💢نکاتی پیرامون کتاب الجامع بزنطی و سند حدیث: «علینا القاء الاصول و علیکم التفریع» 📚درس خارج اصول فقه ۱۴۰۰/۰۹/۰۲ 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول 1 💠هشت فضای حاکم بر فقه و اصول تحلیل مسائل اصولی بر مبنای فضاهای خاصی صورت می‌گیرد که امروزه به این‌گونه مباحث فلسفة اصول می‌گویند، اما احتیاجی به‌عنوان فلسفه هم ندارد. فضاهای مختلف در فقه و اصول را باید تحلیل کنیم که در تمام مباحث اصول تأثیرگذار است. یک اصولی وقتی بحثی را مطرح می‌کند این فضاها در ذهن او هست و طبق آن می‌اندیشد. در این صورت ضروری است ابتدا این فضاها را تشخیص دهیم و آن‌ها را از یکدیگر تفکیک و سپس مرتب کنیم تا بین آن‌ها خلط صورت نگیرد و از یک فضا به فضای دیگر نرویم، بلکه وقتی یک فضا را قبول می‌کنیم، همواره طبق آن فضای معین حرکت کنیم. در حوزه‌های ما روی این موضوع کار نشده است و خوب است کار شود؛ فضاهای مختلف از یکدیگر تفکیک شود و هرکدام شرح و توضیح داده شود و ملازمات و ملزوماتش روشن شود. با توجه به بررسی کلمات اصحاب فضاهایی که به‌طورکلی در علم اصول متصور است و در فقه و اصول موجود حضور دارد، مجموعاً هشت فضا است. 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول 2 💠 فضای اول: فضای تفسیر ارادة تشریعی به تکوینی (بازسازی احکام تشریعی در ظرف تکوین) فضای اول که می‌توانیم در اصول پیگیری کنیم «تبدیل یا تفسیر ارادة تشریعی به ارادة تکوینی» است. یعنی در تفسیر مباحث قانونی ملاحظه کنیم که اگر آن حالت به شکل محسوس و به‌صورت ارادة تکوینی باشد به چه صورت درمی‌آید؟ تفاوت اراده تکوینی با اراده تشریعی در این است که ارادة تکوینی، «مرید و مراد» دارد و ارادة تشریعی «مرید و مراد و مراد منه». وقتی می‌خواهیم مسألة فقه و قانون را مطرح کنیم می‌توانیم از این روش استفاده کنیم و معیار را این قرار دهیم؛ مثلاً در بحث دلالت صیغة «افعل» بر «وجوب»، مثلاً اگر مولا به مکلف گفت: از اتاق بیرون برو، این را اگر به اراده تکوینی تفسیر کنیم، به منزله اخراج قهری او از آن مکان تلقی می‌شود و مثل این است که دست و پای شخص را ببندند و او را بیرون ببرند. «وجوب» را اینگونه تفسیر کنیم، سپس آن را در ظرف تشریع بازسازی کنیم. در بحث «اخذ اجرت در واجبات» این پرسش پیش می آید که آیا مکلف حین انجام واجب می تواند اخذ اجرت کند؟ طبق این تفسیر از «وجوب»، در این وضعیت آیا مکلف می‌تواند کار دیگری انجام دهد؟ مثلاً دستش را درآورد و مشغول نوشتن شود؟ خیر. در این صورت اگر گفتیم ادای شهادت واجب است، اگر او بگوید: برای ادای شهادت پول می‌گیرم! مثل این است که دست و پای او را گرفته‌اند و به طرف دادگاه می‌برند آیا این در مسیر می‌تواند بگوید: من پول می‌گیرم یا نه؟! بنابراین یکی از فضاهای اصول فقه تبدیل ارادة تشریعی به ارادة تکوینی است. 🏠@ostadmadadi

🔰 سلسله مباحث نقد متن حدیث 💠 جلسه اول 🎙 آیة الله سید احمد مددی الموسوی 📆 دوشنبه 31 مرداد 1401 🏠@ostadmadadi

