✍ #یادداشت | امام و سلطه یا تعالی حکمت متعالیه خمینی
🧩 در میان متفکران صدرایی و پیروان حکمت متعالیه، تلاشهای زیادی برای تبیین یا تصحیح و بلکه تکمیل حکمت متعالیه صورت پذیرفته است. به گونه ای که امروزه می توان مدعی جریانی تحت عنوان «نوصدراییان» شد.
🌐 در چهار قرن پس از ملاصدرا، برخی تلاش وافری برای ارائه تقریری نو از مسائل فلسفی داشتهاند و گروهی به بازنویسی یا نونویسی آن پرداخته اند. بعضاً مبانی آن را مورد دقت قرار داده و گاهی مسائل آن مورد واکاوی واقع شده است.
عدهای حرکت جوهری، برخی تشکیک در وجود و نسبتش با وحدت شخصی وجود، گروهی وجود ربطی و جمعی اتحاد عاقل و معقول را مطالعه کرده و احیانا تکامل بخشیده اند.
💠 مدرس طهرانی، معاد صدرایی را دستخوش تغییر کرده است و علامه طباطبایی در روش صدرا تفاوتی ایجاد نموده است. برخی مبانی عرفانی اش را مستحکم کرده اند و برخی تاثیرات کلامی اش را امتداد بخشیده اند.
🏴 اما در این میان آنکه بزرگترین و هوشمندانه ترین تکامل را در حکمت متعالیه ایجاد کرده است، امام خمینی است و اگر او را از این جهت بزرگترین فیلسوف صدرایی بنامیم گزاف نگفته ایم.
✔️ او با دقت و هوشمندی، اساسی ترین نقطه نفوذ حکمت صدرایی را ترمیم کرده است و حکمت متعالیه را از نفوذ و سلطه اجانب ایمنی بخشیده، علاوه بر استقلال بخشی به آن، قوت سلطه و حاکمیت داده است.
♦️ امام به عنوان یک حکیم متأله، بیشترین تأکید را از میان همه مفاهیم بر «استقلال» و عدم سلطه پذیری داشته معتقد است نهایت حکمت می بایست حاکمیت الله و نفی سلطه اجانب باشد.
🔰 همین امر او را معنون به بزرگترین مرمت کننده و تکامل بخش حکمت متعالیه و فلسفه صدرا می کند.
♻️ بازسازی امام خمینی از حکمت متعالیه، منحصر در برخی مبانی یا مسائل نیست، بلکه جهت گیری حکمت اسلامی را از سلطه پذیر به نافی سلطه و مستقل تغییر می دهد و نهایتا به توازن تمدنی مفقود میان اسلام و غرب منتهی می شود.
🌀 آنچه امام با حکمت اسلامی کرد، علاوه بر منحصر به فرد بودن، انقلاب ساز، تمدن ساز و در جهت نفی سلطه و بلکه با لحاظ ابزار سلطه بودن علم است.
⭕️ به واقع می توان حکمت اسلامی را به دو بخش پیش و پس از خمینی تقسیم نمود. امام با فهم دقیق از ابزار سلطه بودن علم، با مرمت ضعفی که در حکمت اسلامی و به جهت تاکید بر انزوا و تحدید تأثیر علم بر نفس انسان، وجود داشت، موازنه اسلام و غرب را در مسأله علم به سود اسلام تغییر داد.
و این بزرگترین تحولی است که در چهار قرن پس از ملاصدرا، در حکمت اسلامی پدید آمده است.
✏️ دکتر #یاسر_حسینپور
📚#فلسفه_اسلامی | #نیمهتخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات