🔴 بررسی و نقد #تعلیقات_بر_بحارالانوار مرحوم علامه طباطبایی
#جلسه_ششم
#استاد_محمد_بیابانی_اسکوئی
جهت مشاهده کلیک کنید:
https://www.aparat.com/v/3KSvD
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_سی
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴جلسه اول عدل
بحث از «عدل الهی» به جهت پیوند با موضوع جبر و اختیار و ارتباط با سایر اصول دین، از مباحث مهم و اصولی همۀ ادیان الهی شمرده شده و در اسلام نیز جایگاه ویژهای دارد. همچنین اعتقاد به معاد، نبوّت، امامت و حتّی توحید، بدون اعتقاد به عدل الهی و آزادی و اختیار انسان معنایی نخواهد داشت.
امام صادق علیه السلام در این زمینه میفرمایند:
إِنَّ أَسَاسَ الدِّينِ التَّوْحِيدُ وَ الْعَدْلُ.
همانا اساس دين، توحيد و عدل است.
با توجّه به اینکه «عدل» یک اصل دینی است، برای رسیدن به معنای آن از نگاه دین، باید کاربردهای آن در متون دینی بررسی شود. با مراجعه به کتابهای لغت، به این نتیجه میرسیم که واژۀ عدل معنای گستردهای دارد و با توجّه به موارد استعمالش، همۀ موارد زیر میتوانند معنای عدل باشند:
برقراری تساوی بین دو چیز _ چه از نظر ارزش و چه از نظر مقدار _ انصاف، حکم به حق و قرار دادن هر چیز در جایگاه شایستۀ آن.
در همۀ موارد فوق، معنای قرار دادن شیء در موضعش وجود دارد و در مقابل این معنا، واژۀ «ظلم» به معنای قرار دادن شیء در غیر موضع آن خواهد بود. با توجّه به این توضیحات، درمییابیم که عدل در مورد خدای تعالی به معنای آن است که خداوند متعال با توجّه به جایگاه و شأن هر چیزی نسبت به آن حکم میکند و هیچ عاملی سبب نمیشود که او چیزی را از جایگاه شایستۀ آن خارج کرده و به آن ستم کند.
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۱۲-۱۹]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
4_6041745128236780735.mp3
13.94M
🔴صوت درس#اخلاق_فطری
#جلسه_اول
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_سی_یک
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴عدل الهی در آیات قرآن کریم
در قرآن کریم، واژۀ «عدل» به عنوان یکی از صفات ثبوتی خدای تعالی به کار نرفته است، امّا در آیات فراوانی ضدّ آن، یعنی ظلم، از خداوند متعال نفی شده است.
۱- به آیات زیر توجه کنید:
آیه ۴۶ سوره فصلت
آیه ۱۸۲ سوره آل عمران
آیه ۵۱ سوره انفال
در این آیات به این نکته تأکید شده است که نتیجه
و آثار عمل بندگان به عهدۀ خود آنهاست؛ چراکه اعمال آنان از روی قدرت و اختیار از آنان سر میزند. در نتیجه اگر کسی به سبب گناه و رفتار ناشایست خویش، از برخی نعمتهای دنیوی و اخروی محروم شود، این محرومیّت نتیجۀ فعل اختیاری او بوده و خدای متعال در حقّ او ظلم و ستمی روا نداشته است. گاهی خداوند متعال بندۀ مؤمنی را به جهت امتحان و ارتقا به مقام بالاتر، به سختی و گرفتاری مبتلا نموده و از نعمتهایش محروم میسازد، و یا آنکه به فرد کافری به جهت استدراج، نعمت میبخشد. و خدای متعال در همۀ این موارد عادل است و به کسی ظلم نمیکند.
۲- به دسته دیگر آیات توجه کنید:
آیات ۲۴ تا ۲۹ سوره ق
در این آیات علاوه بر بیان مواردی نظیر شرک و مانع شدن از خیر به عنوان عوامل عذاب بندگانِ سرکش، و اشاره به ظلم بودنِ عقاب بدون بیان، به این نکته تأکید شده که چون خدای تعالی پیشتر به اهل جهنّم هشدار داده بود و آنها را نسبت به پیامدهای سوء رفتارشان آگاه کرده بود، پس با عذاب آنان هیچ ستمی در حقّشان روا نمیدارد.
