#آموزشی ✍ ادامه بحث تاریخچه طب سنتی در ایران (بخش دوم) 🔆گروهی از مترجمان نیز در غرب کشورهای مسلمان یعنی مراکش، الجزایر، اسپانیا، تونس و... به ادامه این خدمت اشتغال داشته اند.گروه بزرگی از مؤلّفان بودند که پس از مطالعه کامل ترجمه کتاب های یونانی، خود توانسته اند کتاب هایی را نوشته و حتّی به صورت نظم درآورند و از خادمان جهان پزشکی هستند. ولی پزشکان مشرق زمین قدم های بزرگ تری در راه پیشبرد علم طبّ برداشته اند. بیشترین سهم در طبّ اسلامی متعلّق به ایرانیان است. از بهترین شاگردان بقراط و جالینوس می توان از پزشکان مسلمان نام برد که با حفظ اخلاق پزشکی و سایر صفات نیک، بعدها کتب اساتید را خود نقد و بررسی کردند. 🔆آنها عقل سلیم و تجربه را سرچشمه تحقیقات خود قرار دادند و بدین ترتیب استادان بزرگ و بی نظیری در آسمان علم و دانش چونان ستاره هایی پرفروغ درخشیدند. مانند: ۱. محمّد بن زکریای رازی که یکصد و چند جلد کتاب و رساله در طبّ مانند «حاوی» و «المنصوری» و «مرشد» و «آبله و سرخک» تألیف نمود. ۲. شیخ ابوعلی سینا صاحب و مؤلّف کتاب «قانون» و «نبض» و امثال آنها ۳. اسماعیل جرجانی صاحب کتاب «ذخیره خوارزمشاهی»، «یادگار» و «اغراض» ۴. ابن رشد قرطبی صاحب کتاب «کلّیات»، «سموم» و «شرح بر قانون» ۵. علی بن عبّاس مجوسی ارجانی مؤلّف کتاب «کامل الصّناعه الطبّیه الملکی» ۶. ابوالقاسم بن خلف الزهراوی مؤلّف کتاب «التصریف». 🔆طی قرون سوم، چهارم، پنجم و ششم هجری قمری پزشکان ایرانی توانستند برگ های زرّینی بر تاریخچه طبّ جهان اضافه کنند و تحوّلات و انقلاب های بزرگی را در طبّ ایجاد نمایند. از جمله محمّد زکریای رازی، عبّاس مجوسی اهوازی، شیخ الرّئیس ابوعلی سینا و اسماعیل جرجانی. 🔆اگر بخواهیم مروری بر دستاوردهای تلاش های بی شائبه دانشمندان ایرانی و ثمرات آن در جهان پزشکی داشته باشیم، می توانیم بگوییم: ❶⇦بیرون آوردن علم طبّ از صورت نظری و متحوّل ساختن این علم با ایجاد بستر مناسب برای عرضه طبّ عملی، گامی بسیار مثبت در راه توسعه و پیشبرد این دانش بوده است ❷⇦ایجاد نظم و ترتیب در دانش طبّ پراکنده و بی سر و سامان یونانی و افزودن اطّلاعاتی جدید در زمینه پزشکی و تکمیل اطّلاعات قبلی آن. ❸⇦با نظر بر وظایف و طبایع شرح داده شده برای اعضای بدن، تأثیر دارو و درمان را با توجّه به طبیعت داروها و شرایط اقلیمی بیماران وارد علم پزشکی ساخته اند و توانستند تا قرن شانزدهم، هفدهم و نیمه های قرن هجدهم در علم پزشکی اروپا، تأثیرات حیرت انگیزی به جا بگذارند. حتّی عده زیادی از پزشکان اروپایی (آلمان و اتریش) تحت تأثیر افکار و تحقیقات پزشکان اسلامی قرار گرفتند و آنان را آرابیست (Arabistes) می نامیدند که تا اوایل قرن هفدهم میلادی در اروپا از حامیان زیادی برخوردار بودند و افکارشان مورد توجّه بوده است. 🔆کار آنها تحقیق و بررسی عینی روی نتایج به دست آمده از پژوهش های پزشکان اسلامی و بسط و ترویج افکار آنها بوده است که گروه بزرگی از پزشکان را تشکیل می داده اند. خود این پزشکان گروه های فکری و مکتب های علمی در اروپا ایجاد کردند که از آن شمار می توان مکتب سالرن و پادوا در «ایتالیا» را نام برد که تحت تأثیر و نفوذ مستقیم دانشمندان علم طبّ اسلامی بوده اند. ترجمه هایی از آثار دانشمندان اسلامی نیز نشان دهنده نفوذ همه جانبه آثار آنها بر نام آوران عرصه علم طبّ در دیار فرنگ است. برای مثال می توان از ترجمه کتاب «آبله و سرخک» رازی که به زبان لاتین ترجمه شده و همچنین ترجمه «قانون» ابوعلی سینا یاد کرد که هر یک حدود چهل تا پنجاه بار به زبان های زنده دنیا تجدید چاپ شده است. 