✅حجت السلام و المسلمین ربانی گلپایگانی:
☪آیتالله سبحانی شخصیتی بینظیر در علم کلام هستند/ لزوم مبارزه علمی حوزه با هجمه‌ها
✏️استاد و محقق کلام حوزه علمیه ضمن تجلیل از شخصیت علمی و اخلاقی آیتالله سبحانی به ویژه در علم کلام تأکید کرد: امروز هجمه‌های دین‌ستیز و سکولار با عنوان تهاجم فرهنگی به کشور به میزان زیادی وارد می‌شود و وظیفه حوزه و مراکز پژوهشی آن است که متناسب با آن به مقابله علمی بپردازند.
ربانی گلپایگانی، استاد و محقق کلام حوزه علمیه و از شاگردان برجسته آیتالله العظمی سبحانی امروز اول آذرماه، در همایش ملی فلسفه کلام که در دفتر قم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: امروز هجمه‌های دین‌ستیز و سکولار با عنوان تهاجم فرهنگی به کشور به میزان زیادی وارد می‌شود و وظیفه حوزه و مراکز پژوهشی آن است که متناسب با آن به مقابله علمی بپردازند.
وی افزود: شاهد هستیم که پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با مدیریت خوب و مدبرانه آیتالله رشاد در مواجهه با این تهاجم کارهای خوبی کرده و پژوهش‌های گرانقدری در زمینه‌های مختلف علوم انسانی داشته است.
ربانی گلپایگانی با تجلیل از مقام علمی آیتالله سبحانی و به خصوص تخصص ایشان در علم کلام با بیان اینکه از سال ۵۶ در محضر ایشان بوده است، افزود: بنده به جایی نرسیده‌ام اما همین مقداری را هم که در زمینه کلام قلم زده و مطلب نوشته و تحقیق کرده‌ام مدیون ایشان هستم؛ آیتالله امینی در مورد ایشان می‌فرمودند که آیتالله سبحانی به اندازه پنج نفر تلاش علمی دارند و ایشان فردی فاضل، عالم و محققی دقیق و صاحبنظر و استادی فرزانه و عظیم الشان و از مفاخر حوزه هستند.
این استاد حوزه همچنین درباره علم کلام و فلسفه کلام بیان کرد: فلسفه علم کلام زیر مجموعه فلسفه علم است؛ فلسفه هم در نگاهی تاریخی همواره سه ویژگی داشته است؛ تمایل به وضوح، نگرش نقادانه و استدلال‌گرایی و پرهیز از ترجیح سلیقه شخصی بر برهان.
ربانی گلپایگانی با بیان اینکه فلسفه‌های مضاف، فلسفه‌هایی است که متعلق و موضوع آن مانند فلسفه هنر و حقوق و ... ذکر می‌شود، اظهار کرد: اولین کسی که این موضوع را در میان اندیشمندان شیعه به خوبی مطرح کرد شهید مطهری بود که در آموزش فلسفه این اصطلاح را به کار برده‌اند.
وی با بیان اینکه فلسفه علم دارای دو کاربرد خاص و عام است، تصریح کرد: کاربرد خاص آن، علوم تجربی است و کاربرد عام به هر علمی از علومی بر می‌گردد؛ یعنی هر علمی فلسفه دارد همچنین معرفت‌ها را به درجه اول و درجه دوم تقسیم می‌کنند، که معرفت درجه دوم این است که بعد از شکل‌گیری علمی، فیلسوفانه سراغ آن علم برویم پس فلسفه علم کلام هم علمی درجه دوم است.
استاد و محقق حوزه علمیه با اشاره به مسائل فلسفه ادامه داد: بیش از ده موضوع در تمامی علوم وجود دارد که از جمله می‌توان به تبیین موضوع علم؛ غایت، مسائل علم، مبانی و پیش فرض‌ها، منابع و ابزارهای معرفت، رابطه با علوم دیگر، رهیافتهای علم، نقش و کارکرد فردی و اجتماعی علم، موانع و مشکلات و آسیب‌ها و راه حل‌های آن علم اشاره کرد که برخی از این مسائل از اهمیت بیشتری برخوردار است.
🖊حجت اللاسلام و المسلمین ربانی گلپایگانی با بیان اینکه روش فلسفه، عقلی است اظهار کرد: گاهی عقل در مفهوم تجریدی آن مانند ریاضی و ... کاربرد دارد و گاهی عقل انضمامی در آن کاربرد دارد و در روش‌شناسی نیز رو بسیط و ترکیبی داریم.
این استاد و محقق حوزه با بیان اینکه در علم کلام روش‌های نقلی، عقلی و سلوکی برای بررسی این علم داریم همچنین در فقه، روش عقلی _ نقلی است، بیان کرد: فلسفه علم کلام، پژوهش فیلسوفانه در مورد علم کلام است.
وی درمورد تعریف علم کلام با بیان اینکه تعیین، تبیین، اثبات و دفاع وظیفه کلام است، تاکید کرد: پس فلسفه علم کلام پژوهشی فیلسوفانه در مورد مسائل علم کلام است.
ربانی گلپایگانی با اشاره به پیشینه فلسفه علم کلام با بیان اینکه علمی جدید است گفت: اگر مراد پرداختن به مسائل علم کلام است بخش عظیمی را مرحوم لاهیجی در آثار خود(گوهر مراد) مورد بحث قرار داده است و در میان معاصرین نیز مرحوم شهید مطهری به صورت مستوفا به آن پرداخته است.
این استاد و محقق حوزه علمیه تصریح کرد: البته باید در میان معاصرین از حضرت آیتالله سبحانی هم یاد کنیم؛ ایشان ولو اینکه در مورد فلسفه علم کلام، بحث مستقلی ندارند ولی در مقدمه کتاب معجم طبقات المتکلمین و دیگر آثار به صورت مبتکرانه وارد این مباحث شده و خلأها را پر کرده‌اند از جمله بحوث فی الملل و النحل است که بینظیر است.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#جعفر_سبحانی|#همایش_فلسفه_علم_کلام
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
🖊ششمین جلسه شورای تصمیم گیری همایش جاودانگی نفس در اسلام ومسیحیت
✏️این جلسه در تاریخ 1397/09/05 با حضور دکتر سوری ، دکتر ناصری وآقای بابامیر برگزار شد در این جلسه که راس ساعت ده و سی دقیقه شروع شد آقای بابامیر دبیر اجرایی همایش به گزارش دهی روند همایش پرداختند و در ادامه برای چگونگی انجام دو پیش نشست و مصاحبه ها از اساتید مطرح تصمیماتی گرفته شد.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#ربانی_گلپایگانی|#محمد_سوری|#همایش_جاودانگی_نفس_وبدن
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
درس کلام استاد ربانی
97/07/02
🔯درسگفتار استاد ربانی گلپایگانی( درس خارج علم کلام)
✅موضوع: بحث وجوب نظر و فکر در معرفت
روايتي در فضيلت علم در آغاز درس امسال
در آغاز درس روايتي در فضيلت علم و تعليم بيان مي شود. امام زين العابدين (ع) در اين باره مي فرمايد:
«لَوْ يَعْلَمُ النَّاسُ مَا فِي طَلَبِ الْعِلْمِ لَطَلَبُوهُ وَ لَوْ بِسَفْكِ الْمُهَجِ وَ خَوْضِ اللُّجَجِ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَوْحَى إِلَى دَانِيَالَ أَنَّ أَمْقَتَ عَبِيدِي إِلَيَّ الْجَاهِلُ الْمُسْتَخِفُّ بِحَقِّ أَهْلِ الْعِلْمِ التَّارِكُ لِلِاقْتِدَاءِ بِهِمْ وَ أَنَّ أَحَبَّ عَبِيدِي إِلَيَّ التَّقِيُّ الطَّالِبُ لِلثَّوَابِ الْجَزِيلِ اللَّازِمُ لِلْعُلَمَاءِ التَّابِعُ لِلْحُلَمَاءِ الْقَابِلُ عَنِ الْحُكَمَاءِ»[1] : امام چهارم عليه السلام فرمود: اگر مردم بدانند در طلب علم چه فايده‌ايست آن را ميطلبند اگر چه با ريختن خون دل و فرورفتن در گردابها باشد. خداوند تبارك و تعالى بدانيال وحى فرمود كه: منفور ترين بندگانم نزد من نادانى است كه حق علماء را سبك شمرد و پيروى ايشان نكند و محبوبترين بندگانم پرهيزكاريست كه طالب ثواب بزرگ و ملازم علماء و پيرو خويشتن‌داران و پذيرنده حكما باشد.
