🗯️🌱🗯️🌱🗯️🌱🗯️🌱
🔰پرسش :تقدیر و سرنوشت انسان بدست کیست؟
✍️پاسخ:
✅سرنوشت انسان با دست او رقم میخورد و همو است كه با استفاده از آزادی و اختیار خویش آینده خود را میسازد. مشیت الهی بر این تعلق گرفته كه انسان كارهای خود را با حریت و انتخاب انجام دهد، یعنی انسان طبعاً و ذاتاً در انتخاب و گزینش و یا ترك و رها كردن كاملاً آزاد است و دست او در فعل و ترك هر كاری كاملاً باز میباشد.
🗯️سرنوشت انسان توسط خداوند این گونه رقم خورده كه هر انسانی با اختیار و اراده خود، راه سعادت و خوشبختی یا شقاوت و بدبختی را انتخاب كند.
🌱انسان در اثبات این حالت درونی یعنی اختیار داشتن در انجام و ترك كارهای خود به دلیل و گواهی خرد و وجدان خود به چیز دیگری نیاز ندارد، زیرا هر فردی در عین میل و علاقه به انجام عملی، خود را بر ترك آن توانا میبیند. هم چنین است عكس آن. اگر در كارهای خود مانند: خوردن، آشامیدن، خوابیدن، راه رفتن، مطالعه كردن، حرف زدن و... دقت كنید به روشنی و با عمق جان مییابید كه در كارهای خود كاملاً آزادید و عاملی از درون یا بیرون شما را مجبور نمیكند.
⛔قرآن در تأیید داوری فطرت و حكم خرد، آزادی انسان را زیربنای تشریع دانسته و سرنوشت آدمی را در دست خود میداند: "وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى؛[۱] بر آدمی جز نتیجه تلاش وی چیزی نیست".
نیز میفرماید: "كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ ؛[۲] هركسى در گرو چيزى است كه كسب كرده است. ". در آیه دیگر به بیان رساتر فرمود: "مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَآءَ فَعَلَيْهَا وَمَا رَبُّكَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ؛[۳] هر كس كار نیكی انجام دهد، به سود خود انجام داده و هر كس كار بد انجام داده است، بر زیان خود او میباشد و خدای تو بر بندگان ستم نمیكند".
🗯️از نظر قرآن و عقل، انسان سرنوشت خود را با دست خویش تعیین میكند. این مطلب با علم خدا به این كه عاقبت انسان چگونه خواهد شد، نیز انسان چه كارهایی را انجام خواهد داد ناسازگار نیست، زیرا علم خدا در مورد انسان بدین گونه است كه خدا میداند انسان با اختیار خود چه كارهایی را انجام میدهد و چه كارهایی را ترك میكند. به بیان دیگر علم الهی تعلق گرفته به فعل انسان با شرط اختیار، یعنی خداوند از پیش (ازل) میداند كه انسان با اختیار خود كار خاصی را انجام میدهد، یا آن را با اختیار خود ترك میكند. نیز معلوم است كه این گونه علم تأثیری در معلوم (كار انسان) ندارد، یعنی این گونه نیست كه بگوییم چون خدا میداند انسان در فلان روز نماز میخواند، نماز خواندن از روی اجبار باشد، بلكه بدین نحو است كه خدا آگاه است انسان در فلان روز با اختیار خود نماز خواهد خواند.
◾برای روشن شدن مطلب مثالی میزنیم: شما در كنار خانواده خود نشستهاید، سفره انداخته و غذاهای لذیذ در سفره چیده شد و همه آماده خوردن شدند. در این جا میدانید اعضای خانواده غذا خواهند خورد.
🌱آیا این كه قبلاً آگاه بودید و به غذا خوردن اعضای خانواده علم پیدا كردید تأثیری در خوردن آنها دارد؟ مسلّماً نه.
برای آگاهی بیشتر از مسئله، كتاب انسان و سرنوشت استاد شهید مطهری را مطالعه فرمایید.
📚 منابع:
[۱]. نجم(۵۳) آیه ۳۹.
[۲]. مدثّر (۷۴) آیه ۳۸.