💢 رجال 💠 ابن غضائری ابن غضائری پسر شخصیت جنجالی است. بعضی ها گفته اند که بزرگان مذهب را تضعیف می کند و از اهل سنت تقویت می کند، یک موردش همین جا که محمد بن قیس را تقویت می کند. مرحوم شیخ می گوید برخی ورثه ایشان کتابهای ایشان را سوزاندند که پخش نشود. احتمالاً کتابهایش به نحو وجاده پخش شده است. الان یک نفرهم نداریم که شاگرد ایشان باشد که بگوید: حدثنا ابن غضائری پسر. فقط یک جا نجاشی می گوید قرأنا احمد بن حسین. نجاشی و ابن غضائری هردو هم دوره بوده و از بچگی هم با هم بوده اند. اگر یک شاگرد برای او حساب کنیم همین نجاشی است. همه جا می گوید: قال احمد بن حسین. شیخ هم که اصلاً ندارد. درهر صورت ابن غضائری شخصیت جنجالی است از لحاظ اجتماعی که نیاز به بررسی دارد. تعجب آور است که کسی جز ایشان این کار را نکرده است. چون الان فهرست و .. نجاشی و شیخ اصول و مصنفات مخلوط است. ولی الان هم کتاب ها سوخته شده است و هم کسی از او نقل نمی کند. احتمالا ً ابن نجاشی شفاهی از او نقل کرده است. همین ها به سید بن طاووس و ابن داوود و علامه رسیده است. ........................ ابن‌غضائری در این جهت خوب است، اما تندروی‌های خاص خود را دارد که حتی منجر به حذف فیزیکی کتاب ایشان شده است. دو کتاب رجالی مهم داشته در مذمومین و ممدوحین و دو کتاب مهم در فهرست داشته: فهرست اصول و مصنفات[1]، که حتی شیخ و نجاشی هم این کار را نکرده‌اند. نجاشی از احمد بن الحسین با این‌که رفیق ایشان هم بوده ابداً چیزی ننوشته. [1] ولم يتعرض أحد منهم باستيفاء جميعه الا ما قصده أبو الحسين أحمد بن الحسين بن عبيد الله (ره)؛ فإنه عمل كتابين: أحدهما ذكر فيه المصنفات، والاخر ذكر فيه الأُصول، واستوفاهما على مبلغ ما وجده وقدر عليه. [الفهرست، ص 32] #ابن_غضائری 🔸فهرست اسامی 🏠@ostadmadadi

🔰 سلسله مباحث نقد متن حدیث جلسه دوم (نسخه کم حجم) 🎙 آیة الله سید احمد مددی الموسوی 📆 سه شنبه 1 شهریور 1401 جلسات آیة الله سید احمد مددی الموسوی

🔰 سلسله مباحث نقد متن حدیث (نسخه کم حجم) جلسه سوم 🎙 آیة الله سید احمد مددی الموسوی 📆 پنجشنبه 3 شهریور 1401 جلسات آیة الله سید احمد مددی الموسوی

🔰 سلسله مباحث نقد متن حدیث (نسخه کم حجم) جلسه چهارم 🎙 آیة الله سید احمد مددی الموسوی 📆 جمعه 4 شهریور 1401 💠 بررسی روایات عمار ساباطی جلسات آیة الله سید احمد مددی الموسوی

🔰 سلسله مباحث نقد متن حدیث (نسخه کم حجم) جلسه پنجم 🎙 آیة الله سید احمد مددی الموسوی 📆 یکشنبه 6 شهریور 1401 💠 ادامه بررسی روایات عمار ساباطی 🔸 روایات یونس بن عبدالرحمن 🔸روایت قوت غالب 🔸روایت النافله فریضه 🔸مسلک شیخ طوسی و خبر واحد 🔸 روایت الحدید نجس و... جلسات آیة الله سید احمد مددی الموسوی

