✅نقد و ارزیابی کارنامه «تصوف» در شرایط امروز جامعه چه لزومی دارد؟
🔯در حریم عرفا
🈸به بهانه کارهای ناصواب برخی صوفیان نباید اصل «عرفان» را مورد خدشه قرار داد
✳️دکتر همایون همتی
▶️دکترای ادیان و عرفان و دانشیار دانشکده روابط بینالملل
▶️درباب واژه تصوف، تاریخ پیدایش و سیر تحول آن فراوان سخن گفتهاند. بتازگی محققان اروپایی با رویکردهای مختلف به مطالعه علمی تصوف رو آوردهاند. نسل پیشین اسلامشناسان و خاورشناسان اروپایی آثار ارزشمندی در مورد تصوف ارائه کردند و نام کسانی مثل نیکلسون، کربن، آنه ماری شیمل، ماسینیون و ایزوتسو از نامهای ماندگار این حوزه شده است.
در جامعه ما از دیرزمان ردیه نویسی علیه تصوف مرسوم بوده و نزاع فقهیان و صوفیان، نزاعی دامنهدار و دیرپا بوده است.
در دوران معاصر، تصوف تحولات جدیدی یافته است. سلسلهها، مکتبها و حتی جنبشهای جدیدی در حوزه تصوف پدید آمدهاند که نیاز به تحقیقات تازهای در این باب دارد.
امروز جامعهشناسان، روانشناسان، فیلسوفان دین و مردمشناسان، به مطالعه ابعاد مختلف تصوف میپردازند و رشتههای جدیدی در این زمینه به وجود آمده است. مثل فلسفه عرفان، معرفتشناسی عرفان، پدیدهشناسی عرفان، تاریخ عرفان، مطالعات مقایسهای عرفان (عرفان مقایسهای)، جامعهشناسی عرفان، روانشناسی عرفان، روششناسی عرفان، گونهشناسی عرفان (Typology) و حتی زبانشناسی عرفان و دهها کتاب و صدها مقاله در این رشتهها نگارش یافتهاند.
مطالعات تازهای نیز در باب نسبت دین و عرفان، عرفان و فلسفه، عرفان و جامعه، عرفان و هنر، عرفان و علم، عرفان و سیاست و موضوعات مشابه صورت گرفته است که مطالعات همبسته یا همپیوند (Correlative Studies) نام گرفته است.
پژوهشگران غربی به دستهبندی انواع عرفانها نیز پرداختهاند که از آن میان میتوان به عرفانهای دینی، سکولار، آرکائیک، عصر جدید، عرفانهای دارویی، عرفان طبیعی، عرفان خود یا نفس اشاره کرد.
امروز صدها جامعهشناس دین در اروپا و امریکا به بررسیهای میدانی و جامعهشناختی در باب فرقههای عرفانی و عرفانهای «عصر جدید» (New Age) اشتغال دارند که از آن میان میتوان به کسانی مثل آیلین بارکر، برایان ویلسون، جورج کریسایدز، پل هیلاس و هَنِگراف اشاره کرد.
روانشناسان دین نیز با رویکردهای علمی مختلف درباره تحول روحی، رفتاری و شخصیت عارفان و حالات آنان مثل خلسه، جذبه، کرامات و بخصوص مسأله تجربههای عرفانی (Mystical Experience) و پدیدههای فراروانشناختی و فراحسی (ESP) پرداختهاند و صدها چهره نامدار روانشناسی از ویلیام جیمز، کارل گوستاو یونگ، تا بِیت هالامی و آبراهام مزلو در این زمینه آثار علمی مفیدی پدید آوردهاند.
متن کامل مقاله در پایگاه اینترنتی پژوهشکدهفلسفه و کلام مطالعه کنید.
http://yon.ir/Ndk2p
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام|#همایون_همتی|#تصوف|#عرفان
📎 جهت ارتباط با کانال پژوهشکده فلسفه و کلام در یکی از پیام رسان های زیر عضو شوید.
پیام رسان بله:
https://ble.im/philtheo
پیام رسان آی گپ:
https://igap.net/philtheo
پیام رسان سروش:
https://sapp.ir/philtheo
پیام رسان گپ:
https://gap.im/philtheo
پیام رسان ایتا:
https://eitaa.com/philtheo