۳- به آیات زیر توجه کنید:
آیه ۲۵ سوره آل عمران
آیه ۴۰ سوره نساء
آیه ۱۶۰ سوره انعام
«توفّی» به معنای ادا کردن حقّ کسی به صورت کامل و تمام است. در این آیۀ شریفه خدای متعال از ادای کامل اجر بندگان خبر میدهد، به گونهای که هیچ نقصانی در جزای اعمالشان نخواهد بود.
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۱۹-۲۳]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
4_5774164658491493059.mp3
31.96M
🔴صوت درس#اخلاق_فطری
#جلسه_دوم
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_سی_دو
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴عدل الهی در روایات اهل بیت علیهم السلام
در روایات اهل بیت علیهم السلام، «عدل» دربارۀ خدای تعالی به هر دو صورت اثباتی و سلبی به کار رفته است. به عنوان نمونه، در حدیثی از امیرالمؤمنین سلام الله علیه که بیانگر حوادث قیامت میباشد،
چنین آمده که خداوند متعال در آن روز خود را اینگونه معرّفی مینماید:
أَنَا ... الْعَدْلُ الَّذِي لَا يَجُورُ.
من ... عدلى هستم كه ستم نمىكند.
حال این ۵ مورد را در روایات اهل بیت علیهم السلام بررسی کنیم:
۱-معنای عدل و ظلم در روایات
۲- مراتب عدل و ظلم
۳- قول به جبر، نسبت ظلم بخدا
۴- تساوی میان انسان ها و عدالت
۵- اعطای حق به صاحبان آن
۱- معنای عدل و ظلم در روایات:
با بررسی روایات اهل بیت علیهم السلام، به این نتیجه میرسیم که آن بزرگواران، معنای لغوی عدل و ظلم را تأیید فرمودهاند.
به عنوان مثال، امیرالمؤمنین سلام الله علیه دربارۀ معنای عدل فرمودهاند:
الْعَدْلُ يَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا.
عدل هر چيزى را در جايگاه آن قرار مىدهد.
امام صادق سلام الله علیه نیز در مورد معنای ظلم، در تفسیر آیۀ شریفۀ ﴿لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ﴾ فرمودهاند:
الظُّلْمُ وَضْعُ الشَّيْءِ فِي غَيْرِ مَوْضِعِهِ.
ظلم قرار دادن هر چيزى در غير جايگاهش است.
[ برای دریافت توضیحات و شرح این دست از روایات به کتاب عدل، از خلاصه کتب دروس عقاید، انتشارات ولایت، ص ۲۴-۲۵ مراجعه فرمائید. ]
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۲۱-۲۵]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
4_5796681003065936712.mp3
30.04M
🔴صوت درس#اخلاق_فطری
#جلسه_سوم
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_سی_سه
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴عدل الهی در روایات اهل بیت علیهم السلام
۲- مراتب عدل و ظلم
با توجّه به درجات ارزش و اهمّیّت هر چیز، عدل و ظلم نسبت به آن مراتب مختلفی خواهد داشت و هرچه ارزش چیزی بالاتر و بیشتر باشد، ظلم به آن نیز بزرگتر خواهد بود. به نظر میرسد خدای تعالی به همین جهت، شرک به خود را ظلمی بسیار بزرگ شمرده و آن را قابل بخشش ندانسته است.
بر پایۀ روایات، یکی از مصادیق شرک، نپذیرفتن ولایت امامی است که از سوی خدای تعالی منصوب گشته است.
[ برای دریافت توضیحات و شرح این دست از روایات به کتاب عدل، از خلاصه کتب دروس عقاید، انتشارات ولایت، ص ۲۶ مراجعه فرمائید. ]
۳- قول به جبر، نسبت ظلم به خدا
در برخی روایات، قول به جبر و نسبت دادن افعال قبیح بندگان به خدای متعال، ظلم به خداوند محسوب شده است. رسول خدا صل الله علیه و آله در این باره فرمودهاند:
مَا عَرَفَ اللَّهَ مَنْ شَبَّهَهُ بِخَلْقِهِ، وَ لَا وَصَفَهُ بِالْعَدْلِ مَنْ نَسَبَ إِلَيْهِ ذُنُوبَ عِبَادِهِ.
كسى كه خدا را به خلق تشبيه كند، او را نشناخته است، و كسى كه گناهان بندگانش را به او نسبت دهد، او را به عدل وصف نكرده است.
[ برای دریافت توضیحات و شرح این دست از روایات به کتاب عدل، از خلاصه کتب دروس عقاید، انتشارات ولایت، ص ۲۷ مراجعه فرمائید. ]
در قول به جبر و نسبت دادن معاصی و افعال قبیح به خداوند، از دو جهت به خدای تعالی ظلم شده است:
اول: آنکه خدای متعال از هر گونه فعل قبیح منزّه است، لذا نسبت دادن چنین افعالی به او، عدم رعایت شأن خداوندگاریِ اوست.