💢 رجال 💠 ابن بطه [1] عن ابن بطّة : شیخ در فهرست اصلا اسم ابن بطه را نبرده است. اما نجاشی درباره او گفته است: في فهرست ما رواه‏ غلط كثير.[1] یکی از نسخه های معروف آن در بغداد نسخه ابوالمفضل است. در مباحث فهرستی دو امر اهمیت دارد: یک: خود کتاب، دو: نسخه کتاب. عنوان «غلط» که نجاشی گفته است دو معنا دارد: یکی اینکه کتاب غلط معنوی دارد، مطلبی اشتباه دارد، مثلا می گوید فلانی از اصحاب الرضا (ع) است ولی نیست. دو اینکه غلط لفظی دارد؛ مثلا نوشته: احمد بن حسین ولی غلط است باید احمد بن حسن باشد. مشکل دیگری هم تصور دارد که از لحاظ فنی خارج است. مرحوم شیخ وقتی بغداد آمد ابوالمفضل شیبانی فوت کرده بوده است، او شخصیت معروف و فنی بوده است. رحله در حدیث داشته است به شام و ایران و کوفه و.. محدث بزرگی است و اهل سنت هم تضعیفش کرده اند. نجاشی در زمان او 13 سالش بوده است. مرسوم بوده است که از شیخ اجازه می گرفتند برای پسر کوچکشان، او می گوید از او اجازه دارم ولی نقل نمی کنم چون شنیدم ضعیف است. در قرن 5 در بغداد یکی از نقاط اختلاف شیخ با نجاشی همین است. نجاشی جایی که توسط ابوالمفضل نقل می کند می گوید: قال ابوالمفضل .. در چند مورد هم می گوید: قال ابن بطه .. لذا مرحوم نجاشی نسبت به فهرست ابن بطه سه حالت دارد: در یک حالت قبول می کند. در یک حالت حسن است و در یک حالت از آنهم پایین تر است. درحالتی که قبول می کند دو واسطه از اجلا را می آورد. در حالت میانه می گوید: قال ابوالمفصل قال ابن بطه. در حالتی که صریح تر است می گوید: قال ابن بطه. ولی شیخ می گوید: أخبرنا جماعة، عن أبي المفضّل، عن ابن بطّة یعنی همان نسخه که نجاشی قبول نمی کند ایشان اعتماد می کند. مراد ما «غلط» بودن مصدر شیخ است نه اینکه شیخ اشتباه کرده است. نسخه شیخ غلط داشته است که همان نسخه ابوالمفضل است. نسخه ابن بطه را داریم که صحیح است این در آن نیست. معروف است که علما تا 200 سال مقلد مرحوم شیخ طوسی بوده اند، ولی صحیح این است که تا کنون مقلد او هستند! مثلا شیخ از کتاب ابن بطه نقل کرده است و آقایان هم نقل کرده اند. [1] . رجال النجاشي، ص: 373 1019 محمد بن جعفر بن أحمد بن بطة المؤدب، أبو جعفر القمي، كان كبير المنزلة بقم، كثير الأدب و الفضل‏ و العلم (العلم و الفضل)، يتساهل في الحديث، و يعلق الأسانيد بالإجازات، و في فهرست ما رواه‏ غلط كثير. و قال ابن الوليد كان محمد بن جعفر بن بطة ضعيفا مخلطا فيما يسنده. له كتب، منها: كتاب الواحد، كتاب الإثنين، كتاب الثلاثة، كتاب الأربعة، كتاب الخمسة، كتاب الستة، كتاب السبعة، كتاب الثمانية، كتاب التسعة، كتاب العشرة فصاعدا، كتاب العشرين فصاعدا، كتاب الثلاثين فصاعدا، كتاب الأربعين فصاعدا، كتاب قرب الإسناد، كتاب تفسير أسماء الله [تعالى‏] و ما يدعى به وصفه أبو العباس بن نوح و قال: هو كتاب حسن كثير الغريب سديد. أخبرنا أبو العباس أحمد بن علي بن نوح قال: حدثنا الحسن بن حمزة العلوي الطبري عنه بكتبه. و قال أبو المفضل محمد بن عبد الله بن المطلب: حدثنا محمد بن جعفر بن بطة، و قرأنا عليه، و أجازنا ببغداد في النوبختية و قد سكنها. #ابن_بطه 🔸فهرست اسامی 🏠http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/11527/8709/ 🏠@ostadmadadi

