تصاویر و گزارش جلسه ششم فیلودرام...

به نام خدا گزارش جلسه‌ی ششم فیلودرام (خوانشِ نمایشی «جنایت در کلیسا» اثر تی. اس. الیوت) در ابتدای این جلسه به اهمیت الیوت در ادبیات معاصر اشاره شد. گفته شد که اثر او با نام «سرزمین هرز»، از برترین شعرهای قرن بیستم محسوب می‌شود و این‌که او در سال ۱۹۴۷ جایزه‌ی نوبل گرفته و هفت نمایشنامه در کارنامه‌ی خود دارد. الیوت، انسانیتِ تنها را کافی نمی‌داند و مذهب را پاسخی برای چالش‌های فکری معاصر معرفی می‌کند. از آن‌جایی که الیوت دکترای فلسفه از هاروارد دارد، می‌توان دل‌مشغولی‌های او را در سه قلمرو فلسفه، هنر و مذهب جست‌وجو کرد. ‌ ‌ ‌ ‌ ‌در ادامه‌ی جلسه، بخش اول نمایشنامه‌ی «جنایت در کلیسا» توسط این‌جانب، به‌طور خلاصه بیان شد و بخش دوم و پایانی آن توسط نقش‌خوانان، به زیبایی اجرا شد. پس از خوانش نمایشیِ اثر، به همراهی دوستان گروه ادبی «عصر سه‌شنبه» و برخی از دانشجویان به گفت‌وگو پیرامون اثر پرداختیم و پرسش‌هایی پیرامونِ متن نمایشنامه مطرح کردیم: این‌که نویسنده‌ای مانند الیوت چگونه به متون کهن و مقدس متصل می‌شود. چگونه از لابلای قرون تاریکی، روشنایی را برای انسان امروز بازنمایی می‌کند. در ادامه‌ی بحث، سید حسین خلیلی از پژوهشگرانِ هنر به این بحث ورود کرد و نکات جالبی را در باب متون بنیادین تبیین کرد. این‌که در سنّت ما کسانی نظیر مولانا، با مثنوی معنوی خود به متنی بنیادین مانند قرآن متصل شدند و همچنین در دوره‌ی معاصر هنرمندانی نظیر قاسم هاشمی‌نژاد چگونه با نگاهی ژرف به واکاوی متون کهن پرداخته و با تراشیدنِ هسته‌ی سخت زبان به ذهن انسان معاصری ورود کردند که از زیست‌جهانِ گذشتگان فاصله گرفته است. ‌ ‌ ‌ ‌ ‌در پایان، از همه‌ی دانشجویان، پژوهشگران و اساتیدی که با دل‌گرمی‌ها، گروهِ فیلودرام را برای ادامه‌ی راه تشویق می‌کنند تشکر می‌کنم. با فیلودرام همراه باشید؛ جلسه‌ی آینده با کمی فاصله برگزار خواهد شد. سید صدرالدین فردوسی

فیلودرام برگزار می‌کند (سلسله‌جلساتِ خوانشِ نمایشی) جلسه‌ی هفتم: نمایش‌نامه‌ی «دکتر فاستوس» اثرِ کریستوفر مارلو در این جلسه‌ی فیلودرام، با هم‌راهیِ دکتر علی رازی زاده، پیرامون «نقش اپیکوریسم در شکل‌گیری افسانۀ دکتر فاستوس» به گفت‌وگو می‌نشینیم. . کارگردان: احمد اسدیان نقش‌خوانان: حسین نیک روش ماسوله، علیرضا امامی نیا، احمد اسدیان، محمد امین وفاجو، امیر محمد ابهری، نرگس اسماعیلی، فاطمه هادیان، فائزه هادیان، عارفه انصاری با صدای: فاطمه عیوضی مدیرِ پروژه: سیدصدرالدین فردوسی ‌. زمان: چهارشنبه، ۳ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۱۴ مکان: خیابان هنرستان، مدرسه اسلامی هنر، سینما آیه. حضور برای عموم آزاد است. شناسه فیلودرام در شبکه‌های اجتماعی: @philodrama

