدهٔ نوزدهم، ساسون‌ها، و سایر سران #یهودیان_بغداد مانند خاندان‌های عزرا و کدوری و گبای، در اتحاد با #الیگارشی_پارسی و برخی شرکای مسلمان، چون خاندان آقاخان محلاتی (سران اسماعیلیه)، و هندو، چون خاندان‌های تاگور و سِن، مقتدرترین کانون مالی- تجاری و سیاسی بمبئی و بنگال به‌شمار می‌رفتند که از طریق حکومت هند بریتانیا بر مقدرات ایران تأثیر بزرگ نهادند.
5⃣ اینان بنیانگذاران فرقه‌های رازآمیز، چون #فراماسونری و #تئوسوفی و فرقه‌های دینی چون برهما ساماج و احمدیه (قادیانی)، در شبه‌قاره هندوستان بودند همان‌گونه که شرکای ایرانی‌شان فرقه‌های همسان را در ایران بنیان نهادند.
✍ استاد عبدالله شهبازی
✅ اندیشکده مطالعات یهود:
👉 @jscenter