شرح مرحوم صدرالمتالهين
مرحوم صدرا در شرح اين روايت نکاتي را بيان مي فرمايد که به برخي از آنها اشاره مي شود:
1. ايشان مي فرمايد طبق قاعده کلي و بديهي هر چقدر مطلوبي شريف تر باشد طلب آن نيز لازم تر و تحمل مشقت براي نفس در مورد آن آسان تر است.
«اعلم ان المطلوب كلما كان اعز و اشرف و اجل كان طلبه اكد و اوجب و ارتكاب التعب و المشقة فى تحصيله اسهل على النفس و اهون».
2. قلب يا همان نفس ناطقه ابتدا حيات نطقي انساني ندارد (و تنها حيات نباتي و حيواني دارد). اما استعداد آن را دارد که حيات ابدي کسب کند. آن حيات ابدي و واقعي براي نفس بر اساس علم است، پس علم شريف ترين مقصود ها و جليل ترين خواسته ها است. به همين خاطر سزاوار ترين چيزي که بايد همت ها در طلب آن به کار گرفته شود طلب علم است. در آن سرا معلوم مي شود که چيزي به پاي علم نمي رسد تا انسان براي آن دست به فداکاري زند.
🔽ادامه در فایل پی دی اف👇👇👇
#خارج_علم_کلام|#ربانی_گلپایگانی
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir/
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
🔽درس گفتار خارج علم کلام جلسه دوم
1397/07/07
✅استاد ربانی گلپایگاتی
🖊موضوع: بحث وجوب نظر و فکر در معرفت
✏️استدلال متکلمان بر وجوب اجتهاد در کلام
🔯درباره اجتهاد در علم کلام مباحثي بيان شد و ادله قرآني و روايي آن مورد بررسي قرار گرفت. در ادامه اين بحث بيان شد که چون اجتهاد از سنخ عمل و فعل است لذا تحت يکي از عناوين خمسه احکام قرار مي گردد.
در علم کلام اجتهاد در دو سطح مطرح مي شود: سطح ساده و بسيط، و سطح فني و پيچيده. سطح اول واجب عيني بوده و براي عموم مکلفين لازم است که در مساله اصول اعتقادات از معرفت و نظر خويش استفاده کرده و به فهم دست يابند. سطح دوم اجتهاد در علم کلام واجب کفايي است. دليل وجوب آن اين است که همان طور که در مباحث فقهي دفاع از آموزه هاي ديني امري واجب است، حفاظت از باورها و مباني ديني نيز به طريق اولي امري واجب است. رواياتي نيز در اين باره آمده است[1]
سوال: آيا عالمان اسلامي مساله اجتهاد در علم کلام را متذکر شده اند يا نه؟ پاسخ مثبت است. آنان تحت عنوان «وجوب نظر و معرفت» به اين بحث پرداخته اند. آنان درباره اينکه اولين واجب چيست اختلاف نظر دارند. برخي اولين واجب را معرفت الله و برخي وجوب نظر و معرفت در معرفت الله دانسته اند.
متکلمان براي مساله وجوب معرفت الله دو دليل اقامه کرده اند:
1. استدلال بر اساس وجوب مقدمه واجب مطلق. نحوه اين استدلال به اين صورت است:
الف) معرفت الله واجب است
ب) براي به دست آوردن معرفت الله راهي جز معرفت و نظر نيست
ج) پس معرفت و نظر در خداشناسي واجب است.