به نام خدا گزارش جلسه‌ی سوم فیلودرام (خوانش نمایشیِ خیانت اینشتین اثر اریک ایمانوئل اشمیت) در این جلسه، ابتدا از قابلیّت درام جهت طرح پرسش‌های فلسفی گفتیم و این‌که با وجود نگارشِ نمایش‌نامه‌های فلسفی در طول تاریخ، اما هنوز  کسانی هستند که قائل به امتناع ظرفیت درام برای طرح این‌گونه مباحث هستند.     همچنین فرازهای مهمی از زندگی ایمانوئل اشمیت، نمایش‌نامه‌نویس و فیلسوف فرانسوی بیان شد. او در خانواده‌ای خداناباور تربیت شد اما پس از تحصیل فلسفه، «ندانم‌گِرا» شد. وی در جریان حادثه‌ای که در صحرایی به نام «هوگار» برای او اتفاق افتاد اعلام کرد نیرویی فوق بشری وجود دارد که او را هدایت می‌کند. او می‌گوید: «در سال ۱۹۶۰ جسمم متولد شد اما در صحرای «هوگار» بود که روح و قلبم به دنیا آمد.» او در این صحرا بدون آب و غذا گم شده بود، جایی که سیصد کیلومتر با نزدیک‌ترین آبادی فاصله داشت.    سپس به دلیل طولانی بودن نمایش‌نامه، نیمه‌ی ابتدایی خیانت اینیشتین توسط اینجانب به‌طور خلاصه بیان شد و بعد از آن نقش‌خوانانِ فیلودرام، خوانش نمایشیِ نیمه‌ی دوم نمایش‌نامه را به زیبایی انجام دادند.     در ادامه، کارشناس محترم، جناب دکتر مهدی حمیدی پارسا به بحث فلسفه‌ی درام و درام فلسفی پرداختند و بر این نکته تأکید کردند که درام قابلیّت طرح پرسش‌های فلسفی را دارد. به گفته‌ی ایشان، از منظرهای مختلفی نظیر فلسفه‌ی اخلاق و فلسفه‌ی علم می‌توان به خیانت انیشتین پرداخت.     از جمله پرسش‌هایی که در این نمایش‌نامه مطرح شده است این است که آیا انسان‌ها خودخواه هستند یا دیگرخواه؟ نسبتشان با دیگری چگونه است؟ یا این‌که صلح تا کجا رواست؟ از چه جایی باید دست به خشونت زد؟     اشمیت با طرح دیالکتیکی بین نقش ولگرد و اینیشتین به اختلافات مکاتب فلسفی پیرامون اخلاق، صلح، جنگ و غیره می‌پردازد.     در پایان، از دکتر مهدی حمیدی پارسا بابت همراهی‌شان در این جلسه و هم‌چنین از پژوهش‌گرانی که با پرسش و حضورشان بر غنای این جلسه افزودند تشکر می‌کنم. با فیلودرام همراه باشید، جلسه‌ی آینده به‌زودی برگزار خواهد شد. سید صدرالدین فردوسی