🔆علاوه بر آن ژراد دو کرمن فرانسوی از معروف ترین کسانی است که به ترجمه «قانون» شیخ و «حاوی» و «منصوری» زکریای رازی و کتاب «تصریف» ابوالقاسم پرداخته است و از کسانی که اطّلاعات طبّ اسلامی ایران را به اروپا برده اند و همچون گنجینه ای از آن مراقبت کرده اند، می توان از ژرد برد وریاک و آشوک ریموند نام برد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍ ادامه بحث تاریخچه طب سنتی در ایران(بخش سوم) 🔆 عصر تحوّل طبّ سنتی ایران ▫️این مهم از زمانی شروع می شود که کتاب «ذخیره خوارزمشاهی» توسط سید اسماعیل جرجانی (متوفی سال ۵۳۱ ق.) تألیف می شود. این دانشمند والامقام ایرانی جنبش عظیمی در نشر متون پزشکی در تمدّن اسلامی آن زمان ایجاد کرد و کتاب خود را به زبان فارسی به رشته تحریر درآورد. ▪️کتاب «ذخیره خوارزمشاهی» مشتمل بر ده جلد کتاب کوچک تر است، بدین شرح: ❶⇦کتاب اوّل: در شناختن حدّ و حدود طبّ، هدف آن وگنجینه بدن انسان از مواد، خلط ها، مزاج ها، طبیعت بدن ها، عادت ها و شرح هر یک از اعضای بدن ❷⇦کتاب دوم: در تشخیص بیماری از حالت های بدن انسان و انواع و درجه بندی بیماری ها و دلایل بروز آن و تشخیص و شناسایی نبض بیمار، تفسیر و شناسایی حال بیمار مبتنی بر موارد زائدی که از تن بیرون یا خارج می شود، مانند عرق و ادرار ❸⇦کتاب سوم: در حفظ تندرستی و چگونگی انجام این امر و شناخت نوشیدنی ها، خوراکی ها، میزان و چگونگی خواب و بیداری، حرکت، سکون و بازشناسی انواع رایحه ها و عطردرمانی (Aromatherapy)، تدابیر و راه های به کارگیری روغن ها، مصرف مسْهِل و ملین و موادّ تهوّع آور، چگونگی انجام فصد و حجامت، فواید شادی و مضرّات غم و مسائل فرهنگی روانشناسی که بسیار زیبا و دلنشین بیان شده است، تشخیص نشانه های بیماری و پرورش بچّه ها و نگهداری از پیران و مسافران از جمله مطالب بسیار شیوا، دقیق و مهمّی است که از آن سخن به میان آمده است. ❹⇦کتاب چهارم: در تشخیص مرض و بیماری و راه های آن، که بسیار ظریف و مدبّرانه بیان شده است ❺⇦کتاب پنجم: علل و علامت و عوارض تب و چگونگی معالجه آن ❻⇦کتاب ششم: در معالجه بیماری ها از فرق سر تا نوک پا ❼⇦کتاب هفتم: در معالجه ورم ها، آماس ها، زخم ها و چگونگی شکافتن و داغ کردن آنها (جرّاحی) و معالجه کردن عضوی که سیاه شده و می میرد، چگونگی معالجه شکستگی و ضرب خوردگی ❽⇦کتاب هشتم: در زمینه راه های حفظ بهداشت و آراستگی ظاهری ❾⇦کتاب نهم: در زمینه چگونگی کارکرد و استفاده از زهرها و پادزهرهای مهم در پزشکی ❿⇦کتاب دهم: در تعب هایی که به شکل های گوناگون پدیدار می گردند. ▫️بد نیست بدانیم که سه کتاب دیگر خوارزمشاهی نیز به زبان فارسی نوشته شده است که عبارتند از: «یادگار»، «اغراض الطّبیه و مباحث العلائیه» و «خف علایی» یا «خفی علایی». ▪️از جمله کتاب هایی که در چنین دورانی تألیف شد، می توان از کتاب «قانون» شیخ که شامل پنج کتاب بدین ترتیب است، نام برد: ①⇦کلّیات که شامل چهار فن و چهار شیوه است ②⇦ادویه مفرده (داروهایی گیاهی) ③⇦بیماری های اعضای بدن از سر تا نوک پا که شامل بیست و دو