دوم: آنکه قول به جبر در افعال عباد و پذیرش عقاب بندگان در مقابل افعال زشتشان، در واقع توصیف خداوند متعال به ظلم است؛ چراکه ما به عقل خویش درمییابیم که معاقَب نمودن بندگان نسبت به افعالی که در انجام آنها اختیاری نداشتهاند، ظلم به آنان محسوب میگردد.
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۲۵-۲۷]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
457_12166161729264.mp3
27.42M
🔴صوت درس#اخلاق_فطری
#جلسه_چهارم
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a
#درسنامه_اعتقادات
#جلسه_سی_چهار
#عدل
#معرفت_الله_بالله
🔴عدل الهی در روایات اهل بیت علیهم السلام
۴- تساوی میان انسان ها و عدالت
در برخی از روایات به این نکته اشاره شده است که رعایت تساوی میان انسانها مصداقی از عدالت میباشد. به عنوان نمونه، در روایات فراوانی دربارۀ زمان ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چنین آمده:
إِذَا قَامَ قَائِمُ أَهْلِ الْبَيْتِ قَسَمَ بِالسَّوِيَّةِ وَ عَدَلَ فِي الرَّعِيَّةِ.
آنگاه كه قائم اهل بيت علیهم السلام قيام كند، [اموال عمومى را] به صورت مساوى [بين مردم] تقسيم مىكند و عدالت را در بين مردم برقرار مىسازد.
و یا در روایت دیگری از رسول خدا صل الله علیه و آله نقل شده که فرمودند:
أَوَّلُ عَدْلِ الْآخِرَةِ الْقُبُورُ لَا يُعْرَفُ فِيهَا غَنِيٌّ مِنْ فَقِيرٍ.
اوّلين عدل آخرت، قبرها هستند كه در آنها غنى و فقير از هم شناخته نمىشوند.
[ برای دریافت توضیحات و شرح این دست از روایات به کتاب عدل، از خلاصه کتب دروس عقاید، انتشارات ولایت، صص ۲۸-۳۰ مراجعه فرمائید. ]
۵- اعطای حق به صاحبان آن
در برخی از روایات چنین بیان شده که خداوند عزّوجلّ برای بندگان خود حقوقی قرار داده است و خود را ملزم به رعایت این حقوق نموده است. از امام صادق سلام الله علیه در این رابطه چنین نقل شده
که آن حضرت فرمودند:
أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى آدَم علیه السلام... . أَمَّا الَّتِي لِي فَتَعْبُدُنِي لَا تُشْرِكُ بِي شَيْئاً وَ أَمَّا الَّتِي لَكَ فَأَجْزِيكَ بِعَمَلِكَ.
خداوند عزّوجلّ به آدم علیه السلام وحى كرد... . حقّ من آن است كه مرا عبادت كنى و چيزى را شريک من نسازى. و امّا حقّ تو آن است كه به سبب عملت جزايت دهم.
از طرف دیگر، در برخی از روایات، عدل را به معنای «إعطاء کلّ ذی حقٍّ حقّه» دانستهاند. امیرالمؤمنین سلام الله علیه در این رابطه میفرمایند:
فَإِذَا أَدَّتِ الرَّعِيَّةُ إِلَى الْوَالِي حَقَّهُ وَ أَدَّى إِلَيْهَا الْوَالِي كَذَلِكَ عَزَّ الْحَقُّ بَيْنَهُمْ فَقَامَتْ مَنَاهِجُ الدِّينِ وَ اعْتَدَلَتْ مَعَالِمُ الْعَدْلِ.
پس اگر رعيّت حقّ والى و والى حقّ رعيّت را ادا كند، حق در بين ايشان عزّت مىيابد و راههاى دين استوار مىگردد و پرچمهاى عدل راست مىشود.
[ برای دریافت توضیحات و شرح این دست از روایات به کتاب عدل، از خلاصه کتب دروس عقاید، انتشارات ولایت، صص ۲۹-۳۱ مراجعه فرمائید. ]
——————————————-
[ عدل، خلاصه اعتقادات؛ بیابانی اسکوئی؛انتشارات ولایت؛ صفحه ۲۷-۳۱]
کانال رسمی استاد محمد بیابانی اسکوئی
https://eitaa.com/joinchat/1465450678C012e77867a