#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_شصت_چهار
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴جبر و اختیار
امام رضا علیه السلام در مورد معنای جبر میفرمایند:
مَنْ زَعَمَ أَنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ أَفْعَالَنَا ثُمَّ يُعَذِّبُنَا عَلَيْهَا فَقَدْ قَالَ بِالْجَبْر.
هر كه گمان كند خداوند افعال ما را انجام مىدهد، سپس ما را به سبب آنها عذاب مىكند، به جبر قائل شده است.
در حدیثی چنین نقل شده که مردی به امام صادق علیه السلام گفت:
جُعِلْتُ فِدَاكَ، أَجْبَرَ اللَّهُ الْعِبَادَ عَلَى الْمَعَاصِي؟
فَقَالَ: اللَّهُ أَعْدَلُ مِنْ أَنْ يُجْبِرَهُمْ عَلَى الْمَعَاصِي ثُمَّ يُعَذِّبَهُمْ عَلَيْهَا.
فَقَالَ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، فَفَوَّضَ اللَّهُ إِلَى الْعِبَادِ؟
قَالَ: فَقَالَ: لَوْ فَوَّضَ إِلَيْهِمْ لَمْ يَحْصُرْهُمْ بِالْأَمْرِ وَ النَّهْيِ.
فَقَالَ لَهُ: جُعِلْتُ فِدَاكَ، فَبَيْنَهُمَا مَنْزِلَةٌ؟
قَالَ: فَقَالَ: نَعَمْ أَوْسَعُ مَا بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ.
فدايت گردم، آيا خدا بندگان را بر معصيتها مجبور كرده است؟
امام علیه السلام فرمودند: خدا عادلتر از آن است كه بندگانش را بر گناه مجبور كند، سپس به سبب آن، آنان را عقاب كند.
آن مرد گفت: فدايت شوم، آيا به بندگان تفويض كرده است؟
امام علیه السلام فرمودند: اگر به آنها تفويض كرده بود، در تنگناى امر و نهى قرارشان نمىداد.
سپس آن مرد گفت: فدایت شوم، آيا بين جبر و تفويض منزلت سومى هم وجود دارد؟
پس امام علیه السلام فرمودند: آرى، گستردهتر از آنچه بين آسمان و زمين است.
طبق این حدیث شریف، قول به جبر با عدل خداوند متعال سازگار نبوده و تکلیف بندگان از ناحیۀ خدای تعالی نشاندهندۀ عدم تفویض در افعال است.
امام هاد ی علیه السلام نیز دربارۀ معنای تفویض میفرمایند:
فَأَمَّا التَّفْوِيضُ الَّذِي أَبْطَلَهُ الصَّادِقُ علیه السلام وَ خَطَّأَ مَنْ دَانَ بِهِ، فَهُوَ قَوْلُ الْقَائِلِ: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى فَوَّضَ إِلَى الْعِبَادِ اخْتِيَارَ أَمْرِهِ وَ نَهْيِهِ وَ أَهْمَلَهُمْ»... .
امّا تفويضى كه امام صادق علیه السلام آن را باطل دانسته و معتقد به آن را تخطئه كرده، عبارت است از سخن كسى كه مىگويد:
«خداى تعالى اختيار امر و نهى خويش را به بندگانش واگذار كرده و آنها را به حال خود رها كرده است»... .
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۱۰۳-۱۰۸]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a