تصاویر و گزارش جلسه هفتمِ فیلودرام ☝️

بسمه تعالی در ابتدای این جلسه، پیرامون ماهیت فیلودرام* توضیح داده شد. اینکه در فیلودرام نمایش‌نامه‌هایی مورد انتخاب قرار می‌گیرند که توسط یک فیلسوف به تحریر درآمده باشند یا به لحاظ فلسفی ارزش گفتگو را داشته باشند. بدین جهت، یکی از چالش‌های فیلودرام در انتخاب متن، مرز تفکر و سرگرمی است. تفکری که خروجیِ ایده‌های فلسفیِ برآمده از متن است و سرگرمی که با کنش‌های دراماتیک و تعلیقِ حاصل از آن به سرانجام می‌رساند. به هر حال، پس از برگزاری جلسات خوانش نمایشی فیلودرام به صورتی عینی، این مسئله را تجربه کردیم. پس از این مقدمه، پرده اول و دومِ نمایش‌نامه دکتر فاستوس به صورت خلاصه بیان شد و سپس ادامه متن به زیبایی توسط نقش‌خوانان اجرا شد و مورد تشویق تماشاگران قرار گرفت. در ادامۀ جلسه، دکتر علی رازی‌زاده بحثِ خود را با عنوان «نقش اپیکوریسم در شکل‌گیری افسانه دکتر فاستوس» ارائه کردند. وی بحث خود را به سه مقدمه، یک متنِ دو بخشی، و یک نکته پایانی تقسیم کرد: مقدمۀ اول دربارۀ چرایی خوانش یک نمایش‌نامه قرن شانزندهمی در قرن بیست و یک بود. در مقدمۀ دوم دربارۀ مهم‌ترین رخدادهای مرتبط به زندگی نویسندۀ نمایش‌نامه یعنی کریستوفر مارلو گفتگو شد، و اینکه چگونه عضویتِ مارلو در حلقۀ ادبی هریت و رالی که تحت تأثیر آموزه‌های اپیکور بودند، به خلق سه نمایش‌نامۀ تیمور لنگ، یهودی مالت و دکتر فاستوس منجر گردید. مقدمه سوم نیز به نسخه‌های متفاوت اثر و تغییراتی اختصاص پبدا کرد که پس از مرگ مارلو در قرن هفدهم بر روی نمایش‌نامه ایجاد شد. در بخش متنِ بحث، رازی‌زاده پرسش اصلی از نمایش‌نامه را اینگونه مطرح کرد: دکتر فاستوس چه می‌خواست، و برای خواستۀ خود چه کرد؟ او ادامه داد که به این پرسش براساس دو خوانش متفاوت، دو پاسخ مختلف ارائه خواهد شد. یک پاسخ بر اساس خوانشی از اپیکور که متناسب با قرن شانزدهم است، و یک پاسخ بر اساس خوانشی از اپیکور که متناسب با قرن بیست و یکم می‌باشد. برای پاسخ به این پرسش، ابتدا اپیکور معرفی شد. اینکه چگونه در طول تاریخ و به ویژه در قرون وسطی، این فیلسوفِ پیش از میلاد، با خوانش‌های یک‌سویه و با محوریت کلیدواژۀ شادی به عنوان یک شخصیتِ هِدونیست معرفی گردید، و تا قرن‌ها به عنوان شخصیتِ حامیِ عیاشان و لذت‌پرستاران شناخته می‌شد. بر اساس همین خوانش از اپیکور نیز پاسخ به سوالِ اصلی این نمایش‌نامه در قرن شانزدهم را از زبان کمدی‌نویس بزرگ آن دوران یعنی بن جانسن اینگونه ارائه کرد: دکتر فاستوس می‌دانست که در پی لذت است و هزینۀ دست‌یابی به آن را پرداخت کرد. سپس به تحولات علمی پس از قرن شانزده اشاره شد. اینکه چطور دستاوردهای فلسفه زبان به‌مثابۀ یکی از گرایش‌های فلسفه تحلیلی، موجب بسط و توسعه دانش بشری و توان تحلیل هرمنوتیکی از متون گذشته گردید؛ متونی مانند آثار اپیکور که در طول تاریخ به دلیل کم‌دقتی و محدودیت‌های زبانی، به درست ادراک نشده بودند. برای نمونه، رازی‌زاده کلیدواژه شادی (joy) در آثار اپیکور را مثال زد که برخلاف تصور قرن شانزدهمی، مرادف معنای خوش‌گذرانی نیست، بلکه خود به دو مفهوم لذت (pleasure) و خوش‌حالی (happiness) تقسیم می‌شود. دو مفهومی که دارای تفاوت‌های بنیادین با یکدیگر هستند. او در ادامه پنج تفاوت این دو مفهوم را ذکر کرد، و بیان کرد که چگونه کنش‌های شخصیت دکتر فاستوس منطبق بر لذت‌جویی او بوده است. سپس و در انتهای این قسمت، او پاسخِ قرنِ بیست و یکمی به پرسش اصلی این نمایش‌نامه براساس دستاوردهای علمی به‌دست‌آمده به‌ویژه در دانش روان‌شناسی را اینگونه ارائه کرد: دکتر فاستوس می‌دانست که به چیزی نیاز دارد، اما نمی‌دانست دقیقا به چه چیزی نیاز دارد. برای همین، او انتخاب کرد در مسیر کسب لذت نیاز خود را برطرف کند. اما در انتها و خیلی دیر متوجه شد که نیاز او لذت نبوده است. رازی‌زاده در ادامه بیان کرد که شخصیت دکتر فاستوس، می‌تواند نمایندۀ تمامیِ انسان‌هایِ قرنِ بیست و یکمی باشد که بدون آنکه بدانند به دنبال چه چیزی هستند، و بدون توجه به تفاوت دو مفهوم لذت و خوش‌حالی، به انتخاب‌هایی مبادرت می‌ورزند که نیاز اصلی آنها را برطرف نمی‌کند. همچنین در انتهای این بحث، به خوانش‌هایِ ممکنِ دیگر از این نمایش‌نامه نظیر، خوانش الهیاتی با محوریت ایمان مسیحی، توبه، رابطه با خالق، و تفاوت میان علم و معرفت به‌صورت اجمالی اشاره شد. * سلسله جلساتِ خوانشِ نمایشی فیلودرام برای عموم افرادی که به مباحث بین رشته‌ای (فلسفه و ادبیات) علاقه‌مندند، به خصوص دانشجویانِ دو رشتۀ فلسفه و ادبیات‌نمایشی توصیه می‌شود.

فیلودرام برگزار می‌کند (سلسله‌جلساتِ خوانشِ نمایشی) جلسه‌ی هشتم: نمایش‌نامه‌ی «خالی بند» اثرِ انوره دو بالزاک (کمدی در پنج پرده) مترجم: پرویز احمدی نژاد کارگردان: احمد اسدیان نقش‌خوانان: حسین نیک روش ماسوله، مجید رنگی، رضا خانیان، مهشید ساجدی، نرگس حسین مقدم، محمد حسین امیرخانی، مبینا احمدی، احمد اسدیان. مدیرِ پروژه: سیدصدرالدین فردوسی زمان: شنبه، 10 تیر 1402، ساعت 17 مکان: خیابان شهید کلهری، کوچه 23، ساختمان شماره دو دانشگاه هنر و اندیشه اسلامی *حضور برای عموم آزاد است آدرس اینستاگرام و تلگرام و ایتا philodrama@ لایو 👇 https://eitaa.com/isoapr