💢نظام قانونی فقه و اصول 3 💠 فضای دوم: فضای عرف عام فضای دوم فضای عرف عام است. در این فضای گفتمانی، معانی اصطلاحی و لوازم معنایی مد نظر قرار نمی‌گیرد. لذا عرف عام با عرف خاص قانونی متفاوت است، مثلاً این‌که سید مرتضی; می‌گوید: صیغة «إفعل» دلالت بر وجوب نمی‌کند1️⃣، در عرف عام چنین است که صیغه «إفعل» در عرف عام دلالت بر «الزام» می‌کند اما «وجوب» عرف خاص است. در این بحث وقتی می‌خواهد تفسیر اصولی بدهد - چون فضای اصولی را باید برای تفسیر فقه مهیا کند- عرف عام را معیار قرار می‌دهد لذا در عرف عام وقتی می‌گوید: برو بیرون، از آن وجوب فهمیده نمی‌شود و ممکن است استحباب باشد. عدم تفاوت إخبار و إنشاء نزد عرف عام در عرف عام معانی اصطلاحی و لوازم معنا بررسی نمی‌شود بلکه می‌توان گفت: ادبیات قانونی را تقریباً مثل «ادبیات إخباری» می‌بیند، یعنی عرف عام فرقی میان إنشاء و إخبار نمی‌گذارد؛ وقتی گفت: «اکرم العالم» مثل «زارنی العالم» است و اگر دومی مفهوم داشته باشد، اولی هم مفهوم دارد. اگر گفت: «دیشب عالمی در خانة من آمد»، آیا این مفهوم دارد یعنی غیر عالم نیامد؟ عرف بین اخبار و انشاء فرق نمی‌گذارد و اگر شما در اخبار از عدد، مفهوم فهمیدید در انشاء هم می‌فهمید؛ مثلاً اگر گفت: «دیشب پنج عالم آمدند» یعنی شش عالم نیامدند، پس اگر گفت: پنج عالم را اکرام کن یعنی چهار تا را نه و شش تا هم نه. همچنین اگر از وصف در اخبار مفهوم نفهمیدیم در انشاء هم نمی‌فهمیم. طبق این تصور، تصورات عرفی ما فرقی بین جملة خبریه و انشائیه نمی‌بیند. این فضای دومی است که در اصول فقه می‌توان آن را مراعات کرد. 1️⃣«فصل في هل الأمر يقتضی الوجوب أو الإيجاب‏ اختلف النّاس في ذلک، فذهب جميع‏ الفقهاء و طائفة من المتکلّمين إلی أنّ الأمر يقتضی إيجاب الفعل علی المأمور به، و ربّما قالوا وجوبه. و قال آخرون: مطلق الأمر إذا کان من حکيم، اقتضی کون المأمور به مندوبا إليه، و إنّما يعلم الوجوب بدلالة زائدة، و هذا هو مذهب أبي عليّ و أبي هاشم و من وافقهما. و ذهب آخرون إلی وجوب الوقف في مطلق الأمر بين الإيجاب و النّدب، و الرّجوع في کلّ واحد من الأمرين إلی دلالة غير الظّاهر، و هو الصّحيح. ... و نحن و إن ذهبنا إلی أنّ هذه اللّفظة مشترکة في اللّغة بين النّدب و الإيجاب، فنحن نذهب إلی أنّ العرف الشّرعيّ المتّفق المستمرّ قد أوجب أن يحمل مطلق هذه اللّفظة- إذا وردت عن اللّه «تعالی» أو عن الرّسول صلی الله عليه و آله علی الوجوب، دون النّدب، و علی الفور، دون التّراخي، و علی الإجزاء، و تعلّق الأحکام الشّرعيّة به. و في النّهی أنّه يقتضی فساد المنهي عنه، و فقد إجزائه. و کذلک نقول في اللّفظ الّذي يذهب الفقهاء إلی أنّه موضوع‏ للاستغراق و الاستيعاب في اللّغة، و نذهب نحن إلی اشتراکه، فنذهب‏ إلی أنّ العرف الشّرعي قرّر و مهّد حمل هذه الألفاظ- إذا وردت عن اللّه «تعالی» أو عن رسوله9مع‏ الإطلاق و التّجريد علی الاستغراق، و إنّما يرجع في التّخصيص إلی الدّلالة.» الذريعة إلی أصول الشريعة، ج‏1، ص: 51 🏠@ostadmadadi

💢 در باب سلسله جلسات حدیث شناسی با محوریت متن در میان تدریس های حاج آقا در این سالها، جای سلسله دروسی مختص به بحثهای حدیثی، خصوصا مباحث کلی آن، خالی بود. به لطف خدا و بعد از مدتها اصرار و پیگیری، ایشان قبول کردند سلسله مباحثی مختص به کلیات حدیث پژوهشی ارائه کنند. بنا بر این شد که در بخش نخست مباحث کلی مرتبط با متن حدیث و در بخش دوم مباحث کلی مربوط به اعتبارسنجی احادیث از نگاه رجالی و فهرستی و مبانی ایشان در این زمینه ها گفته شود، و به شرط توفیق، مباحث در ضمن دو کتاب آماده سازی و منتشر شود. قرار بر این است که جلسات هر شب (جز شبهای پنجشنبه که روضه برقرار است) حدود ساعت 9 در منزل برگزار شود و به همین علت متاسفانه امکان شرکت حضوری در بحث نمیباشد. البته تلاش ما بر این است که هرشب لایو از تلگرام و اینستاگرام برقرار باشد و فایلهای هرجلسه نیز فورا در این کانال (جلسات آیة الله سید احمد مددی) بارگذاری شود. با توجه به وضعیت کسالت ایشان، قرار نهایی برای برگزاری جلسه با توجه به حال ایشان بصورت روزانه معین میشود و به همین دلیل اطلاع رسانی برگزاری جلسه نیز در همین کانال بصورت روزانه انجام میشود. شروع جلسات از آخرین روز مرداد 1401 بوده است و از لینک زیر میتوانید فایلهای جلسات (با دو کیفیت و حجم متفاوت) را دریافت بفرمایید: https://t.me/madadialmousavi/109