ادامه را از فایل پی دی اف مطالعه کنید.👇👇👇
#خارج_علم_کلام|#ربانی_گلپایگانی
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir/
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
✏️درس خارج کلام کلام استاد ربانی
1397/07/08
✏️موضوع: بحث وجوب نظر و فکر در معرفت
✅ديدگاه علامه حلي درباره بديهيات
در جلسه قبل مطلبي درباره نظر مرحوم علامه حلي در باب بديهيات مطرح شد. يکي از دوستان فرمودند مرحوم علامه تنها اوليات را بديهي مي داند و مابقي اقسامي که در منطق تحت عنوان يقينيات آمده را بديهي نمي داند.
ظاهر عبارت مرحوم علامه همين مطلب را مي رساند. در متن «تجريد» چنين آمده است. علم به ضروري و کسبي تقسيم مي شود. تصديق ضروري آن است که هيچ واسطه اي غير از تصور اطراف قضيه در تصديق آن دخالت ندارد. اما اگر صرف تصور کافي نباشد آن را قضيه نظري يا کسبي گويند . مثلا وقتي گفته مي شود «النار حاره»، براي تصديق اين قضيه بايد حس به کار گرفته شود. يا در مورد وجدانيات، صرف تصور کافي نيست بلکه بايد آن قضيه در درون نيز شهود شود. اما مرحوم علامه در جاي ديگر قضاياي ضروري را به شش قسم تقسيم کرده است: اوليات، مشاهدات به حس ظاهر و باطن (مشاهدات و وجدانيات)، فطريات، تجربيات، حدسيات و متواترات. در مجموع بايد گفت که در کلام ايشان دو تعبير براي بديهي آمده است: کاربرد خاص که مراد از آن اوليات است و کاربرد عام که شش قسم است. در کاربرد عام معناي ضروري اين است که قضيه به گونه اي باشد که تصديق آن نيازمند تامل نباشد خواه واسطه بخورد يا نخورد.
ديدگاه علامه طباطبايي در وجوب معرفت الله
همان طور که گفته شد مرحوم علامه طباطبايي در مقاله چهاردهم کتاب «اصول فلسفه و روش رئاليسم» استدلال بر وجوب معرفت و نظر در خداشناسي را اينگونه بيان فرمودند: وقتي شنونده اي درباره خداي جهان سخني مي شنود سه سوال به ذهنش مي آيد: 1. آيا جهان خالقي دارد يا نه؛ 2. آيا به لحاظ عقل نظري رواست که فکر کنيم؟ آيا معرفت و فکر در اين باره امکان دارد؟ 3. فايده اين بحث چيست؟
ادامه را از فایل پی دی اف مطالعه کنید.
#خارج_علم_کلام|#ربانی_گلپایگانی
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir/
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
🔽درس خارج کلام استاد ربانی گلپایگانی
🔽جلسه چهارم دوشنبه 1397/07/09
🔽موضوع: بحث وجوب نظر و فکر در معرفت
✏️بررسي نظريه تقليد در اصول اعتقادات
گفته شد در مقابل ديدگاه متکلمان اسلامي درباره وجوب معرفت و نظر و عدم جواز تقليد در اعتقادات، نظريه تقليد بيان شده است. البته مراد از عدم جواز تقليد جايي است که از راه تقليد علم حاصل نشود اما اگر علم حاصل شود، عده اي اين گونه تقليد در اصول اعتقادات را پذيرفته اند. دليل آنان نيز اين است که آن مقداري که دليل داريم اين است که در اعتقادات بايد علم داشته باشيم و در اينجا علم حاصل شده است. اين گونه تقليد که بر مبناي علم است، امري عقلايي است که بشر در زندگي خود آن را پذيرفته است.
از جمله عالماني که طرفدار جواز تقليد علمي در اعتقادات است مرحوم امام راحل است . ايشان فرموده است مسلمان بايد به اعتقادات علم و يقين داشته باشد. ايشان ديگر نفرموده اند که آن يقين از کجا حاصل شود. و لذا اين يقين ممکن است از قول چند نفر متخصص براي فرد حاصل شود.