[۳]. فصلت (۴۱) آیه ۴۶
#اعتقادی
#تقدیر_سرنوشت
#آزادی_اختیار
#مشیت_الهی
کانال تخصصی «پاتوق اندیشه»
@patoghandisheh99
🌱🗯️🌱🗯️🌱🗯️🌱🗯️🌱🗯️
🔻🌱🔻🌱🔻🌱🔻🌱🔻🌱
⛔پرسش: آیا می شود سرنوشت را با کارهای خوب، تغییر داد؟
✍️ پاسخ:
استاد مطهرى مى گويد: «اگر مقصود از سرنوشت و قضا و قدر الهي،انكار اسباب و مسببات و از آن جمله قوه و نيرو و اراده و اختيار بشر است، چنين قضا و قدر و سرنوشتى وجود ندارد و نمى تواند وجود داشته باشد». (1)
🌿بايد دانست در عين حال كه دست تقدير الهي در زندگي انسان است و قضا و قدر الهي مردود نيست، نقش انسان در تعيين سرنوشت زندگي پذيرفتني است. در حقيقت نقش انسان نه تنها مغاير با سرنوشت نيست، بلكه جزئي از همان سرنوشت است. در سرنوشت و تقدير انسان - چه مومن باشد و چه كافر- چنين است كه او سرنوشت خود را تعيين نمايد. در واقع اختيار داشتن انسان جزئي از تقديرات الهي است.
💥بشر هميشه خود را در سر چهار راه هايي ميبيند. هيچ گونه اجباري كه فقط يكي از آنها را انتخاب كند ندارد و ساير راهها بر او بسته نيست. انتخاب يكي از آنها به نظر و فكر و اراده او مربوط است؛ يعني طرز فكر و انتخاب او است كه يك راه خاص را معيّن ميكند. (2)
☘️ اين كه از يك طرف مسئله تقدير الهي مطرح است و از طرف ديگر اختيار انسان، به اين معنا است كه خداوند مقرّر كرده كه انسان با اختيار و اراده خود، يكي از راهها را انتخاب كند و آن راهي كه انسان با ارادة خود انتخاب كرده، همان است كه مقدّر است. خداوند به قضا و قدر مقرّر كرده كه انسان با اختيار خود، آن راهي كه خداوند از ازل ميداند، انتخاب كند. پس تقدير خداوندي اين است كه بشر افعال خود را از روي اختيار انجام دهد، نه اين كه تقدير او را به انجام يك طرف مجبور سازد.
🌸اميرالمؤمنين (ع) از كنار ديوار شكسته و كجى برخاست. پرسيدند: از قضاى الهى فرار مى كني؟ فرمود: از قضاى الهى به قدر او پناه مى برم. (3) «يعنى درست است كه تا قانون عليت كه منتهى به فرمان خداست، نباشد، ديوار شكسته سقوط نخواهد كرد، اما همان خداوند به من عقلى داده كه آن خود يك حلقه از سلسله قانون عليت است و يك عامل بازدارنده در برابر اين گونه حوادث.
🔸 البته ديوار عقل و شعور ندارد و بدون اعلام قبلى سقوط مى كند. اما من مى توانم به قدر الهى پناه ببرم؛ يعنى با عقل خود چنان محل نشستن را اندازه گيرى كنم كه اگر ديوار سقوط كند روى من نيفتد».(4)
🍃 در قرآن آيات زيادى وجود دارد كه به صراحت اختيار انسان و نقش اراده او را بيان داشته است؛ مانند آيه: « لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى؛ براى انسان چيزى جز حاصل سعى او نيست». (5)
و : « ِ إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ؛ (6)
خداوند سرنوشت هيچ قومى را تغيير نمى دهد. مگر خودشان آن را تغيير دهند». از آنچه ذكر شد امكان تغيير قضا و قدر درموارد خاص به خوبي روشن شد. اما تغيير قضا و قدر يا تبديل سرنوشت در روايات متعدد هم بيان شده است كه يكي از مهمترين ابعاد و عوامل اين تغيير مقوله دعا است.
📚 منابع :
1. شهيد مطهري، مجموعةآثار، انتشارات صدرا، تهران، 1374ش، ج1، ص 384.
2. همان، ص 385 .
3. شيخ صدوق، التوحيد، انتشارات جامعه مدرسين قم، 1398 ه ق ، ص 369.
4. ناصر مكارم شيرازي، پيدايش مذاهب، ص 31.
5. نجم (53) آية 39.
6. رعد (13) آية 11.