تکنیک است ④⇦بیماری های تخصّصی که به عضو خاصّی اختصاص ندارد ⑤⇦داروهای گیاهی مرکب که در بردارنده مقالات است ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍ ادامه بحث تاریخچه طب سنتی در ایران(بخش چهارم) ▪️طب سنتی ایرانی یکی از قدیمی ترین و موثرترین علوم طبی در جهان است، طب سنتی ایرانی کاملا بر اساس علم و منطق و فلسفه بوده و بسیار دقیق و پیشرفته است. در طب سنتی ایرانی حفظ الصحه و یا حفظ سلامتی بدن بسیار پر اهمیت تر از درمان بیماری است، حکمای ایرانی دریافته بودند که حفظ سلامتی بدن بسیار راحت تر از درمان بیماری است و در صورت بیماری هم غذا درمانی بسیار مهمتر از دارو درمانی است زیرا به اعتقاد طبیبان ایرانی دارو موافق بدن انسان نیست و تنها باید به عنوان راهکار آخر از آن استفاده کرد. طب ایرانی کلی نگر است و دو مولفه مهم یعنی مزاج واخلاط از مهمترین مبانی طب ایرانی است. عده ای اعتقاد دارند که حتی طب یونانی نیز برگرفته از مبانی طب ایرانی است. 🔆 تاریخچه طب سنتی قبل و بعد از اسلام ▫️شواهد تاریخی نشان دهنده این است که تاریخچه طب سنتی ایرانی به قبل از اسلام برمیگردد. مورخان دوره هخامنشی و ساسانی را دوره های طلایی طب سنتی دانسته اند. در زمانی که مردم در سایر نقاط دنیا بصورت بدوی زندگی میکردند و هنوز ساختارهای دولتی و حکومتی هم نداشتند در ایران زمین علم طب بصورت آکادمیک تدریس میشد. دانشگاه جندی شاپور در زمان ساسانیان که در آن علم طبابت تدریس میشد را میتوان اولین مرکز آموزش علم طب دانست. ▪️با ورود اسلام به ایران گسترش طب ایرانی شدت بیشتری گرفت و دانشمندان و پزشکان ایرانی نقش بسیار پر رنگی در معرفی طب سنتی به اسلام داشتند، در این دوره طب ایرانی با طب اسلامی ادغام شد. طب سنتی ایرانی در طول تاریخ اسلام بسیار پر رنگ بود و طبیبان حاذقی مانند ابن سینا، زکریای رازی، حکیم جرجانی، ابوالقاسم بن خلف الزهراوي و … در این دوره پرورش یافتند. در دوره قاجاریه و با گسترش افکار تجدد گرایانه طب سنتی کم رنگ تر شد. 🔆 قاجاریه و کم رنگ شدن طب سنتی ▫️در دوره قاجاریه و همزمان با هجمه فرهنگی غرب و گسترش اندیشه به اصطلاح تجدد گرانه باعث شد معیارهای جدیدی در جامعه شکل بگیرد. در آن زمان دانشجویان زیادی برای تحصیل در رشته پزشکی به فرنگ اعزام شدند و بنیان پزشکی ما بر اساس آموزه های دانشگاه های غربی شکل گرفت! البته طب سنتی نیز در آن دوران به حیات خود ادامه میداد. در دوره آقا محمد خان و فتحعلی شاه هیچ بیمارستانی در ایران ساخته نشد. در دوره ناصرالدین شاه و به دلیل مسافرت های زیاد به فرنگ و تاثیر از فرهنگ آن بیمارستان هایی در تهران ساخته شد. از زمان ناصرالدین شاه تا آخر دوره قاجار طب ایرانی کم کم جای خود را به طب پاستوری دارد. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍ تقسیم بندی علوم از دیدگاه حکما و جایگاه علم شریف طب ❶⇦ابن بهریز در قرن ۳ : ←علوم علمی/ علوم عملی←(علم طب) ❷⇦ابویوسف یعقوب کندی در قرن ۳ : ←علوم انسانی←(علم طب) / علوم الهی ❸⇦ابونصر فارابی در قرن ۴ : علم را به شش قسمت تقسیم کرده است: ←علم زبان/ علم منطق/ریاضیات/علوم طبیعی←(علم طب)/علوم مدنی/علوم الهی ❹⇦صاحبان رسائل اخوان الصفا در قرن ۴ : ←ریاضی/شرعی/فلسفی←(علم طب) ❺⇦شیخ الرئیس ابن سینا در قرن ۵ : ←حکمت دو بخش است : اصول(کلیه و