نکته اي که در مباحث اعتقادي در بحث اجتهاد و تقليد مطرح است اين است که در مباحث فقهي ممکن است که بناي عمل بر چيزي که مشکوک يا مجهول است بنا شود مانند اينکه گفته شده در شک بين سه و چهار در رکعات نماز اين گونه عمل کن. اما مساله عقيده اين گونه ممکن نيست زيرا عقيده و باور عقد القلب است که با شک امکان پذير نيست.
مرحوم شيخ انصاري ديدگاه برخي از علماي پيشين مانند شيخ بهايي را نام برده است که گفته اند تقليد در اعتقادات در فرضي که علم از آن حاصل نشود جايز نيست اما اگر علم حاصل شود اين گونه تقليد صحيح است. علاوه بر اينکه اگر شرط شود که تنها يقيني در اعتقادات معتبر است که از راه دليل به دست آيد در اين صورت کار براي خيلي از مردم مشکل مي شود زيرا قادر بر اين امر نيستند.
در تبصره اي به اين فرمايش مرحوم شيخ گفته شد: پيش فرض ايشان کلام مرحوم علامه است که گفته است: بر مکلفين لازم است که اعتقادات خود را بر اساسا دليل و برهان بدست آورند. مرحوم شيخ اين کلام را در غايت اشکال مي داند.
ادامه را از فایل پی دی اف مطالعه کنید.👇👇👇
#خارج_علم_کلام|#ربانی_گلپایگانی
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir/
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo
درس کلام استاد ربانی
97/07/14
جلسه پنجم خارج علم کلام استاد ربانی گلپایگانی
موضوع: بحث وجوب نظر و فکر در معرفت
🔽اشکالات طرفداران تقليد گرايان بر وجوب نظر
سخن درباره ديدگاه تقليدگرايان در مقابل ديدگاه اهل نظر و تفکر در اعتقادات بود. قائلين به اين ديدگاه چند اشکال بر ديدگاه وجوب نظر گرفته اند که به بيان و بررسي آنها مي پردازيم:
اشکال اول
گفته اند وجود اختلاف در مورد متفکران و نيز تغيير رايي که از آنها ديده مي شود سبب آن مي شود که نتوان به اعتقادي که از طريق نظر و تفکر حاصل مي شود اطمينان نمود.
در نقد نقضي اين دليل گفته شد اگر اين اشکال وارد باشد در مورد روش تقليدي نيز وارد است زيرا فردي که مي خواهد تقليد کند از عامي تقليد نمي کند بلکه از صاحب فکر و نظر تقليد مي کند و همين اشکال در مورد آن مجتهد و صاحب فکر نيز جاري است.
اشکال دوم
گفته اند: تفکر و نظر براي تحصيل علم است (زيرا کسي که مي داند که ديگر به سراغ کسب علم نمي رود) و تحصيل علم آن گاه است فرد داراي شک باشد، و شک نيز امري ناپسند است. حال حکم اين شرط به مشروط نيز که کسب نظر است سرايت مي کند. اين دليل را رکن الدين ملاحي معتزلي در کتاب «الفائق في اصول الدين» نقل کرده است.
خود ايشان در نقد اين اشکال گفته است: « ان التوقف و الشک عند عدم العلم هو الذي يقتضيه العقل و يوجبه »[1] . وي مي گويد اين گونه نيست که شک مطلقا قبيح باشد بلکه وقتي علم نداريم خواه نا خواه شک داريم و اين شک مذموم نيست.
ادامه را از فایل پی دی اف مطالعه کنید.👇👇👇
#خارج_علم_کلام|#ربانی_گلپایگانی
پايگاه اطلاع رساني پژوهشکده فلسفه و کلام
http://phil.theo.isca.ac.ir/
کانال رسمي پژوهشکده فلسفه و کلام
https://eitaa.com/philtheo