#اعتقادی
#تقدیر_سرنوشت
#اراده_اختیار
#اعمال_صالح
کانال تخصصی «پاتوق اندیشه»
@patoghandisheh99
🌱🔺🌱🔺🌱🔺🌱🔺🌱🔺
✨🔺✨🔺✨🔺✨🔺✨
🟢پرسش: در مورد اجل معلق واجل مسما وفرق اين دو باهم توضيحاتي بفرماييد
✍️ پاسخ:
مرگ برای همه مقدر و سرنوشت همگانی است، ولی برای هر کسی دو نوع اجل مطرح است:
🔺یکی اجل حتمی است که آن را اجل مسّمی نیز گویند و آن اینکه پایان یافتن عمر در آن زمان قطعی است(۱) و لذا به آن مرگ حتمی گفته میشود، بدین خاطر که اجل آدمی در آن وقت به طور حتم و صد در صد فرا می رسد.
🔺دوم اجل معلق است، به این معنی که اجل مشروط است که اگر شرطش موجود شود، مرگ واقع می شود. اگر موجود نباشد، نه؛ در مقابل اجل حتمی که بالاخره در وقتش می آید.(۲)
✨توضیح اینکه:✨
انسان از نظر ساختمان طبیعی و ذاتی، استعداد و قابلیت بقا برای مدتی طولانی دارد، ولی در اثنای این مدت ممکن است موانعی ایجاد شود که از رسیدن به حداکثر عمر طبیعی باز دارد. یک چراغ نفت سوز با توجه به مخزن نفت آن ممکن است بیست ساعت استعداد روشنایی داشته باشد، اما وزش یک باد شدید و ریزش باران و یا عدم مراقبت از آن سبب میشود که عمر آن کوتاه گردد. در این جا اگر چراغ با هیچ مانعی برخورد نکند و تا آخرین قطره نفت بسوزد، سپس خاموش شود، به اجل حتمی خود رسیده است. اگر موانعی قبل از آن باعث خاموشی چراغ گردد، مدت عمر آن را اجل غیر حتمی و "معلق" میگوییم.
🌼اجل هر کس از قبل طبق عملکردی که در حیات دنیوی خواهد داشت و طبق میزان رعایت نکات بهداشتی، امنیتی ، معنوی و... ، تقدیر شده است، نه بدون در نظر گرفتن آن ها. بنابراین اگر در تقدیر شخصی نوشته شده است که در فلان زمان و فلان مکان و فلان حالت به علت تصادف خواهد مرد، طبق میزان رعایت و عدم رعایت موارد امنیتی خود یا شخصی دیگر می باشد. معنای تقدیر همین است. وقتی مقدمات تحقق آن عمل آماده شد و علل لازم برای وجود یک رخدادی محقق شد، نتیجه آن مقدمات محقق خواهد شد که به این قضای الهی می گویند. همان گونه که از معنای قضا بر می آید که به معنای حکم و قطع و فیصله دادن است.
🌸تا زمانی که عمل انسان در محدوده تقدیر است (یعنی در محدوده آماده سازی مقدمات و رفع موانع) قابل تغییر است. انسان می تواند با جایگزین کردن عاملی به جای عامل دیگر نتیجه را تغییر دهد، ولی وقتی تمام عوامل جمع شد، دیگر نوبت قضای الهی می رسد و قابل تغییر نیست.
🍃اگر شخصی با سرعت زیاد و بدون احتیاط رانندگی کرد و تصادف کند، تقدیر او همین است. اگر همین شخص با سرعت رانندگی و تصادف نکرد، تقدیر او باز همین است؛
🌱بنابراین طبق آنچه ما اراده کرده و انجام می دهیم، تقدیرها رقم می خورد یا حتی تقدیرها تغییر یافته و جایگزین می شود، مانند تقدیر مرگی که با صدقه و صله رحم رفع می شود و تقدیر دیگر جای آن قرار می گیرد.
لذا اگر کسی در مسافرت بر اثر حادثه ای از دنیا رود، ممکن است در پی فرا رسیدن اجل حتمی اش به مسافرت مبادرت نموده باشد و قضای الهی سرنوشت او را آن گونه رقم زده باشد، ولی برخی ممکن است همان سفر زمینه مرگ معلق شان را فراهم نموده باشد که اگر به آن سفر نمی رفتند، ممکن بود زنده می ماندند.
📚منابع :
۱. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج ۷ ، ص ۱۱
۲.مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، ج ۱، ص ۵۳۳
#اعتقادی
#اجل_معلق_مسمی
#تقدیر_سرنوشت
#صدقه_صله_رحم
کانال تخصصی «پاتوق اندیشه»
@patoghandisheh99
✨🔺✨🔺✨🔺✨🔺✨