فراگیر)/ فروع(جزئیه)←(علم طب) ❻⇦امام محمد غزالی در قرن ۵ : ←شرعی/غیر شرعی←(علم طب) ❼⇦خواجه نصیرالدین طوسی در قرن ۷ : ←حکمت عملی/حکمت نظری←(علم طب) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍ تقسیم بندی علم طب 1⃣ طب نظری : دانشی که عملکرد طبیعی و تغییرات بدن انسان و عوامل موثر بر آن را که منجر به سلامتی یا بیماری می‌شود، در آن بررسی می شود/ جنبه علمی دارد/ فرد نسبت به "قوانین" و اصول طب آگاه می‌شود. ←طب نظری سه بخش است: الف) امور طبیعیه : اموری که به طبیعت منسوب هستند(فیزیولوژی) (طبیعت همان قوه مدبره هوشمند حاکم بر مصالح بدن است. طبیعت دو ویژگی دارد ۱.بیشعور است و ۲.هوشمند است، مانند ماشین حساب یا ساعت) ب) اسباب و علل : علت ایجاد تغییرات در بدن انسان و عوامل موثر بر آن و نحوه ایجاد بیماری و اسباب حفظ سلامت.(فیزیو پاتولوژی و ایتولوژی) ج) علائم و دلایل: نشانه هایی که بر سلامت یا بیماری فرد دلالت می‌کند مثل نبض، مثل غلبه اخلاط، بول و... . در طب رایج نشانه های سلامت و بیماری با کارهای پارا کلینیکی انجام میشود، مثل آزمایشات و سونوگرافی و سی تی اسکن. اما در طب‌ سنتی با استفاده از نبض و بول و غیره میفهمند که وضعیت سلامت و بیماری بدن چگونه است. 2⃣ طب عملی : بخشی از دانش طب که به قصد "عمل و مباشرت بر بالین" فرا گرفته می‌شود. به بیان دیگر یعنی علم به شیوه عمل و کاربرد طب بر بالین است. همچنین علم به روشهای حفظ سلامت جزو طب عملی است. طب عملی خود دو بخش است: ❶←حفظ سلامت : تدابیر خاص حفظ سلامت + سته ضروریه (سته ضروریه شامل ۶ بخش است : ①اکل و شرب ②الاهویه ③نوم و یقظه ④تدابیر حرکت و سکون ⑤تدابیر اغراض نفسانی ⑥تدابیر احتباس و استفراغ) ❷←معالجات یا درمان : ① درمان بالسته ضروریه ② درمان بالاغذیه (درمان با غذا) ③ درمان بالادویه (درمان با دارو) ④ علاج بالید (اعمال یداوی): انواع ماساژ و دلک و غمز /حجامت ها/ بادکش ها / فصد/ ردادی... ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍ درمان بالسته ضروریه یعنی چه؟ در واقع یعنی تا ←خواب و بیداری ←غذا ←آب و هوا ←مسائل روحی و روانی ←ورزش ←و احتباس و استفراغ را درست نکردیم اصلا فکر هیچ نوع سلامتی و یا اعاده آن در بیمار نباشیم و ابدأ راه به جایی نخواهیم برد. ‌ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa

#آموزشی ✍مزاج = آمیختن ، آمیختن چیزی به چیزی جمع : امزاج و امزجه ←مزاج در لغت به معنی در هم آمیختن است و در طب سنتی مفهوم کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه ی در هم آمیختن ارکان با یکدیکر و فعل و انفعال آنها به وجود می آید. ♻️استحاله و مزاج: هر گاه که صورت دو رکن با یکدیگر باز کوشند و هر یک اندر گوهر یکدیگر اثر کند آنرا استحاله گویند، و بدین استحاله قوت هر دو شکسته شود و صورتی و طبیعتی میانه پدید آید که آنرا مزاج گویند. ←هرگاه از این چهار صورت(تری، خشکی، گرمی، سردی) که با یکدیگر بازکوشند و با یکدیگر برآیند و از دو دیگر یکی قوی تر آید مزاج اندر آن دو که برابر آیند، معتدل باشد و این دو که یکی قوی تر اید مزاج را بدین قوی تر باز خوانند. ✓مثالً اگر در سردی و گرمی معتدل آید و خشکی بر تری غلبه کند گویند مزاج خشک است. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 💢اندیشکده پیک شفـا @peyke_shefaa