◾〰️◾〰️◾〰️◾〰️◾〰️◾〰️
⚫ پرسش : می‌گویند امام حسن(ع) به جهت مسموم شدن، جگرشان از دهانشان به صورت تکه‌تکه خارج شد. با توجه به این‌که جگر اصلاً در لوله گوارشی واقع نیست، چطور چنین چیزی امکان دارد؟🤔🤔
✍️ پاسخ :
📜در ارتباط با موضوع پرسش، ابتدا به چند گزارش در این زمینه اشاره کرده و سپس به بررسی آنها خواهیم پرداخت:👇👇👇
1️⃣ شیخ مفید نقل می‌کند که امام حسن(ع) هنگام شهادت، به برادرش امام حسین(ع) فرمود: «...وَ قَدْ سُقِیتُ السَّمَّ وَ رَمَیْتُ بِکَبِدِی فِی الطَّسْتِ»؛[1] مرا مسموم کرده‌اند و کبدم را در داخل طشت استفراغ کردم.
2️⃣ جنادة بن ابی امیه نقل می‌کند: «من در آن بیماری حسن بن علی(ع) که منجر به شهادتشان شد، به عیادتشان رفتم و دیدم که پیش روی آن‌حضرت، طشتى بود که خونى که از دهانش خارج می‌شد را در آن می‌ریخت و تکه‌های کبد حضرتشان را می‌دیدم که بر اثر سمّی که معاویه به ایشان خورانده بود، درون آن طشت ریخته می‌شد...».[2]
3️⃣ در بسیاری از منابع تاریخی کهن اهل‌سنت نیز به این موضوع اشاره شده و مشابه چنین سخنانی از امام مجتبی(ع) نقل شده است،[3]
مانند این سخن که «لَقَدْ لَفَظْتُ طَائِفَةً مِنْ کَبِدِی» بخشی از جگرم را بیرون ریختم.
البته در برخی گزارش‌ها سخنی از طشت وجود ندارد.
🔻به هر حال؛ با ملاحظه فیزیولوژی بدن انسان - و همان‌گونه که در پرسش نیز بدان اشاره شد - استفراغ جگر از دهان امکان‌پذیر نیست، پس آیا می‌توان در صحت این گزارش‌ها تردید کرد؟!🙄🙄
✅پاسخ آن است که مشکلی در این گزارش‌ها نیست؛ زیرا در هیچ‌کدام آنها سخنی از بیرون ریختن «جگر» نبوده تا با واقعیات بدن انسان منافات داشته باشد. در این روایات تنها سخن از بیرون ریختن «کبد» است و نه «جگر» و «کبد» لزوماً «جگر» نیست!
🔍توضیح مطلب آن‌که واژه «کبد» در لغت عربی، گرچه گاه به معنای گوشت سیاهی است که در اندرون و شکم قرار داشته[4] و در زبان فارسی به آن «جگر» گفته می‌شود، اما این تنها معنای «کبد» نیست، بلکه چند معنای دیگر هم دارد، از جمله:👇👇
1. به وسط و میانه هر چیزی «کبد» آن چیز گفته می‌شود.[5]
2. در همین راستا، هر آنچه در اندرون و شکم انسان است، «کبد» نامیده می‌شود.[6]
3. گاه «کبد» به معنای «معده» نیز کاربرد دارد. به عنوان نمونه، گفته می‌شود: «ما رَتَأَ کَبِدَه الیومَ بِطعامٍ أَی ما أَکل شیئاً یَهْجَأُ به جُوعُه»؛[7]
امروز کبد او رنگ هیچ غذایی را ندیده است»، که طبیعتاً مراد از این سخن، باید همان معده یا روده باشد.
🔻حتی در زبان فارسی نیز «جگر» تنها به معنای آن عضو سیاه نیست و در مواردی، شامل تمام اندرون انسان می‌شود، به عنوان نمونه در جایی که انسان بعد از نوشیدن آب خنک می‌گوید: «جگرم خنک شد»، مراد از آن، تمام بدن است و نه تنها جگر خاص.
⚜️از این‌رو و با توجه به معانی گسترده‌ای که «کبد» دارد، نیازی نیست که آن‌را به جگری ترجمه کنیم که خارج از سیستم گوارشی قرار داشته و طبیعتاً بیرون ریختن آن در حال مسمومیت، امکان‌پذیر نیست، بلکه منظور از «کبد» در این گزارش‌ها می‌تواند بخشی از اعضای گوارشی آن‌حضرت و یا حتی لخته‌های خونی باشد که از دهان مبارکشان خارج شده است.
📚 منابع :
[1]. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 17
[2]. خزاز قمى، کفایة الأثر فی النص على الأئمة الإثنی عشر، تحقیق، حسنی، سید عبداللطیف، ص 226
[3]. ر. ک: ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج 1، ص 390
ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 1، ص 492
ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، ج 1، ص 336
[4]. «کَبِد، و هی اللحمة السوداء فی البطن»؛ فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 5، ص 332
[5]. «کَبِدُ کلِّ شیء: وسَطُه و معظمه»؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 3، ص 375
[6]. «ربّما سُمِّى الجوف کلّه کَبِدا»؛ أزدى، عبدالله بن محمد، کتاب الماء، ج 3، ص 1097
لسان العرب، ج 3، ص 375.
[7]. لسان العرب، ج 1، ص 83.
#اعتقادی
#تاریخی
#امام_حسن_علیه_السلام
#جگر
کانال تخصصی «پاتوق اندیشه»
@patoghandisheh99
〰️◾〰️◾〰️◾〰️◾〰️◾〰️
🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳
🔳پرسش: تاریخ شهادت امام حسن (ع) ۲۸صفر است یا ۷ صفر؟
✍️پاسخ: یکی از ویژگی های تاریخ اختلافات موجود در مورد تاریخ ولادت یا درگذشت شخصیت های تاریخی است که بخاطر عدم وجود امکانات ثبت دقیق ولادت و وفات و دیگر عوامل در مورد اکثریت شخصیت های تاریخی این اختلافات وجود دارد و اختصاص به معصومین(علیهم السلام) و شخصیت های مسلمان هم ندارد.
◼️اما در مورد تاریخ شهادت امام حسن مجتبی(علیه السلام)، روز شهادت در منابع شیعی متفاوت نقل شده است:
▪️بسیاری همچون شیخ مفید(درگذشته 413ق) و شیخ طوسی(درگذشته 460ق) و طبرسی (درگذشته 548ق) و ابن شهرآشوب (درگذشته 588ق)، روز ۲۸ صفر را ذکر کرده اند.
▪️در مقابل، شهید اول (درگذشته ۷۸۶ق) روز ۷ صفر و کلینی روز آخر صفر را ذکر کرده است.«حجت الاسلام یدالله مقدسی» با تحقیق در مورد سند اقوال مختلف، قول ۲۸ صفر را معتبر دانسته است.
#تاریخی
#ماه_صفر
#امام_حسن_علیه_السلام
#شهادت
کانال تخصصی «پاتوق اندیشه»
@patoghandisheh99
🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳🔳